Chính nghĩa có thể đến muộn nhưng quyết không vắng mặt.
-----Hewart-----
1
Vài ngày trước, một ông già đột ngột qua đời trên đường. Việc này đã thành một việc lớn ở cái thành phố nhỏ phía bắc này. Bởi vì thân phận ông già này cũng khá đặc biệt. Ông là một thẩm phán già đã về hưu. Hơn nữa cách ông chết cũng rất đặc biệt. Trong lúc đang làm việc trượng nghĩa bắt trộm đã bị tên trộm tàn nhẫn đâm cho năm vết dao, vỡ tim mà chết.
Vụ án đã được phá, kẻ hành hung đã bị cảnh sát tuần tra bắt ngay tại chỗ, tội tử hình có lẽ là không tránh được.
Tôi đã tham gia tang lễ của ông lão này. Tang lễ của người không con không cháu vô cùng giản dị, nhưng đứa con gái của người bị trộm kia đã chủ động đứng ra gánh vác nghĩa vụ của một người con gái, ôm lấy di ảnh dẫn đầu đoàn tang lễ.
Hành động nhỏ bé này đã khiến cho ngày đông giá lạnh ấm áp hơn rất nhiều.
Tôi tham gia tang lễ này của ông lão là bởi vì tôi dành cho ông một sự tôn trọng xuất phát tự đáy lòng. Mấy năm trước, tôi đã từng cùng ông bắt tay làm một vụ án.
Mùa đông năm 2012, một ngày tuyết bay đầy trời, văn phòng luật sư đón tiếp một người khách đặc biệt.
Đó là một ông già mặc bộ thường phục, tóc điểm hoa râm, dáng người khom khom nhưng đôi mắt lại đặc biệt sáng, như thể nhìn thấu được người khác vậy. Câu đầu tiên của ông khi đến văn phòng luật sư là: "Tôi hi vọng các anh nhận vụ án Tần Phong."
Trước giọng điệu gần như ra lệnh của ông lão này, tôi và Lão La lại hoàn toàn không có chút phản cảm nào, ngược lại còn cho rằng đó là điều đương nhiên. Bởi vì ông lão có dung mạo bình thường này là một thẩm phán già của tòa án nhân dân thành phố. Cũng chính là ông lão mà tôi nhắc đến đoạn đầu của câu chuyện này.
"Còn một năm nữa là tôi nghỉ hưu rồi, tôi không muốn trước khi về hưu còn để cho một người vô tội ngồi tù." Người thẩm phán già giọng điệu thành khẩn nói với chúng tôi.
Một tháng trước, khi trận tuyết đầu mùa năm đó rơi xuống thành phố này, một vụ án dã man khủng khiếp đã xảy ra.
Trong khu nhà tạm ở ngoại ô phía tây thành phố, một cô gái trẻ đã bị sát hại trong căn nhà trọ của mình. Hung thủ sau khi cắt đứt cổ họng, còn tàn nhẫn chặt đứt hai tay và móc hai mắt cô gái.
Cùng bị hại còn có một đứa bé chưa được một tuần tuổi. Lúc hàng xóm phát hiện ra, môi đứa bé đáng thương này đã thâm tím, mặt mũi tái mét, trong miệng vẫn đang ngậm một bên bầu vú, là bầu vú trái được cắt ra từ người nạn nhân nữ.
Hàng xóm chứng thực, đứa bé này là con trai của nạn nhân nữ. Mà nạn nhân nữ lại là một người mẹ đơn thân sinh sống khổ cực.
Cảnh sát sau khi đến hiện trường, bác sĩ pháp y tiến hành kiểm tra thi thể hai nạn nhân. Kết quả cho thấy nạn nhân nữ chết vì sốc do mất máu, hung khí là một con dao bầu một lưỡi, không có dấu hiệu bị xâm hại tình dục, đứa trẻ sơ sinh chết do ngạt thở.
