Nguyên bộ sách về phòng dịch bệnh khi cứu trợ thiên tai kỳ thật mỗi điều đều là lời ít mà ý nhiều, Ninh Nghị nói liền một mạch chỉ ra chỗ nào là trọng điểm, làm sao tìm được trọng điểm. Tần lão Khang lão chỉ biết lắng nghe, thỉnh thoảng nhỏ giọng nghị luận đôi câu, gật gật gù gù.Trong bốn gã tôi tớ đi theo Khang Hiền thì có hai gã cũng như Lục A Quý, khá là có kiến thức, lúc này đứng đằng sau nghe, chốc chốc lại liếc nhìn Ninh Nghị.
Đợi khi Ninh Nghị nói xong, Tần lão và Khang lão hỏi thêm về mấy chỗ còn khó hiểu, chủ yếu vẫn là về phương diện vệ sinh. Thời đại này không có nhiều chú ý về thói quen vệ sinh, trong đông y cũng không dạy gì về việc giữ vệ sinh. Tuy cũng có mấy dạng thuyết pháp như tà khí xâm nhập, nhưng đông y chủ yếu dạy về mấy thứ như ngũ hành, dưỡng khí.... nên không có nhiều luận chứng trong vấn đề vệ sinh này. Mặc dù có nhận thức nhất định về việc dễ dàng sinh bệnh khi môi trường xung quanh dơ dáy bẩn thỉu, nhưng trong bối cảnh thiên tai đại loạn thì hiển nhiên không còn nhiều người quan tâm đến.
Không có cách giải thích về phương diện vi khuẩn nên lúc này Ninh Nghị chỉ có thể nói chung chung, lý luận là do tà khí xâm lấn, trong cơ thể của các sinh vật chết chứa rất nhiều mầm bệnh dễ lây nhiễm, ví dụ như dịch chuột cũng từ con chuột mà ra...
"...Trên một phương diện khác, mỗi khi gặp tai họa là cả vùng không còn quy củ gì nữa, một khi hỗn loạn thì rất khó để quản lý. Vậy nên từ trong đám nạn dân chọn ra một người để quản lý, thống nhất chỗ ở, chỗ ăn uống, nhà vệ sinh... để tạo cho mọi người một cảm giác bị ràng buộc và trung thành, làm họ thấy có người suy nghĩ cho mình mà yên tâm. Trên thực tế, tầng quản lý thấp nhất là những người được tuyển từ trong nạn dân ra, điều này sẽ giúp nạn dân bớt loạn hơn nhiều, rồi chỉ cần có cái ăn nữa là có thể ổn định được. Lều trại chỉnh tề, đường lối ngay ngắn, bốn phía sạch sẽ...phải từ từ gợi ý hướng dẫn làm như vậy.
"Để ràng buộc không được cưỡng ép mà phải khéo léo dẫn dắt, huống chi hiện tại mọi người đang có thời gian, càng rảnh rỗi càng dễ rối loạn và dễ sinh chuyện. An bài xong xuôi các công việc như dọn dẹp xung quanh, dựng lều chung, làm nhà vệ sinh chung... Mọi thứ đều dùng chung sẽ làm bọn họ không tranh đoạt lẫn nhau, nếu không thì mỗi ngày được hai chén cháo, ăn không no lại nghĩ đến chuyện giết người... Nếu ai làm loạn quy củ liền giết chết, không cần nương tay."
"Chuyện vệ sinh quá kém dễ sinh bệnh các đại phu ít nhiều đều biết, nhưng trước giờ không quan tâm nhiều đến vấn đề này. Dù sao đây cũng là một trong các nhân tố chính, chúng ta bảo bọn họ đi rải vôi khắp xung quanh, đây cũng là phân việc cho mà làm, cứ luôn nhấn mạnh rằng vệ sinh kém sẽ khiến mọi người nhiễm bệnh... Bởi vì chuyện thuốc thang có thể không giải quyết được ngay, nhưng chuyện vệ sinh là trong tầm tay. Cách thức làm giống như nói cho nạn dân biết nếu giữ vệ sinh tốt sẽ không sinh bệnh, tuyên truyền càng tốt thì bọn họ sẽ càng lúc càng tin tưởng, tâm tình sáng sủa bớt lo âu, và như thế thì khả năng sinh bệnh lại càng ít."
