[Bắc Bình, năm 1931.]
“Tiểu Thất, bên này!”
Bắc Bình năm Dân Quốc thứ hai mươi, Thiên Kiều náo nhiệt như một màn kịch lớn trên sân khấu.
Tư Thất không biết mình bao nhiêu tuổi, nếu tính từ năm được sư phụ nhặt về từ bến tàu thì năm nay cậu ta 13 tuổi, bằng tuổi với Tiểu Thừa đang cởi trần mặc áo ngắn chạy băng băng phía trước. Cả hai đều là người làm nghề võ, đường nét của cậu ta thì sâu và góc cạnh hơn Tiểu Thừa. Nhưng đối với bọn trẻ diễn xiếc khỉ thì góc cạnh hay đường nét cũng chẳng quan trọng gì, bản lĩnh nhanh nhẹn mới là điều quan trọng nhất.
Hai người chạy qua cô bé chơi trống lục lạc, chạy qua người đàn ông biểu diễn khí công, đi qua quầy của thầy giáo kể chuyện, lại nhảy qua những chiếc ghế được bày giữa đường của quán trà. Trên quầy có người đang tức giận đập bàn, chửi bới mọi người.
“Ai chẳng biết tuyến đường sắt Nam Mãn là do người Nhật tự mình phá hủy? Cuối cùng lại muốn đổ lên đầu chúng ta! Cả căn cứ Bắc Đại Doanh cũng bị họ cho nổ, Thẩm Dương cũng bị chúng chiếm, các người nhìn xem đường phố Bắc Bình mấy ngày nay, tất cả đều là dân tị nạn từ Đông Bắc chạy đến!”
“Tại sao không kháng cự? Tại sao lại không đấu tranh! Đã chắp tay dâng lên ba tỉnh Đông Bắc cho người ta, quân đội đâu? Súng ống đạn pháo đâu?”
“Đừng nói là Bắc Bình, hiện giờ dọc theo sông Trường Giang đi xuống phía Nam, nơi nào không có dân tị nạn từ Đông Bắc? Dọc đường chết đói không biết bao nhiêu! Chỉ mong có anh hùng xuất thế, giữ vững núi sông này. Tôi không muốn một ngày nào đó, cũng phải rời xa quê hương…”
“Đến rồi!” Tiểu Thừa dừng bước.
Tư Thất dừng lại theo, cùng Tiểu Thừa đâm đầu vào đám đông. Trong đám đông chen chúc toàn là những gia đình nghèo khổ đến nhận cháo. Người phát cháo là một người làm, dùng muỗng gõ vào thùng sắt, giọng nói cao vút, cứ như vì khả năng đó mới được chọn làm công việc này.
“Đừng chen lấn! Đừng chen lấn! Ai cũng có phần! Người nhà họ Uyển thiện tâm, hôm nay phát nhiều hơn, nếu chen lấn làm cậu chủ nhỏ nhà tôi bị thương thì lần sau sẽ không có nữa đâu!”
Tư Thất nhảy lên một cái, cuối cùng cũng nhìn thấy cậu chủ nhỏ thấp hơn người hầu nửa cái đầu đang phát cháo phía sau. Nhà họ Uyển là thương gia giàu có, thích làm việc thiện, phát cháo mỗi ngày. Hôm nay đến lượt con trai út của nhà lớn. Đoàn người đông nghịt, Tư Thất bị Tiểu Thừa kéo về phía trước, vừa đi vừa nghe cậu nhóc than thở: “Đầu thai thật là bất công, có người sinh ra đã ăn ngon mặc đẹp, trong nhà có lương thực không ăn hết, thường ra ngoài kiêu ngạo làm người lương thiện. Còn chúng ta từ nhỏ đã hèn mọn, ở chợ hoa tay múa chân, diễn xiếc khỉ kiếm sống…”
Tư Thất không nói gì.
Có số mệnh phải kiếm sống đã là hèn mọn sao? Không hẳn, vốn dĩ ngay cả cuộc sống như vậy cậu ta cũng không nên có. Sư phụ nhặt cậu ta từ dưới cầu, mang về nhà để sư mẫu tùy ý nuôi dưỡng, cuối cùng cũng nuôi lớn. Trong đoàn xiếc có rất nhiều đứa trẻ như cậu ta, đều theo họ Tư của sư phụ, cậu ta là đứa thứ bảy.
Cuối cùng cũng chen lên trước đám đông, Tư Thất đưa tay ra. Khi chén cháo được đặt vào lòng bàn tay, cậu ta ngẩng nhìn vào mắt thiếu gia nhà họ Uyển. Hắn nhìn về phía Tư Thất với ánh mắt rất bình thản, dù sao có nhiều người đến nhận cháo như vậy, đối với hắn mà nói đều là một đám người chết đói như kiến, không có gì khác biệt.
Tư Thất nhìn hắn, động tác chậm lại một chút đã bị người ta chen rồi. Nhiều người chen chúc xô đẩy, cậu ta không nhịn được quay đầu lại, nhìn thấy một cô bé mái tóc rối tung cũng chen vào đám đông.
Con gái nhà người khác đều sạch sẽ, còn cô bé này thì ngược lại, quần áo bẩn thỉu, tóc cũng lộn xộn che khuất nửa khuôn mặt, như đang chạy nạn — à, có lẽ cô bé chính là dân chạy nạn.
Những người đến nhận cháo bên cạnh đều cao lớn, cô bé nhỏ xíu, xương cốt gần như bị ép nát. Cô bé cứ nhảy lên trong khe hở, cuối cùng cũng chen lên trước mặt thiếu gia nhà họ Uyển, nhưng lại bị người hầu chặn lại.
“Này!” Hắn ta hét lớn: “Vừa rồi mày mới lấy một chén rồi, sao lại đến nữa! Nhà họ Uyển phát cháo, mỗi người một chén, không thể phá vỡ quy tắc!”
“Tôi lấy thay cho em trai tôi!” Cô bé nhảy lên nói, giọng nói rất lớn, không sợ chút nào. Nhưng không phải cứ to giọng là có lý, mọi người nhanh chóng trở nên kích động, la mắng: “Mày lấy thêm một chén, người khác sẽ uống ít một chén, trên phố này đâu chỉ có gia đình mày là dân tị nạn! Tránh ra! Nhanh đi!”
Cô bé sốt ruột giãy giụa, nhưng do quá gầy gò nhỏ bé, gần như bị người ta nắm lấy quần áo đẩy ra khỏi đám đông. Thiếu gia nhà họ Uyển đứng trong đám đông ngẩng đầu nhìn cô bé một cái, ánh mắt vẫn rất bình thản.
Tư Thất lau miệng, nhìn thoáng qua bát cháo mình chỉ mới uống được vài ngụm.
Thực ra cậu ta không đói lắm, trong đoàn xiếc bị đánh bị phạt là chuyện bình thường, nhưng ít khi bị đói. Chỉ là ở tuổi này trẻ con đang lớn, lúc nào cũng cảm thấy không no, nên mới theo Tiểu Thừa đi giành cháo. Cô bé bị đẩy ra khỏi đám đông, rũ vai, những sợi tóc rối đều xõa xuống. Tư Thất nghĩ cô bé đang khóc nên không kìm lòng được bước theo vài bước.
Đi vào từ con đường lớn là một con hẻm hẹp, vừa vào thì tiếng ồn ào của đám đông lập tức biến mất. Tư Thất thử tiến lại gần, thấy cô bé đá mạnh một viên đá dưới đất, tức giận nói: “Có gì ghê gớm đâu! Chỉ là một bát cháo thôi. Đợi tôi phát đạt, một ngày ba bữa đều ăn Mãn Hán toàn tịch!”
Tư Thất suýt cười thành tiếng.
Không cướp được cháo, không tự thương hại mà lại bắt đầu thề quyết tâm vươn lên. Cậu ta định gọi cô bé lại để đưa bát cháo của mình cho cô ấy, không ngờ hòn đá bị đá lăn vài vòng, cuối cùng đập vào đầu gối của một người.
Hòn đá không nhỏ, người nọ kêu “Á” một tiếng.
Tư Thất ngẩng đầu lên, cô bé cũng vậy. Trong con hẻm chật hẹp, không biết từ đâu xuất hiện một thiếu niên mặc áo dài cổ đứng màu trắng, bên ngoài khoác áo ngắn màu xanh nhạt bằng lụa, trông sạch sẽ, quý phái, hoàn toàn không hợp với con hẻm này.
