Trong các thành phố, trong các vùng ven nội thành phố, trên các cánh đồng, trên những khoảng đất bỏ hoang, có các kho xe đã sử dụng, các kho chứa phụ tùng cũ, các xe mang những quảng cáo hấp dẫn - Xe cũ, đẹp. Vận tải rẻ tiền. Ba xe mooc. Ford, 27, tốt. Xe đã thử nghiệm. Xe đảm bảo. TSF không mất tiền. Xe bán kèm thêm một trăm lít xăng biếu không. Xin mời vào, mời vào xem cho biết. Xe cũ. Không tính phụ phí.
Một lô đất bỏ không, một căn nhà đủ lớn để đặt một bàn giấy, một chiếc ghế và một cuốn sổ xanh. Từng chồng giấy hợp đồng quăn góc được kẹp lại bằng những móc cài, từng chồng giấy hợp đồng mới nguyên. Bút máy... Luôn luôn bút máy phải đầy mực, luôn luôn sẵn sàng để ngoáy. Người ta đã chứng kiến, có những đợt mua bán bị trật chỉ vì chiếc bút máy bị tắc.
Cái bọn chó đẻ kia chúng chẳng mua gì ráo. Chúng lượn từ kho này đến kho khác. Cái bọn tò mò ấm ớ. Suốt buổi chỉ trương mắt nhìn. Chúng không muốn mua xe, tổ làm mình mất thì giờ. Thì giờ của mình chúng đếch cần. Kia kìa, hai gã kia... không... hai gã với bọn nhóc kia mà, ấn chúng vào một xe. Mở đầu thách hai trăm, rồi bớt một chút. Xem ra chúng đương nổi, một trăm hăm lăm. Tán cho chúng xiêu đi. Cho chúng đi một vòng trên chiếc xe cà tàng kia. Cố ấn cho chúng một chiếc. Chúng nó làm mình mất thì giờ.
Các điền chủ, ống tay áo xắn lên. Kẻ bán hàng rành mạch, chí tử, đôi mắt bé sắc nhọn chực rình những phút mềm yếu. Hãy trông chừng mặt mụ vợ. Mụ vợ mà thích thì túm chặt được thằng chồng 1. Ném chúng về cái Cadillac kia. Chiếc Buick 26 để sau cùng. Đừng bắt đầu bằng cái Buick, vì như thế chúng sẽ sà vào cái Ford. Xắn tay áo lên, ra tay đi. Không kéo dài mãi được. Chỉ cho chúng xem cái Bash, còn tao, tao bơm lại cái Dodge 25, nó mất một bánh. Xong đâu đó, tao ra hiệu cho mày biết.
- Cái ông muốn, là một phương tiện chuyên chở, có đúng không nào? Nói chuyện phịa với các ông thì ích gì? Cố nhiên, đệm đã sờn mòn, nhưng đâu phải đệm làm cho bánh quay.
Những chiếc xe sắp thành hàng. Bộ tản nhiệt chìa ra phía trước, bộ tản nhiệt đã han rỉ, lốp bẹp dí. Đứng chít vào nhau.
- Có muốn lên thử cái kia không? Thì nhất định rồi. Dễ ợt. Để tôi đưa nó ra khỏi hàng.
- Phải cố níu chặt chúng. Thu xếp làm sao để chúng chiếm mất thì giờ của mày. Đừng bao giờ để chúng quên rằng chúng chiếm mất thì giờ của mày. Nói chung, thiên hạ tốt bụng lắm. Họ không muốn quấy rầy mày. Thu xếp làm sao cho họ phải quấy rầy mày, sau đó cứ ấn chiếc xe cà tàng vào tay chúng.
Từng hàng từng dãy xe. Ford cổ xưa, cao lồng ngồng, vênh váo, bánh xe cót két, đai sắt mòn. Buick, Nash, De, Xoto.
