Lưu Tử Dân im lặng một hồi lâu, Phó Ngọc Thanh ngẫm nghĩ rồi cười: “Ông chủ Mạnh này vừa trọng nghĩa khí, lại vừa kính trọng người trí thức, không giống như những người khác đâu, sau này cậu sẽ biết.”
Lưu Tử Dân liếc anh một cái: “Cậu thật sự không biết hắn ta buôn gì à?”
Phó Ngọc Thanh đã lơ mơ hiểu ý hắn, nhưng lại cố tình giả vờ không biết mà bảo: “Anh ta có buôn gì đâu, chỉ là người trong bang đi trông sòng bạc thôi mà.”
Lưu Tử Dân nhíu mày: “Hắn ta buôn thuốc phiện đấy! Ngọc Thanh, không phải tớ nói cậu chứ, chính phủ đã ba lần bảy lượt ra lệnh cấm yên, tại sao cửa hàng thuốc phiện lại vẫn mọc tua tủa lên khắp nơi? Chính là bởi đâu đâu cũng đầy loại người vô lương tâm, chỉ lo phát tài như thế đấy!”
Phó Ngọc Thanh khẽ cười trừ, thầm nhủ, những người đi du học về luôn có một sự nhiệt tình thiếu thực tế, cảm thấy bây giờ đã là dân quốc thì cũng nên có một bầu không khí mới, một thế giới mới, phải khác với chính phủ Bắc Dương chứ.
Cái gọi là cấm yên, chẳng qua chỉ là cấm dân không cấm quan mà thôi. Chính phủ không cho buôn thuốc phiện, luôn mồm bảo phải cấm yên, nhưng anh cứ đến tô giới mà xem, mấy ông đại bà đại ở đó, mười người thì hết tám chín người buôn thuốc phiện rồi, còn mấy người của chính quyền, chỉ cần nộp thuế là có thể thoải mái buôn bán vô tư lự.
Anh thở dài một tiếng, nhẹ giọng nói: “Thượng Hải lớn như thế, người buôn thuốc phiện nhiều vô kể, không nhiều hơn mà cũng chẳng ít hơn anh ta. Tử Dân, cậu về chưa được bao lâu, cứ ở thêm hai năm nữa là cậu sẽ hiểu.”
Lưu Tử Dân ngỡ ngàng, trân trối nhìn anh một lúc lâu mới nói: “Ngọc Thanh, không ngờ sẽ có ngày tớ nghe được lời này từ miệng cậu.”
Phó Ngọc Thanh hơi khó chịu, chẳng thể nói gì nữa, đành trông ra ngoài cửa sổ. Trên đường có tuyết rơi, bị xe ngựa lăn qua lại càng nhơ nhoét.
Lưu Tử Dân đột nhiên cất tiếng: “Ngọc Thanh à, tớ không tin trong lòng cậu thật sự nghĩ thế đâu, nếu cậu cảm thấy đó là điều đương nhiên, vậy thì tại sao cậu lại không buôn thuốc phiện? Rõ ràng cậu vẫn còn lương tâm.”
Phó Ngọc Thanh không thể đáp, mặt như bị người ta cho một cú tát, rát bỏng. Sao có thể từ chối được đây? Anh nào muốn buôn thuốc phiện chứ, nếu không phải vì Đỗ Hâm thì sao anh có thể dính dáng gì đến nó?
Có vẻ Mạnh Thanh cũng không muốn kiếm sống bằng thứ này, cho nên mới bảo muốn giúp đỡ anh. Lạc Hồng Hoa đã từng bảo anh, Mạnh Thanh muốn rửa tay gác kiếm từ lâu rồi, nhưng bị anh liên lụy nên giờ lại càng lún sâu.
Lưu Tử Dân thấy anh trầm mặc thì cũng bình tĩnh lại, đến tận lúc đến xưởng, hai người vẫn chưa nói một lời.
Phó Ngọc Thanh đưa hắn đến Lợi Hoa, cũng không thể cứ thế đi mất, bèn đứng chờ trong xưởng.
Cái máy bị trục trặc trong xưởng là Phó Ngọc Hoa mua từ Việt Nam qua một người mới, là thiết bị trong xưởng cũ của người Pháp, nào ngờ dùng chưa được nửa tháng đã hỏng, lại không có người sửa được nên ai cũng cuống hết cả lên.
May mà Lưu Tử Dân biết tiếng Pháp, đọc cẩn thận sách hướng dẫn, chữa ngựa què thành ngựa lành, sau khi mày mò một lúc thì đã sửa được.
Phó Ngọc Hoa đứng chầu chực trong xưởng, thấy thành quả như vậy thì dĩ nhiên rất vui, bèn khăng khăng mời hắn ăn cơm, còn bảo người ta biếu một phong lì xì cho hắn. Lưu Tử Dân ngượng ngùng: “Thật ra không phải vấn đề gì to tát đâu, tôi đoán là do công nhân thao tác không đúng quy trình, cho nên máy bị kẹt chết. Lúc về tôi sẽ dịch lại sách hướng dẫn rồi chép ra cho ngài, đến lúc đó ngài đưa cho công nhân là bọn họ sẽ rõ liền thôi.”
