- Quận vương, bệ hạ thật sự cự tuyệt kiến nghị cải cách của Lâm Xuyên tiên sinh sao? Dưới bóng liễu bên bờ sông Biện, Tô Thức một tay cầm cần câu dò hỏi Triệu Nhan, tuy y hôm nay trên danh nghĩa đến tìm Triệu Nhan đi câu cá, nhưng toàn bộ tâm trí lại căn bản không đặt vào chuyện câu cá.
- Đúng vậy, chuyện này không phải đã đồn khắp kinh thành rồi sao? Triệu Nhan đột nhiên nhấc cần câu, kéo một con cá chép dài nửa thước khỏi mặt nước, sau đó vừa cười ha ha gỡ cá khỏi lưỡi câu xuống, vừa trả lời Tô Thức. Vương An Thạch yết kiến Triệu Thự cách đây đã hai ngày rồi, bên ngoài chuyện Triệu Thự từ chối ý kiến cải cách của Vương An Thạch đã ồn ào huyên náo, nên đối với việc hôm nay Tô Thức đến tìm mình nghe ngóng, Triệu Nhan cũng không lấy làm lạ.
- Đồn đại bên ngoài thật giả khó phân biệt, thần tuy đã nghe một số, nhưng cũng không dám khẳng định, nên mới chạy đến chỗ quận vương tìm hiểu tin tức. Tô Thức không hề kiêng dè gì, vô cùng thẳng thắn thừa nhận mục đích của mình.
- Ha ha, thực ra đồn đại ngoài kia tuy có hơi thất thiệt, nhưng hầu như đều chính xác, chẳng hạn Lâm Xuyên tiên sinh đích thực đề xuất với phụ hoàng đề án cải cách, nhưng phụ hoàng lại cho rằng cải cách thực sự quá mức mạo hiểm, nên đã cự tuyệt. Triệu Nhan vô cùng nhàn tản treo mồi câu lên, sau đó vung tay ném lưỡi câu vào nước, chờ đợi cá cắn câu.
- Nhưng thần còn nghe nói thái tử điện hạ vô cùng ủng hộ cải cách, thậm chí còn tỏ ra cổ vũ cải cách trước mặt bệ hạ, chuyện này cũng là thật sao? Tô Thức lại hỏi dồn, y dường như cũng quan tâm đến chuyện này quá mức bình thường.
Nghe thấy Tô Thức hỏi đến thái độ của Triệu Húc với cải cách, Triệu Nhan cuối cùng không thể thong thả câu cá nữa, chỉ thấy thở dài đặt cầu câu trong tay xuống, sau đó quay đầu nhìn Tô Thức một cái nói: - Tử Chiêm huynh, trước khi ta trả lời câu hỏi này của huynh, ta muốn hỏi trước, huynh thấy cải cách của Lâm Xuyên tiên sinh thật sự khả thi sao?
- Cái này... Tô Thức nghe thấy Triệu Nhan bỗng dưng hỏi vấn đề này, gương mặt cũng không khỏi lộ ra biểu cảm do dự, nhưng cuối cùng y vẫn cắn răng nói: - Quận vương tuy ngoài kia mọi người đều cho rằng chỉ có khởi xướng cải cách của Lâm Xuyên tiên sinh mới có thể loại bỏ tệ nạn của Đại Tống. Nhưng thần thấy, tùy tiện khởi động cải cách thực sự hơi mạo hiểm. Chí ít theo thần thấy, hiện tại Đại Tống còn chưa đến lúc không thể không cải cách, nên tốt nhất là có thể chậm rãi mềm mỏng, bắt tay từ nơi nhỏ nhất, tự nhiên sẽ giải trừ được tệ nạn của Đại Tống.
- A? Triệu Nhan nghe thấy vậy cũng hơi kinh ngạc nhìn Tô Thức một cái, trong lịch sử vốn dĩ Tô Thức cũng thuộc phái kiên quyết cải cách, chỉ có điều sau đó tận mắt nhìn thấy cải cách đem đến tai họa trầm trọng cho dân đen, trong lòng cũng hơi dao động, thế là đề xuất "Hàn Thử luận" trứ danh trong lịch sử, xen vào giữa phái cải cách và phái bảo thủ, hi vọng có thể xoa dịu mâu thuẫn giữa hai phái, đương nhiên chủ yếu vẫn là thay đổi thái độ cấp tiến của phái cải cách.
Đáng tiếc với tính cách của Vương An Thạch, không phải bạn của ông thì chính là kẻ địch của ông, Tô Thức cũng vì thế chịu sự chèn ép, vì ông mà chủ động xin đi khỏi kinh. Nhưng cho dù là vậy, vẫn không thể thoát khỏi sự báo thù của phái cải cách, kết quả cuối cùng bùng nổ Ô Đài thơ án, dẫn đến y ngồi nhà lao hơn trăm ngày, cuối cùng suýt nữa bị giết, may mà Đại Tống có giáo huấn của tổ tông không giết văn nhân sĩ phu, mới khiến Tô Thức may mắn thoát kiếp nạn. Sau khi trải qua chuyện này, Tô Thức mới hoàn toàn thay đổi thái độ với cải cách. Chỉ có điều Triệu Nhan không ngờ hiện tại Tô Thức lại thay đổi thái độ với cải cách trước, đúng thật khiến người ta bất ngờ.
