Rồi bạn quay về Bắc Kinh, đôi khi đi ngang qua một tiệm ăn, thấy một đám ăn mày chạy ra, rõ ràng vừa được ăn no, trong tay xách một bọc quần áo cũ. Có mấy người mặc rất modern lẫn vào trong, rõ ràng họ tổ chức màn diễn này, ra sức cầm máy DV ghi hình. Họ cứ quay, cứ ghi lại hình ảnh hớn hở mù quáng của đám người đáng thương.
Một ông già ăn xin gánh một mớ rách nát, băng qua đầu phố đông đúc, mất dạng rất nhanh. Ông quay lại với cuộc sống của mình, như trước kia, sẽ không có gì thay đổi. Lúc đó, bạn rất muốn tiến lên đập tan cái máy quay phim trong tay người nọ. Gương mặt đắc ý của anh ta thật đáng ghét.
Đó là những con người thực sự không có một mái nhà để quay về, thân thể đầy thương tích, giành giật nhau để sống. Thứ nghệ thuật coi thường sự đau khổ sẽ chỉ là giả tạo mà thôi.
Sáng ngày thứ ba, bạn ngồi trên tàu. Bạn cứ chờ đợi trên boong. Cầm chai nước suối to, uống nước. Trong boong người ngồi chật cứng nhưng không khí không hỗn độn. Một đôi trai gái người Tây Ban Nha ngồi ngay lên bậc lên xuống, ôm nhau ngủ lơ mơ. Cái dáng họ âu yếm nhau. Đi được nửa đường, một người da đen đến từ Los Angeles cãi nhau với đám người da trắng. Không ai can ngăn họ. Nhưng cuộc cãi vã không rõ nguyên nhân cũng chấm dứt rất nhanh. Bạn đưa cho bé gái mặc áo tím một phong kẹo cao su. Con bé rất xinh, có đôi mắt đen u buồn. Nó trân trọng cất phong kẹo vào túi. Âu yếm nhai.
Cuộc hành trình khá dài. Không có cơm trưa. Bạn sẽ thấy rất mệt.
Tới khi cập bến, những con thuyền nhỏ của các khách sạn đã sẵn sàng trên sông mời mọc khách. Bến cũ kỹ, mấp mô,con đường đá, dãy hàng quán bẩn thỉu, gián chạy khắp nơi. Quá nhiều gián. Dòng sông vàng đục ngầu bốc mùi thối khẳm. Có người đàn ông gầy gò đen đúa lưng trần đang xúc cá chết dưới đó. Đường đi rất xấu, ven đường là nhà dân làm bằng cây khô và cỏ đắp thành. Đó là nhà của dân nghèo. Nếu khá hơn một chút sẽ làm nhà bằng gỗ, diện tích tất nhiên cũng rộng hơn.
Buổi chiều, hầu hết mọi người đều ở nhà ngủ. Đàn ông, đàn bà, trẻ con. Chẳng có gì giải trí, cũng không thể làm việc. Nơi này không có điện, không có nước máy, không có thiết bị vệ sinh, thậm chí không có cả chó. Bên ngoài tấm liếp chỗ ngủ có thể là nơi đổ rác. Cuộc sống của họ như vậy. Khi xe băng qua các con đường, người ta còn khó quên nhất là cánh đồng hoang bát ngát, những thảm cây ngủ im. Trời xanh mây trắng mở ra rất tĩnh mịch. Thiên nhiên vĩnh viễn lặng câm quan sát nỗi khốn khó và con đường bế tắc của loài người.
Siêm Reap ở Angko Vát là một thị trấn sạch sẽ. Do nơi này đã biến thành khu du lịch nên thiết kế cũng khá hơn ở Phnom Pênh. Bạn sẽ ở trong phần nhánh của khách sạn Narin. Khách sạn rất mới. Buổi tối trong phòng ăn ở tầng trệt có chiếu phim Mỹ. Một đám khách Tây đã tề tựu ở đó xem ti vi và uống bia. Thời tiết rất nóng, phòng lại không có điều hoà. Bạn cũng có thể xuống lầu uống nước chanh lạnh, ăn một đĩa cơm chiên rau. Có dưa hấu tươi. Người trong khách sạn đều cùng một gia đình, người làm nhân viên, người làm đầu bếp. Họ nấu cháo ăn. Phục vụ rất lễ phép, ấm cúng.
