Nhưng dòng đời ko phải lúc nào cũng bằng phẳng, năm ấy mới ăn xong cái tết linh đình thì ông Chánh gặp cơn gia biến bất ngờ mà chưa bao giờ ông lường trước được. Đó là cô Khuê - con gái đầu lòng đang ở chung với ông, phải lòng anh Thủ - con nhà cùng đinh nghèo nát vải đến làm thuê cho ông.
Ông Chánh có hai vợ chính thức, chỉ sanh toàn con gái nên mới đây ông vừa lấy thêm bà thứ ba dĩ nhiên còn rất trẻ. Bà vợ đầu cho ông hai cô là Khuê và Cúc, Khuê năm nay vừa 19 hiền lành và khiêm tốn. Cả làng cứ khen mãi là ko giống bố, ko giống bố bởi tính cô bình dị và thương người, đối xử hoà nhã với kẻ ăn người ở trong nhà.
Cách đây 6 tháng, ông Chánh tậu thêm một căn nhà ở bià làng, phá đi để xây nhà gạch mới cho bà vợ thứ ba. Nói đúng ra thì chẳng phải ông bỏ tiền ra mua cho bà vợ căn nhà ấy mà vì gia chủ gán nợ cho ông. Nhà ở vị trí thấp nên ông Chánh gọi người đến đào cái ao ở phía sau vừa để nuôi cá sau này, vừa để lấy nước đắp nền cho căn nhà mới, tránh muà lụt tháng 7 vẫn thường diễn ra khi nước sông dâng cao.
Trong số hàng chục đàn ông lực lưỡng ngày ngày hì hục lấp đất đổ nền, có chàng thanh niên tuổi vừa đôi mươi tên là Thủ, mồ côi cha, mẹ làm nghề chăn vịt, dựng chòi lợp lá sau sân đình.
Thủ với Khuê cũng là chổ quen biết từ lâu bởi thuở nhỏ Thủ có đến chăn trâu cho ông Chánh và thường đi bắt cà cuống cho Khuê vào những ngày nước lớn.
Vì cùng trang lứa nên dễ thân nhau, Khuê vẫn thường lén cha mẹ lấy kẹo bánh cho thủ vì biết Thủ rất nghèo. Lớn lên Thủ có sức khoẻ nên cũng được ông Chánh lâu lâu gọi lại sai việc, chẳng hạn gặt lúa hay tát ao cá hoặc phụ thợ hồ lót sân gạch, và bây giờ anh có mặt trong toán người đào ao, gánh đất, đổ nền.
Mỗi buổi trưa khi nhà ông Chánh gánh cơm ra cho thợ, cô Khuê thường đi theo và trời xuôi đất khiến, cô bổng để ý đến Thủ. Cô gọi Thủ lại hỏi thăm và lâu lâu dúi cho Thủ vài củ khoai luộc vì biết sức Thủ đang lớn lại làm việc nặng nhọc cần bồi dưỡng.
Từ lâu, ông Chánh có ý định gã Khuê cho con trai đầu lòng của ông Lý Trưởng. Chẳng ngờ cô lại thích người cùng đinh, ko quan tâm đến cái truyền thống môn đăng hộ đối.
Được cô chủ chiếu cố, Thủ vừa mừng vừa sợ. Mừng vì được con gái cụ Chánh đoái thương thân phận bọt bèo của mình, nhưng lại kinh sợ vì cái oai tàn độc ko nương tay của cụ Chánh. Lửa gần rơm lâu ngày cứ thế mà bén dần, những ánh mắt nhìn nhau chứa chan ân tình mà chỉ hai người biết với nhau.
Đám thợ chất phác xung quanh có bao giờ tưởng tượng ra con gái ông Chánh lại thèm để ý đến thằng Thủ nghèo nhất làng. Chuyện công chúa lấy thằng bán than củi chỉ có trong cổ tích chứ làm gì xảy ra được ở ngoài đời, cho nên ko một người nào ngờ vực được mối tình thầm kín của Khuê và Thủ. Một hôm trong bửa ăn trưa tập thể, Khuê bảo Thủ:
- Anh Thủ, chiều nay anh ăn xong, anh khỏi đánh giấc nhé, anh theo tôi ra đằng kho rơm, bố tôi có việc nhờ anh đấy.
Thủ hiểu ý, nhưng trước mặt mọi người, anh làm bộ lo lắng hỏi ý:
- Bẩm cô...cụ đòi tôi có việc gì thế ạ?
