Custas là gì của tôi, là gì của Mây, tôi không rõ. Có lẽ về sau này tôi vẫn sẽ giữ nó như một bí ẩn, cho đến khi chết.
Tôi biết, Custas là một người tử tế và dễ chịu, như Mây vậy. Và cũng nghèo, như cả hai đứa. Custas cũng phải cố gắng để sống. Ngoài những câu nói bình thường và ngô ngố lúc chúng tôi ở trên mái nhà, Custas im lặng tuyệt đối. Bên dưới chỗ tôi, gã gây những tiếng động giản dị của việc đi lại, thở dài, hắt hơi… đại loại vậy. Gã ra khỏi nhà sớm và trở về lúc trời đã sang màu tối mờ nhạt. Thỉnh thoảng cho chúng tôi bánh ngọt. Đôi khi nói ngô nghê lúc chong mắt lồi như mắt ốc sên khiến tôi cười rũ. Đôi khi toe toét đáp lại cái vẫy tay khẳng khiu của Mây. Đôi khi thò đầu vô ngó tôi đang vẽ những hình thù quái dị bằng nước lên sàn. Nhiều lần ngắm mấy bông hoa cọng cỏ Mây trồng, gật gù bảo “Đẹp”.
Chỉ có thế, thậm chí tôi chưa một lần nghe gã gảy đàn, và chưa từng mò xuống chỗ gã. Chúng tôi chỉ gặp nhau trên mái nhà.
Nhưng khi Custas đi rồi, tôi bỗng dưng buồn. Buồn không chịu được. Cái buồn khoan sâu vào lòng, hất tung mọi thứ trong đó ra ngoài. Cái buồn ở lại giữa lòng rỗng toang, và thành Tiếc.
Sau khi gã đi rồi, tôi tiếc phát khóc. Bởi vì sao, tôi cũng không biết. Giống như trời đêm bị vốc hết một nắm sao và quẳng đi mất, tự dưng thấy một khoảng không đen ngòm. Vậy thôi.
~
Điều đặc biệt nhất ở Custas mà tôi từng biết, là có một đêm hắn trèo ra ngoài thang, nhưng không lên mái nhà.
Tôi nhớ rõ, đêm đó Mây khóc. Nhiều lắm. Vì những vệt sáng loá và tiếng ồn ã bắn ngang trời. Tôi thì đã quen rồi, đêm nào mà chẳng có cái gì đó rì rầm ngang qua, cứa sẹo lên trời? Cuộc xung đột vẫn còn ngay đó, ngày ngày tiếp diễn, đêm đêm tiếp diễn.
Những âm thanh và vệt sáng đêm đó, tôi không thể phân biệt nó là tên lửa đạn đạo, pháo định vị, tên lửa phòng không hay bom toạ độ. Chỉ biết là chúng cứa rít rất khó chịu. Từ phía xa, chúng kéo lại gần, rì rì, rồi như một mũi khoan, chúng gây âm thanh thọc sâu vào lỗ tai. Xoáy khẳm. Tôi đang lim dim trên sàn, bỗng dưng mở to mắt, tai rung dữ dội.
Có nhiều tiếng nổ và ánh chớp liên tiếp loé lên ở đằng xa. Cái ống khói im ìm trụ vững, nhưng ba cái khoang của chúng tôi run rẩy theo những đợt chấn động. Tôi dán chặt mình xuống nền nhà. Tiếng rầm rì từ lòng đất theo cái ruột rỗng của ống khói truyền đến tận đây. Tôi biết, rõ ràng biết, như thể việc ấy là hiển nhiên: Có những người nữa, những người còn đang cố ngủ cho qua hết một đêm vật vã, những người không trèo lên mái nhà để có được chút bình an nhỏ bé như ba đứa tôi, hay không có mái nhà để trèo lên. Có những người một khoảnh khắc trước vẫn còn sống và hoạt động. Giờ thì họ đã ngừng hoạt động rồi. Họ đã chết, ở một nơi nào đó bên kia hàng rào đánh mốc, trong một trận không kích rất đỗi bình thường. Họ đã chết bình thường, như bao người bên cạnh chúng tôi ngày trước.
Sau khi những đợt dư chấn dịu bớt, tôi nghe thấy, từ bên dưới mình, những âm thanh lạ của Custas. Gã gảy đàn.
Tôi không biết đấy là bài gì. Bắt đầu bằng những âm trầm nhất, rồi đến những nốt cao hơn, rời rạc từng âm một nhưng liên tiếp nhau trong những tổ hợp, những quãng ngắn. Gã chuyển những giai điệu thật lạ, chậm rãi, nhưng đến lúc nào đấy thì nghe chói khôn xiết. Giai điệu êm lắm, nhưng cứ kéo ra mãi, lẩn quẩn hết cao rồi thấp. Có những âm trầm còn vương lại bên dưới những âm cao và trong veo. Miên man mãi. Tôi thẫn thờ nghe. Tôi chưa bao giờ được nghe cái gì hay như vậy. Tự dưng có cái gì đó xao động trong tôi. Cái gì đó không định hình nổi và không thể nào nắm bắt, nhưng gần gũi lạ lùng. Một dòng chảy, một mảng mây trôi? Tôi không rõ. Hương quế cứ ngan ngát, quện trong không khí. Cái khối vô hình ấy cứ tiếp tục xoắn tròn trong tôi…
Đến khi Custas kết thúc bằng những âm cao nhất và một tiếng vuốt dây rit rít, tôi bàng hoàng. Cái khối trong tôi tự dưng vỡ ra. Những hình ảnh về cái chết hiện đến trong các mảnh vỡ. Máu, những cái thân xoắn vẹo, tan nát, những gương mặt không thể nhận ra đấy là con người.
Lần đầu tiên, tôi thấy đau đến vậy. Nó siết lấy lồng ngực tôi, làm tắc phổi. Tôi mở mắt thao láo. Nhói khôn tả. Cơn đau trực tiếp và quen thuộc, như đã ở sâu trong tôi nhiều ngày nhiều tháng lắm rồi…
Bên trên tôi, Mây bắt đầu nức nở. Rồi tiếng lớn dần, thành nghẹn cứng. Mây khóc, đứt quãng. Tiếng khóc theo hơi quế, lảng vảng trên mặt trên mũi tôi. Nhưng tôi không thể nào đứng dậy được. Tôi nằm yên ở đó, lưng dán xuống sàn và nghe Mây khóc. Tôi không thở được, mồ hôi lạnh đầm đìa.
Tôi nghe tiếng Custas trèo ra ngoài thang. Ban đầu tôi tưởng gã lên mái nhà, nhưng không phải. Custas lên chỗ Mây. Nó lại càng khóc to hơn nữa. Giống như một đứa trẻ bị bỏ rơi giữa bãi hoang đầy xác là xác. Đêm đen kịt, hương quế thoang thoảng, da diết. Trước khi mắt tối sầm lại, tôi nghe tiếng thì thầm, nhỏ xíu từ bên trên.
-Tớ ôm bạn, nha! – Mây bảo.
Vậy là… tôi biết, hai người họ ôm nhau.