Bạn đi tắm hết lần này tới lần khác. Nóng. Đôi khi cái nóng khiến người ta không tài nào thở nổi.
Angko chẳng có gì đáng nói. Rất nhiều người tới Campuchia chỉ vì Angko. Bạn lại khác. Bạn cứ đang ngắm nhìn. Cuộc hành trình của bạn khác với mọi người. Bạn cũng không trò chuyện với người khác. Bạn phát hiện thấy cuộc đời của một con người cô độc làm việc trong nhà đã khiến bạn mất đi hứng thú và động cơ đối với ngôn ngữ. Đương nhiên, bạn cũng không có cảm giác có điều gì không đúng.
Thứ mà bạn duy nhất nhớ được là gió mát và ánh nắng trưa xuyên vào dãy hành lang dài âm u trong điện Angko. Phía sau cột đá đựng đứng là cây xanh mướt và thảm cỏ dưới nắng chan hoà. Đàn chim bay ngang bầu trời. Có thể nghe thấy tiếng chim kêu và tiếng lá rụng loạt soạt. Chính là âm thanh đó.
Đi một đoạn, bạn sẽ ngồi xuống tảng đá. Nghỉ ngơi. Lắng nghe gió. Hòn đá cổ kính và mát rượi. Phía sau trên có vết chạm khắc. Khi con người muốn lưu giữ một số thứ vĩnh hằng luôn nhớ tới điêu khắc. Nhưng khi những hình ảnh này được thể hiện, tất cả những vui buồn đều tan biến như khói mây.
Tất cả mọi người đều muốn tới núi Ba Khẳng ngắm mặt trời lặn, vì nghe nói đó là nơi đẹp nhất thế giới khi mặt trời xuống. Thế là lúc hoàng hôn vừa buông, từng đám người bắt đầu tranh nhau trèo lên sườn núi có vách đá dựng đứng. Bãi đất phẳng trên đỉnh núi đã chật kín người. Hầu hết là đủ các dân tộc trên toàn thế giới. Nhưng mặt trời vẫn bị đám mây dày che kín. Giữ lại. Chỉ là một bình nguyên dần nhuốm màu vàng.
Hai ngày tiếp đó, bạn vẫn chưa được thấy mặt trời lặn. Cảnh đẹp nhất thế giới có lẽ phải xuất hiện rất hiếm hoi, được ít người chứng kiến. Nó phải thần bí, khác thường. Bạn chợt nghĩ ra cuốn tiểu thuyết của mình. Bạn thấy sau này sẽ viết một cuốn tiểu thuyết. Cuốn đó sẽ có cái kết như sau. Một con người chưa được thấy mặt trời lặn. Một ước hẹn không tài nào thực hiện nổi. Cuộc sống của chúng ta vốn chỉ tiếp tục vì chờ đợi, nhẫn nại vì thất vọng.
Một cô gái Trung Quốc thuê một chiếc xe máy, kêu anh tài chở đi thăm Angko. Đó là một thanh niên Campuchia trẻ và đẹp. Họ có ba ngày, cứ xuyên qua những cánh rừng và thảo nguyên của Angko. Từng mất một buổi chiều trong một căn miếu nhỏ vắng khách du lịch, Banteay Samre. Bên trong hoàn toàn lưu giữ được bậc thềm, vách tường và cột trụ cổ kính. Còn đó cả tiếng hoà thượng gõ mõ. Khoảng ba giờ, đột nhiên có một trận mưa khủng khiếp rất hiếm hoi trong mùa khô. Họ bị nhốt trong hành lang. Nghe tiếng mưa rơi trên các tán lá. Có một nụ hôn chưa thực hiện.
Cuối cùng, cô gái trả tiền xe hơn gấp đôi. Chỉ vì day dứt hay cảm động? Không cần biết. Đó là một đoạn tình sẽ không có mở đầu. Chỉ đến từ độc thoại. Rất thực.
Tiếng mưa rơi là một chi tiết khiến người ta bồi hồi nhất trong cả câu chuyện. Đứng từ góc độ tiểu thuyết, một nụ hôn chưa được thực hiện luôn tuyệt diệu nhất.
Cuộc sống thế tục.
Mùa Xuân, tôi nhận nuôi Ngoan.
