Làm việc với Khương Mặc có thể nhanh chóng trưởng thành.
Thường thì trường quay quay phim khá hỗn loạn. Minh Tranh đã từng tham gia rất nhiều đoàn làm phim, và đây là đoàn nghèo túng nhất trong đó, một đồng tiền mọi người chia ra làm hai để xài, có thể tiết kiệm thì tiết kiệm, cố gắng sử dụng ít ngân sách nhất để tạo ra hiệu quả quay mà Khương Mặc mong muốn nhất.
Mạch phim thật sự rất đơn giản rõ ràng, nhưng có đôi khi những thứ càng đơn giản lại càng khó quay, tùy thuộc vào cách quay và tập trung vào cái gì.
Nội dung là về câu chuyện của nam chính Trương Húc và vị hôn thê Giản Đình, trước khi kết hôn hai người đã đi bộ đường dài đến Vũ Băng. Ở nơi cắm trại, vị hôn thê bị hai người bạn lừa vào nơi vắng vẻ với ý định xâm phạm. Sau khi Trương Húc nghe bạn gái la lên thì chạy đến đánh cho hai người kia trọng thương, một người bị anh đánh cho gãy chân, một người bị anh đâm mù một bên mắt. Sau khi đưa bạn gái quay về, Trương Húc còn quay lại quất xác thêm mấy lần, gia tăng hành vi phạm tội, vào tù vì tội cố ý gây thương tích. Phim được quay từ sau khi Trương Húc ra tù, đối mặt với cuộc sống vô vọng về sau.
Trương Húc ngồi tù mấy năm bước ra nhìn thấy một thế giới hoàn toàn khác lạ, cuộc sống cũng thay đổi hoàn toàn, sụp đổ hoàn toàn. Vị hôn thê tự xác khi anh ngồi tù, nhưng cha mẹ anh lại hòa giải với gia đình của hai kẻ năm đó, “chuộc tội” với người nhà của đối phương. Cha mẹ hy vọng Trương Húc “tha thứ” cho bản thân, đừng bị chuyện lúc trước làm rào cản, bắt đầu lại từ đầu.
Trương Húc rời nhà, đi đến Vũ Băng lần hai.
Bởi vì khó cân đối bối cảnh tự nhiên, Khương Mặc sắp xếp quay cảnh ở Vũ Băng trước. Bọn họ không tìm được cảnh đẹp, những cảnh cần quay toàn ở sâu trong núi, vốn là nơi ngay cả đường xá còn chưa có. Tất cả những điều này đều là thử thách với mọi nhân viên ở đây.
Nghèo thì nghèo nhưng Khương Mặc lại có yêu cầu rất cao đối với việc quay chụp. Từ khi bắt đầu quay cảnh đầu tiên đến nay Minh Tranh đã phát hiện ra, đạo diễn này rất có ý tưởng.
Cảnh mở đầu là góc nhìn của Trương Húc khi đeo túi đi vào Vũ Băng. Anh quay một đoạn dài khoảng mười lăm phút. Nhân vật chính đeo túi đen, bước vào núi rừng dưới sắc trời gần sáng, bước về phía trước, ngân nga lạc điệu một bài ca.
Trong cảnh quay này, Khương Mặc nói, muốn quay được cảm giác mơ hồ về thời gian, để kết nối với “quá khứ” mấy năm trước khi Trương Húc đến Vũ Băng, anh muốn làm mờ vài thứ, quay trận mưa thời gian địa điểm chồng lên nhau. Vì thực cảnh, còn muốn cả thời tiết, cho nên nguyên cả đoàn đã cực kỳ bận rộn chị vì cảnh này. Anh dùng mưa trong cùng một không gian làm cảnh chuyển thời gian, đóng khung những cơn mưa ở các thời điểm khác nhau trong màn ảnh, dùng hình ảnh để phá vỡ khoảng cách giữa không gian và thời gian.
Nhưng đặt một cảnh quay dài và buồn tẻ thể này để bắt đầu thì có vẻ quá mạo hiểm, loại cảnh quay này cực kỳ đòi hỏi bản lĩnh, rất dễ xuất hiện sai sót. Chưa kể vừa bắt đầu đã là cảnh quay dài, tất cả đều là ngôn ngữ ống kính, không có một lời thoại nào, cái này rất thử thách khả năng chấp nhận của khán giả.
Sau khi quay xong cảnh ngày hôm đó, Minh Tranh suy tư một lúc thì đề nghị với Khương Mặc có nên bỏ cảnh quay này hay không, nó quá dài, quay không ổn sẽ đuổi khán giả đi. Khương Mặc nghe xong cũng không phản bác gì, chỉ mặc áo mưa dẫn anh đi đến trước màn hình giám sát xem lại, nhân viên công tác xung quanh cũng che dù đứng bên cạnh nhìn. Dưới sắc trời lờ mờ trong núi, tất cả mọi người nhìn vào bóng dáng đang dầm mưa trên màn hình.
