Dưới ánh mặt trời ấm áp của buổi sáng tháng Năm, Francesco cùng đám lính của chàng phấn khởi bắt tay vào làm chủ doanh trại của các Công tước, và việc đầu tiên cần phải làm là vũ trang cho những người lính đã tay không rời lâu đài. Vũ khí thì chẳng thiếu, và họ cứ thế mặc sức xoay xở tùy theo ý thích, chỗ này một người đang ướm thử áo giáp, chỗ kia một gã loay hoay đội chiếc mũ sắt lên đầu.
Chỉ có đúng ba tên lính được lưu lại để canh trại, và cả bọn đã bị Fortemani cùng hai tay thủ hạ của lão bắt sống, trong khi đám lính còn lại ra tay chuyển chiếc cầu tạm mà đám quân bao vây đã dùng để vào lâu đài đi chỗ khác. Và cánh cửa ngách cạnh cầu treo giờ đây mở thẳng ra một dòng nước ào ào chảy xiết mà hẳn là chẳng ai dám liều mạng bơi qua.
Lúc này, Gian Maria cũng vừa xuất hiện trên khung cửa, mặt đỏ phừng phừng tức tối, sau lưng đức ông lô nhô một đám lính đang gào thét chia sẻ cơn điên tiết của chủ nhân khi phát hiện ra mình bị mắc bẫy.
Đứng bên cạnh lều, lúc này Valentina và các tùy nữ của nàng đứng đợi xem kết quả của cuộc đàm phán dường như sắp bắt đầu. Đám lính đánh thuê thì đang bận rộn xúm lại quanh các khẩu đại bác của Gian Maria, và dưới sự chỉ huy của Francesco, chúng hì hục đẩy các khẩu pháo chĩa về phía cầu treo của lâu đài.
Bên trong lâu đài, một tràng hò hét vang lên. Cả đám người đang xúm xít bên cánh cửa ngách biến mất, và chỉ loáng sau đã xuất hiện trên mặt lũy, và đoán ra ý định của đối phương, Francesco cười khùng khục thành tiếng. Hẳn bọn chúng đã nghĩ ngay đến những khẩu đại bác đã được dàn ra trên tường thành, và chạy tới định sử dụng dàn pháo làm cảnh này tấn công đội quân nhỏ bé của Valentina. Hết khẩu này đến khẩu khác được thử, cuối cùng một tràng nguyền rủa bực bội cáu tiết vang lên khi đám lính nhận ra chúng đã bị mắc lỡm bởi những họng súng rỗng tuếch này trong suốt một tuần vừa qua. Tiếp đến là một khoảng im lặng, kết thúc bằng một hồi kèn hiệu.
Trả lời tín hiệu muốn đàm phán, Francesco tiến lại gần lâu đài trên lưng một trong những con ngựa của Gian Maria, sau khi đã dặn dò vài câu Fortemani mà chàng để lại chỉ huy dàn đại bác, Lanciotto và Zaccaria hộ tống chàng, cả hai ngươi cũng cưỡi ngựa như chàng, mỗi người được trang bị một khẩu sủng hỏa mai đã nạp đạn.
Chàng dừng cương dưới chân tường thành Roccaleone, cười thầm trước cảnh đổi vai kì quái hiện tại. Lúc chàng dừng ngựa – trên đầu vẫn đội mũ trụ nhưng mảnh giáp che mặt đã được cất cao lên – một xác người bị lẳng từ trên mặt thành xuống rồi chìm nghỉm dưới dòng nước sủi bọt dưới hào. Đó là thi thể của Aventano, Gian Maria đã hống hách ra lệnh cho đám thuộc hạ vứt đi lập tức cho khuất mắt ngài.
“Ta muốn nói chuyện với công nương Valentina della Rovere,” ngài Công tước đang lên cơn khùng gào tướng lên.
“Ngài có thể nói với tôi, Gian Maria,” Francesco trả lời dõng dạc. “Tôi là đại diện của công nương, cũng từng là trấn thủ Roccaleone.”
“Ngươi là ai?” Công tước quát hỏi, không khỏi sững sờ khi nhận ra sự quen thuộc trong giọng nói giễu cợt đó.