Ngoan là một con chó tạp chủng. Tôi chưa từng cho rằng mình sẽ không nuôi bất kỳ con vật nào.
Nhưng, gặp Ngoan là một chuyện rất ngẫu nhiên. Tôi tới quán cà phê, vừa xuống xe, lúc đi xuống con đường hầm băng qua đường, nhìn thấy nó. Nhỏ xíu. Đôi mắt đen lánh. Chừng hai tháng tuổi. Đang ốm. Tôi bế nó về nhà. Nó cứ nôn liên tục, đi ngoài ra máu, tính nết rất cô độc, thích trốn trong góc. Đem nó đi chữa bệnh. Trong bệnh viện thú y, bác sĩ truyền nước muối, huyết quản ở đùi nó quá nhỏ, lại tiêm thêm hơn mười ống nữa. Nó không kêu rên, rất nhẫn nại. Hoặc nói một cách khác, nó chưa đủ sức cảm nhận được đau đớn.
Lúc ôm nó, tôi nghĩ, Mình không thể đợi nó khoẻ xong lại đem đi tặng người khác. Thế là tôi giữ nó lại.
Tôi ngắm nó dần phục hồi và hoạt bát trở lại. Đặc trưng tạp chủng của nó rất rõ rệt. Sắc vàng lẫn đen. Tai to dựng đứng. Lúc chạy thục mạng như thỏ, cặp giò vừa nhanh vừa cao. Cặp mắt u buồn, mang nét quyến rũ. Rất thích chơi trốn tìm với tôi, nấp dưới ghế để tôi không với tới được. Cũng rất thích được ôm và vuốt ve. Lớn rất nhanh. Tôi mua loại thức ăn ngon nhất của chó ở siêu thị. Nó vừa mập vừa rắn chắc, học được tất cả các thói xấu của tôi.
Có lúc rất kiên cường, có lúc rất u uất. Nóng lạnh thất thường. Lúc ngủ thích vùi cái đầu xinh xắn lên cánh tay tôi, như một đứa trẻ nằm ngủ thích kê gối. Tôi nghĩ có lẽ nó đã khiếp sợ sẵn. Nó là một cô nhi, bị giật ra khỏi vòng tay của bố mẹ và anh chị em từ khi còn rất nhỏ. Do vậy tính cách rất phức tạp, không trong sáng, hồn nhiên như những chú chó khác.
Khi tôi đưa Ngoan tới bệnh viện tiêm phòng, những con chó khác đều thuộc các giống chó cao quý, trông rất rực rỡ. Chỉ có Ngoan là một con cún nhỏ bình thường, lông ngắn tũn. Nhưng ngắm nó, thấy nó rất thông minh. Với dáng vẻ không dễ bị bắt nạt. Chúng tôi cũng có lúc cãi nhau. Rồi không ai thèm để ý tới ai. Nó tò mò với tất cả những gì tôi có. Nhưng một khi phát hiện thấy tôi muốn ngăn nó sang một bên, nó rất tức giận. Tôi có rất nhiều việc phải làm, không thể lúc nào cũng ở bên nó. Nhưng trong nhà không có khách khứa ra vào, nó không tìm ra nổi bạn mới. Vì thế lúc bệnh viện, vừa nhìn thấy người đi qua, nó vui sướng lao tới, muốn chơi đùa với họ. Luôn làm mọi người khiếp sợ. Sự nhiệt tình của nó khiến người khác phải nghi ngờ.
Chúng tôi ở bên nhau, tuy có khiếm khuyết, nhưng xét về tổng thể vẫn rất yên bình. Cân bằng trong mâu thuẫn.
Đa phần Ngoan vẫn tự tìm được thú vui. Nó làm rất nhiều việc, là cắn tất cả các dép đi trong nhà. Lúc tôi làm cơm trong bếp, nó chạy tới chạy lui phía sau, rất nhiệt tình. Quen dần trò chuyện với nó. Lúc rửa rau, hoặc đợi nước trong nồi sôi, cứ nói với nó câu được câu mất. Đôi mắt đen láy của nó nhấp nháy, chỉ chăm chăm ngửi mùi thơm của thức ăn toả ra. Nhưng cũng biết ý sủa vài câu đáp trả với tôi. Ngoan thích ăn đồ tôi nấu. Dần dần không ăn thức ăn sẵn cho chó nữa. Lúc tôi ăn, nó quan sát tôi rất kỹ, còn đặt cả bàn chân lên tay tôi như sợ tôi quên mất nó. Cái gì nó cũng ăn. Đặc biệt rất thích salad dưa hấu.