Quay đặc tả nơi này, hoang sơ, huyền bí, mọi thứ đều tối tăm mờ mịt, cả khung cảnh như mơ như thực làm cho người ta không phân biệt được. Xem một lúc, bạn đã vô thức bị cuốn hút bởi chính hình ảnh này.
Rất khó để nói phong cách của anh là gì, phong cách của anh không giống với người khác, có một sức hấp dẫn riêng trong cảnh quay khó mà nói rõ được.
Xem được một lúc Minh Tranh đã bị thuyết phúc. Không nói cái khác, chỉ riêng cảnh quay này đã hoàn toàn phô bày kỹ năng, dù chưa hậu kỳ cũng đã rất bắt mắt người xem. Lần đầu xem còn thấy lạ, nhưng lại có cảm giác thẩm mỹ khá thú vị. Lần hai xem bạn sẽ phát hiện ống kính của anh rất xuất sắc, gần như không có sai sót gì về kỹ thuật.
Đây là người có thể quay, không có gì để bàn cãi. Minh Tranh tâm phục khẩu phục: “Sau này tôi không lắm lời nữa.”
Khương Mặc cười: “Sau khi hậu kỳ sẽ càng tốt hơn. Anh diễn hay là được, còn lại đừng lo. Phải tin tưởng đạo diễn, tôi có thể quay cho anh đến đầy mê hoặc.”
Minh Tranh cười: “Được, đạo diễn Khương.”
Khương Mặc gật đầu, cầm bộ đàm nói “Thừa dịp trời còn chưa sáng quay thêm một lần rồi kết thúc công việc, mọi người vào vị trí.”
Nhìn phong cách của đạo diễn dưới góc nhìn của Minh Tranh, anh chỉ cảm thấy rất mới mẻ.
Cách làm việc của Khương Mặc rất tự do nhưng cũng rất chuyên nghiệp. Nếu như bạn cầm kịch bản chạy tới hỏi anh diễn thế nào, phải có cảm giác gì, anh sẽ hỏi bạn lại một câu vậy anh có ý tưởng gì? Chúng ta cùng thảo luận. Anh rất ít khi chỉ thị thẳng, hay chỉ điểm gì với diễn xuất của bạn, hầu hết anh chỉ quan sát, động viên, cho bạn một phương hướng, chỉ khi bạn diễn quá lệch anh mới đưa ra yêu cầu tâm sự. Làm việc với anh bạn sẽ có cảm giác rất thành công, bởi vì anh hoàn toàn tôn trọng và cho bạn không gian để trưởng thành. Thay vì mở lời dạy bạn diễn thế nào, anh sẽ dùng cách riêng để dẫn bạn diễn, và bạn sẽ tiến bộ mà không hề nhận ra điều đó. Anh luôn tôn trọng và quý mến mỗi một nhân viên, sẽ nghiêm túc lắng nghe ý kiến của mỗi người, anh không nghe chiếu lệ mà có thể làm bạn cảm thấy anh đang cố gắng hiểu những suy nghĩ của bạn, sau nghĩ thông anh sẽ trao đổi với bạn, nghe rồi trò chuyện. Anh có lý luận của riêng mình, trò chuyện một lúc, bạn sẽ bị anh thuyết phục một cách vô thức.
Anh tôn trọng người khác, sự tôn trọng đó phát ra từ nội tâm, cho nên Minh Tranh hoàn toàn có thể hiểu tại sao mọi người lại nghe lời anh như thế.
Minh Tranh rất thích bầu không khí tự do của đoàn phim này, cũng rất thích làm việc với đạo diễn nhìn như lập dị nhưng lại rất hòa đồng này.
Khi nắm bắt cảm giác tổng thể của nam chính, Minh Tranh không chắc chắn lắm, nên anh tìm Khương Mặc để có được lời chắc chắn.
Hôm đó Khương Mặc suy nghĩ rồi đáp: “Trạng thái của Trương Húc không phải suy sụp, không phải cuồng loạn, mà là trạng thái trước khi núi lửa phun trào. Tôi hy vọng đó là một sự bình tĩnh nhưng chết lặng, giống như anh có một vết thương xấu xí mãi không lành, ngày nào cũng rỉ máu, đó là một loại đau ngầm. Có thể hiểu không?”
Đau ngầm, rất chính xác. Minh Tranh suy nghĩ và nói hiểu rồi.