Tư Thất nhận ra ngay.
Đây chẳng phải là thiếu gia nhà họ Uyển sao.
Cô bé cũng nhận ra, đứng yên tại chỗ, bàn tay đặt sau lưng, nhìn chằm chằm vào hắn. Tư Thất đứng ở góc rẽ hơi thò đầu ra, chân định bước tới đưa cháo lại do dự. Thiếu gia nhỏ kia từ từ cúi xuống phủi sạch bụi trên đầu gối, sau đó thuận tay đặt bát cháo trong tay lên một viên gạch bên tường.
“Nếu vừa rồi cho em thêm cháo, người khác cũng sẽ đòi thêm, quy tắc sẽ rối loạn.” Hắn nói, giọng nói trầm ổn không phù hợp với tuổi tác: “Cháo cho em trai em để ở đây, em lại lấy đi.”
Đối với hắn mà nói thì điều này chỉ là chuyện nhỏ, nói xong thì xoay người đi ngay. Cô bé đứng ngây người tại chỗ một lúc rồi đưa tay lau mặt, vén tóc ra sau tai, sau đó từ từ bước đến chỗ viên gạch, cầm bát cháo lên.
Tư Thất nhìn bóng dáng cô bé cầm bát cháo đi xa dần trong con hẻm, thu người lại dựa vào tường, cúi đầu uống một ngụm cháo.
Không đến lượt mình nữa, cậu ta thầm nghĩ.
Chuyện dân tị nạn vào thành đã gây xôn xao một thời gian, sau đó, dân Bắc Bình cũng bắt đầu có những lời dị nghị. Đều là tầng lớp thấp nhất, nhà ai cũng không dư lương thực. Tư Thất thì không cảm thấy gì, cuộc sống của cậu ta rất đơn giản — diễn xiếc khỉ, ăn cơm, luyện võ, bị đánh, đi giành cháo.
Cậu không gặp lại cô bé đó nữa, cũng không gặp lại thiếu gia nhà họ Uyển. Người trong thành phố đồn rằng ba hắn thấy thế đạo không yên ổn nên đã gửi hắn sang Anh du học. Nước Anh trông thế nào? Tư Thất không biết, ngay cả thành Bắc Bình cậu ta cũng chưa từng ra khỏi.
Từ nhỏ cậu ta đã là người rất tỉnh táo, loại tinh tường này thể hiện ở chỗ biết rõ khả năng của mình. Cậu ta không mơ ước những chuyện không liên quan đến mình, chỉ nắm chặt những thứ trước mắt.
Tiếc là có đôi khi, những thứ trước mắt cũng không phải cậu ta muốn nắm là có thể nắm được.
Ở Thiên Kiều có quá nhiều người biểu diễn xiếc, có người nuốt kiếm, có người đập đá, cũng có người leo lên cột trúc cao, họ diễn trò khỉ cũng phải bỏ cũ đổi mới. Sư phụ thấy động tác cậu ta nhanh nhẹn, bày bảy tầng ghế trên đài cao, để cậu ta và sư đệ leo lên. Quả thật tiết mục này gây được tiếng vang lớn, người qua đường đều bị thu hút dừng lại xem.
Tư Thất leo nhanh hơn sư đệ, vừa leo vừa phải làm động tác khỉ gãi đầu. Khi leo lên chỗ cao nhất, cậu ta không nhịn được nhìn thoáng qua bên dưới, nhìn dưới sân khấu đông nghẹt người ngẩng đầu, há to miệng cười. Giống cái gì nhỉ? Giống đàn kiến.
Những thứ thiếu gia nhà họ Uyển đứng dưới đất có thể nhìn thấy, cậu ta phải leo lên bảy tầng ghế mới thấy được. Người dưới đài càng lúc càng ồn ào, cũng càng khó thỏa mãn hơn. Ghế từ bảy tầng chồng thành tám tầng, sau đó là chín tầng, cuối cùng thành mười tầng. Sư đệ không lên nổi nữa, chỉ còn lại cậu ta chênh vênh trên cao, nhận được tràng pháo tay vang dội.
Lòng người rốt cuộc là gì? Tại sao họ thích nhìn người khác đứng trên cao? Thứ thực sự thu hút họ tụ tập lại chỉ đơn giản là “leo cao” đúng không? Không phải. Thứ thực sự thu hút họ đến, là mong đợi cậu ta sẽ ngã xuống.
Họ thậm chí còn đánh cược dưới đài, ghế phải xếp cao đến đâu, con khỉ nhỏ này mới ngã? Bảy tầng? Tám tầng? Chín tầng? Mười tầng? Ghế lung lay, Tư Thất đều giữ vững, sư phụ làm chủ sòng, thắng đậm.
Mùa đông năm Dân Quốc thứ hai mươi lạnh như vậy, sư mẫu nói với sư phụ, áo bông cũ của đoàn xiếc đã vá lại nhiều lần rồi, năm nay cần mua thêm quần áo mùa đông. Còn tiền ở đâu ra? Thì để ghế kia, chồng lên đến tầng thứ mười một đi.
Sau này khi Tư Thất nhớ lại những năm tháng ở Bắc Bình, cậu ta cũng không cảm thấy sư phụ nhặt mình về là ơn huệ lớn lao gì. Ông ta cho cậu ta ăn một miếng cơm, như nuôi lớn một chú khỉ nhỏ, sau đó mang chú khỉ đó ra chợ kiếm tiền. Khỉ nhỏ có thể coi là người không? Khỉ nhỏ chết, người nuôi khỉ có đau buồn không? Khỉ nhỏ ngã từ mười một tầng ghế cao xuống, ông ta có sẵn lòng dùng số tiền mình thay ông ta kiếm được để nuôi cậu ta không?
Đương nhiên sẽ không. Năm mười ba tuổi đó, Tư Thất ngã từ mười một tầng ghế xuống, gãy một chân. Ban đầu cậu ta tưởng mình sẽ chết, nhưng cậu ta mạng cứng, không chết. Sau đó lại cần chữa chân, sư phụ hỏi cậu ta, nếu chữa chân cho cậu ta thì họ sẽ không có áo bông để qua mùa đông. Tư Thất, con có muốn chữa không? Tốt, tốt lắm, không phải sư phụ không chữa cho cậu ta. Mà là mùa đông này quá khắc nghiệt.
Vì thế mà mùa đông năm đó, Tư Thất mất một chân, nhưng có một chiếc áo bông mới. Các sư huynh đệ đều vui vì có áo bông mới qua mùa đông, cũng đều biết là do chân của Tư Thất đổi lấy. Họ không dám nhìn, cũng không dám cười trước mặt cậu ta. Tư Thất què một chân đi lại trong đoàn xiếc, cậu ta khập khiễng, không thể diễn xiếc, cũng không thể lên sân khấu. Khi trời lạnh hơn một chút, sư phụ nói, Tư Thất à, trong đoàn xiếc này không nuôi người ăn không ngồi rồi.
Sau này Tư Thất nghĩ lại, việc sư phụ đuổi mình đi thật sự sai sao? Cậu ta vốn dĩ không nên có số mệnh này, mùa đông khi được sư phụ nhặt về, đáng ra cậu ta phải chết cóng dưới gầm cầu rồi. Sư phụ cho cậu ta một mạng sống, cậu ta trả lại sư phụ một cái chân, đi cũng tốt, Tư Thất không nợ ai nữa.
Tư Thất què chân bước ra từ cửa đoàn xiếc, chẳng có gì ngoài một chiếc áo bông mới. Sau đó cậu ta mới phát hiện, thì ra ngoài diễn xiếc khỉ mình chẳng biết làm gì. Bây giờ chân lại khập khiễng, ngay cả xiếc khỉ cũng không diễn được, việc kéo xe, giao hàng, chuyện cần có chân mới làm được như khuân vác này nọ, cũng không làm được.
May mắn là người nhà họ Uyển vẫn phát cháo.
Tư Thất đã quên mình trải qua mùa đông năm đó như thế nào. Cậu ta có áo bông, vậy nên chỉ cần tìm một nơi chắn gió để ngủ, nhưng năm tháng khó khăn, trên phố đầy người ăn xin và người tị nạn, những chỗ có thể tránh gió đã bị chiếm hết. Do đó cậu ta chỉ có thể khập khiễng đi mãi, đi đến một ngôi miếu ngoài thành. Ngủ một giấc, sáng hôm sau tỉnh dậy lại đi về thành phố, đi giành cháo nhà họ Uyển.