Buổi sáng, tôi ngắm cái dáng nó ngủ trong ổ, đẹp vô cùng. Chỉ như vậy, tôi có thể bỏ qua hết những phiền phức mà nó đem lại. Cái dáng ngủ của nó khiến người ta thấy hạnh phúc. Hạnh phúc rốt cuộc là những thứ trừu tượng xa lắc. Vì không biết nên Ngoan đôi khi có thể cận kề với hạnh phúc.
Có một lần, chúng tôi cùng đi du lịch. Tôi nhét nó vào cái ba lô vải to đùng. Nó thò cái đầu xinh xinh ra ngoài, mắt đen láy nhìn tôi. Tôi khoác ba lô đi qua phố lớn, lên xe rồi mới bỏ nó ra, cho nó ngắm cảnh ngoài cửa sổ.
Chúng tôi ngồi xe gần ba tiếng đồng hồ, tới gần một hồ chứa nước ở ngoại thành Bắc Kinh. Nơi đó có một dòng sông dài, có đá dăm và tảng đá lớn, cây xanh rất cao và thẳng tắp, trên thảm cỏ đầy hoa dại vàng khoe sắc. Ngoan rất thích, suốt dọc đường chạy loăng quăng, trèo lên cả các tảng đá chẳng chút sợ sệt. Trời nóng bức. Tôi mang theo nước khoáng, bánh mì và táo. Tôi ăn gì, nó cũng ăn nấy.
Tới tiệm ven đường mua kem. Bà chủ tiệm kêu, Ôi trời, cô mang cả chó đi chơi à, mệt chết đi được. Tôi thầm nghĩ chỉ tiếc không mang được nó đi cùng sang Nepal. Mặc dù Ngoan là một người bạn đồng hành hay đến như vậy. Nó rất háo hức, phấn chấn, không bao giờ than vãn.
Chúng tôi thường đi dạo ở vườn hoa dưới nhà. Nó chạy loạn xạ trong đám cỏ, bất chấp bị gai hoa cào xước, nó giỡn đùa nghịch đủ kiểu. Những chiều hoàng hôn, chúng tôi thường men theo con đường đá, cứ đi miết rất xa.
Hàng bạch dương cao to bên đường lắc lư những tán lá xanh trong gió, phát ra những tiếng xào xạc như nước chảy. Những chiếc lá non dưới ánh trăng toả ra những tia sáng yếu ớt. Gió đêm mát mẻ trườn tới, thấm vào da thịt. Khi trời đầy mây sẽ chuyển sang màu xanh sẫm. Đặc quánh nhưng vẫn trong vắt. Đó là bầu trời mùa hè ở phương Bắc.
Ngoan luôn chạy ở phía trước. Tôi đi theo sau. Có lúc nhìn nó, có lúc nhìn trời. Cứ chạy được một đoạn, nó lại nhớ tới chờ tôi, quay đầu lại nhìn. Đối với cả hai đứa, đây là quãng thời gian vui sướng nhất trong ngày.
Tôi nghĩ mình chính là như vậy, nhìn thấy mình đang học cách chấp nhận một sinh mệnh khác bước vào cuộc sống của tôi. Trước đây tôi từng là một con người khiếp sợ chấp nhận tình cảm biết bao.Luôn tránh né người khác, quên lãng người khác. Tình cảm của tôi rất dễ sâu sắc, nên tôi luôn khống chế nó.
Ngoan luôn cần được chăm sóc, do vậy tính mạng nó rất ngắn ngủi. Sẽ có một ngày nó sẽ rời bỏ tôi. Nhưng giờ đây tôi có thể cảm nhận được thứ tình cảm chất phác và chấp nhận đó. Chúng tôi giống hệt nhau, cũng thích ăn, thích chơi trò chơi, thích ngủ, thích hoa, thích được vuốt ve, đi du lịch và hơi ấm.
Cứ ở bên nhau như vậy, hưởng một cuộc sống thế tục.
Bên bờ.