Hầu hết thời gian Khương Mặc đều ngồi sau máy giám sát yên lặng điều khiển cả trường quay, không nói nhiều, nhưng chỉ cần anh lên tiếng nhắc nhớ đều sẽ làm cho người ta cảm thấy như được lĩnh giáo, rất an tâm.
Anh ở đó vừa uống rượu vừa chỉ đạo, nhưng không ai dám nói với anh lời nào, dù sao lúc say anh cũng có thể đưa ra chỉ thị rất chuẩn xác, thậm chí Minh Tranh còn cảm thấy, lúc đạo diễn không uống rượu sẽ có chút uể oải… ủ rũ trong trường quay. Vậy còn chẳng bằng cứ để anh uống đi!
Khi không quay phim, anh sẽ tụ chung một chỗ với nhân viên đoàn phim, không hề làm giá, quả thật là một người có thể tìm vui trong khổ.
Có một lần Minh Tranh cơm nước xong xuôi thấy bọn họ tụ tập trên đồng cỏ để phơi nắng. Cách đó không xa có cư dân địa phương Tây Tạng đang hút thuốc chăn trâu. Một đám nhân viên ngồi vây quanh Khương Mặc đang tập trung nghe anh nói gì đó.
Minh Tranh cho rằng anh đang nói chuyện công việc nên vội vàng chạy tới nghe ngóng, kết quả đến rồi mới biết Khương Mặc đang nói với thư ký trường quay gì mà… Thước trắc tinh (Astrolabe)? Bài tarot? Còn nói rất mạch lạc rõ ràng.
Minh Tranh nghe một lúc, càng nghe càng thấy buồn cười nhưng vẫn im lặng không lên tiếng, ngồi xuống đất nghe bọn họ tán phét, cảm thấy học được rất nhiều kiến thức kỳ lạ. Một lúc sau, thư ký trường quay của họ chạy đi xem la và ngựa, Khương Mặc không đi cùng, chỉ chống tay xuống bãi cỏ ngồi ngẩn người, đang suy nghĩ chi tiết cảnh quay chiều nay.
Minh Tranh chợt hỏi anh: “Nghe nói mình lại sắp hết tiền?”
Khương Mặc nhìn anh: “Anh quan tâm chuyện này làm gì?”
Minh Tranh suy nghĩ một lúc, nói với anh đầy thần bí: “Chúng ta có nên đi kiếm chút tiền không?”
Khương Mặc: “… kiếm thế nào?”
Minh Tranh: “Bây giờ không phải là mùa mưa sao, hôm đó quay phim tôi thấy trên núi có rất nhiều nấm dại, nếu như đi vào sâu hơn hẳn là sẽ có nấm tùng nhung, tôi sẽ đi tìm.”
Khương Mặc: “…” Cạn lời rồi làm sao đây.
Minh Tranh kích động: “Anh thấy sao?”
Khương Mặc đỡ trán: “Người dẫn đường nói vào sâu không an toàn, anh đừng đưa ý kiến này cho tôi, ngoan ngoãn ở đây đi!”
Minh Tranh biện bạch: “Có gì đâu, tôi là người Vân Nam, hồi nhỏ tôi sống trên núi cũng biết chút võ, ở trong núi thì sao có thể xảy ra chuyện gì được!”
Khương Mặc xua tay đầy kiên trì: “Chuyện này không thương lượng được, anh là nam chính, nếu anh xảy ra chuyện gì bộ phim này cũng bỏ luôn.”
Minh Tranh do dự tới lui rồi quay đầu rời đi.
Khương Mặc còn tưởng giọng điệu của mình nặng nề quá làm người ta giận, anh còn tự nói trong lòng vừa nãy cũng có nghiêm khắc lắm đâu, có phải Minh Tranh này nói động chút… thật phản nghịch. Khi Khương Mặc còn đang phân vân, Minh Tranh đã mang theo một cái túi đi ra khỏi nhà gỗ đoàn phim thuê, mở ra cho anh xem.
Khương Mặc đến gần xem thử — nấm, tất cả đều là nấm. Bên trong vậy mà có… rất nhiều nấm tùng nhung.
Khương Mặc: “… Anh đi hái hồi nào?”
Minh Tranh: “… Hôm qua lúc chúng ta đi xem cảnh, khi anh với camera man nói chuyện thì tôi thuận tay hái, lúc đó còn định đưa cho các anh xem nhưng hai người chỉ lo nói vị trí máy không để ý đến tôi.” Dừng lại, “Phải mau bán nấm nhanh đi, không cất được.” Lại dừng, “Không thì làm đồ ăn đêm tối nay cho đoàn? Nhưng tôi thấy hơi phí, toàn là tiền…”
Khương Mặc nhìn anh chằm chằm vài giây: “… Đưa cho cậu Trần đi, nhờ cậu ấy mang ra phụ cận bán.” Dừng lại, “Đừng có đi nhặt nấm nữa, lo nghĩ cách diễn đi, đừng lo kiếm tiền nữa, nghe lời nào.”