Dựa vào báo cáo phân tích các vết tích tại hiện trường, cảnh sát dự đoán, hung thủ đã giết hại nạn nhân nữ trước, hơn nữa còn tiến hành cắt tay. Trong quá trình đứa bé chưa đầy tuần tuổi không ngừng kêu khóc, khiến cho hung thủ cảm thấy chán ghét liền bóp chết đứa bé, sau đó còn cắt ngực trái của nạn nhân nữ nhét vào trong mồm đứa bé.
Cảnh sát không thể giải thích được liệu hành động này có ý nghĩa đặc biệt hay chỉ là nhất thời của hung thủ, giống như việc hung thủ móc hai mắt của nạn nhân.
Do vụ án xảy ra ở khu nhà tạm, người ra người vào, dấu chân hỗn loạn, cảnh sát không thể phán đoán chính xác được hung thủ gây án một mình hay là nhiều người cùng gây án.
Hành động cắt tay nạn nhân của hung thủ là do tâm lí biến thái hay là do có thù hận sâu đậm với nạn nhân. Dựa vào tình hình hiện trường, cảnh sát cũng không thể cho ra được một kết luận chính xác.
Nhưng không rõ là vì lí do gì, hung thủ không hề mang hung khí ra khỏi hiện trường. Nhân viên giám định dấu vết phát hiện ra dấu vân tay mờ của hung thủ trên hung khí. Điều này là căn cứ quan trọng để cảnh sát dựa vào để điều tra.
Đồng thời, tại hiện trường cũng không phát hiện ra dấu vết xung đột, cảnh sát cho rằng, nếu như hung thủ chỉ gây án một mình, vậy thì người này phải là một người khỏe mạnh, có khả năng khống chế nạn nhân. Hoặc là quen thân với nạn nhân, có thể nhân lúc nạn nhân không phòng bị ra tay sát hại.
Cách thức gây án biến thái của hung thủ khiến cảnh sát tham gia vụ án đều cảm thấy phẫn nộ, không ngủ không nghỉ triển khai công việc điều tra phá án. Những người sống trong khu xóm trọ thấy vụ việc tàn nhẫn như vậy xảy ra ngay bên cạnh mình cảm thấy lo lắng bất an, nỗ lực cung cấp cho phía cảnh sát các manh mối.
Trong đó có một manh mối được cảnh sát đặc biệt chú ý.
Dựa vào trí nhớ của hàng xóm nạn nhân, hơn 8 giờ tối đêm hôm trước, đã từng nghe thấy tiếng cãi vã của nạn nhân với một người khác. Từ cửa sổ anh ta nhìn thấy người đến nhà nạn nhân là một người đàn ông cao to lực lưỡng, trong tay cầm con dao bầu. Lúc anh ta nhìn sang thì nhìn thấy người đàn ông này đang cầm dao chỉ vào nạn nhân, nói nếu như còn không trả tiền thì chỉ có thể chặt đứt hai tay của nạn nhân.
Mô tả trong lời khai và hình dạng của thi thể phát hiện tại hiện trường trùng khớp. Thời gian cũng là thời gian nạn nhân tử vong. Vóc dáng cũng tầm đó. Nghi phạm người đàn ông bí ẩn gây án nhanh chóng được đưa ra.
Cảnh sát lập tức triển khai điều tra các mối quan hệ liên quan đến nợ nần xung quanh nạn nhân, phát hiện nạn nhân không hề có công việc ổn định, nhưng cứ cách vài tháng đều mượn tiền một người gọi là "anh Phát".
"Anh Phát" là tên anh chị khét tiếng ở vùng này, quy tập một đám lưu manh côn đồ, sinh sống bằng nghề cho vay nặng lãi. Người này thần thông quảng đại, hai bên trắng đen đều có nhiều mối quan hệ. Trong mắt cảnh sát, "anh Phát" là người thuộc về khu vực màu xám. Thi thoảng hắn sẽ làm một vài việc phi pháp nhưng đều không lớn. Cảnh sát thường dạy dỗ hắn vài câu là xong chuyện. Nhưng phần lớn hắn đều ràng buộc thuộc hạ phía dưới, hơn nữa còn thường xuyên cung cấp cho cảnh sát những tin tức quan trọng, hỗ trọ cảnh sát phá án, đổi lại những lúc hắn phạm lỗi, cảnh sát chỉ có thể mắt nhắm mắt mở cho qua.
