Khi Tristan cập bến Tintagel, chỉ nghe thấy những tiếng than khóc:
“Trời hỡi! Bọn người của Morholt tới bắt cóc nhũng trai gái trẻ tuổi. Đất hỡi! Sao đất không mở ra chôn sống hết con cái chúng ta đi! Chúng sanh ra đâu có để làm tôi mọi co bọn người Irlande! Gió tàn ác, sao gió không thổi mạnh để chôn vùi hết bọn chúng dưới đáy biển!”
Tristan hỏi một hiệp sĩ tại sao có tiếng than khóc đó và Morholt là ai. Hiệp sĩ đáp rằng, Morholt là em trai nữ hoàng Irlande, y tới đòi Cornouaille phải triều cống Irland theo lệ một trăm con trai và một trăm con gái. Nếu không ai đương đầu được với Morhorlt, y sẽ đưa số trai gái đó đi.
Tristan hỏi lại:
”Nếu có người giao đấu hạ được Morholt thì sao?”
“Cornounaille sẽ thoát được lệ triều cống đó”.
“Nếu chỉ cần một hiệp sĩ đứng ra đem thân xác mình thay thế cho món triều cống, việc đó đâu có khó.”
“Nhưng người đó không thể làm nổi, vì Morholt là một người khổng lồ, to lớn, khỏe mạnh, hiệp sĩ nổi tiếng nhất thiên hạ. Không ai có đủ can đảm đương đấu với y.”
Tristan than:
“Trời ơi! Mọi người ở đây hèn nhát đến thế sao!”
Giữa đại sảnh trong lâu đài Tintagel, Morholt nói với vua Marc:
“Nhà vua miền Cornounaille, ta đến đây nhân danh nhà vua Irlande, đòi món triều cống theo lệ. Ta sẽ ráng chờ trong sáu ngày. Nếu không đủ số triều cống, ta sẽ tuốt gươm. Nhà vua và cán vương tước hãy coi chừng. Chớ nên để cho vua tôi nổi giận!”
Vua Marc đưa mắt ngó các vương tước, mọi người đều cuối mặt. Vua Marc không biết trả lời sao. Nhưng Tristan vụt bước vào:
“Ngươi sẽ không nhận được món triều cống nếu không thắng nổi đường gươm của ta. Morholt, hãy nhận lấy chiếc găng tay này.”
Morholt hỏi vua Marc:
“Có phải người hiệp sĩ kia nhân danh nhà vua?”
Vua Marc cảm động, sung sướng chen lẫn lo ngại; đáp lời Morholt:
“Quả tình ta không đòi hỏi hiệp sĩ phải nói như vậy; nhưng nếu ý muốn của hiệp sĩ, ta chấp thuận cho mở trận đấu, đem giang sơn của ta làm đích tranh đua.”
Tristan hôn chân vua Marc.
Morholt nói với Tristan:
“Hỡi chàng trai điên dại! Ngươi sẽ được thử tài và kết quả sẽ là sanh mạng của ngươi.”
Hai bên giao ước. Trận đấu sẽ khởi điểm ba ngày sau trên đảo Thánh Sanson.
Tới ngày giao ước, hết thảy những chuông lớn nhỏ tại miền Cornounaille đều được gióng lên. Dân miền Cornounaille thảy đều tới giáo đường hát những bài thánh ca và cầu nguyện. Tristan giáp trụ tề chỉnh đi xem lễ sớm nhất. Vua Marc nói với cháu:
“Tristan hỡi, nếu cháu mệnh hệ nào, không bao giờ cậu còn thấy vui trên đời này nữa.”
“Xin nhà vua an tâm. Chúng ta có chính nghĩa trong cuộc đấu.”
Tristan đưa tay đón lấy chiếc nón sắt che kín mặt do vua Marc đích thân trao cho. Rồi Tristan xuống thuyền chèo ra đảo. Toàn dân miền Cornounaille thương và lo cho Tristan.
Vừa bước chân lên bờ, Tristan liền đạp cho chiếc thuyền trôi ra xa. Morholt hỏi:
“Sao vậy? Tại sao không giữ thuyền lại?”
Tristan đáp:
“Ở đây đã có một chiếc thuyền và hai người, một trong hai chúng ta sẽ chết. Người thắng chỉ cần một chiếc thuyền.”
Thế rồi, cả hai người thả cho ngựa phi lao vào nhau. Hai người đụng nhau mạnh đến độ cùng té xuống đất, cùng ngất đi không còn biết ngày đêm. Sau đó, họ dùng gươm đấu với nhau. Hai bên sáp lại tơi bời, giáp trụ bắt đầu tả tơi, không bên nào chịu nương tay. Tristan đâm Morholt bị thương nơi vai, Morholt đâm Tristan bị thương nơi đùi. Thiếu chút nữa một trong hai người phải chết.