- Quận vương có phải người cảm thấy suy nghĩ của thần có phần bảo thủ? Nhìn thấy Triệu Nhan nghe xong lời của mình thì im lặng, còn nhìn mình bằng ánh mắt khó hiểu, khiến Tô Thức cũng không khỏi cười khổ một tiếng.
- Ha ha, Tử Chiêm hiểu lầm rồi, thực ra ta chỉ cảm thấy rất ngạc nhiên, vì thái độ của huynh với cải cách thực sự gần giống với ta, ta cũng cho rằng hiện nay thực hành cải cách khó tránh khỏi quá mạo hiểm. Triệu Nhan lúc này đột nhiên cười lớn nói, đầu tiên là Thẩm Quát, bây giờ lại là Tô Thức, tuy ý kiến của họ không theo trào lưu của hội tri thức, nhưng họ lại là anh tài trong giới tri thức, nên Triệu Nhan cũng có thể nhìn ra trên người họ, một số người đọc sách tài giỏi của Đại Tống không hoàn toàn bị mê hoặc bởi sự hào nhoáng trước mặt của cải cách.
- Không ngờ quận vương lại có cùng cách nghĩ với tại hạ, xem ra chúng ta thật là cùng chung chí hướng! Tô Thức khi nói đến cuối, không kìm được cười lớn, y đích thực có cách nhìn hơi khác về cải cách, chỉ là hiện nay người đọc sách trên thiên hạ đều vô cùng ủng hộ cải cách, đến bạn bè bên cạnh y cũng như vậy, nên y bình thường cũng cố gắng che giấu suy nghĩ thật sự của mình, chỉ có điều hôm nay y lại nói sự thật với Triệu Nhan, thì không ngờ Triệu Nhan lại cũng đồng suy nghĩ.
Nhìn thấy bộ dạng vui mừng của Tô Thức, Triệu Nhan cũng mỉm cười, xem ra Tô Thức thời gian này cũng nín nhịn cực khổ rồi, dù sao bản thân rành rành có ý kiến khác, nhưng lại không dám nói ra, nhất định không lấy gì làm dễ chịu. Ngay sau đó hắn lại nhớ đến một vấn đề, liền cất tiếng hỏi: - Tử Chiêm huynh, huynh quen biết rộng, bây giờ người đọc sách ngoài kia, đặc biệt là những sĩ tử trẻ tuổi có cách nhìn thế nào đối với cải cách?
Nghe thấy Triệu Nhan hỏi đến ý kiến của người khác đối với cải cách, khuôn mặt Tô Thức không giấu nổi vẻ lo lắng nói: - Lâm Xuyên tiên sinh được xưng là nổi danh thiên hạ ba mươi năm, đây không phải là nói suông, tiếng nói của ông trong giới tri thức thật sự quá sức tưởng tượng, vốn dĩ đối với chuyện ông ấy lần này vào kinh làm quan, đa số những người đọc sách đều ôm niềm hi vọng rất lớn, vô cùng cổ vũ cải cách, chỉ có điều triều đình lại từ chối ý tưởng cải cách của Lâm Xuyên tiên sinh, hơn nữa chỉ sắp xếp cho ông một chức quan Thanh Quý, khiến cho người đọc sách toàn thiên hạ muôn phần thất vọng, nên suốt thời gian này, đại đa số người đọc sách đều đàm tiếu râm ran về triều đình!
- Đây đúng thật gần giống trong dự liệu của ta, chỉ đáng tiếc họ chỉ nghĩ đến những lợi ích mà cải cách đem lại, mà quên đi nguy hiểm rất lớn trong bản thân cải cách!
Triệu Nhan khi nói đến cuối lộ ra nụ cười lạnh nói, bây giờ những người đọc sách này vì cải cách mà phất cờ hò reo, nhưng đợi đến khi cải cách thực sự bắt đầu, đa số trong họ đều sẽ kiên định phản đối, ngẫm lại mà có chút trào phúng.
- Lời của quận vương chí phải, người đọc sách thực ra rất dễ bị lay động, đặc biệt là nhìn thấy tiền đồ đẹp đẽ, khiến họ đều quên đi sự gian nan của quá trình. Tô Thức lúc này cũng thở dài, sau đó lại nói tiếp: - Còn những sĩ tử trẻ tuổi mà quận vương nói, lực lượng chính là học sinh của Quốc Tử Giám, Thái học và học viện Truy Nguyên, những học sinh này càng dễ bốc đồng, trong đó rất nhiều người đều là lực lượng trung thành ủng hộ cải cách, thậm chí vì triều đình không tiếp nhận kiến nghị cải cách của Lâm Xuyên tiên sinh, khiến những học sinh này dậy sóng, xử lí không tốt họ rất có thể sẽ lại chặn trước cửa cung biểu tình lần nữa.
