Vừa nói đến trồng cây kim ngân, bác Năm cũng rất hưng phấn.
"Theo lời cháu nói lúc trước, hai nghìn mầm giống phát triển rất tốt."
"Vậy là tốt rồi, sang năm nếu có thể thu hoạch, vậy mỗi năm có thêm năm sáu trăm đồng thu nhập."
Bác Năm mỉm cười gật đầu: "Đúng vậy, đều là do ý kiến của cháu, xem ra có tiền đồ."
Đang lúc nói chuyện, bác gái loanh quanh ở bên ngoài vài vòng, thấy tôi đang ngồi ở đây, vui vẻ nói:" Tiểu Tuấn tới chơi à? Tấn Tài với Bích Tú cũng đến sao?"
"Cháu chào bác năm."
Tôi đứng dậy, cung kính chào hỏi, lúc này mới trả lời.
"Cha mẹ cháu chưa về, họ dạo này rất bận không có thời gian rảnh, cháu về thăm ông bà ngoại và bác năm."
"Tốt, đúng là đứa trẻ hiếu thuận."
Bác gái liên tục gật đầu, thấy trên bàn có rượu thuốc, nhìn sang bác năm.
"Tiểu Tuấn mang tới, bà mau thu lấy."
Bác Năm nhàn nhạt nói.
"Ai nha, thật là, cũng không phải lễ tết, đến chơi cần gì lễ vật... lão quan ông cũng thật hồ đồ, để Tiểu Tuấn ngồi thế kia, trà cũng không có.."
Tôi cười cười nói: "Bác gái, cháu không khát, không cần trà đâu ạ, phiền hai bác, chi bằng giết cháu." (oạch)
"Đứa nhỏ này, mồm mép thật ngọt."
Bác gái nói, chậm rãi bê lên một ấm trà, bày ra đĩa bí đỏ, sau đó vội vàng vào nhà lấy vài quả trứng, đi vào bếp, dùng một cái nồi đất luộc trứng.
Tôi đang muốn khách khí vài câu, bác năm khoát tay, nói: "Tiểu Tuấn, không cần để ý đến bà ấy, chúng ta tiếp tục nói chuyện. Ba cháu nói cháu đến đây có chuyện gì?"
Ai, nói thế nào vẫn là lão ba bảo tới! Thật nhức cả đầu.
"Bác năm, hiện giờ mỗi năm, đại đội dân quân của thôn Liễu Gia Sơn thu nhập được bao nhiêu tiền?"
Bác năm không ngại tôi hỏi chuyện này, chỉ kì quái hỏi lại: "Cha cháu bảo hỏi chuyện này?"
Tôi thiếu chút nữa phát điên!
".....À, hiện tại đã qua nửa năm, ừm năm ngoái mỗi người được phân ba trăm năm mươi cân lương thực... mười lăm đồng tiền... năm nay thu hoạch năm mươi mẫu cá, ước chừng được khoảng sáu nghìn cân, phân chia một nửa, nửa kia bán, có thể được một nghìn đồng..."
Tôi hít một ngụm khí lạnh!
Đời trước mặc dù nghe qua lịch sử, dù vậy hiện tại là một đứa bé của thời đại này... đối với những số liệu này cũng không biết gì cả. Trong lịch sử chỉ ghi chép một phần quá bé nhỏ, tuy sớm biết xã viên thu nhập không cao, nhưng dân quân "Ba trăm năm mươi cân khẩu phần ăn." cùng "mười lăm đồng tiền", cũng khiến đầu tôi choáng váng hoa mắt.
"Vậy, đại đội Liễu Gia Sơn tổng cộng có bao nhiêu xã viên?"
"Kể cả nam nữ già trẻ là khoảng 850 người."
Nói cách khác, nuôi 50 mẫu cá, mỗi người cũng chỉ tăng thêm một đồng tiền thu nhập.
"Vậy, Liễu Gia Sơn tổng cộng có thể thu thập bao nhiêu... chỉ nói tiền mặt."
Bác năm cười khổ một chút, ngập ngừng nói: "452 đồng 7 mao 3 phân."
Tôi vịn lấy bàn, thiếu chút nữa ngã xuống.
"Bác Năm, cứ như vậy không phải là biện pháp...."
Bác Năm có chút mơ hồ nhìn tôi, sinh hoạt tập thể ba mươi năm, ngày qua ngày năm qua năm đều là như thế, bác năm sớm đã thành tập quán, không hiểu lời nói này của tôi có ý tứ gì.