Morholt nói với Tristan:
“Ngươi sắp thua rồi. Đừng quên rằng lưỡi gươm của ta có tẩm thuốc độc, ngươi sẽ chết vì vết thương. Riêng có chị ta, nữ hoàng Irlande, biết phương thuốc chữa trị vết thương đó. Ngươi hãy nhận thua đi, ta sẽ tới trước chị ta. Bỏ trận đấu mà ngươi vì non dại hung hăng đã thách thức ta, ta sẽ cho ngươi đi theo ta từ nay.”
Nhưng Tristan không sợ chết, chỉ sợ nhục. Tristan vung gươm lên, vận hết sức bình sinh táng một cú lên đầu Morholt. Lưỡi gươm chém sâu qua nón sắt, bạt một miếng sọ. Morholt lăn ra chết.
Tristan nói:
“Hỡi Morholt, vết thương ta có nặng thật nhưng vết thương của ngươi còn nặng hơn.”
Tristan lên thuyền của Morholt chèo vào bờ. Khi tới gần bờ, dân chúng miền Cornounaille nổ tung tiếng reo hò sung sướng. Còn đám người Irlande đi theo Morholt cúi đầu chịu tang.
Tristan bảo với họ:
“Hỡi các vương tước miền Irlande, quý vị hãy ra đảo lãnh lấy món triều cống.”
Bọn người Irlande bơi mau ra đảo. Họ chỉ thấy xác chết của Morholt.
Tristan lên ngựa vào thành Tintagel. Dân chúng hoan hô vang dậy: “Miền Cornounaille đã giải thoát được nạn triều cống!” Tại lâu đài tưng bừng mở hội, vua Marc ôm lấy Tristan, nhưng chợt nhận thấy nước da tái xanh bèn hỏi:
“Tristan, ngươi sao vậy?”
Tristan đáp:
“Tâu nhà vua, tôi bị thương. Nếu được Thượng Đế phù trợ, may ra sẽ khỏi chết.”
Mọi người cởi giáp trụ cho Tristan, đặt nằm trên giường. Nọc độc nơi vết thương hành đến độ Tristan không thiết ăn, uống, cười, nói. Tristan ngủ không được. Đủ mọi thứ trị liệu không sao khiến cho vết thương của Tristan bớt lở rộng và ăn sâu đen sạm. Vết thương hôi thối, mọi người đều tránh xa, ngoại trừ Governal và người bạn thiết của Tristan Dinas ở Lidan.
Một hôm, Tristan cho mời vua Marc tới. Tristan chỉ còn da bọc xương, giữa da và xương, gân mạch như những sợi dây cứng. Trông Tristan giống như một xác chết hơn là người sống.
Nhà vua hỏi:
“Cháu muốn điều chi?”
“Tâu nhà vua, hãy ban ơn cho tôi, ơn không tốn kém cho lắm.”
Nhà vua đáp:
“Cho dù tốn kém tới đâu ta cũng không ngại. Ta sẽ không từ nan một điều gì, bởi ta thương yêu cháu.”
“Nếu ở lại đây, tôi sẽ không sống được mà cũng không chết ngay. Tôi cần đi đến một nơi khác kiếm cách chữa trị vết thương.”
“Nhưng, Tristan, làm sao cháu ra đi được? Cháu không cỡi ngựa, đi bộ được, và ta không tin cháu chịu để cho khiêng cáng.”
“Tâu nhà vua, ý muốn của tôi như sau: Cho tôi một chiếc thuyền nhỏ, buồm nhẹ để một mình tôi có thể sử dụng. Trên thuyền có che bằng một tấm lụa để tránh mưa nắng. Trên thuyền sẽ có lương thực và chiếc thụ cầm của tôi. Khi sửa soạn xong sẽ khiêng tôi xuống đặt nằm trên thuyền và thuyền được thả ra khơi. Tôi sẽ một mình trên biển, nếu Thượng Đế muốn vậy tôi sẽ chết, vì sống mãi cực khổ thà chết còn hơn. Nếu Thượng Đế cứu giúp chữa trị lành vết thương tôi sẽ trở lại Cornounaille, tôi chắp tay van xin nhà vua hãy lập tức cho thi hành ý muốn cuối cùng của tôi.”
“Tristan, cháu muốn bỏ ta mà đi ư?”
“Không cách nào khác. Nhà vua sẽ có Governal ở lại phò tá.”
Nhà vua hạ lệnh sửa soạn chiếc thuyền theo ý muốn của Tristan. Khi sửa soạn xong. Tristan được khiêng xuống thuyền. Cuộc ra đi không khác một đám tang. Trông thấy mọi người đau khổ chia biệt, Tristan muốn ở lại. Nhưng chàng vội hạ lệnh đẩy thuyền ra khơi. Buồm no gió căng phồng. Phút chốc thuyền đã đi xa. Vua Marc và mọi người trên bờ mất hút theo con thuyền chở Tristan. Tristan cũng không nhìn thấy bờ biển Cornounaille nữa.