"Ví dụ như trước mắt có một con chuột chết, nếu cường độ tuyên truyền không đủ mạnh thì có người nhìn thấy cũng mặc kệ, chẳng cần bận tâm. Nếu tuyên truyền đủ mạnh thì người đo nhìn thấy sẽ lập tức báo cáo lên trên, đại phu tới xử lý, thiêu hủy, chôn xuống đất... Thái độ đó sẽ khiến cho mọi người tin tưởng, ít nhất cũng biết, chuột chết, rắn chết, những con vật chết hư thối đều giống nhau, đều là nhân tố gây bệnh. Trên một phương diện khác, việc cách ly người bệnh sẽ không tạo ra khủng hoảng trên phạm vi lớn, đại phu cũng ra sức hơn, mọi họ trông thấy thì trong lòng càng yên tâm, dù có một chút lo lắng vì người nhà bị cách ly, nhưng bệnh tật một khi lây lan rất đáng sợ, bởi vậy đành phải cách ly..."
Cái cần được chú ý trong vệ sinh tạm thời chỉ có thể giải thích sơ lược, cố sức cũng cũng chỉ làm được bao nhiêu đó thôi, nếu có nhiều thời gian hơn thì với phong cách của Ninh Nghị có lẽ sẽ đem những cái chết của người xưa ra hù dọa để chứng minh tầm quan trọng của vệ sinh. Dù có lừa gạt sợ cũng chẳng ai biết, chỉ là hiện tại tình hình lũ lụt hiện đã vô cùng gấp rút, không có nhiều thời gian.
Nghe gã nói xong, Khang lão thở dài, ném cuốn cẩm nang cứu trợ thiên tai của Vũ triều trong tay cho Lục A Quý: "Có bản sách này của Lập Hằng thì mấy thứ khác chỉ vứt đi. Mỗi mục đều có giải pháp rõ ràng, chỉ vấn đề nhà xí mà cũng tính tới từng phương diện như nhân tâm, quản lý, vệ sinh, ràng buộc... Xem chữ viết thì Lập Hằng vừa soạn xong tối qua hay sao?"
"Mấy ngày nay hai vị thường nói đến chuyện này, trong học đường đám học sinh cũng bàn luận qua, thỉnh thoảng lại thấy người khác nghị luận, bởi vậy tối qua mới hệ thống lại, cảm thấy cũng có chút hữu dụng."
"Đâu chỉ hữu dụng." Khang Hiền lắc đầu, "Không nói việc khác, chỉ riêng phương pháp kiểm tra đối chiếu số liệu này, nếu có thể phổ biến xuống là có thể giảm được ba phần tổn hao trong cứu trợ rồi. Sách này của Lập Hằng chính là phương kế tạo phúc cho vạn dân, cuốn sách này xuất hiện thì ngươi sẽ nổi tiếng lắm đây."
"Đây là điều ta lo lắng." Ninh Nghị mỉm cười: "Nếu hữu dụng thì Tần lão có thể gửi nó cho Thiệu Hòa huynh, hoặc là Minh công gửi cho người cần đến nó. Ta chỉ có một yêu cầu là đừng nói sách do ta soạn, đây chẳng phải là từ chối gì, chỉ mong hai vị hiểu cho, ta nói lời này là thực sự nghiêm túc."
Lần trước nói ra lời này, Ninh Nghị nghị muốn biểu hiện quyết tâm không muốn làm quan của gã. Song tính chất việc lần này với lần trước hoàn toàn khác nhau, nghe gã nói xong Tần lão và Khang lão nghiêm túc hẳn lên. Tần lão trầm ngâm hồi lâu: "Vì sao thế, đại sự như thế này mà Lập Hằng cũng không quan tâm đến ư?"