Cảnh sát tìm đến "anh Phát", đưa hắn về Sở, đồng thời mời người hàng xóm đã cho lời khai đến nhận diện.
Nhưng không chỉ "anh Phát" phản đối việc tố cáo hắn giết người, người hàng xóm kia cũng nói rằng người mà anh ta nhìn thấy cao hơn và to hơn "anh Phát" này.
"Có phải anh cho người đến đòi tiền nạn nhân không?" Cảnh sát điều tra phản ứng mau lẹ, lập tức ý thức đến những mấu chốt bên trong.
"Đúng thể." Anh Phát thằng thắn đáp.
"Là ai?" Cảnh sát điều tra hỏi.
"Để tôi nhớ xem." Anh Phát nghĩ một hồi, "Là Tần Phong, đúng, chính la thằng nhóc đó. Cũng kì lạ, lần này bảo nó đi đòi nợ, xong thằng này như bốc hơi khỏi thế giới, chưa đến gặp lại tôi."
Cảnh sát điều tra cảm thấy vụ án đã xuất hiện chuyển biến, vội vàng truy hỏi tiếp: "Tần Phong là ai?"
“Cụ thể làm gì, tôi cũng không biết, làm nghề như chúng tôi, ai quan tâm đến mấy thứ đó chứ." Anh Phát nói, “Nó nói trước đây học võ, muốn làm với tôi, tôi liền giao thử việc cho nó, đi giúp tôi đòi số tiền kia về."
"Sếp à, tôi không bảo nó giết người đâu." Anh Phát nói, "Tiền con này nợ tôi cũng không phải một hai ngày gì, nói thực, một người cầu bất cầu bơ, lại còn có trẻ con, sếp nói xem ai mà chẳng có tí thông cảm? Đặc biệt là làm nghề như bọn tôi, không động vào đàn bà, không động vào trẻ con, không động vào người già. Đó là quy tắc. Tôi cũng không định lấy chỗ tiền này về. Nhưng làm nghề như bọn tôi, đòi không được là một việc, nhưng bề ngoài vẫn phải đi đòi. Tần Phong không phải là người đầu tiên đi đòi nợ, sếp hỏi thử mấy anh em thuộc hạ của tôi xem, việc đầu tiên khi làm với tôi đều là đi đòi nợ đàn bà."
"Tần Phong không quay lại tìm anh?" Điều tra viên ngắt lời "anh Phát" đang thao thao bất tuyệt.
"Không." Anh Phát lắc lắc đầu, "Đúng rồi, tối hôm đó nó có gọi điện cho tôi hỏi nếu như người ta không trả tiền thì làm thế nào?"
"Anh nói sao?"
"Tôi còn có thể nói sao?" Anh Phát nói, "Tôi nói nó phải làm gì thì làm thế đi. Đồng chí cảnh sát, ý của tôi không phải bảo nó đi giết người. Thực tình mà nói, con người tôi rất nguyên tắc, làm việc mà chỉ quyết đoán không thôi không được. Trong truyện chẳng vẫn hay nói "Thiết hán nhu tình"(*) đó sao? Tôi thấy ấy à, nó không có phần nhu tình đó đâu.”
(*) Người đàn ông mạnh mẽ nhưng tình cảm yếu mềm.
Được rồi, mấy trò đó của anh chúng tôi không có hứng thú." Điều tra viên không đủ kiên nhẫn, ngắt lời hắn ta, "Đưa số điện thoại của Tần Phong đây."
Lúc cảnh sát tìm được Tần Phong, người đàn ông cao lớn, mạnh mẽ này mặc trên người bộ đồ đầu bếp màu trắng, đang đẩy chiếc xe ba bánh trên đường bán bánh trứng. Cậu ta không hề hoài nghi một chút nào sự xuất hiện của cảnh sát, cho đến khi bị điều tra viên ép xuống dưới mặt đường, cậu ta vẫn không kịp phản ứng lại là rốt cuộc đã xảy ra chuyện gì.