Phó Ngọc Hoa lại càng phấn khởi, muốn mời hắn đến chỉ đạo trong xưởng vài hôm, mấy bữa nay vì lo chuyện nhà máy đường mà Lưu Tử Dân đi theo Phó Ngọc Thanh, toàn là nói mà không có làm, giờ được làm thật một ít thì cũng thích, bèn đồng ý, còn hứa với Phó Ngọc Thanh tuyệt đối sẽ không làm chậm trễ việc của công ty mậu dịch.
Phó Ngọc Thanh sao có thể phản đối, bèn cười đáp ứng.
Cơm nước xong xuôi, Lưu Tử Dân một lòng hăng hái muốn chỉ đạo, nhìn ngó khắp nơi trong xưởng. Phó Ngọc Thanh cũng có việc, định đưa Lưu Tử Dân về, nhưng rồi lại không đi mà ở lại xưởng, kể đề nghị của La Nhữ Thành cho anh cả.
Phó Ngọc Hoa ngẫm nghĩ, thấy cũng có thể có lợi thì ủng hộ: “Nếu em muốn làm thì cứ thoải mái làm đi. Em không cần lo bên chỗ cha đâu, có anh giúp rồi.”
Trong lòng Phó Ngọc Thanh rất vui, bèn quyết như thế, sau đó lại bàn kỹ lưỡng lại với anh một lần nữa. Phó Ngọc Hoa nói cả chuyện làm công ty diêm với anh, bởi vì trong lòng rất cảm khái nên nói rất nhiều.
Phó Ngọc Hoa mở xưởng có vô vàn truân chuyên, vốn Phó Ngọc Thanh cũng biết một ít, nhưng không hề ngờ trong đó lại có nhiều vướng mắc đến vậy. Lâu rồi hai anh em chưa trò chuyện lâu như thế, nói đến tận gần tối.
Buổi tối Phó Ngọc Thanh đưa Lưu Tử Dân về, lúc xuống xe Lưu Tử Dân hơi chần chừ, bỗng vịn vào cửa xe hỏi anh: “Ngọc Thanh, cậu nói thật cho tớ đi, cậu không đi theo ông chủ Mạnh buôn thuốc phiện đâu đúng không?”
Phó Ngọc Thanh nào dám nói thật cho hắn, đành cười: “Cậu yên tâm đi, nếu tớ buôn thuốc phiện thì cần gì phải vất vả nhờ cậu mở nhà máy đường cùng tớ nữa chứ?” Trong lòng vô cùng hổ thẹn, không dễ chịu một chút nào.
Lúc bấy giờ Lưu Tử Dân mới cười, chỉnh lại gọng kính, nghiêm túc nói: “Ngọc Thanh, lúc trước tớ quyết định về nước, chính là vì muốn gầy dựng cơ nghiệp. Nhưng Trung Quốc hôm nay, thanh niên toàn mang lòng người già, không có lý tưởng, không có hy vọng, quả thực khiến người ta phải phát hãi. Nếu tớ chỉ vì ăn ngon mặc đẹp, chơi bời lêu lổng thì cần gì phải vất vả cầu học, để người coi khinh?” Hắn nói rất chân thành: “Ngọc Thanh, cả tớ lẫn cậu đều còn trẻ, Trung Quốc bây giờ cần sự đóng góp của tất cả mọi người, phải xây nhiều nhà xưởng như Lợi Hoa nữa mới có thể dốc sức đuổi kịp.”
Phó Ngọc Thanh không ngờ hắn sẽ nói những lời này, trong lòng chấn động, vô cùng cảm khái.
Trên báo cũng hay có người viết những lời như vậy, có nhiệt huyết, có trào phúng, chỉ là gần như chẳng lưu được chút ảnh hưởng nào, lật sang trang là hết. Nhưng Lưu Tử Dân đứng nói trước mặt anh như thế lại khiến cả người anh nóng rần lên, vừa hổ thẹn, lại vừa xúc động.
Phó Ngọc Thanh cười: “Tử Dân, cậu mới đúng là người có lý tưởng. Tớ so với cậu thì giống con buôn hơn nhiều, không nghĩ sâu như cậu. Nhưng có một điều cậu nói rất đúng ý tớ, người nước ngoài làm được, chẳng lẽ chúng ta lại không làm được sao? Nếu chúng ta bằng lòng, chắc chắn sẽ có một ngày có thể đuổi kịp.”
Lưu Tử Dân rất phấn chấn, liên tục hoan hô: “Tớ tìm đến cậu, quả là đã chọn đúng người rồi!”
Phó Ngọc Thanh thấy hắn xúc động như thế thì nhiệt huyết cũng trào dâng trong lòng, đã lâu lắm rồi chưa từng có cảm giác này.
Xe đi một lúc về đến nhà, lúc bấy giờ Phó Ngọc Thanh mới hơi bình tĩnh lại, chợt nhớ ra cả ngày hôm nay chưa gọi điện cho Mạnh Thanh, ngay tức thì hối hận vô cùng. Phó Ngọc Thanh nghĩ, muộn thế này rồi, gọi điện giờ này cũng không ổn. Nếu gọi lúc ăn cơm nói một tiếng cho hắn thì tốt biết mấy, buổi tối đã có thể gặp.
Nhưng nghĩ đến Mạnh Thanh thì lại không khỏi nhớ tới lời của Lưu Tử Dân, nhớ tới công ty thuốc phiện mới của Tô Phụng Xương, trong đó có muôn vàn vấn đề, lòng lại không đặng mà cảm thấy sầu não.