- Hoàn toàn thế, ông ạ, một Dodge 22, một cái xe chúa. Ông tin cho, Dodge trước kia không hơn được. Không mòn, sức nén thấp. Sức nén cao thì có khó chịu một lúc. Vả chăng, sắt thép chứ đâu phải là kim cương mà trụ được mãi. Plymouth, Rockne, Star.
- Mẹ kiếp. Ở đâu chui ra cái Apperson này? Từ thuyền cụ tổ Noe chắc? Lại một Chalmay với một Chandler... Hàng bao nhiêu năm người ta không chế tạo nó nữa. Chúng ta đâu phải bán ô tô nữa... bán sắt vụn thì có. Dẫu sao vẫn phải mò cho ra mấy cái xe cà tàng. Tao không nói thách hăm lăm hay ba mươi đôla. Bán lại những 50, 75 đô. Thế là lời to còn gì! Lạy Chúa, một xe mới hẳn? Còn gì là lời lãi, nào? Kiếm cho ra mấy chiếc xe cà tàng mua nhanh, bán cũng chóng. Không quá 250. E. Jim, cái thằng đi trên vỉa hè kia, chộp lấy hắn cho tớ. Bõ công đấy, mày ạ: nom bộ nó ngu ngơ thế kia! Cố thử ấn cho nó cái Apperson. Quái, Apperson, nó biến đâu rồi? Bán rồi? Phải động cựa lên, tìm cho ra lại xe cà tàng, không thì chả có gì để bán nữa.
Cờ hiệu đỏ và trắng, trắng và xanh... dọc suốt vỉa hè. Xe cũ... Xe cũ còn tốt.
Xe hạ giá mới về... trên bục. Không bán nhưng người vẫn cứ kéo đến. Nếu phải bán tống bán táng nó, thì chả lời được một xu. Nói với họ xe vừa bán rồi. Khoan hẵng giao, tháo acquy ra đã, thay cho nó cái kia, cái bình điện chết ấy. Đ... mẹ, trả được mấy đồng xu nhép mà chúng còn đòi gì nữa? Xắn tay áo lên, dấn lên! Không mãi như thế này được. Tớ mà có kha khá loại xe tồi thì xem, sáu tháng nữa là tớ rút lui chả cần kinh doanh kinh diếc gì hết.
- Kìa, Jim, nghe phía sau chiếc Chevrolet thử nào. Chẳng khác nó đang ngào mảnh chai vỡ. Nhồi cho nó vài ba cân mạt cưa vào, nhồi cả vào hộp số nữa. Tớ phải bán tháo cái thùng phân này 2 này 35 đô. Cái thằng con nhà điếm! Thế là tao bị hố với hắn rồi. Tao bớt cho hắn 10 đôla hắn đòi bớt 15, thế rồi cái thằng chó đẻ, nó lôi tất cả dụng cụ ra. Trời ơi là trời, giá tao có được 500 chiếc xe cũ rích như thế này! Không thể thế này mãi đâu. Sao? Hắn không thích mấy chiếc lốp? Nói cho hắn biết, chúng còn chứa hàng vạn dặm trong bụng chúng. Rồi bớt 1 đô rưỡi.
Từng chồng mảnh sắt ri tựa vào hàng rào, từng dãy những thứ phế liệu thảm hại phía trong cùng: chắn sốc, những phụ tùng đen kịt mỡ, những động cơ vứt lăn lóc dưới đất. Những cần hãm, những ống thông khí khoanh tròn như những con rắn. Dầu mỡ, xăng.
- Nhìn xem, mày có thể thấy cái bugi nào rạn nứt không. Lạy chúa, nếu tao mà có năm mươi cái xe giá dưới trăm đôla một cái ta sẽ vớ bẫm. Hắn còn kèo nèo cái gì nhỉ? Người ta bán xe cũ chứ không đẩy nó tới nhà cho hắn. Quảng cáo không phải thừa! Không đẩy chúng tới nhà. Tao nói cho mày biết. Tao thấy nó được quảng cáo trong tờ Nguyệt San. Mày tin hắn không có thớ 3 là khách hàng chứ? Thế thì tống khứ hắn đi... Còn bao nhiêu việc phải làm, hơi đâu mà mất thì giờ với một đứa không biết là hắn muốn gì. Hãy tháo săm lốp bánh trước bên phải của chiếc Graham Page kia đi. Xoay chỗ vá xuống dưới. Nhìn chung tốt mã đấy vải lót còn nguyên. Cái xe cò cử ấy đã ngốn năm mươi ngàn dặm rồi đấy. Chú ý luôn luôn tra dầu mỡ. Tạm biệt. Chúc may mắn.
