Từ khi vào phục vụ cho gia đình Della Rocca, Soledad Galienas mới chỉ phạm sai lầm có một lần. Chuyện đó xảy ra bốn năm về trước, vào một đêm mưa gió khi ông bà Della Rocca qua nhà bạn bè ăn tối.
Trong tủ quần áo của Soledad chỉ có các bộ đồ màu đen, kể cả đồ lót. Bà nhắc quá nhiều lần về cái chết của người chồng trong một tai nạn lao động đến mức cuối cùng thì chính bà cũng tin vào điều đó. Bà tưởng tượng chồng mình đứng trên giàn giáo cách đất hai mươi mét, miệng ngậm điếu thuốc lá, đang trát một lớp vữa để đặt hàng gạch mới. Bà nhìn thấy ông trượt chân trên một dụng cụ vứt dưới chân, hay trên chính cuộn dây đáng lẽ được dùng để làm dây thắt an toàn, nhưng ông đã vứt sang một bên vì dây thắt an toàn chỉ để dành cho bọn thợ học việc mà thôi. Bà tưởng tượng cảnh ông chới với trên ván gỗ rồi rơi xuống không kịp kêu lên lấy một tiếng. Trí tưởng tượng lại mở rộng thêm nữa để lồng vào cảnh ông chồng nằm dưới đất như một chấm đen nhỏ, tay vẫn còn giơ lên bầu trời trắng. Rồi trí nhớ giả tưởng của bà kết thúc bằng một khung cảnh nhìn từ trên xuống: cơ thể không còn sự sống của người chồng bẹp dí dưới lớp đất bụi mù, cặp mắt vẫn còn mở thao láo và một vệt máu sẫm chảy dọc ra từ phía sau lưng.
Cứ nghĩ đến đấy, nỗi thống khổ lại khiến bà rùng mình thích thú, vị đau đớn thấm đượm vòm họng, xộc lên sống mũi và nếu cứ nghĩ thế đủ lâu, bà có thể nhỏ ra được vài giọt nước mắt cho chính cái thân bà.
Sự thật thì người chồng đã bỏ bà mà đi. Lão bỏ bà vào một buổi sáng bình thường như bao buổi sáng khác, có lẽ để bắt đầu lại cuộc sống mới với một mụ đàn bà nào đó mà bà không quen biết. Từ đó chẳng có tin tức gì. Khi chuyển đến Ý, bà đã bịa ra câu chuyện góa bụa này để có một quá khứ mà kể, vì quá khứ thật của bà chẳng có gì đáng nói. Những bộ quần áo màu đen, cùng với suy nghĩ rằng người khác có thể nhận thấy trong mắt bà dấu vết của một bi kịch, một nỗi đau chưa bao giờ nguôi ngoai, khiến bà an tâm hơn. Soledad mặc quần áo tang đức hạnh và cho đến buổi tối hôm đó bà chưa bao giờ phản bội lại kỷ niệm về người chồng quá cố.
Thứ Bảy bà đi dự lễ mixa vào lúc sáu giờ để còn kịp về nhà chuẩn bị bữa tối. Ernesto đã theo đuổi bà nhiều tuần nay rồi. Sau buổi lễ ông ta đứng đợi bà trước cổng nhà thờ, và như mọi khi đề nghị được đưa bà về nhà. Soledad co người lại dưới lớp áo khoác đen, nhưng cuối cùng cũng đồng ý. Ernesto kể bà nghe công việc ở bưu điện như thế nào, rồi thì buổi tối đằng đẵng một mình ở nhà trống trải ra sao, với bao năm quá khứ trên vai cùng bao ký ức đen tối vẫn còn khiến ông phiền muộn. Ernesto lớn tuổi hơn Soledad, vợ ông thì chết thật vì ung thư tuyến tụy.
Họ khoác tay nhau bước đi. Tối đó Ernesto đã giương ô cho bà khỏi ướt, còn mình thì rúc đầu trong áo khoác. Ông khen bà nói tiếng Ý tốt, rằng bà tiến bộ hàng tuần, còn Soledad thì cười bẽn lẽn, giả vờ xấu hổ.