“Francesco del Falco, Bá tước Aquila đây.”
“Chúa ơi! Là mi ư?”
“Thật là thời đại của những chuyện thần tiên đúng không nào?” Francesco phá lên cười. “Anh họ thân mến, anh sẽ chọn mất gì đây – một cô vợ hay một công quốc?”
Cơn căm giận khiến Gian Maria đứng như trời trồng cấm khẩu hồi lâu. Rồi đức ông quay sang Guidobaldo thì thầm gì đó; nhưng Guidobaldo, lúc này có vẻ rất chú ý đến chàng hiệp sĩ đang ở phía dưới, chỉ khẽ nhún vai.
“Ta sẽ không mất gì hết, quý ngài Francesco ạ,” Công tước gào lên. “Không gì hết, có Chúa chứng giám!” đức ông thét lớn. “Không gì hết, ngươi nghe rõ chưa?”
“Tôi đâu có điếc,” chàng Bá tước trả lời tỉnh bơ, “nhưng ngài đang lầm lớn đấy. Ngài sẽ phải từ bỏ một trong hai thứ tôi đã nói, và việc là do chính ngài quyết định. Bây giờ thì vận may đã quay lưng lại với ngài rồi, Gian Maria, và ngài đành phải trả giá thôi.”
“Nhưng chẳng lẽ ta không có quyền gì trong chuyện định đoạt số phận cô cháu gái của mình sao?” Guidobaldo kiêu hãnh lạnh lùng lên tiếng. “Không lẽ, thưa ngài Bá tước, ngài lại có quyền tự quyết định rằng anh họ ngài có được phép cưới cháu ta hay không?”
“Hiển nhiên là tôi không có quyền đó rồi. Ông anh họ thân mến của tôi cứ việc cưới cháu ngài nếu ông ta muốn, nhưng nếu thế thì ông ta sẽ không còn là Công tước nữa. Trên thực tế, lúc đó ông ta sẽ chỉ là một tên hành khất không hơn không kém, chẳng có chức tước địa vị nào, ấy là nếu cho rằng dân chúng Babbiano sẽ làm phúc cho cái đầu của ông ta được ở yên chỗ của nó hiện nay; trong khi đó tôi, nếu không phải là một ông Công tước trên một chiếc ngai mọt cập kênh, ít nhất cũng là một Bá tước có lãnh địa đàng hoàng, nhỏ thật nhưng được chăm lo bảo vệ chu đáo, và chẳng bao lâu nữa sẽ trở thành Công tước nếu Gian Maria từ chối không chịu nhường cháu gái ngài lại cho tôi.
Vậy là nếu ông anh họ tôi cứ khăng khăng cưới cháu ngài cho bằng được, liệu ngài có thể chấp nhận để cháu mình làm vợ một kẻ hành khất lang thang hay một cái xác không đầu hay không?”
Khuôn mặt Guidobaldo dường như biến sắc, đôi mắt ông nhìn chăm chăm với vẻ tò mò vào gã Công tước mặt đã trắng bệch đang đứng cạnh.
“Vậy ra ngài là đối thủ tranh giành bàn tay của cháu gái tôi, thưa ngài Bá tước?” ông lên tiếng hỏi bằng giọng lạnh lùng hơn cả.
“Quả có thế thật, thưa đức ông,” Francesco bình thản trả lời. “Tình thế lúc này như sau: nếu Gian Maria không có mặt ở Babbiano sáng ngày mai, ông ta sẽ bị mất vương miện Công tước, và vương miện này sẽ được chuyển giao cho tôi theo lời thỉnh cầu của dân chúng; nhưng nếu ông ta rút lại lời cầu hôn với công nương Valentina và nhường chỗ cho tôi, thì tôi sẽ quay về lãnh địa của mình ở Aquila, không bao giờ quấy rầy Babbiano nữa. Nếu ông ta từ chối, và khăng khăng bám lấy cuộc hôn nhân mà công nương Valentina căm ghét, thì người của tôi sẽ giam chân ông ta ở đây cho đến khi sẽ là quá muộn để ông ta quay trở về công quốc của mình nhằm cứu lấy vương miện. Trong cùng thời gian, tôi sẽ đi thẳng tới Babbiano thay ông ta, và – cho dù tôi luôn cảm thấy bất đắc dĩ khi phải diễn vai Công tước – tôi sẽ chấp nhận ngai vàng để làm dịu sự bất bình của dân chúng. Đến lúc đó ông ta cứ việc xoay xở thuyết phục đức ông tác thành cho cuộc hôn nhân của ông ta.”