Bộ phận kĩ thuật đã thống nhất đưa ra nhận định, chứng thực dấu vân tay lưu lại trên hung khí được bỏ lại hiện trường vụ án chính là của Tần Phong.
Trong buổi thẩm vấn với cảnh sát, Tần Phong cũng nhanh chóng khai nhận, hôm đó cậu ta đúng là đã theo lời dặn dò của "anh Phát" đi tìm nạn nhân đòi nợ, cũng mang theo người con dao đó. Nhưng về việc giết người, Tần Phong lại một mực phủ nhận.
"Ai mà chẳng có chút đồng cảm chứ?" Trong phòng Thẩm vấn, Tần Phong nói những lời hệt như "anh Phát", "Tôi vừa nhìn thấy bộ dạng của cô ấy, đã không nhẫn tâm mở miệng đòi tiền rồi. Thế nhưng nếu như tôi không đòi tiền, tôi sẽ không kiếm được tiền, cô ấy nuôi người nhà cô ấy, tôi cũng phải nuôi người nhà tôi."
"Vì thế, anh đã làm gì với người bị hại?" Điều tra viên hỏi.
"Tôi đã gọi điện cho anh Phát, hỏi anh ta xem việc này nên thế nào. Anh Phát nói, để tôi tự quyết định." Tần Phong nói, "Như vậy không phải bảo tôi giết người sao? Vậy tôi còn có thể làm gì? Đừng nói cô gái đó thảm đến mức độ nào, tôi giết cô ấy, đứa bé phải làm sao? Tôi để lại cho hai mẹ con cô ta năm trăm tệ rồi bỏ đi. Tôi cũng hiểu ra, tôi căn bản không phù hợp để lăn lộn với cái nghề này, trở về đi bán hàng dạo thôi."
"Nói dối!" Điều tra viên đập mạnh xuống bàn, "Anh giải thích thế nào về hung khí? Trên đó có dấu vân tay của anh, anh giải thích thế nào?"
"Lúc bỏ đi tôi tiện tay đã vứt con dao đó đi." Tần Phong nói.
“Tần Phong, tôi khuyên anh hãy thật thà khai báo, chính sách của chúng tôi chắc anh cũng rõ, thành khẩn khai báo sẽ được khoan hồng, kháng cự sẽ bị phạt nghiêm!” Điều tra viên nói, "Đối với những việc anh đã làm trong quá khứ, chúng tôi đều đã nắm được hết. Anh vốn có một tiền đồ rất tốt, chỉ vì đánh nhau với người ta, đánh người ta bị thương nhẹ nên mới bị cơ quan đuổi việc. Anh là người có tiền án, nếu như anh khai báo bây giờ, lúc xét xử tòa án sẽ cân nhắc đến thái độ nhận tội tốt của anh. Anh cũng biết, chúng tôi đã nắm được đầy đủ chứng cứ trong tay. Khẩu cung của anh hoàn toàn không quan trọng, chỉ cân nhắc đến thái độ nhận tội của anh mà thôi."
"Anh cảnh sát, tôi thật không có giết người mà!" Nam nhi bảy thước, vào giây phút này đã rơi những giọt nước mắt oan ức.
Viêc từ chối nhận tội của Tần Phong không hề ảnh hưởng đến việc phá án và xét xử vụ án này, Viện kiểm sát rất nhanh chóng tiến hành truy tố vụ án. Chuẩn bị dùng vân tay và lời khai gián tiếp của hai nhân chứng để đẩy cậu ta vào nơi một đi không trở lại.