Khang lão nghĩ ngợi một lát rồi nhìn Ninh Nghị, thấp giọng hỏi: "Không lẽ Lập Hằng thật sự nản lòng thoái chí với triều đình hiện tại, có bất mãn gì?"
Nhưng lời này có thể lớn có thể nhỏ, nhưng hiển nhiên lão nhân trước mắt không có ác ý gì, chỉ là nhìn việc diễn ra mà suy đoán thôi. Ninh Nghị lắc đầu: "Thật sự ta chỉ không thích việc tranh đấu quan trường kia thôi, tính tại hạ thích nhàn nhã, không muốn cúi đầu khom lưng, cấu kết tính toán với đồng liêu..." Gã chỉ cuốn sách, "Đã có vật này, không lẽ đến yêu cầu ấy hai vị cũng không thể đáp ứng ta?"
Khang Hiền và Tần lão nhìn chung còn rất nhiều lý do để thoái thác, nhưng lời này nói ra liền chặn hết mọi dự định. Tần lão thở dài: "Lập Hằng ơi là Lập Hằng, con người ngươi thật khiến cho người khác thấy phức tạp. Trước kia không làm gì, bây giờ có cuốn sách này ngươi lại không muốn đi ra làm việc, lão phu không biết là may mắn hay xui xẻo đây..."
"Vẫn là dân thường, thỉnh thoảng có ý nghĩ kỳ lạ gì đó, nếu hữu dụng liền viết ra cho hai vị làm, còn ta chỉ lý luận suông như Triệu Cát (1) được không? Nói như rồng leo, làm như mèo mửa. ta bày mưu tính kế để người khác làm còn được, nếu ta tự mình đi làm thì sợ rằng sẽ không tốt, thôi thì giấu dốt tự mình làm tự mình hiểu vậy... À, thật ra cũng không hẳn không có ý riêng mà có việc muốn nhờ, hôm qua ta đã nói nếu như hữu dụng thì sẽ gửi gắm Tần lão hai thứ, đây là vật đầu tiên."
Tần lão và Khang lão nhìn nhau: "Vật thứ hai là cái gì?"
Ninh Nghị dừng một chút: "Một đứa con gái."
"Hả?"
"Thật ra... trước mắt chỉ là suy nghĩ của ta, chưa nói với đối phương nên Tần lão có cự tuyệt cũng không sao. Cô gái này hai vị cũng từng gặp rồi, chính là Nhiếp Vân Trúc bán trứng muối lần trước. Có chỗ này hơi bất kính, nàng ấy từng làm việc tại Kim Phong Lâu, ta quen với nàng trong buổi sáng, khi đang đi rèn luyện thì gặp nàng đuổi giết gà, việc này Tần lão cũng biết..."
Tần Tự Nguyên là đại nho đương đại, đã từng làm qua chức Lễ bộ Thượng Thư, bảo lão thu một người từng là kỹ nữ làm nghĩa nữ có lẽ khá là khó nghĩ. Ninh Nghị cũng không rõ lắm, nhưng vẫn tiếp tục nói tiếp về Nhiếp Vân Trúc.
"... sau khi nàng rời khỏi thanh lâu thì không còn lui tới với những người cũ, không biết làm thì học, không biết giết gà thì cắn răng đến chợ học cho bằng được, về sau quang minh chính đại tỏ rõ tự mình có thể nuôi sống chính mình như bao người khác, thậm chí còn dự định đi bán bánh rán. Những điều này làm ta rất khâm phục, bởi vậy mới dạy nàng phương pháp làm trứng muối, về sau cũng giúp bày mưu tính kế, hiện tại cửa hiệu đã có quy mô nhất định nên sẽ đụng chạm tới nhiều thứ ở cấp độ cao hơn, khác với trước kia, vì vậy e rằng ta không thể giúp được nhiều nữa..."