- Ông tìm một chiếc xe hơi? Ý ông định thế nào vậy? Ông có thấy cái nào vừa ý ông không? Tôi chết khát mất. Ông không đi làm với tôi một chén ư? Loại tốt? Thôi, đi với tôi, trong khi bà nhà đang nhìn cái La Salle kia. Cái La Salle không hợp với ông đâu. Đệm ghế đã hỏng bét. Ăn nhiều dầu quá. Tôi có một Lincoln ở kia. Xe thế mới là xe. Chạy hết đời không hỏng. Có thể biến chế thành xe tải nhỏ.
Mặt trời nóng bỏng trên kim khí han rỉ. Dầu chảy dưới đất. Người ta lượn lờ, ngơ ngác, tìm một chiếc xe.
- Các ông chùi chân đi. Đừng tựa vào xe này, bẩn lắm. Làm thế nào để mua một chiếc xe nhỉ?
Cái đó giá bao nhiêu? Cẩn thận, trông chừng, bọn trẻ con. Cứ hỏi, chả mất gì, không phải thế sao? Chỉ bảy mươi lăm đôla thôi, thêm một xu cũng không. Không thế thì chả còn gì để đi từ California.
- Mẹ kiếp, giá tôi có thể kiếm ra một trăm cái xe cũ. Chúng có chạy được hay không, tôi đếch cần.
Lốp mòn, lốp hỏng, chất chồng thành những ống tròn cao ngất. Săm đỏ, săm xám, treo lủng lẳng như khúc giồi lợn.
- Ông muốn cặp vành? Máy rửa phát điện? Máy khuyếch đại? Hãy bỏ viên thuốc nhỏ vào bình xăng, thứ này chạy thêm được mười vạn dặm nữa. Chỉ cần một lớp sơn mỏng, mất vẻn vẹn năm mươi xu, ông sẽ có một thùng xe mới. Ông muốn có gạt tuyết? Giây curoa gạt máy, gioăng nối culat? Có lẽ do van chăng? Thì thay chân nắp van đi. Mất năm xu mùi mẽ gì?
- Được rồi, Joe, mày cứ tán cho chúng nó mê tơi rồi đẩy chúng lại cho tao. Tao lo liệu, hoặc tao làm suôn sẻ hoặc phải giết một mạng. Đừng có mà đẩy tụi ăn mày tới đây. Phải là khách hàng hẳn hoi.
- Đúng thế, thưa ông, mời ông vào. Ông sẽ được món hời cam đoan là thế! Không dám nói đùa đâu. Tám mươi đôla là xong ngay.
- Tôi không thể trả hơn năm mươi được. Cái gã ở ngoài kia, hắn bảo tôi năm mươi.
- Năm mươi, năm mươi? Có mà hâm... Tôi đã cố chi ra bảy mươi tám đô rưỡi mới có được của nợ đó, Joe ơi, đồ ngốc, mày muốn tao phá sản, hở? Tôi phải đuổi cổ nó mới được. Ông cứ trả sáu mươi xem. À, thôi, ông bạn ơi, tôi không muốn mất không cả một ngày. Quả thật tôi là người buôn bán nhưng đâu có thói cắt cổ khách hàng? Ông có cái gì đổi không?
- Có một cặp la, tôi, ông ta cùng đổi.
- La ư? Này, Joe, mày nghe nói gì không? Ông đây, ông muốn đổi la. Người ta không bao giờ nói với ông chúng ta đang sống ở thời đại máy móc hay sao thế? Ngày nay, ai còn dùng la nữa, trừ phi để làm keo dán 4.
