Khi Lha-bzang Khan còn chưa thật sự phát động tiến công đối với Sangye Gyatso, Sangye Gyatso
đã chọn hành động trước. Năm 1705, Sangye Gyatso mua chuộc nội thị phủ
Khan, hạ độc vào thức ăn nước uống của Lha-bzang Khan. Ván cờ y tự cho
là mưu tính tỉ mỉ, dễ dàng bị Lha-bzang Khan xảo quyệt nhìn thấu, gian
tế phái đi không giữ lời hứa, đã bán đứng y. Một cuộc chiến tranh không
thể tránh khỏi đã mở màn trong đêm tối. Vùng đất thánh khiết đã bình yên mấy mươi năm lại phải nhuộm máu tanh.
Đây là điều Tsangyang
Gyatso không muốn nhìn thấy, dù Ngài xem thường kết cuộc của mình, nhưng không muốn nhìn thấy ngày càng nhiều chúng sinh hài cốt chất chồng, lưu lạc khốn khổ vì kiếp nạn lớn này. Thực ra trận chiến này không kéo dài
bao lâu, Lha-bzang Khan như con sói đói khát, lòng đầy thù hận và dục
vọng tham lam, giương ngọn cờ “Thanh quân trắc[2]”, rầm rộ cử binh đánh
dẹp Sangye Gyatso. Những người lương thiện không bao giờ muốn chứng kiến cuộc chiến tranh tàn khốc ấy, không muốn nghe thấy tiếng mài dao xoèn
xoẹt trong đêm vắng, không muốn nhìn thấy mảnh đất kia bị nhuộm đỏ bởi
máu tươi.
[2] Thanh trừ loạn thần tặc tử bên cạnh nhà vua.
Bao nhiêu người khuyên ngăn đều vô ích, Lha-bzang Khan bị dục vọng quyền
lực bành trướng lấp đầy suy nghĩ, đã không thể bỏ đao kiếm xuống dàn
hòa. Y đã quyết chí phải giành được thắng lợi, lúc này y làm sao nỡ từ
bỏ quyền lực trong tầm tay, trở lại sống những ngày yên ổn vô sự? Mưu
tính nhiều năm, tâm huyết nhiều năm, há chẳng phải sẽ trôi theo dòng
nước chảy về đông? Không, không tận mắt nhìn thấy Sangye Gyatso đầu rơi
xuống đất, kiếp này của y sẽ không được yên ổn. Một người sinh ra vì dục vọng quyền lực, nhất định phải dùng máu tươi tế lễ chặng đường sinh
mệnh trắc trở của y. Quyết đấu giữa tôn giáo và thế tục, oanh liệt mở
màn, lạnh lẽo hạ màn.
Sangye Gyatso đã thua, thua thê thảm, khi
chiến tranh còn chưa bắt đầu, y đã đoán trước được kết cuộc. Khoảnh khắc đầu rơi xuống đất, y dường như chẳng mảy may lưu luyến đối với thế gian tràn đầy ánh nắng này. Thứ y có thể có được, sớm đã có được; thứ không
có được, dù cố gắng hết sức ra sao, cũng không thuộc về y. Có lẽ người
đời không biết, cuộc chiến tranh này do Sangye Gyatso cố ý khiêu khích
gây nên, y là anh hùng, anh hùng tất nhiên có cách chết của anh hùng, do đó y phải chết ở chiến trường. Chỉ có con bò Yak ngang ngạnh Lha-bzang
Khan có thể đối kháng với y, Sangye Gyatso hy vọng dòng máu của mình
tuôn chảy trên mảnh đất y quyến luyến suốt đời.
Cái chết thật là
bi tráng thê lương. Kẻ chiến thắng Lha-bzang Khan, giây phút nhìn thấy
Sangye Gyatso đầu rơi xuống đất, phải chăng thật sự khoái chí đến sung
sướng lâm ly? Có lẽ y hiểu rõ hơn bất cứ ai, một ngày kia, y cũng phải
đối mặt với cái chết bi tráng như vậy. Dù y ngông nghênh càn rỡ cỡ nào,
trước cái chết đều phải đón nhận một cuộc chiến tranh đẫm máu, dùng nó
để chứng thực ý nghĩa sinh tồn của y. Nhưng tuyệt đối không phải lúc
này, Lha-bzang Khan lúc này nên kiêu ngạo tự mãn hướng lên trời cười
lớn, xưng vương xưng bá với người đời, cúi đầu xưng thần trước dục vọng
quyền lực.
Khoảnh khắc Sangye Gyatso chết, tràng hạt trên tay
Tsangyang Gyatso bị đứt, đây là điềm báo, Tsangyang Gyatso đã biết trước kết cuộc. Kết cuộc của Sangye Gyatso chính là kết cuộc của Ngài, Ngài
đã mất đi người bảo vệ cuối cùng. Nhiều năm nay, Sangye Gyatso đoạt mất
quyền lợi Ngài nên hưởng, nhưng lại cho Ngài bến cảng tránh gió vững
chãi. Tsangyang Gyatso không hận y, lại sinh lòng đau buồn và thương
xót. Nếu nhiều năm nay không có Sangye Gyatso chủ trì cục diện chính trị Tây Tạng, Ngài làm sao có cuộc gặp gỡ đẹp đẽ trên đường phố Lhasa? Bất
kể sự rời xa của cô gái Qonggyai có liên quan đến Sangye Gyatso hay
không, Tsangyang Gyatso đều không muốn ghi nhớ thù hận. Ngài đã thực sự
yêu và sở hữu, hạnh phúc ấy bất cứ Đạt Lai Lạt Ma nào cũng chưa từng có.
Quỳ trước Phật, Tsangyang Gyatso lần đầu tiên thành kính thừa nhận sai lầm
của mình, cũng bình tĩnh chờ đợi kết cuộc bản thân có thể đoán trước.
Ngài không sợ chết, nhưng dáng vẻ của Ngài mang cả tiếc nuối. Chết rồi
thì không thể tụng kinh, không thể làm thơ, không thể gặp lại ý trung
nhân, không thể nhìn thấy khách hành hương quỳ bái dưới chân Ngài. Ngài
đột nhiên hối hận vì thói tùy tiện trong quá khứ, Ngài là Phật sống,
không nên vì tình yêu cá nhân, bỏ rơi chúng sinh không quan tâm. Thật sự đã quá muộn, Sangye Gyatso vừa chết, cả cung Potala liền trở nên một
tòa thành trống rỗng, còn ai có thể chỉ điểm non sông trong tòa thành
này?
Dưới ánh trăng lạnh lẽo, Tsangyang Gyatso nhìn thấy bóng của mình, một cái bóng tịch mịch. Rất muốn ra đi, rời xa tòa thành này,
cùng cô gái mình yêu nắm tay dạo bước hồng trần. Không trở về được nữa,
điều giờ đây Ngài có thể làm, chính là bó tay chịu trói. Số phận sẽ cho
Ngài phán quyết cuối cùng, dù công bằng hay không công bằng, tội của
Ngài, tự mình chịu.