Lúc rời đi, không ai trong đoàn xiếc ra tiễn cậu ta, chỉ có Tiểu Thừa lén đưa cho cậu ta một viên kẹo đường. Khi đi giành cháo, cậu ta cũng có thể tình cờ gặp Tiểu Thừa, mười ngày thì có một hai lần, cậu nhóc có thể tiết kiệm bánh bao để dành cho cậu ta.
Mùa đông đó thật dài, rất nhiều người chết cóng. Dân tị nạn ngày càng nhiều, thành Bắc Bình cũng không chứa nổi nữa. Có một ngày nọ, cậu ta khập khiễng đi trên phố, phát hiện có người dán câu đối và cắt hoa dán cửa sổ, mới biết sắp đến Tết rồi.
Sắp đến Tết rồi.
Đoàn xiếc cũng đón Tết, một năm chỉ có vài ngày có thịt ăn. Sư mẫu thái cải thảo, bỏ thêm chút thịt băm, họ ở trong sân giúp việc cho bà. Những ấm áp đó cũng là giả sao? Tư Thất không biết, càng không biết lại càng đói, đói quá thì sinh ra oán hận. Hôm đó, sau khi uống cháo xong, cậu không kìm được khóc lên, nước mắt cũng đầy căm phẫn. Cậu ta vừa đói vừa hận trở lại ngôi miếu ngoài thành, nằm ngủ trong đống cỏ khô.
Tết là tín hiệu mùa xuân sắp đến phải không? Nhưng sao lại lạnh thế này? Trước kia một đống cỏ khô, quấn chặt áo bông lại còn chịu được, đêm nay lại không chịu nổi. Cậu ta ngủ mơ màng, toàn thân lúc nóng lúc lạnh, co rút lại thành bộ dạng như ngày được nhặt về. Tư Thất nhận ra có thể mình bị bệnh, có lẽ là phát sốt, nhưng mà ngay cả một cái chăn cậu ta cũng không có để đắp.
Cứ như vậy đi, chết cũng tốt.
Miếu này là ngôi miếu hoang ngoài thành, trên đầu có một tượng thần không ai thờ cúng. Tư Thất mở mắt lờ mờ nhìn lên, thấy tượng thần cúi xuống nhìn mình, trong ánh mắt dường như có sự thương hại. Cậu đối diện với tượng thần, ngài hỏi cậu ta, Tư Thất, bây giờ con còn muốn sống không?
Tư Thất hỏi, sống có gì tốt?
Thần nói, sống luôn tốt, cậu ta không có sự quyến luyến với cuộc sống vì trên đời này không có người mà cậu ta bận tâm. Nếu có, cậu ta sẽ muốn sống.
Tư Thất nói, vậy thì tạm thời con sẽ sống tiếp xem sao.
Nói xong, cậu ta nhắm mắt lại, nghiêng người rúc sâu hơn vào đống cỏ khô, nằm sát dưới chân tượng thần. Cậu ta dùng trán chạm vào đế tượng thần lạnh ngắt để hạ nhiệt, đầu không còn đau nữa. Cậu ta ngủ thiếp đi.
Khi tỉnh dậy thì trời đã sáng, ngoài miếu phủ một lớp tuyết mỏng.
Cơn sốt đã hạ, Tư Thất mở mắt nhìn lên xà nhà của miếu, cảm thấy ấm áp, cúi đầu nhìn xuống thì ra là một cái chăn. Cậu ta ngước lên tìm tượng thần, chỉ thấy tượng không có mặt, ngũ quan đã bị mài mòn. Sau đó, khuôn mặt của một cô bé xuất hiện trên đỉnh đầu cậu ta, vừa khéo che khuất khuôn mặt tượng thần.
Tư Thất đối diện với cô bé, thấy cô ấy quen mặt. Nhìn một lúc lâu mới nhớ ra đây là cô bé đi xin cháo cho em trai hôm đó.
Cô bé trông có vẻ gọn gàng hơn lần đầu gặp mặt, ít nhất tóc cũng được chải chuốt và buộc gọn thành một búi sau đầu. Khuôn mặt cô bé không giống mặt trái xoan của sư mẫu, cằm nhọn và đôi mắt hơi xếch lên, lông mi rất dài và đen. Dù trên mặt còn dính bụi chưa lau sạch, nhưng vẫn có thể thấy được làn da trắng muốt.
Cô bé thấy cậu ta mở mắt, lần đầu tiên cô bé hét lên: “Mẹ! Mẹ! Anh ấy tỉnh rồi!”
Rất nhanh, một người phụ nữ có diện mạo rất giống cô ấy dẫn theo một cậu bé bước tới. Tư Thất muốn nói chuyện, nhưng vừa mở miệng thì cổ họng đau đến nứt ra. Cô bé nhanh tay đổ nước vào miệng cậu ta, không chút dịu dàng khiến cậu ta ho sặc sụa.
Còn chưa ho xong, cô bé lại dùng lòng bàn tay sờ lên trán cậu ta. Bàn tay lạnh lẽo chạm vào, cô bé ấn cậu ta ngã ngửa ra sau. Cái ót của Tư Thất đập “bụp” một cái vào tảng đá dưới đất, cậu ta cảm thấy mình sắp bị cô nương này hành hạ đến chết mất.
Cậu ta đỡ hơn chút, nhưng chưa khỏe hẳn, người không còn sức lại suốt ngày ho không dậy nổi. Chỉ bị sốt thôi thì không nghiêm trọng đến vậy, nhưng họ cũng không biết cậu ta mắc bệnh gì, càng không có tiền cho cậu ta đi khám. Tư Thất nghe họ nói chuyện, hóa ra họ cũng bị đuổi ra khỏi con ngõ vào đêm Giao Thừa vì bị dân lang thang chiếm mất, phải đi tìm chỗ mới. Họ đi mãi ra ngoài thành đến ngôi miếu hoang này, vừa bước vào đã thấy Tư Thất đang thoi thóp.
Họ tá túc ở miếu của cậu ta, đổi lại, để báo đáp nên họ đã đắp cho cậu ta một tấm chăn. Ban ngày, cô bé sẽ ra ngoài tìm miếng ăn, đôi khi là đi xin, đôi khi là ăn trộm, cũng có khi là làm thuê để kiếm tiền. Tối đến, cô bé có thể mang về hai, ba cái bánh bột ngô, mẹ và em trai mỗi người một cái, cô bé giữ lại một cái. Cô ấy không thể kiếm được nhiều đồ ăn hơn, em trai còn nhỏ, cô ấy ngồi ăn bên cạnh Tư Thất, lúc đến miếng cuối cùng thì bẻ ra một miếng nhét vào miệng cậu ta.
Làm sao mà sống sót qua được nhỉ? Dù sao thì cũng sống qua được.
Khi Tư Thất nằm đó nghe cô bé và mẹ mình nói chuyện. Cô bé đang tích góp tiền, chờ đủ lộ phí, ba người sẽ đi Thượng Hải. Đông Bắc đã thất thủ, ba cô ấy bị bắt đi, ba mẹ con họ chạy thoát. Mẹ cô ấy có một người em trai làm việc ở Thượng Hải, họ sẽ đến tìm ông ta để nhờ vả, có lẽ sẽ còn đường sống.
Cô ấy còn nói, mình tên là Kim Tương Tuyệt.
Cơn sốt của Tư Thất tái phát nhiều lần, càng về sau triệu chứng càng nhẹ, cuối cùng có một ngày có thể gắng gượng đứng dậy. Chân tay cậu ta nằm lâu đến tê cứng, đi đứng xiêu vẹo, Kim Tương Tuyệt đứng phía sau nhìn cậu ta, ngạc nhiên nói: “Anh bị sốt đến què chân à?”
Tư Thất quay đầu lại, nói: “Tôi vốn đã què rồi.”
“Vậy à.” Kim Tương Tuyệt nói: “Đáng tiếc, còn định bảo anh ra ngoài tìm việc, giúp tôi góp lộ phí, báo đáp ơn cứu mạng.”
Cô ấy nói thẳng ra như vậy ngược lại khiến Tư Thất thở phào nhẹ nhõm. Cậu ta cúi đầu suy nghĩ một lúc, lại nhìn thoáng qua mặt tượng thần một cái, trong lòng đã có tính toán.