Tôi tìm ngũ bá vốn thần nghĩ đơn giản là bàn bạc một chút chuyện làm gạch, hiện tại xem ra, trước tiên phải nói về phương hướng phát triển của Liễu Gia Sơn. Bác Năm quan niệm chính thống, không thể đả thông được nút thắt này, hôm nay có lẽ phải thuyết trình một phen.
"Tập thể không có thu nhập thêm, tình hình kinh tế của xã viên sẽ ngày càng căng thẳng, có chuyện gì quan trọng, sẽ không có tiền dư giả để chi. Ví như lần trước tiểu Thanh mà bác Bảy bị bệnh, ngay cả một đồng tiền viện phí cũng không đào ra."
Bác Năm không khỏi nghiêm túc hẳn lên: "Tiểu Tuán, có phải huyện ủy có cách giải quyết nào không? Cha cháu bảo cháu đến đây là có chuyện gì? Cháu yên tâm, chỉ cần Nghiêm chủ nhiệm và Tấn Tài làm việc, bất kể làm gì, bác năm cùng thôn Liễu Gia Sơn đều tán thành cả hai tay."
Tôi trầm ngâm, nói: "Bác Năm., thật ra không phải là cha cháu với Nghiêm chủ nhiệm bảo cháu tới.... Chuyện nhà máy hỏa lực Đại Bình, bác nghe chưa?"
"Chuyện lớn như vậy, bác năm sao có thể chưa nghe qua? Có liên quan gì đến nhà máy hỏa lực sao?"
"Đương nhiên là có quan hệ, một cái nhà máy lớn như vậy, cần không ít gạch a? Thôn Liễu Gia Sơn chúng ta không phải mỗi năm đều có người ra ngoài làm nghề phụ sao, làm để mua gạch mộc xây nhà?"
Bác Năm có điểm hiểu ra.
"Có thì cũng có, nhưng đều là bọn nhỏ thích náo loạn, nhà máy lớn như vậy, nghe nói là trung ương trực tiếp chỉ đạo, sao có thể sử dụng gạch đỏ của chúng ta?"
Tôi cười rộ lên: "Bác Năm, trung ương chỉ đạo không sai, chẳng lẽ gạch đỏ cũng vận chuyển từ trung ương?"
Bác Năm không khỏi cười.
"Thì đúng là thế mà"
"Bác Năm không nói gát người, cháu có một người bạn, mua máy làm gạch, muốn đến Liễu Gia Sơn của chúng ta làm một cái lò gạch nhỏ, bác nói xem được không?"
Bác Năm: "Bạn cháu?"
"Thế có sao, bác năm. Cháu tuổi nhỏ, nhưng bạn cháu chưa chắc đều là trẻ nhỏ a? Hắn muốn làm gạch, mỗi ngày sản xuất khoảng năm nghìn đồng gạch mộc, chỉ có điều hắn hiện tại bận việc, một thời gian sắp phải sản xuất gạch, lúc này muốn lão nhân gia người hỗ trợ."
"Có loại chuyện tốt vậy sao?"
Tôi vừa nghe vậy trong lòng vui sướng, rèn sắt phải khi còn nóng: "Đúng vậy, bạn cháu mở lò gạch gần nhà máy điện Đại Bình, đỡ mất công vận chuyển, Giang Hữu Tín nói với hắn, để cho Liễu Gia Sơn chúng ta làm."
"Giang Hữu Tín là ai?"
Tôi cười khẽ nói: ''Là bí thư của cha cháu."
Lúc này lấy tên Giang Hữu Tín cũng là một cách thuyết phục, Bác Năm thấy một cái bóng của lão ba, vậy cho dù hang hổ cũng lao vào.
Quả nhiên bác năm sắc mặt có biến hóa.
"Vậy sao, cái lò sản xuất gạch này, bạn cháu có kế hoạch gì?"
Ha Ha, lòng vòng cả nửa ngày cuối cùng cũng vào đề. Tôi nói có chút khát, nâng chén uống một ngụm trà, lúc này mới nói: "Bác Năm, có hai phương án để lựa chọn, thứ nhất là cùng hùn vốn, cháu với bạn cháu làm gạch, cùng một hội với hắn, tiền vốn có bốn phần, còn lại đều do đại đội phụ trách xuất phí trả công cho xã viên, hoa hồng chia năm năm."