Có lẽ đây là lần đầu tiên trong đời mình Guidobaldo phạm phải một cử chỉ khiếm nhã. Ông phá lên cười – một tiếng cười đầy thích thú, hồ hởi khiến Gian Maria như bị dao cắt vào tim.
“Biết nói sao bây giờ nhỉ, ngài Bá tước,” ông đáp, “ta đành phải thừa nhận rằng ngài đã nắm được chúng ta trong lòng bàn tay và giật dây như ý ngài muốn rồi. Quả thật ngài là một chiến binh và một chiến lược gia mà ta sẽ lấy làm hài lòng nếu có được bên cạnh ta ở Urbino. Đức ông thấy thế nào?” ông tiếp tục, lúc này quay sang Gian Maria vẫn đang ngây ra cấm khẩu. “Tôi vẫn còn một cô cháu gái nữa để hoàn tất mối liên minh giữa hai công quốc, có lẽ cô bé này sẽ dễ bảo hơn. Xem ra phụ nữ lúc nào cũng vẫn khăng khăng đòi được làm phụ nữ. Ngài có nghĩ rằng công nương Valentina và chú em họ can đảm của ngài...”
“Đừng để ý đến hắn!” Gian Maria gào lên, cả người nóng bừng bừng căm tức. “Hắn là một con chó dẻo lưỡi có thể dụ được cả quỷ sứ bò ra khỏi địa ngục. Không đàm phán gì với tên đê tiện này hết! Tôi có một trăm người, và...” đức ông quay ngoắt lại phía sau. “Lũ khốn kiếp nhát gan kia, hạ cầu treo xuống!” Công tước thét lớn ra lệnh cho đám lính, “và tống cổ lũ súc sinh kia ra khỏi lều của ta!”
“Gian Maria, tôi cảnh cáo anh,” Francesco hô lớn, giọng sang sảng chắc nịch. “Tôi đã cho chĩa các khẩu pháo của chính anh về phía cầu treo, và ngay khi có ai toan tính hạ nó xuống tôi sẽ cho bắn nát vụn nó ra từng mảnh. Anh sẽ không thể ra khỏi Roccaleone trừ khi tôi cho phép và theo những điều kiện tôi đưa ra, và nếu anh để mất công quốc vì thói cứng đầu của mình, lỗi là do anh; nhưng hãy trả lời tôi đi, để tôi còn quay về.”
Cả Guidobaldo cũng ngăn cản Gian Maria lại, ra lệnh không được hạ cầu treo xuống. Đến lúc này Gonzaga bèn tiến đến bên cạnh Công tước, thì thầm vào tai đức ông lời gợi ý rằng ngài nên chờ đến khi màn đêm buông xuống. “Đợi đến tối ư, đồ ngu!” Công tước gầm lên, quay ngoắt sang nhìn gã tay chơi, trong niềm vui thích tàn nhẫn khi tìm ra một kẻ để trút giận. “Nếu ta đợi đến lúc đó, thì ta sẽ chẳng còn ngai vàng nữa. Đó là hậu quả của việc đánh bạn với những tên phản trắc. Tất cả là lỗi của ngươi hết, thằng phản bội!” Công tước hét lên căm tức, mặt méo mó biến dạng, “nhưng ít nhất ngươi cũng sẽ phải trả giá cho những gì ngươi đã làm.”
Gonzaga thoáng thấy ánh thép nhoáng lên trước mặt gã, và gã bật thét lên khi bị con dao của Gian Maria đâm ngập ngực. Guidobaldo định đưa tay ra cản lại nhưng đã quá muộn.
Vậy là, quả báo mới lạ lùng làm sao, anh chàng Gonzaga hào nhoáng gục xuống chết đúng ở chỗ gã đã hèn nhát đâm trộm Aventano.