Nếu như Phó viện trưởng Viện kiểm sát La vẫn còn đang đương chức, Viện kiểm sát chắc chắn sẽ không dễ dàng khởi tố vụ án của Tần Phong, ít nhất còn có dự thẩm trước khởi tố. Đáng tiếc, vài tháng trước, Phó viện trưởng La đã chính thức nghỉ hưu, chế độ dự thẩm trước khởi tố ông đề ra đến lúc đó vẫn chưa thành thông lệ.
Điều này cũng không trách ông được, thực thi chế độ này rất phức tạp, dù sao thì rất nhiều vụ án hình sự trước khi chính thức khởi tố, công việc mà luật sư có thể tham gia vào là rất ít.
Lúc ông nghỉ hưu vẫn tiếc nuối cho việc này, vì kì thực người làm dự thẩm trước khởi tố này cùng với ông chỉ có tôi và Lão La, mà mỗi lần, ông đều bị chúng tôi chỉnh lí đâu ra đấy, chỉ có thể mỗi tối đánh bại Lão La trên bàn cờ mới tìm lại được một chút tôn nghiêm.
"Thằng nhóc con kia, mày hãm hại ta!" Nghe nói, Phó viện trưởng La, mỗi lần đi nước cờ của mình đều chửi một câu như vậy.
Ngày hôm đó, tuyết bay đầy trời, tôi và Lão La, dưới sự thỉnh cầu của người thẩm phán già sắp rời khỏi vị trí xét xử, đã trở thành người biện hộ cho bị cáo Tần Phong.
"Tại sao chú biết là Tần Phong vô tội ạ?" Tôi mở to mắt nhìn Lão La "cộp" một dấu trên hợp đồng, đến ngay cả cơ hội ngăn cản lại tôi cũng không có, đành nhìn về phía người thẩm phán già.
“Hai anh đi điều tra những việc cậu ta đã từng trải qua thì biết." Người thẩm phán già nói, "Tôi cũng không bảo một trăm phần trăm cậu ta không phải là hung thủ, nhưng tôi luôn cảm thấy không giống, tôi đã gặp rất nhiều hung thủ rồi, cậu ta không có những đặc thù đó."
“Thẩm phán à, chú cũng biết vụ án này là án oan, Tần Phong từ chối không nhận tội, nhưng chỉ dựa vào dấu vân tay và lời khai của hai nhân chứng, tòa cũng không thể phán quyết có tội được?" Lão La lúc này mới nghĩ đến vấn đề này.
"Hai anh không hiểu." Người thẩm phán già nhẫn nại giải thích, "Vụ án này có sức ảnh hưởng rất lớn, Viện trưởng Viện kiểm sát mới lên nhậm chức đã nói rõ với tất cả mọi người phải làm cho xong vụ án này. Chứng cứ cũng không thể nói là chưa đầy đủ. Quan trọng là Tần Phong không thể cung cấp được chứng cứ thuyết phục giúp cậu ta thoát tội. Hội đồng xét xử trên thực tế sớm đã cho ra kết quả xét xử, sức của một mình chú thực tế là không đủ."
"Chúng cháu có thể làm gì?" Lão La vẻ mặt vô cùng nghiêm túc nói.
"Đi tìm thêm bằng chứng, thuyết phục Hội đồng xét xử thay đổi lập trường. Nếu như có thể tìm được hung thủ thực sự thì càng tốt." Người thẩm phán già nói, "Nếu không như vậy, vụ án này sợ là sẽ kháng cáo, mười năm? Hai mươi năm? Bị cáo có bao nhiêu thời gian để đợi chứ?"
"Nếu như..." Tôi ngần ngừ, "Nếu như chúng cháu cũng thua thì sao?”
"Thế thì chứng tở là phán đoán của tôi là sai, đúng lá tôi đến tuổi về nghỉ hưu rồi." Người thẩm phán già buồn rầu nói.
Trong cuộc đời làm luật sư của tôi và Lão La, đây là lần đầu tiên nhận được thỉnh cầu của một thẩm phán, biện hộ cho bị cáo vô tội.