Bác Năm nhíu mày: "Chia bốn, cho dù muốn, chúng ta cũng không đào ra nhiều tiền như vậy, cho dù là phí lao động không vội, chờ bán xong sẽ trả, nhưng còn nhiều tiền phát sinh khác, như mua than, đó không phải là con số nhỏ.. cháu nói biện pháp thứ hai đi...."
"Nào, nào, Tiểu Tuấn, đói bụng chưa, ăn trứng gà trước đi."
Tôi đang muốn nói, bác gái đã luộc xong trứng, đưa một quả vào tay tôi.
"Cảm ơn bác năm."
Lòng vòng mãi, tôi cũng có chút đói bụng.
"Bác năm, phương án thứ hai chính là chi phí đều do bạn cháu trả, đại đội tổ chức cho xã viên làm việc, làm gạch, nung...Ừm, tiền công một tháng trả một lần, tiền mặt... bác thấy sao? Đương nhiên là bác phụ trách nhân công, mặt khác về tiền công, bạn cháu đồng ý trả một tháng một trăm đồng."
Tôi vừa ăn trứng gà vừa nhập ngừng nói.
"Bao nhiêu?"
Bác Năm kinh hô đứng dậy, vẻ mặt khó tin. Bác gái vừa vặn nghe thấy, cũng sợ ngây người.
Mỗi tháng một trăm đồng!
Cha tôi là chủ nhiệm huyện ủy, mỗi tháng tính ra cũng được có năm mươi đồng, mà bác năm lãnh đạo đại đội, một năm mới có một trăm đồng.
"Tiểu Tuấn, cháu nói là thật chứ?"
Tôi giả vờ ủy khuất nói: "Bác Năm, cháu dám gạt bác sao?"
Bác gái nói chen vào: "Đúng vậy, ông già Tiểu Tuấn là trẻ con, sao dám gạt người?"
"Tiểu Tuấn, bạn cháu làm gì? Có nhiều tiền như vậy? Có thể mở lò sản xuất gạch?"
"Hi hi, cái này hai bác đừng hỏi, nói chung là người tin tưởng được, nếu không cháu cũng không nói giúp hắn chuyện này."
Bác Năm ngầm hiểu gật đầu, chắc "hắn" ở đây là một kẻ tài ba đi, đứa cháu chín tuổi trước mắt không phải là thiên tài sao? Tuổi nhỏ đã có thể hiểu chuyện như vậy.
"Ừm thế tất nhiên là tốt, đang lúc nông nhàn, đại đội thực sự không có việc gì làm, có thể kiếm tiền công, đúng là chuyện tốt, chỉ sợ...."
"Còn sợ cái gì?"
"Sợ chính sách không cho phép, đây là tư bản chủ nghĩa....."
Tôi cười nói: "Bác năm, giác ngộ chính trị thật cao, nhưng bác không hiểu chúng ta làm gạch bán cho ai? Bán cho nhà máy điện hảo lực a, chính là hạng mục trung ương chỉ đạo. Chúng ta đây gọi là góp thêm một viên gạch vào kiến thiết chủ nghĩa xã hội, cũng không bán cho nước ngoài, sao có thể coi là tư bản chủ nghĩa? Cháu nói thế có đúng không?"
Kỳ thật tôi biết việc lo lắng của bác năm rất có đạo lý, năm 1985 đích thật có chính sách này, nhưng mà nhà máy điện hỏa lực khởi công, chúng ta không bán gạch cho họ, tự nhiên có người khác bán.
Tôi muốn tìm một kẽ hở, lợi dụng chút thời gian chỉ cần che dấu mấy tháng, chờ đến đại hội lần ba của chính phủ có chính sách mới. Đến lúc đó gióng trống khua chiêng tự do kinh doanh, hoàn cảnh cũng thả lỏng hơn hiện tại nhiều, lúc đó sẽ mở rộng quy mô thêm một lần nữa.
Qaun trọng là làm sao để che dấu, đâu mới là chuyện chủ yếu hôm nay tôi đến tìm bác Năm.
"Nói như cháu cũng phải."
Bác Năm nhoẻn miệng cười, nhưng lập tức hơi nhíu mày, xem ra nút thắt trong đầu ông nhất thời chưa thể cởi được, cái này cũng khó trách, dù sao hơn hai mươi năm sống tập thể, chung quy cũng không thể chỉ vì một đứa trẻ như tôi lừa gạt mấy câu liền thay đổi.