“Vứt tên khốn kiếp này xuống hào cho ta,” Gian Maria gầm gừ, vẫn còn run lên vì cơn giận dữ đã khiến đức ông ra tay tàn nhẫn như vậy.
Mệnh lệnh của Công tước được thi hành lập tức, và thế là cả nạn nhân và kẻ sát nhân cùng chung một nấm mồ.
Sau khi đã định ngăn cản Gian Maria, Guidobaldo theo dõi tất cả với vẻ dửng dưng, coi đó là sự trừng phạt đích đáng cho một kẻ mà ông không bao giờ có thể tha thứ được vì sự phản bội.
Nhìn xác chết biến mất dưới dòng nước xiết bên dưới, Gian Maria như chợt bừng tỉnh nhận ra việc mình vừa làm. Cơn giận hoàn toàn rời bỏ Công tước, đức ông liền cúi đầu xuống hối hả làm dấu thánh. Rồi quay lại ra lệnh cho một kẻ hầu cận đang đứng sau lưng, Công tước trang trọng ra lệnh: “Hãy nhớ sai người đọc cho hắn một bài kinh cầu hồn vào sáng mai”.
Như thể mệnh lệnh này đã giúp Công tước lấy lại được bình tĩnh và trở nên tỉnh táo hơn, Gian Maria bước lên phía trước hỏi người em họ, bằng một giọng bình tĩnh hơn giọng mà đức ông vẫn dùng cho tới lúc đó, yêu cầu chàng nói rõ những điều kiện để chàng cho phép Công tước quay về Babbiano trong thời hạn mà dân chúng đã dành cho ngài.
“Chỉ cần anh từ bỏ lời cầu hôn công nương Valentina, và tìm kiếm nguồn an ủi – mà tôi nghĩ là chính đức ông Công tước Urbino cũng đã gợi ý – với người cháu gái khác của Công tước Guidobaldo thôi.”
Trước khi Gian Maria kịp trả lời, Guidobaldo đã hối thúc ngài bằng một giọng thì thầm rằng tốt nhất ngài nên chấp nhận những điều kiện này.
“Liệu còn lối thoát nào khác cho ngài không?” Montefeltro chấm dứt bằng một câu hỏi đầy hàm ý.
“Còn cô cháu gái kia của ngài...?” Gian Maria ủ ê hỏi.
“Tôi sẵn sàng chấp thuận,” Guidobaldo trả lời.
“Còn công nương Valentina thì sao?” ông cháu rể hụt của ngài than thở.
“Cứ việc cưới tay chỉ huy cứng đầu của nó. Tôi sẽ không cản trở. Thôi nào, trong chuyện này tôi luôn là bạn của ngài kia mà. Tôi thậm chí sẵn sàng hi sinh Valentina vì lợi ích của ngài. Nếu ngài cứ cố níu kéo, hắn ta sẽ khiến ngài lụn bại đấy. Vận may đã nằm trong tay hắn rồi, ngài Công tước thân mến. Hãy thừa nhận thất bại của ngài, cũng như tôi đã thừa nhận thất bại của tôi, và chấp nhận trả giá.”
“Nhưng thất bại của ngài có là gì nếu so với tôi?” Gian Maria kêu lên, thấy rõ trong lòng an phận của Guidobaldo sự thật rằng có một ông cháu rể như Francesco del Falco còn khuya mới bị coi là một chuyện khó chịu trong thời buổi loạn lạc đầy đe dọa này.
“Ít nhất thì thất bại đó cũng hoàn toàn như của ngài,” Guidobaldo nhún vai trả lời. Cứ như thế, Công tước Urbino tiếp tục lí luận một hồi cho tới khi Gian Maria nhận ra rằng người đồng minh không những đã rời bỏ đức ông mà còn trở thành đồng minh với em họ ngài, thúc giục ngài phải chấp nhận mọi điều kiện chàng Bá tước đặt ra, cho dù khó nuốt trôi đến đâu đi nữa. Bị thúc ép như vậy, Gian Maria đành ủ rũ chấp nhận thất bại và sẵn sàng trả giá. Bằng thái độ đó, đức ông hỏi lúc nào ngài có thể rời lâu đài.