Minh Tranh phản bác: “Chúng ta thiếu tiền mà! Theo cách quay đã tốt lại còn tốt hơn của anh, tôi đoán phải quay cả năm mới xong, kinh phí kia sẽ không đủ dùng.”
Khương Mặc bất đắc dĩ: “Nhà sản xuất tìm thêm vốn rồi, tôi thế chấp nhà vay thêm cũng đủ, anh đừng quan tâm mấy chuyện này, còn nữa, bán chút nấm này sao mà đủ tiền quay phim!”
Ruồi thì cũng có chút thịt mà. Minh Tranh thở dài: “Phải mà biết quay phim của anh sớm tôi đã chuyển đi thêm tí tiền, xem như tôi mang tiền vào tổ cũng được, bây giờ nhà tôi đang ngừng thẻ của tôi… không thì chúng ta cũng sẽ không túng quẫn như bây giờ.”
Khương Mặc à: “Anh mang được bao nhiêu? Còn mang tiền vào tổ, tưởng mình con ông cháu cha hả?”
Minh Tranh nói đầy nghiêm túc: “Tôi nói tôi phải đấy anh tin không?”
Khương Mặc lại à: “Giờ chuyển liền năm triệu đi tôi tin.”
Minh Tranh: “…” Nghẹn đắng.
Nói một lúc rồi Khương Mặc đứng dậy đi tìm camera man. Tối đó bọn họ phải quay đêm nên ăn cơm xong là bắt đầu làm việc. Đi vào trong căn phòng nhỏ, một đám nhân viên đang trò chuyện về những cảnh quay tiếp theo, thời tiết và chi tiết cách diễn đám đông. Khương Mặc cầm ly trên bàn mình rót trà hàn huyên với họ, một lúc sau thư ký trường quay cầm điện thoại đến, nói Đường Lý gọi cho anh nhưng không được, muốn gặp anh.
Khương Mặc cầm điện thoại uống trà, hỏi anh chàng: “Nói chuyện xong chưa?”
Đường Lý nói qua điện thoại: “Xong rồi. Lúc đưa kịch bản và thư viết tay của ông cho chú ấy tôi còn thấy không chắc, kết quả chú ấy đọc kịch bản và nhân vật ông đưa xong, ngay cả tiền cát xê cũng không hỏi đã đồng ý.”
Khương Mặc bình tĩnh: “Tôi đoán được chú ấy sẽ đồng ý. Người như Chu Mãn Vân không thể từ chối vai diễn hay, chú ấy vẫn thích phim.”
Đường Lý lại hỏi anh: “Nhưng ông chắc rằng Chu Mãn Vân phù hợp với bộ phim của chúng ta à? Nếu muốn sử dụng ảnh hưởng trước đây của chú ấy để tạo đà cho bộ phim, tôi thấy không có ý nghĩa lắm. Bây giờ trạng thái của chú ấy không được như xưa, không đóng phim nhiều năm, đánh giá của người ngoài với chú cũng hai chiều, ông phải cân nhắc cái này.” Dừng lại, “Chẳng qua ưu thế của chú ấy là thuận tiện.”
Khương Mặc chậc: “Tôi dùng chú ấy thế nào là chuyện của tôi, ông đừng lo, ký đi.”
Đường Lý cười: “Được, biết rồi.” Tạm ngừng, “À, còn nữa, nhà đầu tư tôi tìm nói rằng một khoảng thời gian nữa người ta muốn tới xem ông quay phim đấy.”
Khương Mặc bước chậm ra khỏi nhà gỗ, nhìn về phía núi cao mây trắng, cười khẽ.
“Nhà đầu tư họ Thẩm à?”
Có một số việc thật sự là muốn cản cũng không cản được, nói cũng không chịu nghe.
Đường Lý: “Há, ông cũng đoán ra rồi.” Im một lúc, “Triều Văn cứ liên tục dặn tôi đừng nói gì cả, sợ ông nổi sùng… Nhưng tôi thấy chuyện này cũng không gạt được ông. Ông muốn giận thì giận đừng liên lụy tới tôi là được.”
Khương Mặc cười: “Giận chứ, chờ em ấy đến tôi sẽ trị sau.”
Đường Lý cũng cười: “Cúp đây, bây giờ tôi đi ký hợp đồng với Chu Mãn Vân.”
Cúp máy. Khương Mặc trả điện thoại lại cho thư ký trường quay, đi vào trong phòng sạc pin cho điện thoại hết pin của mình, tìm Thẩm Triều Văn gửi tin nhắn: Khi nào em đến?
