Thẩm Hoài nhìn Triệu Ích Thành ngồi đó mải suy tư, biết để ban quản lý chuyển từ ủy nhiệm sang tuyển dụng khiến hắn rất bực tức, nhất thời khó mà tiếp nhận.
Là xưởng trưởng, Triệu Ích Thành cũng đồng thời là cán bộ cấp phó xứ, nếu có ô dù đủ mạnh, hắn hoàn toàn có thể từ cái xưởng “thoi thóp” này điều xuống khu huyện, hoặc giả đến các cơ quan cấp ti cục thuộc thành phố làm phó huyện hoặc lãnh đạo cục; trong khi tiếp nhận điều kiện cải chế của Thẩm Hoài, đồng nghĩa với hắn lấp chết luôn đường lui của bản thân.
Thẩm Hoài cười, nói: “Liên quan đến cải cách xí nghiệp quốc doanh, gần hai năm nay công tác thí điểm cổ phần hóa mới có một chút tiến triển mang tính thực tế, trong vấn đề này, Đông Hoa càng lạc hậu hơn nhiều thành phố khác trong vùng và trong nước. Nhưng nói đến cải cách cổ phần hóa là cải cách quyền sở hữu, điều này kỳ thực không mới mẻ gì. Hùn vốn, xí nghiệp nước ngoài tiến vào TQ đã có lịch sử hơn 10 năm, như dự án hợp tác giữa thị thép và Fuji, nói đến cùng là hợp doanh trên cơ sở tài sản, mà không phải hợp doanh trên cơ sở nắm quyền kinh doanh. Dân doanh góp cổ phần vào xí nghiệp sớm đã được mặc nhận, phân hưởng cổ tức và có quyền quyết sách kinh doanh đã là thực tế… Giờ đến lượt xí nghiệp quốc doanh cũng là điều hiển nhiên. Có điều, bởi liên quan đến vấn đề ý thức hình thái, liên quan đến “họ tư” hay “họ xã” nên công tác tiến một bước cải chế xí nghiệp quốc doanh mới chậm chạp không có đột phá. Cho dù một số địa phương đã tiến hành thí điểm, nhưng trên cơ bản vẫn chưa hoàn toàn thoát ly phạm trù nhận thầu “một vai gánh hai thân phận”. Trước mắt thị ủy tiến hành thí điểm ở mười một xưởng quốc doanh, tiến triển cải chế cụ thể sẽ có trước có sau, nhưng một số nhà đã trình lên dự thảo cải chế, tôi có xem qua, nói thực, trong đó chẳng có cái gì tươi mới cả.”
Triệu Ích Thành hơi gật đầu, không phải là đồng ý với quan điểm của Thẩm Hoài, mà là tin tưởng lấy năng lực của hắn, muốn được xem dự thảo cải chế xưởng cơ khí nộp lên cho thị ủy, thực không phải chuyện gì quá khó khăn…
“Thực tế đã sớm tồn tại rồi, đến khi chính thức ban hành “luật doanh nghiệp” thì đã có hành lang pháp lý rõ ràng, cho phép xí nghiệp quốc doanh thu hút vốn từ tư nhân…” Thẩm Hoài nói tiếp: “Mà với tình hình cải chế hiện thời, nếu hết thảy đều vòng vòng trong khung giá có sẵn, lại nói gì đến cải cách, mong gì có đột phá? Đại hội 14 đã nói rõ trong nước có thể tiến hành phân phối thu nhập theo tư sản, tuy không nói rõ là có cả xí nghiệp quốc doanh trong đó, nhưng cũng không bài trừ phần quốc doanh ra một góc. Chế độ thưởng phạt của xí nghiệp công một mực tới nay đều là nội dung trọng yếu của công tác cải chế, nhưng nhiều năm rồi không đạt được bước tiến triển nào mang tính thực chất. Chế