“Ngay lập tức, nếu ngài muốn, vì tôi đã có lời hứa danh dự của ngài,” Francesco lập tức trả lời, và hi vọng phản trắc lại lóe lên trong mắt Gian Maria để rồi bị dập tắt ngóm bởi những lời tiếp theo của ông em họ. “Nhưng để tránh mọi lộn xộn có thể xảy ra giữa người của ngài và người của tôi, hãy ra lệnh cho người của ngài rời khỏi lâu đài không mang vũ khí và không mặc áo giáp, cả ngài cũng vậy. Đức ông Guidobaldo là ngoại lệ duy nhất không phải theo điều kiện này. Nếu ngài không tuân thủ nghiêm chỉnh, tôi xin hứa là ngài sẽ phải ân hận. Chỉ cần dù một người vũ trang đi ra khỏi cổng, tôi sẽ lập tức ra lệnh phát hỏa, và chính những khẩu pháo của ngài sẽ hủy diệt ngài đấy.”
Thế là cuộc bao vây Roccaleone lần thứ hai đã chấm dứt gần như ngay sau khi nó vừa được bắt đầu, và Gian Maria đành đầu hàng kẻ chiến thắng. Công tước Babbiano và quân lính im lìm ủ rũ kéo ra ngoài như một bầy cừu, đi thẳng về hướng Babbiano, và không một lời nói nào – thậm chí không một cái nhìn nào – được trao đổi giữa Gian Maria và cô công nương là nguyên nhân dẫn tới sự mất mặt của ngài, người lúc này đang nhẹ nhõm đứng nhìn ngài cuốn gói.
Guidobaldo cùng vài người hầu của ông nán lại sau khi người đồng minh đã đi khỏi. Rồi ông yêu cầu Francesco dẫn đến gặp cô cháu gái, yêu cầu này được chàng lập tức tuân theo.
Công tước lạnh lùng ôm hôn nàng – nguyên chuyện ông vẫn còn ôm hôn nàng sau tất cả những gì đã diễn ra, bản thân nó cũng đã nói lên thật nhiều.
“Ngài Bá tước, ngài sẽ đi cùng với ta đến Urbino chứ?” ông bất ngờ nói với Francesco. “Tốt nhất lễ thành hôn nên được tổ chức ở đó. Tất cả đã sẵn sàng – vì mọi thứ đã được chuẩn bị cho đám cưới của Gian Maria.”
Đôi mắt Valentina sáng lên vì sung sướng hạnh phúc, đôi má cô thiếu nữ đỏ bừng, nàng cúi đầu nhìn đăm đăm xuống đất; nhưng Francesco thì thẳng thắn nhìn Công tước với cái nhìn của một người không tin nổi vào vận may quá lớn đã đến với mình.
“Vậy là Công tước chấp nhận tôi?” chàng đánh bạo hỏi.
Khuôn mặt Guidobaldo đanh lại, một nếp nhăn xuất hiện trên vầng trán cao quý đang khẽ cau lại.
“Ngài có lời hứa danh dự của ta,” ông trân trọng trả lời. Francesco bèn quỳ một gối xuống cúi người kính cẩn hôn tay ông.
Sau đó họ lên đường trên lưng những con ngựa đã được giữ lại làm chiến lợi phẩm. Cả đoàn người vẽ nên một bức tranh thật vui vẻ, Guidobaldo cưỡi ngựa đi đầu, cùng với Francesco và Valentina, còn đi cuối cùng là Peppe và thầy Domenico. Hai người này, như bị lây bầu không khí hữu nghị xung quanh, cuối cùng cũng đã làm lành với nhau.
Trên đường đi, tình cờ Guidobaldo hơi tụt lại phía sau, do đó trong khoảnh khắc Francesco và Valentina thấy chỉ có hai người bên nhau cách xa mọi người một quãng. Nàng quay sang nhìn chàng, đôi mắt nâu e lệ, khóe môi đỏ thắm khẽ run:
“Chàng vẫn chưa nói là chàng tha thứ cho em đấy, Francesco,” nàng phàn nàn bằng những lời thì thầm ngượng ngập. “Chẳng lẽ chàng không thể nói lên điều đó, trong khi chúng mình sắp làm đám cưới rồi?”