- Năm con la đẹp... từ năm đến bảy tuổi thôi. Có lẽ đi tới chỗ khác ngó qua xem sao.
- Ngó chỗ khác! Ông đến đây lúc chúng tôi đang bận rối mù. Ông làm chúng tôi mất thì giờ, thế rồi ông định chuồn! Joe này, mày biết không, chúng ta đang có chuyện với bọn cờ bạc cò ke đây.
- Tôi không phải tay cờ bạc cò ke gì hết. Tôi cần xe hơi đi California. Cần phải có xe hơi.
- Được thế thì tôi là thằng thộn vậy. Thằng Joe có lúc nào mà không nói tôi là thằng thộn. Hắn nói, tôi mà không bỏ cái thói đem cho cái áo sơ mi cuối cùng, thì rồi chỉ có việc vào viện tế bần. Thế này nhé, tôi thử nói ông nghe tôi định làm sao... Tôi có thể bòn được năm đôla với những con la đó khi bán chúng làm thức ăn cho chó.
- Đổi la cho họ làm cái ăn cho chó thì tôi không chịu đâu.
- Thôi, cứ cho là tôi bòn được bảy hoặc tám đôla... Ta thoả thuận thế này nhé: Chúng tôi trả ông hai mươi đôla để lấy mấy con la. Cả xe nữa, đồng ý chứ? Ông trả tôi năm mươi đôla, còn lại rồi ông ký giấy cam đoan trả dần mỗi tháng mười đôla.
- Nhưng ông đã nói chi có 80 đôla.
- Thế ông không hề nghe nói chuyện thuế má, bảo hiểm sao? Kể ra giá nó nhỉnh lên tí chút. Bốn hay năm tháng sau là ông hết nợ. Ký vào đấy. Chúng tôi sẽ lo liệu các việc.
- Được nhưng có nghĩa là tôi không biết....
- Ồ, ông nghe đây. Tôi đã tặng ông chiếc áo lót cuối cùng, còn ông thì làm mất hết thì giờ của chúng tôi. Nếu không giành thì giờ nói với ông đến vã bọt mép, dễ chừng tôi đã xong được ba đám khác rồi. Tôi ngấy lắm rồi đấy. Đúng thế, ký vào đây. Ổn rồi, này Joe hãy đổ đầy xăng cho ông, chúng ta biếu không xăng cho quí ông.
- Lạy Chúa, Joe ơi, làm ăn thế mới là làm ăn. Mua cái xe cà tàng kia, chúng ta mất bao nhiêu? Ba mươi đôla hay ba mươi lăm nhỉ? Có mấy con la này, nếu không bán được bảy tám mươi đôla thì cứ treo cổ tao lên. Tiền mặt năm mươi đôla, cho chịu bốn mươi. Chà tao biết, có phải ai cũng lương thiện cả đâu, nhưng Joe mày có tin không, có những thằng cha chúng nhổ toẹt 5 vào những thứ đó. Có một thằng cha, hai năm sau, đã gửi trả tao một trăm đôla... Tao cược với mày, gã này sẽ gửi tiền trả tao. Mẹ kiếp? Giá tao kiếm được năm trăm loại xe thổ tả thế này! Xắn tay áo lên, Joe! Tán riết vào, rồi đẩy chúng sang tao. Vụ này, lương cậu sẽ được hai mươi đôla. Làm ăn thế không phải là tồi đâu.
Những lá cờ hiệu mềm nhẽo dưới mặt trời chiều. Xe bán hạ giá hôm nay: Ford 29, chạy khỏe.
- Ông có năm mươi đôla, mà đòi chơi... Zephyr?
Lông bờm ngựa lòi ra ngoài đệm ghế, cản sốc méo mó gò lại bằng búa, chắn sốc long ra, khập khễnh. Roadsder Ford ba vạ 6 với những đen màu nhỏ bé ở tai xe, ở nắp phát điện, và ba cái ở sau. Những chắn bùn và một cái khâu lớn trên nắm tay cần số. Trên vải bạc bánh xe hình mẫu một cô gái xinh có tên là Cora. Ánh mặt trời buổi xế chiều trên cái chắn gió bụi bặm.