Khuê vừa quay đi vừa đáp:
- Um...tôi ko biết, bố tôi dặn làm sao thì tôi chỉ biết thế thôi. Anh đừng có hỏi lôi thôi.
Một người lớn tuổi hơn, lên tiếng mắng Thủ để lấy lòng cô chủ:
- Thằng này cứ hay hỏi lòng thòng, cô sai gì thì cứ làm. Gặp cụ Chánh rồi mới hỏi. Hỏi lôi thôi thì có ngày ốm đòn.
Thủ gật đầu nhìn Khuê khúm núm nói:
- Bẩm cô, xin cô tha lỗi cho, để tôi xuống rửa chân tay rồi tôi xuống hầu cụ ngay chứ ko cụ lại mắng chết.
Dứt lời, Thủ với lấy cái áo nâu máng trên tàu lá chuối mặc vào rồi lao xuống vũng nước bên cạnh. Khoắng đôi bàn tay cho trôi lớp đất bùn đã khô, bết vào những kẻ. Khuê đội nón đi trước, rẽ khuất vào bên đường hai bên tre mọc um tùm. Thủ nhớn nhác chạy theo, lòng hồi hộp khôn tả. Cô dẫn anh lại kho rơm của bố cô vốn cũng là một căn nhà của nông dân bị ông Chánh siết nợ trước đây. Bà Chánh bảo cô lấy hai người khoẻ mạnh để làm lại cái chuồng bò nhưng cô chỉ gọi một mình Thủ.
Đó là lần đầu tiên hai người ngồi bên nhau trên chiếc vơng rách căn ngang căn nhà vắng vẻ, mở đầu cho những ngày hội hợp kế tiếp và cũng là bắt đầu một thảm kịch ghê gớm xảy ra cho gia đình ông Chánh
Một buổi sáng Khuê chạy ra tìm Thủ lúc mặt trời mới lên lưng chừng ngọn tre, trái với thời khóa biểu thường lệ là cô chỉ thường theo người nhà gánh cơm trưa ra cho thợ. ông Chánh lúc này hay ở bên nhà vợ lẽ cho nên Khuê đi lại tương đối tự do. Bà Chánh thì lại khuyến khích con quán xuyến việc nhà, điều động thợ cấy thợ gặt, và kiểm tra trâu bò, cả việc đừng để tài sản lọt vào tay các bà vợ bé của ông Chánh.
Chuyện tình giữa Khuê và Thủ chỉ một thời gian ngắn, đám thợ gánh đất đã biết gần hết và tò mò, bàn tán với nhau. Bàn tán với nhau thôi, chứ ko ai dám loan tin công khai cho xóm làng, vì ai cũng sợ uy ông Chánh. Hỏi Thủ thì Thủ vẩn chối vì sợ đến tay ông Chánh sẽ ốm đòn. Có hôm Thủ tâm sự hết với mẹ trong buổi cơm tối, làm bà mẹ kinh hãi lặng người rồi ứa nước mắt than:
- Giời ơi, nếu quả như thế thì nhà mình hết phúc rồi con ơi! Cụ Chánh mà biết được thì đời nào cụ ấy để yên cho, mày chết rũ tù thôi con ạ!
Thủ cũng sợ lắm, nhưng vẫn nói cứng:
- Mẹ cứ nói thế chứ cha mẹ nào chả thương con, nhất là cái Khuê nó là con gái đầu lòng của cụ Chánh mà. Cụ ấy chìu nó lắm, nó bảo con là nó sẽ nói khéo với cụ Chánh để cụ ấy cho tụi con lấy nhau.
Bà mẹ lắc đầu thở dài:
- Con ơi là con....Tai họa đến nơi rồi mà ko biết cái gì hết. Đỉa đeo chân hạc thế nào được? Người ta giàu sang phú quý như giời, còn mình thì bất quá cũng như cái đứa ăn mày trong làng, mò cua bắt ốc sống qua ngày còn chưa nên thân nữa con ạ. Đời nào người ta đoái hoài đến mình!
Rồi bà lau nước mắt, cay đắng tiếp:
- Để mẹ nói nhé! Cái trò đời hễ trèo cao thì ngã đau. Người ta bảo Tình nghê vui thú tình nghê, tép tôm thì lại vui về tép tôm. Mày phải biết thân, biết phận mà chấm dứt ngay đi con ạ! Ko thì lại mang họa vào thân. Khổ mày mà lại khổ lây cả mẹ đấy con ạ.