“Vé xe lửa đi Thượng Hải cần bao nhiêu tiền?”
Kim Tương Tuyệt báo một con số.
“Vậy tôi giúp em mua.” Cậu ta nói: “Mang tôi đi cùng, tôi giúp em chuẩn bị vé.”
Cơn sốt này dường như đã giúp Tư Thất thông suốt, cậu ta lại dưỡng sức thêm vài ngày, chờ thời tiết ấm lên một chút lập tức dẫn Kim Tương Tuyệt cùng xuất phát.
Đoàn xiếc muốn biểu diễn cần không ít trang phục và đạo cụ. Cái gọi là “niêm phong”, chính là niêm phong hộp trang phục và đạo cụ. Trước Tết, chủ đoàn xiếc đem đao kiếm, gậy gộc và nhạc cụ niêm phong vào một chiếc hòm gỗ lớn, mọi năm đều do Tư Thất giúp ông ta mang đến một cái sân hướng mặt trời để không bị ẩm. Trên hòm có một cái khóa, Tư Thất biết cách cạy.
Tuy cậu ta bị què, nhưng hết bệnh rồi thì đi rất nhanh, Kim Tương Tuyệt phải chạy chậm mới theo kịp. Đêm khuya hai người trèo tường vào sân sau, cô ấy giẫm lên vai cậu ta, thân người bám vào đầu tường nhưng không dám nhảy xuống. Tư Thất lùi lại hai bước, giơ tay một cái đã trèo lên.
“Có người què nào như anh không!” Kim Tương Tuyệt cực kỳ hoảng sợ, khen người cũng thật độc đáo.
“Mười tầng ghế tôi còn trèo lên được, chuyện này là gì chứ.” Tư Thất nói.
Cậu ta lại nhanh nhẹn nhảy xuống, giơ tay ra, Kim Tương Tuyệt cũng rơi vào vòng tay cậu ta. Hai người đều mười hai tuổi, cái gì cũng không hiểu, lại càng không biết cái gì là tiếp xúc da thịt. Cơ thể mềm mại của cô ấy rơi trọn vào lòng cậu ta, Tư Thất ôm chặt eo cô ấy, sợ cô ấy ngã.
Tết còn chưa qua hết, hòm vẫn còn niêm phong, trang phục và đạo cụ đều ở trong đó. Tư Thất rón rén cạy khóa cửa sân sau, lại đi tìm chìa khóa hòm. Cậu ta nhặt một cọng kẽm, uốn cong rồi đưa vào lỗ khóa, lắng nghe âm thanh xoay chuyển từng chút một, cho đến khi “cạch” một tiếng, khóa mở ra.
Kim Tương Tuyệt lấy ra một miếng vải gói đồ từ trong quần áo, nhìn Tư Thất bỏ từng món đồ đáng giá vào trong. Có quần áo, trang sức, nhạc cụ, còn có những vũ khí nhỏ. Cho đến khi miếng vải bọc không chứa được nữa cậu ta mới nhẹ nhàng đậy nắp hòm lại, khóa lại “cạch” lần nữa, báo ân cũng báo thù.
Cậu ta đeo bọc đồ ăn trộm lên lưng, cùng Kim Tương Tuyệt leo tường ra ngoài.
Hai người đi từ phía Nam thành phố đến một chợ đen phía Bắc. Trời chưa sáng, khu chợ đen mờ mịt toàn là bóng người, các món hàng trao tay đều không sạch sẽ. Tư Thất khập khiễng đi từng bước, đưa các món nhạc cụ và quần áo cho những người buôn lấy hàng, tiền để Kim Tương Tuyệt giữ.
Không phải đồ của mình nên có bán cũng hoàn toàn không đau lòng, giá thấp cũng bán. Từ khi sinh ra đến giờ Kim Tương Tuyệt chưa từng cầm nhiều tiền như vậy, vui mừng đến sáng cả mắt. Khi trời sắp sáng, chợ đen cũng bắt đầu tan. Tư Thất sợ bị người quen nhìn thấy nói với sư phụ, còn lại cây trâm hoa sen của hoa đán cũng không bán, nhét vào tay Kim Tương Tuyệt, nói: “Em giữ lấy đi, tôi thấy trên đầu em chẳng đeo gì cả.”
Cô ấy cầm lấy nhìn dưới ánh mặt trời, trong lòng vui mừng nhưng ngoài miệng lại nói: “Không đẹp, bằng đồng.”
“Đồng còn không tốt à, em muốn gì nữa?”
“Tôi muốn đeo vàng đeo bạc, đeo ngọc đeo trân châu.”
Cô ấy thật đúng là, ăn cháo từ thiện còn ồn ào muốn ăn Mãn Hán toàn tịch, cầm trâm đồng mà dám mơ đến vàng bạc. Tư Thất không để ý đến cô ấy, lết chân hướng về ga tàu. Vé đi Thượng Hải không dễ mua, hôm nay họ đi xếp hàng từ sáng sớm có lẽ cũng chỉ mua được vé sau Tết. Kim Tương Tuyệt cầm chặt túi tiền theo sau cậu ta, miệng vẫn không ngừng: “Tư Thất, anh không tin tôi à? Nghe nói khắp cả Thượng Hải đều là tiền, nếu có một ngày tôi đeo vàng bạc, nhất định nhớ đến anh, dẫn anh ăn ngon uống sướng.”
Nhất định nhớ đến cậu ta.
Tư Thất bước chậm lại, nghĩ thầm sống đến bây giờ chưa từng có ai nhớ đến mình.
Cậu ta quay lại nhìn cô ấy, dưới ánh sáng ban mai, khuôn mặt cô ấy dính đầy bụi, chỉ có đôi mắt sáng. Cậu ta giơ tay gõ nhẹ đầu cô ấy, nói: “Cầm chắc tiền đi, mất rồi chỉ còn nước ăn cháo không thôi.”
Khi họ đến thì trời vừa sáng, nhưng hàng người đã dài ra tận cổng nhà ga. Tư Thất và Kim Tương Tuyệt thay nhau xếp hàng. Trong tay họ hiếm khi có tiền, có người đến bán kẹo hồ lô, Tư Thất lấy ra một ít tiền đồng mua một xiên cho cô ấy.
“Đừng mua đừng mua.” Kim Tương Tuyệt rất lo lắng: “Nếu không đủ tiền mua vé đi Thượng Hải thì không tốt đâu.”
“Đủ mà.” Tư Thất nói: “Tôi tính rồi.”
“Anh biết tính à? Học ở đâu vậy?”
“Sau Thiên Kiều có một trường tư, tôi trèo tường nghe.”
“Chả trách.” Kim Tương Tuyệt như được cậu ta nhắc nhở: “Trường tư mà anh nói tôi biết, cậu chủ nhỏ nhà họ Uyển cũng học ở đó, tôi từng thấy hắn đi vào.”
Tư Thất gật đầu, không nói gì nữa.
Đã đến lượt mình, họ dốc hết túi tiền mua bốn vé xe lửa. Còn dư lại chút tiền, Kim Tương Tuyệt ra quầy hàng mua một phần sủi cảo mang về chùa cho mẹ và em trai. Bốn người trải qua Giao Thừa muộn, qua 15 họ sẽ đi Thượng Hải.
Đêm trước khi rời khỏi Bắc Bình, người cuối cùng Tư Thất gặp là Tiểu Thừa. Cậu ta không muốn nợ bất cứ ai, trả lại cậu nhóc một túi kẹo đường. Tiểu Thừa hỏi cậu ta lấy tiền ở đâu, cậu ta không nói. Khi nói chuyện Kim Tương Tuyệt đứng phía sau đợi cậu ta, Tiểu Thừa liếc nhìn cô ấy một cái, Tư Thất cũng xoay người, thấy trên búi tóc của cô ấy cài trâm của đoàn xiếc.
Khi sư phụ đuổi tới nhà ga, mẹ và em trai đã được sắp xếp ổn thỏa, Kim Tương Tuyệt và Tư Thất xuống tàu mua đồ ăn dọc đường. Qua rằm là mở hòm, sư phụ phát hiện đồ bị trộm, nhất quyết cho rằng có nội gián, lôi các đệ tử ra xếp hàng đánh. Tiểu Thừa bị đánh không chịu nổi, nhớ đến trâm cài trên đầu Kim Tương Tuyệt, khai luôn chuyện sáng nay Tư Thất đi xe lửa.