Tristan phiêu lưu trên biển như vậy có hơn mười lăm ngày. Thuyền trôi thẳng tới Irlande, trước lâu đài Weisefort.
Nhà vua và hoàng hậu Irlande, chị của Morholt, ngự trị lâu đài Weisefort. Nhà vua Irlande còn công chúa Iseut nữa, một thiếu nữ xinh đẹp và ngoan hiền.
Khi Tristan trông thấy vùng đất lạ, trong lòng bỗng hoang mang sung sướng. Nhờ ơn Thượng Đế đã xui khiến cho Tristan không chết trên mặt biển, Tristan bèn ôm cây thụ cầm, so dây rồi dạo lên một bài êm dịu. Đã nghe tiếng đàn của Tristan không ai nỡ dời đi mà chỉ muốn nghe mãi.
Nhà vua đứng bên cửa sổ, vẳng nghe tiếng đàn. Rồi nhà vua trông thấy thuyền tới buồm lái trang bị đầy đủ, nhưng dường như chỉ có một người ở trên. Nhà vua kêu con gái tới, cùng ngó chiếc thuyền như từ một chuyện thần tiên hiện ra. Iseut la lên:
“Lạy Thượng Đế! Vua cha hãy cùng con tới nơi xem sao.”
Nhà vua bèn cùng với công chúa, không người theo hầu, đi ra bãi biển Nhà vua cùng công chúa đứng lặng nghe Tristan đờn cho đến khi buông cây đờn, đặt sang bên.
Tristan ngước lên trông thấy, hỏi nhà vua đây là đất nào. Nhà vua đáp:
“Đây là miền Irlande.”
Tristan cảm thấy lúng túng, Tristan biết rõ nếu người ta nhận biết Tristan, kẻ đã giết Morholt, chắc hẳn Tristan sẽ phải chết.
Nhà vua tự giới thiệu và hỏi lại Tristan là ai.
“Tâu nhà vua, tên tôi là Tristan, tôi người miền Loonois. Buồn khổ và bệnh hoạn, tôi thả thuyền phiêu lưu trên biển, hôm nay ghé đến với ước mong gặp được danh y chữa trị cho lành bệnh. Tôi đã đau đớn và khổ sở rất nhiều; thà rằng chết đi còn hơn phải chịu đựng mãi.”
Nhà vua hỏi:
“Du khách có là một hiệp sĩ không?”
“Tâu nhà vua, tôi là một hiệp sĩ.”
“Du khách hãy an tâm, tới bến này chắc du khách sẽ lành bệnh. Hoàng hậu rất thông thạo các vị thuốc lá: nếu được Thượng Đế giúp sức, hoàng hậu sẽ chữa khỏi cho du khách.”
Nhà vua cùng Iseut quay về triều, hạ lệnh cho mọi người đưa Tristan lên bờ và chuẩn bị chỗ yên nghỉ cho khách. Khi Tristan có nơi yên nghỉ, nhà vua yêu cầu hoàng hậu và công chúa Iseut hãy lo săn sóc. Hai người rất dịu nhẹ đối với Tristan. Hoàng hậu ngó thần sắc và thăm vết thương cho Tristan. Thuốc lá được đắp lên vết thương. Hoàng hậu nói với Tristan:
“Nhờ ơn Thượng Đế, lá thuốc sẽ lần lần trị lành vết thương.”
Tristan nằm nghỉ trong phòng hai tháng. Mỗi ngày hoàng hâu và công chúa tới thăm nom Tristan. Hoàng hậu lo vết thương, dán thuốc lá lên vết thương, trong khi Iseut chuyện trò cùng Tristan. Hoàng hậu sốt sắng cực nhọc đến độ nọc độc ra hỏi hết. Tristan lành bệnh, bắt đầu ăn uống, tìm lại được sức khỏe và vẻ xinh trai tuyệt vời. Tristan rất thân với Iseut, dạy cho Iseut đàn thụ cầm, soạn những bài ca. Tristan có nhiều dịp nhận thấy Iseut đẹp. Nhưng Tristan cũng nghĩ tới trở về miền Cornounaille. Tristan thừa biết nếu phát giác được tông tích của mình, người Irlande sẽ không để cho được an toàn. Nỗi nhục nhã và đau đớn do cái chết của Morholt đâu dễ nguôi quên. Tristan nói với hoàng hậu xin phép ra đi. Hoàng hậu muốn lưu giữ khách, nhưng Tristan lại nhớ cha mẹ, bằng hữu, ở quê nhà.
Nhà vua giúp cho Tristan một chiếc thuyền. Tristan dong buồm trở về Tintagel.