"Minh công cần phải hiểu... Lỡ như có đại nhân vật hoặc quan viên làm khó dễ, nếu nàng có gia thế thì sẽ dễ dàng hơn. Tất nhiên chỉ trên phương diện kinh thương mà thôi, ta có thể cam đoan sẽ không có tình huống nàng lợi dụng danh nghĩa Tần lão giả danh lừa bịp, hoành hành ngang ngược. Có thể cũng không cần đích thân Tần lão ra mặt thu nàng làm nghĩa nữ, ta nghĩ mời Vân di nương thì tiện hơn, coi như nàng giữ thân trong sạch nên mới nhận con gái nuôi, bản thân nàng là nữ quan thái giám nên trên phương diện cấp bậc lễ nghĩa cũng..."
Ninh Nghị từ tốn nói ra những lời này, còn chưa nói xong thì Tần lão đã cười phất tay: "Lập Hằng thật sự quá cẩn trọng rồi, ta và ngươi đã quen biết hơn một năm nay, Tần Tự Nguyên ta trong mắt ngươi há lại là một kẻ thế tục ham danh lợi sao?"
"Thân phận tuy không phải do chính mình lựa chọn, nhưng trong mắt người đời nhiều lúc cũng phải cân nhắc đắn đo."
Tần Tự Nguyên lắc đầu: "Chuyện về Nhiếp Vân Trúc trước kia đã từng nghe Lập Hằng nói qua mấy lần, trước nay đều thấy cô bé không tầm thường, hôm nay lại biết nàng quyết giữ thân trong sạch đến như vậy, là một kỳ nữ bản tính cao thượng, không có chút gì thấp kém hết. Lập Hằng là một hảo bằng hữu, nếu nhờ Vân nương thu nàng làm nghĩa nữ vậy thì chậm trễ quá, đích thân ta sẽ thu nàng làm nghĩa nữ, đối đãi giống như con ruột quyết không bạc đãi. Hai vị huynh trưởng kia tất cũng sẽ rất vui khi có nghĩa muội."
Khang Hiền ở bên cạnh nhìn xem: "Nghe Lập Hằng nói như vậy lão phu cũng động tâm, một cô nương cao thượng biết nỗ lực thế này, muốn có một thân thế tốt thì lão phu không ngại thu làm nghĩa nữ, thế nào? Lão cũng không bạc đãi nàng, hơn nữa nếu nói đến kinh thương, chỉ cần Khang Hiền ta làm nghĩa phụ đảm bảo không ai trong Giang Ninh dám gây sự, như thế chẳng phải rất tốt sao?"
Ninh Nghị cười, hướng về lão bái một cái: "Xin ghi nhớ hảo ý của Minh công, chỉ là nếu Minh công nhận nàng làm nghĩa nữ thì chẳng phải nàng sẽ trở thành quận chúa sao? Thân phận này e sẽ gây phiền toái cho Minh công."
Đã gần xế chiều, Khang lão ngồi kiệu rời khỏi. Chiều nay mấy người nói chuyện về việc thu Nhiếp Vân Trúc làm nghĩa nữ hồi lâu, sao đó bảo Lục A Quý lấy cuốn sách cứu trợ thiên tai bàn luận thêm một lúc nữa rồi chia tay nhau.
Muốn có chỗ dựa, thu làm nghĩa nữ. Vấn đề này tuy hơi nhạy cảm nhưng cũng không lớn, trước mắt Khang Hiền quan tâm đến cuốn sách này hơn. Lão ngồi trên kiệu xem lại một lượt rồi gọi Lục A Quý tới.
"A Quý, hôm nay qua cuốn sách này, ngươi cảm thấy Ninh Lập Hằng là người thế nào?"
Gã trầm ngâm hồi lâu, cuối cùng mới mở miệng.
---------------------
(1) Triệu Cát: Là một người thời xuân thu chiến quốc, thuộc lòng binh thư nhưng không biết ứng dụng trong thực tế, trong cuộc chiến Trường Bình, ông thay thế Liêm Pha đảm nhận chủ soái Triệu Quân, bởi vì chỉ huy sai lầm nên khiến toàn quân bị diệt.