Họ gọi tên cậu ta từ xa, muốn đánh muốn giết. Kim Tương Tuyệt nghe thấy trước, kéo tay cậu ta chạy lên tàu. Rõ ràng cậu ta bị què, nhưng khi cô ấy nắm tay lại chạy trốn nhanh như vậy. Xe lửa bắt đầu hú còi, tàu sắp chạy, cô ấy nhảy nhanh lên toa xe, quay lại kéo cậu ta lên.
Cửa xe lửa không đóng, cô ấy đặt tay lên cửa nhìn ra ngoài. Tàu tăng tốc nhanh hơn: “xuỳnh xuỵch” lăn trên đường ray, tiếng chửi của sư phụ gần rồi lại xa. Tư Thất kéo Kim Tương Tuyệt sợ cô ấy ngã xuống, cô ấy lại vẫy tay với họ, lớn tiếng nói: “Các người không đuổi kịp đâu!”
Xuỳnh xuỵch, xuỳnh xuỵch, xuỳnh xuỵch.
Bánh xe nghiền trên đường ray, nhiều năm sau này, đêm đêm đi vào giấc mộng.
[Thượng Hải, năm 1932.]
Mùa xuân năm 1932, Kim Tương Tuyệt và Tư Thất đến Thượng Hải, cậu cô ấy đã cho bọn họ tá túc, ‘bọn họ’ ở đây không bao gồm Tư Thất.
Thời cuộc khó khăn, chiến tranh tràn xuống từ phương Bắc, mọi người đều cố gắng giữ mạng sống, không thể lo cho người xa lạ không cùng huyết thống. Kim Tương Tuyệt cầu xin cậu mình rất lâu, cuối cùng ông ta cũng đồng ý giúp Tư Thất tìm một công việc. Cậu ta đi đứng không tốt, tìm rất lâu, cuối cùng được nhận vào một cửa hàng đồng hồ để học việc, là một nghề không bị đói chết.
Trước đây học việc phải hết ba năm mới chính thức được phát tiền lương, ban ngày ngoài học việc còn phải chuẩn bị thức ăn và nước rửa mặt cho sư phụ, dọn dẹp cửa hàng, vừa giúp sư mẫu việc nhà. Mỗi tháng học việc có thể được hai đồng tiền để tắm rửa và cắt tóc, sự phụ ghét bỏ cậu ta đi lại không tiện, ngay cả hai đồng này cũng trừ. Sau đó Tư Thất không cắt tóc nữa, để tóc dài, rơi lòa xòa bên mặt, phần dài hơn thì buộc lỏng sau đầu, trông như đuôi sói lộn xộn.
Để đuôi sói, khuôn mặt thường bị tóc che khuất lập tức lộ ra, khách trong cửa hàng mới nhìn thấy ngũ quan sâu sắc, mặt mũi đẹp, con ngươi hơi nâu của cậu ta. Có người hỏi cậu ta có phải con lai không. Cậu ta lắc đầu, cũng không biết. Có lẽ đi, có lẽ cậu ta bị bỏ rơi vào mùa đông kia là vì gia đình nào đó phát hiện con gái mang thai đứa con bất chính, nên đã bỏ cậu ta dưới gầm cầu. Cậu ta không biết mình bao nhiêu tuổi, không biết họ thật, cũng không biết mình từ đâu đến và muốn đi đâu.
Đến năm thứ hai, tình hình tốt hơn một chút. Có một người học việc không chịu nổi cái khổ ở cửa hàng, bồi thường tiền rồi rời khỏi, để trống một phòng trên gác, Tư Thất chuyển chăn đệm từ kệ hàng lên đó. Sư phụ như lương tâm thức tỉnh không cắt xén tiền hàng tháng nữa, nhưng cậu ta không cắt tóc thì có thể tiết kiệm được một đồng, vào ngày nghỉ hàng tháng đưa Kim Tương Tuyệt đi mua đồ ăn vặt.
Thượng Hải thực sự là nơi phồn hoa, có cà phê, kem ly, bánh ngọt tinh xảo trong tủ kính, đáng tiếc họ đều không mua nổi. Họ vẫn không ăn nổi Mãn Hán toàn tịch, thứ duy nhất có thể dùng để đỡ thèm là soda giá rẻ rao bán bên đường. Trong cái nắng hè oi ả, soda được đựng trong chai sành có nắp, so với nước ngọt đắt tiền thì khi bỏ ra cái giá rẻ này, một đồng một tá, uống đến no.
Kim Tương Tuyệt không biết đó là tiền lương tháng của cậu ta, cũng không biết cậu ta không ra ngoài ăn uống cắt tóc, một tháng cũng chỉ để dành được bấy nhiêu. Về phần cô ấy, so với cậu ta còn khổ hơn. Nhà không có tiền cho cô ấy đi học, cô ấy phải ở nhà giặt đồ thuê với mẹ. Hết cái này đến cái khác, mùa hè còn đỡ, mùa đông thì sẽ bị nứt nẻ. Ngày nghỉ Tư Thất đi ra ngoài với cô ấy thấy thì không nói gì, chỉ không đưa cô ấy đi mua đồ ăn vặt, mà đi mua thuốc bôi nứt nẻ.
“Bôi rồi cũng vẫn bị.” Cô ấy nói: “Không bằng mua chút đồ ăn, ít nhất cũng ăn được vào bụng.”
“Đợi thêm một năm nữa.” Cậu ta nói: “Làm đủ ba năm, tôi sẽ có tiền công, có thể vừa mua thuốc, vừa mua đồ ăn.”
“Tư Thất, cả đời này tôi sẽ như thế này sao?” Giọng nói của cô ấy có chút mê man: “Giặt quần áo cho người ta quanh năm không nghỉ. Đôi khi giặt cho các cô gái những chiếc sườn xám nhuộm bằng thuốc Indanthrene (*) rất đẹp, tôi cũng muốn mặc, mặc đến trường đi học, học viết chữ, học tiếng Anh.”
(*) 阴丹士林 (Indanthrene): Là một loại thuốc nhuộm tổng hợp nổi tiếng với độ bền màu cao, dùng để nhuộm vải, giúp màu sắc giữ lâu bền và ít bị phai mờ.“Tôi cũng có rất nhiều chuyện muốn làm.” Tư Thất nói: “Những người đàn ông đến cửa hàng đồng hồ đều mặc đồ Tây, tôi nghe họ nói chuyện phiếm, họ biết lái xe, đi trường bắn tập bắn súng để giải trí, tôi cũng rất ngưỡng mộ.”
Họ không nói gì nữa.
Tư Thất không biết tại sao Thượng Hải lại khác Bắc Bình đến vậy, làm ham muốn của con người tăng lên. Cậu ta nghĩ có lẽ là Bắc Bình ít truyền thuyết hơn. Con cái thế gia từ khi sinh ra đã quyền quý, cổng thành ngăn cách con đường thăng tiến. Còn Thượng Hải thì sao? Mở cửa khẩu, quy tắc còn đang được soạn, ai cũng muốn dấn thân vào canh bạc này.
Nhưng để tham gia vào cũng phải có vốn liếng, mà cậu ta chỉ có một cái chân què và một tháng hai đồng tiền lương. Đến mùa xuân năm sau, tiền lương tháng của cậu ta trở thành lương chính thức, vẫn không đủ làm vốn, nhưng mà cuối cùng cũng có thể dẫn Kim Tương Tuyệt ra ngoài ăn cơm, thậm chí đi xem kịch.
Các đoàn xiếc ở Thượng Hải không ít hơn Bắc Bình, không chỉ hát Kinh kịch mà còn có Côn khúc. Họ học tiếng Thượng Hải nhanh đến bất ngờ, có thể nghe hiểu một nửa Côn khúc. Trong một năm bình yên vô sự đó, họ đã xem 《Mẫu Đơn Đình》, còn có 《Bạch Xà Truyện》. Hết tiền, Tư Thất nói đợi sau Tết nhận tiền thưởng có thể đi xem《Hồng Tung Liệt Mã》.