- Mẹ kiếp, không có thì giờ để ăn nữa. Joe ơi, bảo một thằng nhóc kiếm tao một khoanh xúc xích.
Tiếng gầm tung toé của những động cơ cũ.
- Mày bám sát cho tao, cái thằng ngốc đang nhìn chiếc Chrysler kia kìa. Liếc một chút xem trong túi quần hắn có tiền không. Cái bọn nhà quê này lắm khi cũng chả thật thà gì đâu. Làm cho chúng xiêu đi, rồi đẩy đến đây cho tao Joe ạ. Cậu được việc lắm Joe ạ. - Đúng thế, chính chúng tôi bán cái xe này. Bảo đảm ư? Bảo đảm đấy là một xe hơi. Chúng tôi đâu có bảo đảm săn sóc nó như săn sóc trẻ sơ sinh mới lọt lòng. A! Thế ra ông... ông nói đã mua một chiếc xe, rồi bây giờ ông đến đây kỳ kèo? Ông có trả tiền thiếu hay không, tôi cóc cần. Đã có Công ty cho vay đòi hộ. Chính họ sẽ truy tố ông, chứ không phải chúng tôi. Chúng tôi không giữ giấy tờ. A! Ra thế đấy! Được thôi, cứ thử giở trò đểu ra xem nào, tôi sẽ gọi cảnh sát ngay chứ tưởng! Thưa ngài, không ạ, chúng tôi không đánh tráo lốp, Joe, tống hắn ra ngoài. Hắn mua xe rồi bây giờ lại ỉ eo. Giả dụ tôi đặt một món biptêch, ăn hết một nửa tôi đòi giả lại, ông thấy có xuôi không, hở ông. Chúng tôi mở hiệu buôn bán xe hơi, không mở sở từ thiện. Không, chứ gì? Mày đã nghe thằng cha đó nói chưa, Joe? Này, nhìn xem kìa. Hắn có một cái răng Elk 7 đấy. Chạy nhanh lên, dẫn chúng đến xem cái Potiac 36. Thế.
Nắp đậy xe hình vuông, hình tròn, nắp han rỉ, nắp lưỡi xẻng, vỏ thùng xe dài và cong, phía trước mặt dẹt và, hôm nay, hạ giá. Những con quái vật có đệm nhồi ngồi lọt thỏm... dễ dàng chế biến thành xe tải. Xe lăn hai bánh, trục han rỉ dưới ánh chiều gay gắt. Xe hơi cũ. Tốt, sạch sẽ, chạy khoẻ. Không hao dầu.
- Lạy Chúa, nhìn cái kia kìa! Thế mới gọi là bảo quản tốt. Cadillac, LaSalle, Buick, Plymouth, PacKard, Ford, Chevrolet, Pontiac. Hàng tiếp hàng, đèn pha lấp lánh dưới mặt trời xế chiều. Những xe tải cũ, tốt.
Joe, làm cho chúng xiêu đi. Mẹ kiếp, giá tao có một ngàn chiếc xe cà tàng! Tán riết vào, rồi để tao xoay sở.
- Ông đi California? Đấy, cái đấy mới cần cho ông. Nom nó có vẻ mệt mỏi, nhưng còn ngốn được hàng ngàn cây số, ông ạ.
Xếp hàng bên nhau. Xe cũ tốt. Món hời. Sạch sẽ. Chạy khoẻ.
Chú thích
1 Bắt vít, vít chặt.
2 Lemon: vật vô tích sự.
3 Khách hàng tương lai.
4 Sau khi xả thịt, các vật thải được dùng chế các hóa phẩm, trong đó có keo.
5 Nguyên văn: đá vào.
6 Fancy Fort Roadster: Xe Ford lạ lùng.
7 Phù hiệu Thành viên Hội các Elan.