Quả nhiên là vậy, Triệu Nhan nghe thấy thế cũng nhủ thầm trong lòng, chuyện hắn lo lắng nhất cuối cùng vẫn xảy ra, trước đó sau khi thấy Triệu Thự cự tuyệt đề nghị của Vương An Thạch, hắn đã nghĩ đến với danh tiếng của Vương An Thạch, những học sinh trẻ người non dạ bồng bột đó rất có thể lại biểu tình, dù sao chuyện tiền cống lần trước họ đã nếm được quả ngọt, nên lần này rất có khả năng sẽ quen thói mà làm, nhưng lần này không giống lần trước, dù sao cải cách không thể đem ra so sánh với tiền cống cỏn con đó, nên họ cho dù tập trung lại biểu tình, e rằng cũng không thể ép buộc triều đình đồng ý, đến lúc đó nếu quá căng thẳng, rất có thể sẽ xảy ra xung đột đầu rơi máu chảy.
Nghĩ đến những thảm án mà phong trào của những học sinh đó tạo thành trong hậu thế, Triệu Nhan cũng không khỏi cảm thấy toàn thân run rẩy, may mà những học sinh đó vẫn chỉ mới nhen nhóm, chưa thật sự bị cổ động, giúp bọn họ còn có thời gian nghĩ cách giải quyết hiểm họa này, tuy nhiên đây không phải một chuyện dễ dàng.
- Xem ra quận vương cũng đã dự liệu được nguy hiểm trong đó, nếu những học sinh kia lại không lượng sức mình đi biểu tình, sợ là lần này triều đình sẽ không dễ dàng đồng ý nữa! Lúc này chỉ thấy Tô Thức cười khổ cất tiếng, y sở dĩ đến tìm Triệu Nhan lần này, ngoài thăm dò tin tức ra, chủ yếu còn vì lo lắng những học sinh đó xảy ra mâu thuẫn với triều đình, nên muốn xin Triệu Nhan nghĩ cách, dù gì Triệu Nhan quản lí học viện Truy Nguyên, có uy danh cực lớn trong lớp sĩ tử trẻ tuổi, nên nếu Triệu Nhan ra mặt, chắc chắn có thể thuyết phục một phần sĩ tử từ bỏ ý nghĩ biểu tình với triều đình.
Chỉ thấy Triệu Nhan nghe đến đây lại mặt co mày cáu, hắn đương nhiên cũng muốn ngăn cản học sinh xảy ra mâu thuẫn với triều đình, nhưng chuyện này vô cùng khó khăn, ít nhất bây giờ hắn không nghĩ ra biện pháp nào khả thi.
- Quận vương, có thể đăng bài trên báo không, nói rõ với học sinh những nguy hiểm trong cải cách, như vậy cũng có thể sẽ khiến một số người hiểu ra nỗi khổ của triều đình? Lúc này Tô Thức chợt cất lời kiến nghị, báo chí vốn dĩ chính là đặc biệt lập nên vì chuyện học sinh biểu tình lần trước, đồng thời cũng là công cụ triều đình dùng để khống chế dư luận, những điều này Tô Thức cũng vô cùng hiểu rõ, nên y mới nghĩ đến báo chí đầu tiên.
- Nói thì dễ lắm! Triệu Nhan nghe thấy vậy lại cười khổ một tiếng: - Báo chí tuy có thể khống chế hướng đi của dư luận, nhưng hiện tại danh tiếng của Lâm Xuyên tiên sinh quá lớn, đặc biệt là trong các sĩ tử trẻ tuổi, có tiếng nói vô cùng mạnh mẽ, nhưng báo chí của chúng ta lại vừa sáng lập, chưa hình thành được tiếng nói của mình, vì vậy cho dù chúng ta nói rõ nguyên nhân triều đình từ chối cải cách trên báo, e rằng cũng không có mấy người có thể nghe vào tai, ngược lại còn cho rằng báo chí là chó sai của triều đình, danh tiếng trước đó chúng ta tích lũy được cũng đổ sông đổ biển, cho nên hiện tại báo chí vẫn chưa phát huy được công dụng quá lớn.
Triệu Nhan khi nói tới đó, trong lòng cũng không khỏi hơi hối hận, sớm biết như vậy, hắn nên sớm làm báo, như vậy trải qua mấy năm tích lũy, báo chí sẽ hình thành một tiếng nói vô cùng mạnh mẽ, đến lúc đó cho dù các học sinh muốn tập trung biểu tình, e rằng chỉ cần đăng một bài báo, thì có thể cảnh tỉnh rất nhiều học sinh.
Tô Thức thực chất cũng biết sức ảnh hưởng của báo chí còn quá yếu ớt, bây giờ nghe thấy lời của Triệu Nhan cũng không khỏi thở dài một tiếng. Tuy nhiên cũng chính lúc này, bất thình lình có một người hầu hấp tấp chạy đến, sau đó giao cho Triệu Nhan một bức thư, đợi sau khi Triệu Nhan mở bức thư đọc một lát, bỗng nhiên vỗ đùi cười nói: - Tử Chiêm huynh, quả thực là trời giúp Đại Tống ta, chúng ta có cách rồi!