Năm đó cậu ta 16 tuổi, dường như cũng bắt đầu hiểu chút chuyện nam nữ. Tư Thất không rõ tình cảm của Kim Tương Tuyệt dành cho mình là gì, nhưng nhớ đến lời tượng thần đã nói ngày đó, dường như cảm thấy Kim Tương Tuyệt được xem là một phần vướng bận của mình trên cuộc đời này. Cô ấy trổ mã ngày càng xinh đẹp, nhưng không phải kiểu xinh đẹp mà người nhà quy củ thích. Đuôi mắt hơi xếch lên, môi đỏ mọng, mắt lại đen, khi nhìn vào người khác có một sự quyến rũ lạ thường. Khi Tư Thất đợi cô ấy ở đầu hẻm thì nghe người phụ nữ hàng xóm nói chuyện phiếm, nói cô ấy sinh ra đã có bộ dạng quyến rũ, sau này chắc chắn sẽ gây sóng gió. Cậu ta không nói gì, chỉ quay lại lạnh lùng nhìn chằm chằm người nọ. Người có đường nét sâu sắc khi lạnh mặt trông rất đáng sợ, mang theo một cỗ sát khí, khiến đám phụ nữ đó tan đi.
Cửa hàng có một học việc mới đến, tiếp quản công việc vặt vãnh của Tư Thất, khiến cho cuộc sống của cậu ta trở nên thoải mái hơn một chút. Cuối cùng thì kỳ nghỉ của cậu ta cũng trở thành làm sáu nghỉ một, sư phụ tăng cường bóc lột học việc mới, thời gian nghỉ đó cậu ta cũng không nghỉ ngơi mà cùng Kim Tương Tuyệt tìm một công việc mới — bán soda ở Tây Sơn.
Soda là tự pha chế, sử dụng quan hệ để mua muối nở và axit clohydric loãng rồi cho vào nước sôi để nguội, nước lập tức nổi lên bọt khí nhỏ. Kim Tương Tuyệt thích dùng siro chanh, pha vào có vị chua ngọt, sau khi pha chế xong thì mang lên Tây Sơn bán, lúc bán chạy nhất, một ngày có thể thu được mười đồng.
Trên Tây Sơn không chỉ có họ bán soda, họ là người giữ quy tắc, nhưng có người không như vậy. Lúc ấy ngoài thịnh hành soda chanh thì còn có bạc hà, có người dùng nước ép lá bạc hà thay vì dầu bạc hà, uống vào sẽ đau bụng. Do khiếu nại nhiều nên chính phủ đã cử người đến kiểm tra, lật đổ hết các quầy bán soda trên núi Tây Sơn.
Hôm đó Tư Thất bị sư phụ giữ ở cửa hàng làm việc, lúc nghe được tin thì Kim Tương Tuyệt đã bị bắt vào đồn cảnh sát. Cô ấy rất nóng tính, người khác đến lật quầy hàng của cô ấy thì cô ấy cào mặt người ta, bị cảnh sát tát hai cái, trên mặt sưng phù dấu tay. Tư Thất đến đồn cảnh sát đón cô ấy, xin lỗi và ký giấy cam kết. Kim Tương Tuyệt bị còng lại bên kia vẫn còn sức hét lên với cậu ta: “Anh đừng đưa tiền cho họ, để tôi ở đây cũng được! Có ăn có chỗ ở, tốt hơn hồi nhỏ nhiều!”
“Em im miệng cho tôi!” Lần đầu tiên cậu ta nổi giận với Kim Tương Tuyệt.
Bởi vì cô ấy làm loạn, cậu ta lại phải mua cho cảnh sát một gói thuốc lá. Khi cô ấy bị còng lại thì kiêu ngạo, nhưng lúc được cậu ta dẫn ra khỏi đồn lại không nói gì, lặng lẽ đi theo phía sau, tóc rối dính vào mặt. Tư Thất quay lại nâng cằm cô ấy lên, nhìn vết sưng đỏ kia cũng thấy đau lòng, dịu dàng nói với cô ấy: “Đêm nay đến chỗ tôi trước đã.”
Lần đầu họ nằm cùng nhau là ở trong miếu, nằm trên đống rơm dưới tượng thần. Lần cuối cùng là trên tàu hỏa, họ mua vé có ghế ngồi cho mẹ và em trai, còn hai người thì không, ban đêm chen chúc ở chỗ nối giữa các toa xe. Cậu ta bảo cô ấy nằm trong góc, mình thì nằm nghiêng, dùng thân thể che chắn sự ồn ào của toa xe cho cô ấy. Giờ đây họ lại nằm cùng nhau giống như trước kia, nhưng họ đã trưởng thành, cho nên cũng không giống trước.
Mặt cô ấy bị đánh sưng, không có vết thương hở nên không cần bôi thuốc, nhưng sưng đau rất khó chịu. Tư Thất dùng khăn ngâm nước lạnh đắp lên mặt cô ấy, hỏi: “Ngày mai em định nói với người nhà thế nào?”
“Nói là anh đánh.” Kim Tương Tuyệt nói.
Tư Thất cười: “Lại làm loạn.”
Đêm dần về khuya, trong cửa hàng không ai để ý trên gác có thêm một cô gái trẻ. Tư Thất nằm nghiêng trên giường, cô ấy cũng nằm nghiêng, im lặng nhìn cậu ta, cuối cùng rơi một giọt nước mắt. Cậu ta dùng ngón tay lau sạch nó, bỏ khăn ra, đặt tay lên mặt cô ấy. Trước đây cô ấy luôn kêu tay cậu ta lạnh, không ấm nổi, giờ vừa vặn để làm lạnh.
“Làm việc gì cũng xốc nổi.” Cậu ta khuyên bảo: “Em có biết đồn cảnh sát là chỗ nào không? Nếu để em ở đó qua đêm thật, xung quanh toàn là kẻ xấu. Một cô gái như em, làm sao cậu em yên tâm được?”
“Ông ta sẽ không lo lắng cho tôi, đã sớm chê tôi phiền toái.”
“Mẹ em đâu?”
“Bà ấy quan tâm em trai hơn, không ai quan tâm tôi.”
Cổ họng Tư Thất nghẹn lại, giọng khàn khàn: “Còn tôi? Em bảo tôi làm sao ngủ yên được?”
Cô ấy lại rơi một giọt nước mắt, thấm vào gối, lông mi ướt đẫm. Tư Thất dùng đôi mắt nâu nhạt của mình nhìn vào đôi mắt đen sẫm của cô ấy, ngón tay lướt qua mặt, chạm nhẹ vào trán, cuối cùng đặt lên mắt cô ấy.
“Anh làm gì vậy?”
“Tôi không tiện tắt đèn, có khi buổi tối sư phụ sẽ gọi.” Cậu ta nói khẽ: “Để tôi che ánh sáng cho em, ngủ đi.”
Cô ấy gật đầu, nhích người về phía cậu ta như khi còn ở trong miếu, sau đó tựa vào cậu ta mà ngủ.
Sáng hôm sau, Tư Thất đưa Kim Tương Tuyệt về nhà.
Đêm đó cậu ta không ngủ yên, luôn nghe thấy cô ấy gặp ác mộng, nói mớ. Nói khắp thành phố Phụng Thiên ánh lửa ngập trời, dân chúng đợi quân đội đến cứu, nhưng lại nhận được tin tức không quân và lục quân đều bị hạ lệnh không được chống cự. Nói ba cô ấy ra ngoài nghe ngóng tin tức, bảo mẹ con mình đợi ông trở về, kết quả là không về nữa. Khi tỉnh cô ấy không bao giờ nói những chuyện này, cô ấy vừa khóc vừa nắm chặt vạt áo cậu ta, nhỏ giọng cầu xin, cô ấy không muốn đợi nữa, những người cô ấy đợi cuối cùng đều không quay lại.
Nhưng nói nhiều như vậy, khi tỉnh dậy vẫn là bộ dạng lì lợm kia, chỉ là mặt đã bớt sưng hơn tối hôm qua nhiều.
Mùa hè ở Thượng Hải, sáng sớm đã nóng lên. Cậu ta lặng lẽ đưa Kim Tương Tuyệt rời khỏi gác xếp, hai người một trước một sau đi trên con đường đầy hơi nóng bốc lên. Khi đi đến một bóng cây, cậu ta đột nhiên dừng lại, hỏi cô ấy: “Muốn hoa sen không?”
Cô ấy quay đầu lại theo tiếng cậu ta, thấy một bà cụ ngồi dưới bóng cây, trước mặt là một cái giỏ tre đầy hoa sen tươi. Có vài bông đã nở, vài bông thì chưa, hoa đều rất lớn. Cô ấy kéo quần áo ngồi xuống hỏi bà cụ, bao nhiêu tiền ạ?
