Giải Trại giải thích:” Không phải thế ạ, hài nhi giờ chỉ muốn hóa thân thành pháp thú, vì con người khó tránh khỏi có lòng riêng, làm thú mới có thể tuyệt tình tuyệt dục.”
“ Làm người vẫn tốt hơn, người bên để người quan thúc, nếu người mà bị thú quản thúc thì còn gì là người nữa? Con còn nhớ tới ta, nhớ tới thê tử con, vậy sao tuyệt tình tuyệt dục được, con à, con chỉ chưa chấp nhận mà thôi. Chuyện quá khứ hãy quên đi, hoàng đế không cần con, Đại Minh không cần con, vậy sao nơi cần con, con lại không chấp nhận?” Lão phụ nhân thấy nhi tử còn chưa thông, vốn nhi tử đã lớn rồi, có con cái rồi, làm quan to rồi, không cần bà dạy bảo nữa, nhưng nhìn nhi tử sống như thế, bà không thể không can thiệp. Có điều nói đạo lý xuông với đứa con bụng đầy kinh sử này e là không ăn thua đâu, dù nó có vì hiếu lễ mà không cãi lại thì có nghe lọt tai hay không lại là chuyện khác, chỉ có để nó thấy sự thật thì may ra, nghĩ một lúc bà, nói:” Đợi lát nữa cùng mẹ đi giao sợi, xem cuộc sống của người trên phố phường là hiểu thôi, con vẫn là đứa may mắn đấy.”
Giải Trại vâng dạ, được mẫu thân chỉ dẫn lấy gùi, đem sợi mấy ngày qua mẫu thân dệt được cho vào đó, chẳng mấy chốc đầy cả một gùi.
Lão phụ nhân vỗ vỗ gùi nặng trịch hài lòng:” Phải được hai thếp vải.”
Giải Trại nhìn mẫu thân ngồi xuống trải tóc búi lại cho ngay ngắn, mái tóc đã không còn lấy một sợi đen nào, vậy mà vẫn còn phải vất vả mưu sinh, khóe mắt cay cay.
Lão phụ nhân nhìn thấy mỉm cười:” Con cho rằng mẫu thân làm lụng là do con bất hiếu, con sai rồi, đi thôi.”
Giải Trại đeo gùi lên, đợi mẫu thân đeo cái giỏ trúc trên cánh tay đi trước dẫn đường, ông ta cố ý đi chậm lại, để mẫu thân luôn ở phía trước.
Rời nhà, đi vòng qua một khu rừng liễu nhỏ là ra tới đường, mặt trời vừa lên chưa bao lâu, đường phố đã náo nhiệt lắm rồi, hỏa kế đang nối nhau tháo cánh cửa, thu lại đèn lồng, quét cửa, vẩy nước rửa đường, hán tử đẩy xe một bánh lớn tiếng đi qua đám đông.
Một số tiểu thương phiến chuyên bán đồ ăn bày biện quan, cái giọng ông ổng của người Quan Trung làm người ta bực mình, lão phụ nhân nghe thấy thú vị. Khi đi qua một cái sạp chuyên bán bánh, lão phụ nhân đứng lại quan sát rồi ngửi cái bánh màu nâu đỏ, bảo với nhi tử:” Hôm nay bánh cho nhiều táo với đường đấy.”
Giải Trại thấy mẫu thân có vẻ muốn ăn liền định mua, nhưng lão phụ nhân ngăn lại.
Chủ sạp cười hì hì:” Lô gia bà bà, mấy ngày trước bà nói bánh nhà ta mỏng tới bất nhân, hôm nay xem đi, bỏ vốn lớn rồi đấy.”
Lão phụ nhân cười vui vẻ:” Làm thế mới đúng, đợi con ta bán sợi rồi sẽ tới chọn, để cho ta cái bánh ngon nhé.”
Chủ sạp thống khoái đồng ý, lão phụ nhân lại tiếp tục dẫn nhi tử đi qua phố chợ đông đúc.
Giải Trại không hiểu:” Nếu mẫu thân thích ăn thì hài nhi mua là được.”
“ Trong nhà nhiều nhân đinh như thế, sao còn thiếu miếng ăn cho lão bà tử này? Chỉ là thứ ngon phải do chính mình kiếm được mới tốt.”
“ Hài nhi thật bất hiếu.”
Lão phụ nhân nắm tay nhi tử:” Con sống cho thật tốt đã là hiếu thuận lớn rồi.”
Giải Trại được mẫu thân dẫn đi khắp đường phố như đứa bé, lúc thì lớn tiếng gọi tiểu thương đội thúng bán kim chỉ, bình phẩm hàng hóa một phen nhưng không mua, lát lại dừng ở hiệu trang sức chọn lựa lựa nhưng cũng không mua.
Thấy mẫu thân vui vẻ, Giải Trại theo bên cạnh không ngừng giật giây mẫu thân mua thứ mình thích.
Khi đi qua một cửa hiệu treo biển ba chữ "Tứ Hải Hiệu" rất khí thế, lão phụ nhân chỉ hỏa kế nói:” Nhà này mua bán công bằng nhất, chúng ta vào bán sợi cho họ.”
Hỏa kế nghe vậy cười toét miệng, nhận lấy cái gùi trên lưng Giải Trại:” Ái dà Lô gia bà bà, được một lời khẳng định của bà chẳng phải dễ, chưởng quầy nhà ta nói, nếu mỗi vị khách đều kén chọn như bà thì cái hiệu này sập mất.”