Đối với chúng tôi, đây là vinh hạnh vô cùng to lớn, đồng thời cũng vô củng áp lực. Chúng tôi đều hiểu rất rõ, tìm được hung thủ, Tần Phong còn có hi vọng được chứng minh vô tội, tìm không ra hung thủ, thì cậu ta chỉ có thể là hung thủ đó mà thôi. Trong hoàn cảnh án mạng buộc phải phá, đó là kết quả tất yếu.
"Nghĩ đi nghĩ lại, cũng chỉ có hai anh đại diện vụ án này là thích hợp nhất. Mấy vụ trước đó các anh làm đều rất sạch sẽ, đẹp đẽ. Hơn nữa, cũng chỉ có các anh, mới có thể khiến cho con nha đầu kia cam tâm tình nguyện giúp đỡ."
Trước khỉ rời đi, người thẩm phán già còn ha ha cười nói.
Tiễn người thẩm phán già xong, sau khi sơ bộ nghiên cứu hồ sơ vụ án, tôi và Lão La không vội vàng đi gặp đương sự Tần Phong, chúng tôi cần nắm bắt thêm nhiều manh mối hơn nữa, dựa vào đó phán đoán Tần Phong khi kể lại sự việc cho chúng tôi có giấu giếm gì không.
Điểm đến đầu tiên của chúng tôi chính là khu ở trọ nơi xảy ra vụ án.
Trong ấn tượng cùa Lão La, người sinh sống ở nơi như thế này có thể dùng một cụm từ để khái quát - dân lang thang không nghề nghiệp. Những người này không có nghề nghiệp chính thức, sống cuộc sống chỉ biết hôm nay không biết ngày mai, càng không quan tâm đến việc sống chết của những người bên cạnh. Vì thế, khi cậu ấy nhìn thấy hiện trường bên ngoài có đặt hoa cúc trắng, liền ngẩn người.
"Xã hội ruồng bỏ bọn họ, nếu như bản thân bọn họ không đùm bọc nhau, cậu nói xem, phải sống như thế nào?" Tôi cười khổ não, từng bước tiến vào trong khu lán trọ.
"Nghiệp chướng mà." Người hàng xóm cung cấp cho cảnh sát manh mối quan trọng sau khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu về vụ án, thở dài nói, "Con bé mới tí tuổi đầu, gây tội với ai chứ? Tên tội phạm giết người kia sao nỡ xuống tay giết nó chứ? Thật là không bằng súc sinh mà!"
“Anh xem hôm đó chắc chắn người cãi nhau với người bị hại là cậu ta không?" Tôi không biết nói gì, chỉ lấy bức ảnh của Tần Phong ra hỏi. Đương nhiên, tôi không dám nói chúng tôi là người biện hộ cho Tần Phong.
"Không sai được." Nhân chứng gật gật đầu, "Hóa thành tro tôi cũng nhận ra. Hôm đó cãi nhau hăng lắm, con dao đó, đều kề lên đến tận mũi người ta. Cậu nói xem, một người đàn ông, sao lại có thể làm cái việc như thế với một cô con gái chứ?!"
"Anh có nhìn thấy cậu ta giết người không?" Lão La hỏi.
"Cái đó thì không." Nhân chứng nói, "Không phải hắn thì còn có thể là ai nữa? Cảnh sát chẳng phải đã nói rồi sao, dao là do hắn mang đến."
Tôi im lặng gật gật đầu, thu bức ảnh về, nói: "Cảm ơn anh."
"Lúc nào thì xử bắn?" Nhân chứng đột nhiên hỏi.
"Ừm?" Tôi ngẩn ra, lắc đầu, "Chưa biết được."
"Đến lúc đó nhớ phải báo chứng tôi một tiếng. Con nha đầu này lẻ loi một thân một mình, cũng phải có người nói cho nó biết tin này, nếu không thì nó đi không được yên lòng. "Nhân chứng thở dài nói.
"Yên tâm, nếu có ngày đó, tôi sẽ đích thân đến báo với anh." Lão La quỳ xuống, cắm thẳng lại mấy bông cúc xiêu vẹo, nói với vẻ mặt trang nghiêm.