độ nhận thầu “một vai gánh hai thân phận” cũng chỉ yêu cầu móc nối tiền lương phụ cấp của công nhân viên với hiệu ích doanh nghiệp, nhưng nói dến chế độ thưởng phạt, về đại thể vẫn tuân theo quy định ban hành năm 86, bộ phận quản lý có thể có thu nhập gấp từ một đến ba lần công nhân phổ thông. Muốn đạt mức lương thưởng cao hơn nữa gần như là điều không tưởng; Song nếu muốn tiến hành cải cách toàn diện quyền sở hữu tài sản, muốn để xí phát triển của tự thân xí nghiệp gắn chặt, đồng sinh cộng tử với nhân viên, tất phải thay đổi phương án thưởng phạt mới được. Một khi nhân viên quản lý giành được thu nhập gấp mười, thậm chí gấp trăm lần công nhân phổ thông, bọn hắn phải từ bỏ thân phận quốc gia, đây là điều kiện tiên quyết. Tuy hiện nay trong xã hội có không ít người vừa làm quan vừa làm giàu, nhưng bề ngoài, chuyện này là điều không thể chấp nhận, ít nhất là về mặt nguyên tắc. Tôi nói thế này, Triệu xưởng trưởng có hiểu không?”
Nghe Thẩm Hoài giảng một hồi, Triệu Ích Thành đã nghe ra đại khái, sở dĩ Thẩm Hoài cường điệu đổi ủy nhiệm thành tuyển dụng, thực tế là muốn tìm kiếm con đường tiến vào cải cách quyền sở hữu tài sản trong xí nghiệp quốc doanh trên cơ sở pháp quy và hiện thực hiện hành.
Nói đến vấn đề thu nhập của bộ phận lãnh đạo trong xưởng, Triệu Ích Thành có cảm xúc rất sâu.
Hắn làm xưởng trưởng, muốn “kiếm thêm thu nhập” vài chục vạn một năm là điều không quá khó, nhưng bề ngoài, lương và thưởng của hắn cao lắm chỉ gấp ba lần công nhân viên phổ thông.
“Liên quan đến nguyên tắc cải cách thể chế kinh tế hiện thời, kỳ thực đã sớm xác lập, đó là “đặt hiệu suất lên đầu, kết hợp công bình liêm chính”, mà không phải “công bình thứ nhất, đi kèm hiệu suất”… Cải cách là một con đường mới, hoàn toàn xa lạ, đã không thể vượt ra pháp luật hiện hành, nhưng lại phải mang tính đột phá. Nói trắng ra là “lách luật”, “lợi dụng kẽ hở của luật pháp”, có thể quản lý tốt xí nghiệp, sáng tạo càng nhiều của cải, khi đó cải cách mới được gọi là thành công. Tưởng giẫm lên cái hiện có, chạy trên con đường an toàn, đó không gọi là thí điểm, không phải là cải cách….”
Triệu Ích Thành không có tiếp xúc gì với Thẩm Hoài, hắn chỉ đứng từ ngoài nhìn vào hiện trạng của Mai thép, nhìn vào Thẩm Hoài dựa vào ô dù của bí thư thị ủy Đàm Khải Bình làm mưa làm gió ở Mai Khê, ở Đường Ấp, nhưng chuyện xảy ra hôm nay khiến hắn có nhận thức hoàn toàn mới, hóa ra sự tình không đơn giản như mình tưởng.
Mà nghe Thẩm Hoài nói một thôi một hồi, Triệu Ích Thành có thể nhìn ra, Thẩm Hoài tuy tuổi trẻ, nhưng cách nhìn đối với lợi tệ của thể chế kinh tế trong nước hiện thời so với bọn hắn càng cao, càng xa.
So sánh giữa hai chế độ ủy nhiệm và tuyển dụng, quan hệ lợi tệ trong đó không khó để lý giải.