Bác gái thật ra rất hiểu chuyện: "Lão quan, đây là chuyện tốt, lão đứng ra không tốt, để Triệu Ngọc đứng ra là được."
Triệu Ngọc chính là con trai lớn của Bác Năm, khoảng chừng ba mươi tuổi, một người có năng lực lãnh đạo, đúng là hợp hơn bác Năm.
Tôi tức thời vỗ tay, cười nói: "Bác gái nói không sai, bác năm bác sợ kẻ khác đặt chuyện, anh Triệu Ngọc không sợ chuyện này."
"Đúng, nó là một người nông dân, trưởng liên đội sản xuất cũng không phải, sợ gì bàn tán."
Bác gái tiếp tục giật dây.
"Mỗi tháng một trăm đồng, chuyện tốt như vậy thật sao?"
Cho dù bác Năm có giác ngộ cách mạng cao đến đâu, chuyện liên quan tiền đồ của con trai, cũng không khỏi tim đập loạn nhịp.
"Được rồi, bác kêu anh Triệu Ngọc về đi, chúng ta tổng kết lại."
Tôi mỉm cười, nâng chén trà lên uống hai ngụm, dựa lưng vào ghế, cực kì sảng khoái.
"Cha, có chuyện gì vậy? Ồ, Tiểu Tuấn tới a?"
Liễu Triệu Ngọc hấp tấp chạy vào, người còn chưa thấy đã nghe thấy giọng nói từ xa vọng vào.
Tôi đứng dậy: "Anh Triệu Ngọc, chào anh."
"Tốt lắm, Ha ha Tiểu Tuấn, em sao lại về đây một mình? Chú Mười Hai có khỏe không?"
"Cha em rất khỏe, ông cũng hay nhắc đến anh."
Tôi thuận lợi ném cho anh một viên kẹo đường.
"Triệu Ngọc, ngồi đi."
Bác Năm chỉ vào mọt cái ghế bên cạnh.
Liễu Triệu Ngọc nghe lời ngồi xuống, vội vã hỏi: "Cha, có chuyện gì?"
"Là thế này, Tiểu Tuấn có một người bạn, muốn mở lò gạch ở thôn Liễu Gia Sơn chúng ta......"
Bác Năm nhìn tôi, thuật lại đại khái chuyện tình lại một lần.
"Có loại chuyện tốt vậy sao? Thật tốt quá, cha, xem con thể hiện đi."
Liễu Triệu Ngọc lộ rõ vẻ vui mừng.
"Tốt thì tốt, chỉ sợ không đúng chính sách."
"Hừ, sợ cái gì? Chúng ta là cả đại đội làm lò gạch, ai ăn no dửng mỡ quản chuyện này? Dù cấp trên có ý kiến, chẳng phải còn chú Mười Hai ở huyện sao?"
Liễu Triệu Ngọc dù sao cũng còn trẻ khí thịnh, không lo nghĩ nhiều như vậy, hơn nữa mỗi tháng một trăm đồng thật quá mê người.
Tôi suy nghĩ một lát nói: "Như vậy đi, cháu về nói lại với bạn một chút, ngoại trừ tiền lương xã viên, phí quản lí đại đội cũng phải có, bao nhiêu bác năm nói một con số đi."
Liễu Triệu Ngọc vỗ đùi: "Vậy thì tốt quá, chỉ cần nhà nước không vặn, ai cũng không phản đối."
Bác Năm bị thái độ cảu con trai làm cho lung lay, nói: "Ừ, nếu nói vậy, để tao xem khả năng của mày. Còn cái phí quản lí, thật ra bác cũng không biết nói sao..."
"Mỗi tháng một trăm đồng, bác thấy được không?"
Tôi thử thăm dò một chút, ngại bác năm nói ít....... vậy thì hai trăm đồng.
Liễu Triệu Ngọc vội nói: "Được rồi, được rồi, chuyện gì cũng không cần làm, một tháng được một trăm đồng còn đòi cái gì?"
Bác Năm có chút không vui, trừng mắt nhìn hắn, mắng: "Cái gì mà không làm chuyện gì? Xem mày có năng lực điều động đại đội không? Hay là tự tiểu vào chân mình!"
"Đúng đúng, nói về chuyện này, cả đại đội không ai bằng cha."
Hiển nhiên là kiếm được số tiền lớn như vậy, Liễu Triệu Ngọc cũng không thèm để ý đến lời giáo huấn, cười hì hì vỗ mông ngựa lão ba.