Em biết anh đã quên lãng em ở lại bờ bên kia. Ráng hoàng hôn vàng thẫm cứ dần đặc quánh lại. Ruộng lúa xanh mướt, hoa đào xoè tung cánh trong gió trên núi cao, lúa sắp chín. Thôn của chúng ta, hơi ấm nồng nàn, luôn mang cảnh đẹp như vậy, cứ tan dần trong màn đêm. Góc áo của anh mang hơi nước ẩm. Cuối cùng anh cũng tới. Em nhìn thấy anh ở bờ bên kia, cũng giống em, đang ngẩng đầu lên nghe tiếng đàm chim dần bay xa. Nụ cười trong sáng. Không còn đau khổ.
Khi xuất phát, anh còn nhớ đã vuốt tóc em không? Em ợ anh không tìm nổi hơi thở của em, không tìm thấy em nữa. Em ôm anh suốt đêm. Như vậy khi chúng ta gặp lại nhau, dù anh đã già nua mệt mỏi, anh cũng sẽ nhớ tới em.
Vì anh, em mặc quần áo sang sông, tiễn anh đi. Mọi thứ mà chúng ta làm chỉ là gió mây mà thôi, tay trắng vẫn hoàn trắng tay. Chẳng có thứ đáng thương chỉ vì không nỡ dứt. Vì vậy chúng ta buông tay.
Thuyền của em vẫn chưa tới. Thời gian che phủ đôi mắt, bắt em đoán. Chỉ có thể ngóng chờ anh trong ký ức. Thế gian cứ hoang vu như thế. Sâu lắng và tĩnh mịch khôn lường. Nếu như anh không ở bên em.
Em cứ nhớ anh như vậy.
Hồng Kông ký sự.
Hơn mười hai giờ đêm, tới sân bay Hồng Kông. Người ở sân bay đã rất vắng, cả sân bay như một rạp chiếu phim trống trơn đã tan rạp. Đổi một đồng xu gọi điện thoại. Rồi chờ tàu điện ngầm. Trên toa có mấy cô tiếp viên hàng không đang khe khẽ trò chuyện. Tàu xuyên qua màn đêm dần quánh lại. Bên ngoài đang mưa to. Áp mặt lên cửa kính, nhìn thấy những toà nhà chọc trời trong bóng tối, từng cái từng cái cứ lướt qua như một rừng cây rậm rạp không lối ra. Đèn đóm ken dầy, lấp loá ánh sáng. Mỗi khi loé lên, cảm giác rất giống phim.
Đang mưa. Những giọt mưa mát lạnh thấm ướt da thịt vùng cổ, như được an ủi. Cái nóng ngột ngạt, khô khan và oi nồng như đã tháo chạy. Phần thịt mềm mại và trắng bạch trên mu bàn tay đã bắt đầu có nếp nhăn và nứt. Nó đã hoàn toàn bị thương tổn. Đó là vết thương được lưu giữ lại dưới ánh mặt trời. Trong bóng đêm Hồng Kông mưa rơi. Cơ thể như đoá hoa nhài khô, ngâm trong nước nên tỉ mẩn dần nở bung.
Khách sạn nằm bên cạnh cảng Victoria. Chỉ ngủ. Không đi xem những con thuyền du lịch đậu trên bãi biển và ánh đèn trong đêm. Khách sạn rất sang trọng, nhưng nếu so với các khách sạn mini ở Việt Nam vẫn kém xa. Bạn sẽ không thể nghe thấy tiếng gió lùa vào từ ngoài cửa sổ cánh chớp. Những ông Tây ba lô đi lại kềnh càng trên đường và tản mác như một bầy chim. Bạn cũng biến mát. Từ sân bay Phnom Penh bắt đầu ngồi chuyến bay đêm về Kowloon. Hồng Kông chỉ là một thành phố hoa lệ chật chội. Kéo tấm chăn màu trắng, bọc mình thật kỹ. Bạn thấy điều hoà quá lạnh. Bạn chỉ muốn ngủ.