Chẳng qua về thể chế xã hội TQ có khác biệt căn bản với những quốc gia phát triển phương Tây, bê nguyên xi kinh nghiệm quản lý xí nghiệp ở bên đó về, rất có thể sẽ xảy ra xung đột nghiêm trọng với pháp luật, pháp quy thực hiện trong nước. Từ trong đống kinh nghiệm kia tìm ra phương án thích hợp mới là thứ cải cách cần.
Cải chế xí nghiệp là chủ đề lớn, nói mãi đến hai giờ sáng mà vẫn chưa hết chuyện, mấy người uống hết bốn hũ Hoàng Tửu mới mở được một góc núi băng.
Có điều đến giờ này khách khứa trong quán đã rời đi hết, hai vợ chồng ông chủ vẫn nhẫn nại chờ bọn hắn uống xong. Thẩm Hoài nhìn đồng hồ, nói với Triệu Ích Thành: “Hôm nay uống đến đây thôi, hôm khác để Hải Bằng mời khách, chúng ta uống tiếp một trận cho đã… Ta đang nghĩ nên để Bằng Hải mậu dịch cũng mua lại một ít trái quyền của xưởng, như thế mới càng có cớ quang minh chính đại kéo cậu ấy ra mời chúng ta.”
“Nếu Dương tổng không bận tâm xưởng chúng tôi nợ nần quá nhiều, có thể cho xưởng mượn chút tiền thì tốt. Nói thật, hiện tại xưởng còn đang thiếu tiền vốn xoay vòng…” Triệu Ích Thành nói.
“Nói thực…” Thẩm Hoài nghe ngữ điệu Triệu Ích Thành đã không còn khó chịu như mới đầu, biết bữa rượu này tìm hắn đã có tác dụng, nói: “Trước mắt xưởng cơ khí phải làm rõ ràng quan hệ nợ nần, minh bạch sổ sách cái đã, tạm thời không hợp tăng thêm trái vụ. Đợi công tác cải chế và hai chuyện kia được làm xong, tăng thêm một hai triệu vốn xoay vòng cũng sẽ không thành vấn đề gì lớn. Mà xưởng chỉ cần vận hành ổn định một thời gian, nhất định sẽ có dấu hiệu cải thiện dần dần, đến lúc trực tiếp bắt tay chuyển trái quyền thành cổ quyền cũng sẽ tương đối dễ dàng…”
Bộ phận quản lý nhập cổ phần hoặc chuyển trái quyền thành cổ quyền còn là hình thức mới xuất hiện ở đại lục, những điều này đề dựa vào cơ sở là cải chế cổ phần hóa xí nghiệp quốc doanh, cũng hợp với nghị quyết về hình thức phân phối thu nhập xã hội của đại hội 14.
Hồi Mai thép mới cải chế, do mang thân phận xí nghiệp tập thể, so với các xưởng quốc doanh thì linh hoạt hơn một chút, trở lực cũng ít hơn. Thẩm Hoài kéo đến năm sau mới quyết tâm mượn trái quyền trong tay, vươn xúc tu vào xưởng cơ khí cũng là bởi từ khi Điền Gia Canh đến Hoài Hải nhận chức bí thư tỉnh ủy đến nay, các công văn trên tỉnh phát xuống đều có đề ra ý kiến đối với những điểm đột phá của quá trình cải cách cổ phần hóa các doanh nghiệp trong tỉnh. Một năm sau, khi tình hình dần rõ ràng, sẽ không cần bận tâm trở lực quá lớn nữa.
Phía Mai thép, Thẩm Hoài tính sẽ để Tiền Văn Huệ làm đại diện, tham gia vào công tác minh bạch sổ sách và cải chế cổ phần hóa của xưởng cơ khí. Chẳng qua, bởi lo lắng một mình Tiền Văn Huệ không đủ sức xử lý hết, lại thêm trước đây đã nói rõ muốn tuyển ra năm đại diện của chủ nợ, hắn liền nghĩ đến cho Dương Hải Bằng xuất tiền mua lại khoảng 300 đến 500 ngàn trái quyền, để tiện có thể khống chế chủ đạo công tác cải chế trong xưởng càng hữu hiệu, đảm bảo sức ảnh hưởng từ Mai thép thẩm thấu toàn diện hơn vào xưởng cơ khí.