Không đắt, rẻ hơn nhiều so với nước soda. Tư Thất mua hết cả giỏ, trước khi mua bà cụ còn nhắc đây đều là hoa hái từ sáng sớm, mấy bông chưa nở này, nếu đến chiều nay vẫn không nở thì sẽ không bao giờ nở nữa. Hoa sen là thế, khi nở lần đầu mà lỡ mất, thì sẽ mãi mãi lỡ mất.
“Không sao.” Cậu ta nói: “Không nở được thì là thiếu duyên nở, chuyện không duyên phận cũng không thể cưỡng cầu.”
Bà cụ cười lên, nói cậu ta trẻ tuổi mà nói chuyện như hòa thượng già.
Sáng hôm đó, Kim Tương Tuyệt ôm đầy hoa sen về nhà. Lúc chia tay, cô ấy ở đầu ngõ quay lại vẫy tay chào cậu ta, cây trâm cài hoa sen cài trên tóc khẽ lung lay, những cánh hoa nở trong lòng ôm lấy chiếc cằm của cô ấy, làm tôn lên gương mặt tựa như ánh bình minh.
***
Nước soda không bán được, còn dư ít nguyên liệu ở nhà, Kim Tương Tuyệt tự mình pha uống. Cũng may mùa hè này họ đã dành dụm được chút tiền, đều giấu ở gác xép của Tư Thất. Cậu ta có một vài ý nghĩ mơ hồ về tương lai, có lẽ đợi khi có thêm nhiều tiền lương hơn, cậu ta có thể gánh vác một gia đình. Cậu ta có thể tìm nhà ở ngoài, đón Kim Tương Tuyệt về sống chung, cô ấy cũng không phải ăn nhờ ở đậu nhà cậu mình nữa. Nhưng đón cô ấy về cần có lý do phải không? Không danh không phận, chẳng lẽ nói cậu ta với cô ấy…
Tư Thất không dám nghĩ nữa
Cậu ta dường như đã hiểu ra một số việc, nhưng cô ấy thì chưa. Rốt cuộc cô ấy xem cậu ta là gì? Ba, anh trai, bạn bè, hay là… gì khác? Hai năm nay cô ấy đẹp lên với tốc độ nhanh lạ thường, như một bông hoa đến mùa nở rộ, người đến cửa làm mai nườm nượp. Cậu cô ấy vì sính lễ có chút động lòng, nhưng mẹ cô ấy vẫn ngăn cản. Nhưng nếu là Kim Tương Tuyệt thì cô ấy chẳng vừa mắt ai. Đều là những kẻ không ra gì, ăn gan hùm mật gấu à, muốn lấy cô ấy? Tuy không có ba, dù mẹ thiên vị em trai hơn, nhưng từ khi ở miếu đã không dám trái ý cô ấy, đối với con gái là sợ hãi và dựa dẫm nhiều hơn là yêu thương.
Ngày đó cô ấy lại đuổi hai người đến cầu hôn, cậu cô ấy nổi giận ngay trên bàn cơm. Nhà họ cũng không phải gia đình giàu có, con gái nhà bình dân thường chưa đến tuổi đã gả đi, ở lại nhà làm gì? Tiền sính lễ không lấy được, còn phải nuôi con dâu cho người khác sao?
Điều khiến cậu cô ấy tức giận hơn là, đây có lẽ là hai người cuối cùng đến hỏi cưới. Trước kia tính xấu của Kim Tương Tuyệt còn giấu được, gần đây ai đến cũng bị cô ấy mắng đuổi, ngược lại tin đồn lan ra khắp xóm làng, không ai muốn rước vị Phật sống này về nhà. Cậu cháu cãi nhau ầm ĩ trên bàn ăn, cô ấy đập bát đĩa, cậu thì lật bàn, em trai bên cạnh khóc nhìn, bỗng nhiên trước mắt tối sầm, máu mũi chảy đầy mặt, sau đó ngất đi.
Gần đây cậu bé hay chảy máu mũi, gia đình chỉ nghĩ là do nóng trong người. Ai ngờ lần này máu chảy không ngừng, còn sốt cao, đưa đến bệnh viện kiểm tra một lượt thì đúng là căn bệnh tốn kém nhiều tiền. Sắc mặt cậu cô ấy đột ngột thay đổi, mẹ lấy nước mắt rửa mặt, hai người lớn về nhà bàn bạc đối sách, để Kim Tương Tuyệt ở lại bệnh viện chăm sóc.
Em trai cô ấy thật sự là một đứa trẻ, sốt đến mê man nắm chặt tay chị đòi ăn kẹo. Cả hai chị em đều thích ăn ngọt, Kim Tương Tuyệt ôm đầu cậu bé dỗ dành một lúc, nhớ ra ở nhà còn chút siro pha nước soda, bèn đắp chăn kín cho cậu bé, dự định về nhà pha một ly nước đường mang đến.
Bệnh viện cách nhà không xa, cô ấy nương theo ánh trăng về nhà, chưa tới cửa đã nghe tiếng mẹ khóc và tiếng gõ tẩu thuốc của cậu.
Một giọng đàn ông vang lên: “Khoản tiền này tôi không có, chị à, tôi cũng phải lấy vợ sinh con, mấy năm nay nuôi ba người nhà chị không còn dư chút nào.”
Nuôi gì chứ? Kim Tương Tuyệt thầm nghĩ, họ chỉ tạm thời ở nhờ nhà cậu, tiền sinh hoạt đều là do cô ấy giặt quần áo kiếm được.
“Tương Tuyệt cũng thật không hiểu chuyện, nếu sớm đồng ý một mối hôn sự, giờ còn có thể tạm ứng sính lễ, sau này cũng không phải thêm một miệng ăn nữa.”
Liên quan gì đến cô ấy.
“Chị, tôi có một cách cuối cùng này. Ngày mai tan làm tôi sẽ đến Bách Lạc Môn hỏi thử, con gái mười sáu tuổi cũng lớn, chưa chắc người ta nhận. Nếu nhận, giá cả hợp lý thì chị đi ký tên đóng dấu đi.”
Kim Tương Tuyệt đứng bất động ở cửa.
“Nhưng đó là con gái tôi…” Mẹ cô ấy khóc nức nở.
“Bán nó đi, hai đứa con của chị đều có thể sống. Không bán nó, con trai chị phẫu thuật không thành, cũng không sống được. Chị tự cân nhắc đi.”
Mẹ càng khóc to hơn nhưng cũng không phản đối. Trong lòng Kim Tương Tuyệt biết mẹ mình đã ngầm đồng ý. Giữa cô ấy và em trai, mẹ chưa bao giờ chọn cô ấy cả.
Cô ấy không vào nhà mà thất thần rời đi, cứ đi mãi trên đường, đến khi nhận ra thì đã đứng trước cửa hàng đồng hồ. Cửa hàng sắp đóng cửa, người học việc mới đang quét dọn đóng cửa, nhìn thấy Kim Tương Tuyệt đứng bên ngoài, vừa muốn gọi Tư Thất nhưng sợ làm ồn sư phụ và sư nương, nên nhỏ giọng gọi vào trong: “Anh Thất, anh Thất, chị Tương Tuyệt đến tìm anh.”
Cô ấy chưa bao giờ đến tìm cậu ta muộn như vậy, cậu ta vội vàng ra đón cô ấy. Bận rộn cả ngày, trên người cậu ta lấm lem bụi, tóc buộc lỏng sau đầu, vài sợi tóc rủ xuống hai bên thái dương. Kim Tương Tuyệt đứng ngoài ngưỡng cửa ngẩng đầu nhìn cậu ta, cậu ta mặc áo học việc màu xám xanh, tay áo xắn lên, lộ ra lớp lót trắng bên trong. Anh cao như vậy từ lúc nào? Lúc ở chùa bẻ bánh mì cho anh ăn, anh vẫn còn là một chú khỉ.
“Sao thế?” Cậu ta hơi cúi người hỏi.
Nước mắt cô ấy “tí tách” chảy xuống.
Nói thế nào đây? Khó mà mở lời, nhưng gần như chỉ còn cách kể ra từng việc một. Nói em trai bị bệnh, cậu muốn bán cô ấy, mẹ đã đồng ý rồi. Tư Thất làm như không thấy cậu học việc nhỏ kia, cậu ấy cũng cẩn thận làm động tác kéo khóa miệng bên cạnh. Cậu ta đưa Kim Tương Tuyệt về gác xép của mình, rót cho cô ấy cốc nước ấm, lại dùng khăn lau mặt cho cô ấy.