Ban ngày bạn đi dạo trên những đường phố sầm uất nhất. Không mục đích. Con đường chật hẹp, hai bên san sát các cửa tiệm. Người đông như suối. Họ hết đi lại dừng, nói ra thứ tiếng mà bạn không thể hiểu. Bạn đi vào tiệm cháo để ăn sáng. Một bát cháo cá mất ba mươi tám tệ Hồng Kông, một chiếc áo phông mất sáu trăm tệ Hồng Kông. Đúng là một thành phố rất cao giá. Mọi thứ đều bị định giá hoặc sắp bị định giá. Trên đường luôn luôn đang bán và mua. Mưa lại dày hơn. Bạn cứ đi, cứ đi. Tới tận chân núi, nhìn thấy gờ núi cao. Con đường lên núi ướt đẫm nước mưa. Có loài cây không biết tên, cứ lắc lư những tán lá nhỏ xinh xào xạc trong gió. Xe lướt xuống êm ru. Rất ít người. Đứng dưới mái hiên cửa sổ trú mưa. Đứng rất lâu. Nước mưa thấm ướt cả quần bò. Dính lên da thịt. Bạn sắp phải ngồi tàu qua sông.
Toà nhà ở Trùng Khánh chọc trời nhưng cũ và bẩn. Giống một con chim khổng lồ. Trên đường có người đang quay phim, đứng giữa đường. Bên cạnh là dòng xe cứ chạy. Có một tiệm nhỏ bán băng đĩa, đang mở đoạn băng quảng cáo rất gợi cảm. Các cô gái ăn bận như minh tinh, đi tới tiệm thời trang đang giảm giá. Cuộc sống ở đâu cũng như nhau. Hoa lệ, ngắn ngủi. Phồn vinh, hoang vắng.
Dùng một buổi chiều đọc sách trong nhà sách. Một nhà sách nhỏ nằm trên lầu hai ngay mặt phố, đi leo lên cái cầu thang cũ kỹ, nhớm nháp. Nhớ lại bộ phim của Vương Gia Vệ. Trong "Thiên thần truỵ lạc", Mạc Văn Uý muốn Lê Minh đi theo cô ta lên cầu thang. Trong "Đồ ăn không dấu", mua cuốn vở làm bằng giấy vệ sinh tái sinh và bút bi màu. Còn có cả một hộp nhũ mắt màu xanh hồng. Nếu đánh cùng son màu đỏ rượu chắc chắn sẽ đẹp. Mọi thứ trong cửa tiệm Nhật này đều rất giản dị và trong trẻo. Như thể bộ mặt cuộc sống là phải vậy.
Rất nhiều tiệm quần áo thời trang, phần lớn là trang phục mùa hè mang phong cách Nhật, màu trắng, bằng vải bông hoặc tơ tằm, có cả những chiếc thắt lưng dài thêu hoa. Những trang phục này sẽ rất nhanh được thịnh hành ở Thượng Hải và Bắc Kinh. Bạn chỉ ngắm chúng. Chỉ luôn nhìn mà thôi.
Bạn đi tới vòng trong. Trong siêu thị có thể nhìn thấy đủ các loại hàng hiệu sang trọng nhất. Có một đôi xăng đan giá hơn một nghìn tệ, đeo khuyên bạc. Lúc đi lại chắc chắn sẽ phát ra những tiếng vui tai. Bạn vuốt ve chúng, nhớ ra đôi chân đang thử chúng lẽ ra phải bước trên những tấm thảm dày êm ái, chứ không phải đạp trên con đường cát bụi mù. Cuối cùng, bạn chỉ quyết định bước vào một gian, mua sữa hai lớp và sữa hạnh đào.
Muốn ngồi xe cáp lên núi. Là ao ước rất kỳ lạ. Xe sạch sẽ, màu đỏ, y hệt như trong tiệm đồ chơi chui ra. Chậm rãi men theo gờ núi bò lên cao. Nhìn ra bên ngoài từ tấm cửa sổ kính cua xe, rặng cây xanh ẩm ướt, những lùm cây nở hoa đỏ rực. những biệt thự nhà giàu cao cấp. Những toà cao ốc và cảng Victoria dưới núi đã bị một lớp sương mù bao phủ. Bạn ngồi trong xe, nhớ lại thuở ấu thơ. Cưỡi ngựa gỗ trong công viên. Ánh nắng chói loà. Rồi đi học trốn tiết, ngồi một mình giương dù nơi đó. Nỗi cô đơn của con người dù đi tới đâu cũng như nhau.
Kề mặt vào tấm kính xe. Nhắm mắt. Ngủ thiếp đi.