Chờ đến thời cơ thích hợp, sức ảnh hưởng ấy có thể mượn số trái quyền trong tay, tiếp tục vươn sâu hơn nữa…
Nói chuyện một đêm, Triệu Ích Thành biết tầm nhìn Thẩm Hoài rộng mở hơn bản thân xa; lúc ấy dù vẫn có chút băn khoăn với kiến nghị của Thẩm Hoài, song không hề lên tiếng phản đối.
Vén mành bước ra khỏi quán, một cơn gió lạnh tát qua, túy ý bay đi mấy phần, nhưng cả người vẫn rạo rực, tơ hào không thấy rét lạnh…. Mượn ánh đèn hắt ra từ trong quán, Thẩm Hoài ngồi xổm xuống cột lại dây giày.
Trong hẻm cũng có mấy người ăn uống no say, từ một quán rượu gần đó đi ra, trong đó có một cô gái mặc áo lông trắng, đi đến gần mới nhìn thấy có người xổm cạnh ven đường, vội vã tránh sang một bên, nhưng chân vẫn không tránh khỏi vấp phải Thẩm Hoài, cả người té ngã lên vệ đường.
Thẩm Hoài bị đá một phát từ sau lưng, không giữ được thăng bằng phải quỳ một gối xuống đất mới trụ vững, may mà không việc gì. Vừa định đứng dậy đỡ cô gái kia, phía sau chợt một người đàn ông chạy lại, đẩy mạnh vào bả vai hắn, đầy vẻ phẫn nộ mắng to: “Con mẹ mày, mắt mù à, tối lửa tắt đèn ngồi đây để ăn cứt hả!!!”
Thẩm Hoài tránh sang một bên, người đàn ông kia dùng sức quá mạnh, mất đà ngã lăn xuống đất.
Người đàn ông kia chưa hiểu đầu cua tai nheo gì, vừa đuổi tới đã muốn đánh Thẩm Hoài. Chẳng qua Thiệu Chinh và Dương Hải Bằng phản ứng rất nhanh, vội chạy lại đẩy người đàn ông kia một cái, quát to: “Mấy người còn giảng lý hay không, đi đứng không cẩn thận đụng vào người ta còn đổ oan đi đâu nữa?”
“Con mẹ mày, muốn đánh nhau phải không?” Người đàn ông kia bị bất ngờ đẩy một cái, vừa lui ra sau mấy bước, lại định xông lên túm cổ áo Thiệu Chinh, không ngờ bị Thiệu Chinh nắm chắc cổ tay, quặt người ra sau, đau điếng…
Trong đám này có một tên thanh niên, thấy bạn mình bị bắt nạt liền xông lên định giúp đỡ. Dương Hải Bằng không có được thân thủ như Thiệu Chinh, nhưng được cái người cao to, lực lưỡng, vội chặn lại, nắm chắc cổ áo tên thanh niên kia, khiến hắn không động đậy gì được.
Đám người đối phương có nam có nữ, bên bọn mình có Thiệu Chinh làm chủ lực, cũng không sợ bọn hắn dám động thủ.
Thiệu Chinh không muốn làm lớn chuyện, đẩy lui người đàn ông kia ra xong liền lỏng tay, trở lại bên cạnh Thẩm Hoài.
Người đàn ông kia giống như dã thú bị kích giận, rống lớn lên: “Con chó này, mẹ mày, biết tao là ai không?”
Thẩm Hoài vứt điếu thuốc trong tay xuống đất, nhìn Triệu Ích Thành cũng đẩy xe đạp chạy lại, cười nói: “Ở đất Đông Hoa này, chẳng có ai có tiếng tăm đủ để tao sợ cả…”