Thật là thiếu suy xét, thật là một hành động bất cẩn, khi thay vì chào nhau bằng hai cái hôn lịch sự trên má như giữa những người bạn thì đôi môi họ lại khóa chặt vào nhau trước cổng nhà Della Rocca. Ernesto nói xin lỗi, nhưng ngay sau đó ông lại tiếp tục hôn lên môi Soledad và bà cảm thấy lớp bụi phủ lên trái tim bao năm qua bị cuốn tung bay lên mắt.
Chính bà đã mời ông ta vào nhà. Ernesto phải trốn trong phòng bà một vài giờ để Soledad còn chuẩn bị bữa tối cho Alice và cho nó đi ngủ. Vợ chồng Della Rocca sắp rời nhà và họ sẽ quay trở về muộn.
Ernesto thầm cảm ơn bất cứ vị thần hộ mệnh nào trên trời, vì ở cái tuổi của ông mà vẫn còn có khối chuyện hay ho thế này. Họ lặng lẽ lẩn vào nhà. Soledad cầm tay dắt người tình vào trong phòng như một cô gái mới lớn, ngón tay đặt lên miệng ý bảo ông đừng gây ồn. Rồi bà chuẩn bị qua quýt bữa tối cho Alice. Sao bà thấy nó ăn chậm thế không biết. Bà bảo Alice trông có vẻ mệt, nên đi ngủ sớm đi. Nhưng Alice lại phản đối, nói là nó muốn xem tivi. Soledad đành đồng ý, miễn là để nó đỡ vướng chân là được, với điều kiện nó phải xem ở tầng trên. Alice lợi dụng không có bố kéo lê bàn chân đi lên tầng trên xem tivi.
Soledad quay lại chỗ người tình. Họ ngồi sát, hôn nhau thật lâu, tay chân lóng ngóng chẳng biết phải làm gì. Cuối cùng thì Ernesto cũng có đủ can đảm để xốc bà lên đùi.
Khi tay ông lần mò giật cái nịt áo của nợ ấy ra, thì thầm xin lỗi vì mình lóng ngóng quá, Soledad cảm thấy mình trẻ đẹp, không chút nghi ngại. Đôi mắt bà nhắm lại, và khi mở ra bà thấy Alice đang đứng trên ngưỡng cửa.
"Của nợ", bà buột miệng "Cháu làm gì ở đây?"
Bà đẩy Ernesto ra, tay che ngực. Alice nghiêng đầu sang một bên, quan sát hai người như ngắm gà trong sân, chẳng biểu hiện bất cứ sự ngạc nhiên nào.
"Cháu không ngủ được", em nói gọn lỏn.
Chẳng hiểu sao Soledad lại nghĩ tới giây phút đó đúng lúc bà quay lại và thấy Alice trên bậc cửa phòng đọc. Soledad đang quét bụi giá sách, lôi từng chồng ba cuốn trong bộ bách khoa toàn thư bìa màu xanh thẫm, gáy mạ vàng của ông luật sư. Bà ôm chúng bằng tay trái, cảm thấy đã mỏi trĩu tay rồi, trong khi tay phải bà lia cây phất trần vào cả những góc trong cùng của giá sách bằng gỗ dái ngựa, vì một lần ông luật sư đã phàn nàn bà chỉ lau lớt phớt mỗi bên ngoài.
Nhiều năm rồi Alice không vào phòng đọc sách của ba. Dường như có một hàng rào thù địch vô hình nào đó ngăn em lại trước ngưỡng cửa. Em dường như chắc chắn rằng chỉ cần bước một chân thôi lên cái sàn lát gỗ đều đặn đến buồn ngủ này, ngay lập tức lớp gỗ sẽ bị sụt dưới sức nặng của em, và em sẽ bị rơi tõm xuống một vực thẳm đen ngòm nào đó.
Căn phòng ám mùi của ba, ám cả vào đống giấy tờ được xếp gọn gàng trên bàn, phủ bóng tấm rèm che màu kem. Lúc bé Alice thường nhón chân vào đây gọi ba khi bữa tối đã xong. Em vẫn thường lần lữa trước khi lên tiếng vì bị mê hoặc trước dáng ba cúi gập trên bàn làm việc, đôi mắt sau cặp kính gọng bạc đọc lướt đủ các loại tài liệu phức tạp. Khi ngẩng đầu lên nhận thấy sự có mặt của con gái, trán ông luật sư nhíu lại như hỏi con làm gì ở đây. Rồi ông gật đầu mỉm cười nói: "Ba tới đây."
