Bà cụ Vệ ngẩn người một lúc, nhíu mày quay đầu, nghiêm túc nói với Vệ Nhị Nha:
“Đã đến lúc phải lo chuyện hôn nhân cho hai chị em các con rồi. Nếu còn chần chừ nữa, thật sự sẽ thành gái già đấy.”
“Phải rồi, Nhị Nha, con thích kiểu người thế nào? Trong thôn mình hoặc các thôn lân cận, con có để ý chàng trai nào không? Nếu có thì cứ nói với mẹ. Mẹ không kén chọn lắm, chỉ cần người đó thật thà, lương thiện, chăm chỉ làm việc, kiếm được tiền, đối xử tốt với con, mà cha mẹ ở nhà không có kiểu hành hạ con dâu đến c.h.ế.t thì mẹ cũng không ngăn cản. Nhưng con phải nhớ, người là con tự chọn, sau này nếu anh ta không đối xử tốt với con, đừng có quay về nhà mẹ đẻ mà khóc lóc.”
Vệ Nhị Nha đang bóc vỏ đậu khô thì khựng tay lại, vành tai đỏ bừng, ấp úng đáp:
“Mẹ lo cho chị con trước đi, đợi khi nào chị con gả đi rồi hẵng tính đến con.”
Bà cụ Vệ nghe thấy giọng điệu của Vệ Nhị Nha có chút kỳ lạ, lòng bà cụ bỗng căng thẳng. Là mẹ, bà cụ hiểu con mình hơn ai hết. Quay đầu nhìn kỹ, bà cụ thấy khuôn mặt trắng trẻo của Nhị Nha đỏ bừng như lửa đốt, đỏ đến mức chẳng khác nào câu đối treo trên tường.
“Vệ! Nhị! Nha!”
May
Bà cụ Vệ nheo mắt, nhìn Nhị Nha đầy sát khí, nghiến răng nghiến lợi, từng chữ từng chữ một:
“Là con tự khai thật hay để mẹ nghĩ cách khiến con phải thú nhận?”
Vệ Nhị Nha như bị bọ cạp đốt, bật dậy chối đây đẩy:
“Mẹ, con không có, mẹ đừng nói bậy. Con đi xem chị con thế nào…”
Nói xong, cô ấy vội vã bỏ chạy.
Bà cụ Vệ cười lạnh:
“Con bé ranh con, đến mẹ ruột mà cũng giấu giếm bí mật. Mẹ không muốn tra xét con thôi, chứ chẳng lẽ không tra được? Cứ chờ đấy, xem con giấu được bao lâu!”
...
Mùng Năm vừa qua, Vệ Đại Trụ và Tạ Ngọc Thư quay lại đơn vị. Từ lúc hai vợ chồng rời khỏi thôn Đầu Đạo Câu, bà cụ Vệ đã nơm nớp lo sợ. Mãi đến khi họ về tới đơn vị, gọi điện thoại báo tin cho ủy ban thôn Đầu Đạo Câu, bà cụ mới thở phào nhẹ nhõm.
Qua rằm tháng Giêng, đất trời vào xuân. Trên những mảnh đất cằn cỗi suốt mùa đông bắt đầu lác đác mọc lên những mầm xanh non, báo hiệu vụ xuân náo nhiệt đã đến.
Trải qua nạn đói năm ngoái, tinh thần làm ruộng của người dân cao chưa từng có. Không cần đội trưởng đại đội sản xuất động viên, nhà nào nhà nấy tự tìm đến đội trưởng sản xuất, nhận việc xong liền khí thế hừng hực xuống đồng.
“Người có gan lớn, đất sẽ sản lượng cao!”
“Năm ngoái đói kém, năm nay sản lượng gấp đôi!”
“Vượt Anh đuổi Mỹ, không ngừng phấn đấu xây dựng tổ quốc vĩ đại!”
Những khẩu hiệu hô vang trời, tràn đầy khí thế. Bà cụ Vệ dẫn theo các con trai, con dâu và cháu nội trong nhà hòa vào dòng người. Nhìn mảnh đất khô cằn, bà cụ càng nhìn càng thấy không ổn.
Mang nỗi băn khoăn suốt đường về, tối hôm đó bà cụ triệu tập một cuộc họp gia đình, với chủ đề: “Năm mới làm sao để trồng trọt mà không bị đói.”
Vệ Nhị Trụ, Vệ Tam Trụ và Vệ Tứ Trụ đều là những người thạo việc đồng áng. Có thể họ hơi vô tâm, không nhận ra sự bất thường của đất đai. Nhưng sau khi được bà cụ Vệ nhắc nhở, cả ba anh em đều tái mặt.
Vệ Nhị Trụ đề xuất:
“Mẹ, hay là chúng ta khai thêm đất hoang? Trên núi còn nhiều đất chưa canh tác, một mẫu không đủ thì trồng hai mẫu, hai mẫu không đủ thì ba mẫu. Dù đất có giảm năng suất, chẳng lẽ lại không thu hoạch được hạt nào? Chúng ta chịu khó hơn, thắt lưng buộc bụng, chắc chắn vẫn sống qua ngày được.”
“Cùng lắm thì cấp trên không thể để dân đói c.h.ế.t được. Trước Tết, đội trưởng đại đội còn nói nếu năm nay mất mùa, chắc chắn sẽ có cứu trợ lương thực mà.”
Vệ Tam Trụ suy nghĩ kỹ càng hơn:
“Em nghe nói không chỉ chỗ mình mất mùa, mà cả nước đều như vậy. Trên có cứu trợ lương thực, nhưng liệu có đủ hay không?”
“Ngay cả khi phát lương cứu trợ, ưu tiên chắc chắn là dành cho dân thành phố dùng tem phiếu, sau đó mới đến dân thường. Lương thực tới tay dân làng mình sẽ còn lại bao nhiêu? Nạn đói thì dân quê ít nhất còn có mảnh đất để trồng trọt, còn dân thành phố thì có gì? Chắc chắn cấp trên sẽ ưu tiên cho họ trước.”