“Tư Thất, anh có cách nào không?” Lấy khăn ra, ánh mắt cô ấy mở to đầy mờ mịt.
“Để tôi nghĩ đã.”
Cậu ta không còn lạnh lùng như trước, trước đây giống như một pho tượng đá, hiện giờ chạm vào mặt cô ấy, trên tay đã có độ ấm. Cậu ta hỏi cậu Kim Tương Tuyệt quyết định khi nào bán cô ấy đi, mẹ cô ấy chưa chắc đã thực sự nhẫn tâm. Kim Tương Tuyệt nói ngày mai cậu tan làm sẽ đến Bách Lạc Môn để hỏi, nếu đồng ý thì sớm nhất là ngày kia. Tư Thất nghĩ một lúc, bảo cô ấy về nhà đợi tin trước, dù bán hay không, tối nay cậu ta đều sẽ chuẩn bị kế hoạch đối phó.
Cậu ta nói chắc như vậy, Kim Tương Tuyệt yên tâm phần nào. Cô ấy lau khô nước mắt, giả vờ như không có chuyện gì trở về nhà. Mẹ đỏ hoe mắt nhìn cô ấy. Cô ấy giả vờ như không biết gì, lấy lọ siro đường ra, nói em trai muốn uống đồ ngọt.
Tối đó em trai nằm trên giường bệnh, cô ấy ngồi trên ghế bên cạnh. Dù không quá yêu thương em trai, nhưng cậu bé lại rất ỷ lại chị mình, luôn theo sau cô ấy. Mẹ bất công, luôn lén cho em trai đồ ngon, cô ấy cũng nhắm mắt làm ngơ. Nhưng tim em trai cũng hướng về cô ấy, luôn giấu bớt đồ mẹ cho rồi lén đưa cho cô ấy.
Không bán cô ấy, em trai sẽ chết thật sao?
Cô ấy không muốn bị bán đến Bách Lạc Môn, nhưng cô ấy muốn nhìn em trai chết sao?
Cô ấy thức trắng đêm, sáng hôm sau mẹ mang theo bữa sáng tự làm đến. Ba người ăn xong, bà ấy nói sẽ đưa em trai về nhà trước, giường bệnh viện quá đắt, trong nhà phải tiết kiệm tiền. Kim Tương Tuyệt lạnh lùng nghĩ, quả thật phải tiết kiệm, tiết kiệm hết vào cô ấy.
Chiều mẹ ở nhà với em trai, cô ấy im lặng đến trước cửa Bách Lạc Môn chờ. Cô ấy trốn sau một chiếc xe kéo nhìn cậu vào rồi lại ra, trước mặt là một người đàn ông ngoài bốn mươi tuổi, tóc bóng mượt, bộ dạng khiến người ta thấy ghét. Ông ta tự cao tự đại trước mặt cậu, cậu còn châm thuốc cho ông ta, cô ấy nghe tên đó nói: “Ảnh chụp không tệ, cháu gái chú em thật sự rất đẹp. Vậy thì 10 giờ sáng mai chúng tôi sẽ cho xe đến đón cô ấy.”
Mọi chuyện đã định.
Ván đã đóng thuyền, trái lại Kim Tương Tuyệt không hoảng sợ nữa, cũng không đau lòng. Cô ấy là người nếu người khác vô tình thì mình sẽ vô nghĩa, khi tin chuẩn rồi thì lập tức đi tìm Tư Thất, lần này không khóc lóc ầm ĩ, bình tĩnh nghe cậu ta nói cách mình nghĩ được tối qua.
Tối hôm qua Tư Thất đã tính lại hết số tiền dành dụm, cũng thừa dịp ban ngày tìm hiểu xe kỹ càng. Cậu ta nói 6 giờ sáng mai, ở ngoại thành có một chuyến xe khách đường dài đi Quảng Châu, người học việc trước kia bị bắt nạt rồi chạy trốn là người Quảng Châu, hắn đã kể cho cậu ta nghe nhiều về Quảng Châu. Đó là nơi tốt, có lẽ còn tốt hơn Thượng Hải, sáng mai họ có thể khởi hành. 12 tuổi họ đến Thượng Hải, không biết gì cũng sống được. Hiện giờ 16 tuổi đến Quảng Châu, trên người cậu ta có lộ phí, có tay nghề học việc, vẫn có thể sống được.
Kim Tương Tuyệt gật đầu không chút do dự. Nhưng trước khi về nhà thu dọn hành lý, cô ấy vẫn không nhịn được hỏi: “Còn em trai tôi làm sao bây giờ?”
Tư Thất thắc mắc: “Em trai em bệnh chết thì liên quan gì đến tôi? Tôi chỉ lo cho em là đủ rồi.”
Cậu ta là người lạnh lùng, dù sống chung dưới một mái nhà nhưng khi nói đến sống chết cũng thờ ơ, cậu ta chỉ khác với Kim Tương Tuyệt mà thôi. Cậu ta cũng không nói với Kim Tương Tuyệt mình được vào học việc là nhờ sự bảo lãnh của cậu cô ấy. Giờ muốn họ trốn đi, cậu cô ấy phải đền cho sư phụ một khoản lớn.
Hai người hẹn thời gian và địa điểm gặp nhau, Kim Tương Tuyệt về nhà thu dọn hành lý.
Đêm đó trời tối mịt, sương mù dày đặc, ánh trăng chiếu trên mặt đất như có một lớp sương mỏng. Trong sự tĩnh lặng này, cô ấy thu dọn xong hành lý, mở cửa phòng ra, tiếng ngáy của cậu vang như sấm ở phòng bên cạnh. Cô ấy rón rén đi đến phòng khách, vừa định bước qua bậc cửa thì nghe thấy một tiếng “Chị ơi” phía sau.
Tim cô ấy chùng xuống.
Khi quay đầu lại, trước bậc cửa là một bóng hình nho nhỏ, chỉ hơn eo cô ấy một chút. Lúc cô ấy cao lớn, nhà ở Đông Bắc vẫn còn, tùng bách Tái Bắc, tuyết lớn những năm được mùa, trong nhà không thiếu thức ăn cho cô ấy. Nhưng còn em trai vừa hiểu chuyện đã gặp phải chiến loạn, từng miếng bánh mì ngô từng ngụm cháo loãng nuôi lớn, ngay cả vóc dáng cũng không cao thêm được.
Hình bóng nhỏ bé đó nắm chặt tay, chắc vẫn còn sốt nên đi đường cũng lảo đảo. Cậu bé loạng choạng bước đến trước mặt cô ấy, dùng tay mình nắm lấy tay cô ấy, mở tay ra, đặt nắm đấm của mình lên tay cô ấy.
Khi mở ra, trong lòng bàn tay cô ấy có ba viên kẹo sữa.
“Chị, chị muốn ra ngoài sao?” Em trai hỏi bằng giọng ngây thơ: “Đây là kẹo mẹ cho em khi uống thuốc, em để dành cho chị.”
Kim Tương Tuyệt không nói gì.
Trẻ con làm gì cũng cần được khen ngợi, cậu bé ngẩng đầu hỏi: “Chị, sao chị không khen em? Trước đây em cho chị kẹo, chị đều khen em. Thuốc đắng lắm, em nghĩ chị thích nên em không ăn viên nào.”
Cô ấy muốn hét lên, muốn chửi bới, muốn đập nát cửa sổ, đá đổ bàn ghế, rồi đốt cháy thế giới này, nhưng ánh trăng chiếu vào, chỉ chiếu sáng khuôn mặt lạnh lùng của cô ấy. Em trai có chút sợ hãi lùi về sau hai bước, lắp bắp nói: “Chị, em về ngủ đây, em đau đầu lắm, người cũng đau.”
Hình bóng nhỏ bé quay đi, biến mất trong bóng tối. Kim Tương Tuyệt cũng quay lại, một chân bước qua thềm cửa, chân kia theo sau, sau đó ngồi xuống bậc thềm.
Cô ấy đặt hành lý xuống, mở ba viên kẹo sữa ra nhét hết vào miệng. Kẹo sữa dính răng, cô ấy nhai vài cái thì kẹo dính chặt không mở miệng được, đầu lưỡi đắng chát đến run lên, nước mắt rơi từng giọt xuống áo, tí tách, tí tách.