Alice cảm thấy chắc chắn còn nghe được câu nói đó dội lại từ lớp giấy dán tường, nó vẫn lưu mãi trong bốn bức tường và âm vang trong đầu em.
"Chào cưng", Soledad nói. Bà vẫn gọi em như thế, cho dù cô gái mảnh khảnh như một cây bút chì đang đứng trước mặt bà không còn giống cô bé ngái ngủ mỗi sáng bà mặc quần áo cho và đưa đến trường nữa.
"Chào Soledad", Alice đáp lại.
Soledad nhìn em vài giây, đợi xem em có nói gì không, nhưng Alice lãng đi, vẻ bồn chồn. Bà lại quay về với cái giá sách.
"Sol này", cuối cùng Alice nói.
Sao kia?
"Cháu muốn hỏi bác một chuyện."
Soledad để đống sách lại trên bàn, tiến lại gần em.
"Nói đi cưng."
"Cháu phải nhờ bác một việc."
"Việc gì kia? Cháu cứ nói đi."
Alice xoắn ngón trỏ quanh đai quần nói:
"Thứ Bảy này cháu sẽ đi dự tiệc ở nhà bạn Viola."
"Ôi tuyệt quá", Soledad mỉm cười.
"Cháu muốn mang bánh ngọt đến. Cháu muốn tự mình làm kia. Bác giúp cháu nhé?"
"Dĩ nhiên rồi cưng. Cháu thích làm bánh gì?"
"Cháu chẳng biết nữa. Một cái bánh ngọt thôi. Hoặc món tiramisu. Hoặc bánh quế bác vẫn làm ấy."
"Công thức của mẹ bác đấy", Soledad nói, giọng tự hào. "Bác sẽ dạy cháu."
Alice ngước nhìn bà, vẻ thỉnh cầu:
"Thế là thứ Bảy này mình đi mùa đồ làm bánh bác nhé. Kể cả đó là ngày nghỉ của bác?"
"Dĩ nhiên rồi cưng." Soledad nói. Đột nhiên bà cảm thấy mình quan trọng, và lại nhận ra cô bé hồi nào trong cái vẻ rụt rè ấy.
"Bác có thể dẫn cháu đến một chỗ khác nữa được không?" Alice tiếp tục.
"Chỗ nào kia?"
Alice hơi do dự một chút. Rồi em nói nhanh: "Chỗ xăm mình."
"Ôi trời, cưng ơi", Soledad thở dài, hơi thất vọng. "Ba cháu không muốn vậy, cháu biết thế mà."
"Mình sẽ không nói cho ba biết. Ba sẽ không thấy nó đâu." Alice rầu rầu nói.
Soledad lắc đầu.
"Đi mà Soledad", Alice van nài. "Đi một mình họ sẽ không làm cho cháu. Cần phải có sự cho phép của ba mẹ."
"Thế thì bác làm được gì?"
"Bác giả vờ là mẹ cháu. Chỉ cần ký vào một tờ giấy thôi, bác không phải nói gì hết cả."
"Không làm thế được, cháu yêu quý. Ba cháu sẽ sa thải bác mất thôi."
Alice đột ngột nghiêm mặt lại. Em nhìn thẳng vào mặt Soledad.
"Đó sẽ là bí mật của bác cháu mình, Sol à", ngừng một chút em nói tiếp. "Nói cho cùng giữa hai ta đã từng có một bí mật rồi mà, đúng không?"
Soledad mở to mắt nhìn em. Lúc đầu bà chưa hiểu gì cả.
"Cháu biết giữ bí mật mà." Alice nói tiếp, chậm rãi hơn; cảm thấy mình mạnh mẽ và tàn nhẫn như Viola. "Nếu không bác đã bị sa thải từ lâu rồi."
Soledad cảm thấy cổ họng tắc nghẽn.
Nhưng mà..."
"Thế nào, bác có đi hay không?" Alice nóng nảy hỏi.
Soledad cúi đầu, chậm rãi nói: "Thôi đành vậy"; rồi quay lưng đi, sắp xếp số sách trên giá, mắt đã ầng ậc nước.