Lão phụ nhân cười khoe cái miệng móm mém:” Cái cửa hiệu này của ông ấy mà sập thì thiên hạ chết đói mất rồi.”
Chưởng quầy thấy hỏa kế dẫn lão phụ nhân đi vào, theo sau còn có trung niên hán tử khí độ bất phàm, rời quầy ra cười hà hà:” Lấy cân ra đây, hàng của Lô bà bà không cần kiểm tra nữa.”
Hỏa kế mang hàng ra sau cân, trong lúc trướng phòng tính tiền, bê lên hai bát trà thô, lão phụ nhân thong thả uống giải khát, còn thúc giục nhi tử uống cho đỡ mệt, chưởng quầy ở bên vui vẻ tiếp chuyện, luôn mồm than thở năm nay làm ăn khó khăn chỉ bằng sáu bảy thành năm ngoái, hàng ít, người mua cũng ít hơn, ai nấy thắt chặt hầu bao rồi.
Lão phụ nhân bảo chưởng quầy không biết hưởng phúc, thiên hạ bây giờ không biết bao nhiêu người thèm cái sáu bảnh thành của ông.
Một đồng bạc thêm vào sáu tiền đồng, đó là thành quả lao động hơn nửa tháng vất vả của lão phụ nhân.
Có thành quả lao động, một lão phụ nhân vui vẻ kéo theo nhi tử cao hơn bà gần hai cái đầu vội vàng rời cửa hiệu, quay lại phố chợ, lần này lão phụ nhân rất thuần thục mua miếng thịt từ đồ tể, mua cái trâm gỗ du lâu năm, một túi kẹo, một đống chỉ, cuối cùng mới tới cái sạp bán bánh, vỗ ván gỗ:” Lấy cái bánh mềm nhất ở giữa ấy.”
Cả một cái gùi sợi đầy ắp, cuối cùng đổi được non nửa gùi đủ thứ đồ linh tinh, về tới nhà lão phụ nhân gỗ vỗ cánh tay nhi tử:” Hôm nay tiêu tiền nhiều quá, nhưng mà thống khoái.”
Giải Trại dạ một tiếng, tảng đá lớn đè lên ngực nhẹ đi rất nhiều.
Khi hai mẹ con ngồi ở sảnh đường ăn bánh táo, lão phụ nhân nhìn nhi tử:” Con phải biết là, Đại Minh thiếu con chẳng hề gì, cũng như thế, huyện Lam Điền không có con cũng chẳng hỏng được. Chuyện con trải qua hôm nay là chuyện mẹ con ngày ngày trải qua suốt hai năm trời.”
“ Năm nay mẹ đã bảy mươi mốt tuổi rồi, nhưng mẹ vẫn còn muốn sống, muốn tiếp tục làm việc, ăn một miếng bánh ngon là đủ cao hứng nhiều ngày. Con xem, niềm vui dễ thế thôi, làm sao mà con sống như là tang mẹ thế hả?”
Giải Trại hổ thẹn cúi đầu:” Con sai rồi ạ.”
“ Hừ, con tưởng con đổi tên thành Giải Trại thì con thành pháp thú à, con cho rằng vụ án qua tay con phán định thì đều thực sự là công chính vô tư hay sao? Xử án cũng cần có cái tình, có chuyện trái pháp nhưng hợp tình, trái tình lại hợp pháp thì thế nào?” Lão phụ nhân nghiêm khắc nói:” Ban ngày con làm pháp thú không có tình người, tới tối thì là cái xác không hồn, rõ ràng chưa chết, sao sống như người đã chết? Nhi tức của con mang thai, con nghĩ người nằm bên cạnh nó là người chết, nó thoải mái lắm sao?”
“ Mẹ xưa nay nhìn một nơi có tốt hay không là nhìn từ cái kim sợi chỉ, hôm nay nhà ta bán sợi được đúng giá, mua đồ cũng đúng giá, vậy là nơi tốt rồi. Con nghĩ một nơi tốt như thế cần một người chết quản à?”
Giải Trại cúi đầu càng thấp, hổ thẹn vô cùng:” Mẫu thân nói phải ạ.”
Lão phụ nhân tát nhẹ lên má nhi tử:” Đã biết đúng sai, cớ gì suốt ngày mang cái mặt khó đăm đăm này. Đi đi, biết con bận, chuyện nha môn nhiều, không giữ con nữa, làm việc phải có tình người, mảnh đất này là chỗ có tình, chớ đem quy định khô cứng của người chết ra làm hỏng nó. Kỳ thực con hơn cha con không phải một ít đâu”
“ Đương nhiên ạ, dù sao hài nhi xuất thân tiến sĩ lưỡng bảng, còn cha thì, ha hà ...” Giải Trại đứng dậy, bị mẹ mắng một hồi, tâm tình trở nên khoan khoái:
“ Cười lên trông vừa mắt hơn nhiều rồi.” Lão phụ nhân hài lòng
“ Hài nhi cáo từ. “ Giải Trại thi lễ, kỳ thực nếu không phải có nhân vật đặc biệt tới huyện Lam Điền, ông ta còn muốn bồi tiếp mẫu thân ăn một bữa cơm, giờ đành phải đợi dịp khác.
…..
Minh Thiên Hạ khá dễ đọc dễ hiệu, nhưng giá trị tư tưởng không phải thấp, nhất là qua câu chuyện nhỏ dân sinh, càng hàm chứa nhiều ý nghĩa, không chỉ bao hàm quan niệm tư tưởng lịch sử, còn nhiều hàm ý liên tưởng tới hiện tại nữa.
Hôm nay dừng ở đây.
