Câu trả lời giống nhau, nhưng ký ức hoàn toàn khác nhau. Thẩm Mặc nhớ lại mùa đông năm đó, ở Lô Viên của Trương Kinh, mình và Tiểu A Man, Nhu Nương len lén nướng thịt ăn.
Chớp mắt một cái đã qua bảy tám năm. Ngõa thị phu nhân trong một lần kịch chiến với giặc Oa bị trọng thương, cố gắng gượng dẫn Thổ binh về quảng tây, năm kia, tiểu A Man mới mười mấy tuổi đã trở thành người kế nhiệm, điều này làm Thẩm Mặc rất lo cho An Man bé nhỏ, không biết vì sao Ngõa thị phu nhân lại đưa ra quyết định như thế.
Còn Lý Chí thì nhớ tới bức tranh biển rộng, thuyền buồm, đồng bọn nướng thịt lớn, uống rượu cả vò. Đó chính là cuộc sống giang hồ trước khi Lý lão sư trúng cử nhân.
Đúng thế Lý lão sư từng ra biển, là một tay buôn lậu kiệt xuất, có điều đó là chuyện trước khi nạn giặc Oa lan tràn.
Mặc dù mỗi người đều có suy nghĩ riêng, nhưng thái độ hai người đều giống nhau, mặc cho Lục Quang Tổ hỏi han thế nào đều không muốn đem bí mật trong lòng chia sẻ cho người khác.
Bị hỏi gấp, Thẩm Mặc đành chuyển đề tài:
- Ngũ Đài huynh, cái lão lại hôm nay có lai lịch gì, Hoành Phủ huynh đánh lão ta có chuyện gì không?
Lục Quang Tổ không trả lời ngay, mà dựa vào động tác uống rượu, kín đáo suy nghĩ một lúc mới khẽ nói:
- Lão ta vốn chỉ là kẻ du thủ du thực ở kinh thành, tựa hồ có chút quan hệ giây mơ rễ má gì với Ngô bộ đường, nên luồn vào được nha môn, trước nay làm xằng làm bậy, có điều Ngô bộ đường ở đó, mọi người đành mắt nhắm mắt mở cho qua.
Đây chẳng phải là chuyện hay ho đẹp đẽ gì, nhưng hắn vẫn nói rất thẳng thắn, thành khẩn.
Lý Chí nghe thế, kích động nói:
- Ai làm thì người đấy chịu, Lục đại nhân, ngài trói ta lại đưa đi gặp Ngô Bằng đi.
- Đừng kích động, đừng kích động.
Lục Quang Tổ xua tay nói:
- Nếu là bàn đầu huynh đánh lão đúng là có chút phiền phức, nhưng bây giờ lão ta phải chịu thôi, Ngô bộ đường sẽ không tìm huynh kiếm chuyện đâu.
- Vì sao?
Thẩm Mặc nghe ra chút manh mối, hỏi:
- Là lão ta làm mất lòng Ngô Bằng, hay là Ngô Bằng có vấn đề gì?
Lục Quang Tổ cười thần bí, nói:
- Lão đệ đoán coi.
- Nói như vậy là Ngô Bằng xảy ra chuyện rồi?
Thẩm Mặc trầm giọng nói, điều này quá rõ ràng, nếu là khả năng thứ nhất, Lục Quang Tổ bảo y đoán còn hứng thú gì nữa.
- Đúng thế.
Lục Quang Tổ gật đầu:
- Bên kia đã tuyên bố, bên này dám động vào Triệu Đại Châu, bên kia lấy Ngô Vạn Lý ra khai đao.
Vạn Lý là hiệu của Ngô Bằng.
- Đầu kim đâm phải mũi gai rồi.
Thẩm Mặc hào hứng nói, cạn chén với hai người, uống cạn luôn một chén lớn:
- Đánh nhau tới mức độ nào rồi?
Ngô Bằng không phải là con mèo con chó nào đó, là là một bộ đường, Đại Minh thiên quan, nắm quyền thăng giáng quan viên toàn thiên hạ.
Nói một cách không khoa trương là thượng thu lại bộ chức cao quyền trọng ngang ngửa với đại lão nội các, há có thể dễ dàng lay động? Sao mà bị dễ dàng dọa cho sợ được.
Nhưng có câu, không phải mãnh long sao dám qua sông? Người Từ đảng không nắm chắc thì sao dám mạnh miệng tuyên bố như thế.
Mỡ dê nhỏ xuống hòn than đỏ hồng, bắt lên từng đốm hoa lửa.
- Có câu sư không tóc ruồi chẳng đậu.
Lục Quang Tổ nhếch mép cười:
- Địa vị của Ngô bộ đường cũng không phải là vững như Thái Sơn, có điều toàn là ông ta gieo gió gặt bão, chẳng trách được người khác. Năm Gia Tĩnh 35 kinh sát Bính Thìn, Lý Mặc rớt đại, khi đó Ngô Bằng tiếp nhiệm. Cha con họ Nghiêm dùng Ngô Bằng là vì kẻ này biết nghe lời, phàm quan viên tiến thoái, Ngô Bằng phải nghe lệnh Nghiêm Thế Phiên, không dám tự quyết. Tiếng là thiên quan, kỳ thực chỉ là con rối mà thôi.
Quyền bính của hắn bị Nghiêm Thế Phiên chiếm hết, lại phải nhận cái tội danh "mua quan bán tước" "o bế người nhà" "lạm dụng quyền lực", ai nấy đều đem thù hận chĩa thẳng vào Ngô Bằng.
Cho nên khi Từ đảng muốn ra tay với nhân vật có mày có mặt của Nghiêm đảng, thì tên hồng mềm nhưng thể diện lớn này tức thì bị chọn trúng.
- Nghe nói phía bên kia đã lựa chọn mười sáu loại tội danh của Ngô bộ đường, truyền tới Khoa đạo Ngôn quan dưới quyền. Lục Quang Tổ nói:
- Nếu như ngày kia nghị triều, Triệu bộ đường có gì bất trắc, lập tức lấy Ngô bộ đường khai đao.
- Xem ra lần này bên kia chơi thật rồi đây.
Thẩm Mặc khẽ thở ra.
Lục Quang Tổ lắc đầu:
- Ai mà biết được chứ? Hô sói đến rồi bao nhiêu lần, nhưng có thấy sói đến đâu, sao biết được chuyến này thật hay giả.
Hai người bọn họ nói tới chuyện đấu đá thượng tầng, Lý Chí chẳng chen vào được câu nào, chỉ biết ngồi một chỗ giương mắt ra nhìn, không nỡ thấy hắn bị lạnh nhạt lâu, Thẩm Mặc nói với hắn:
- Có điều chuyện này đối với những người như chúng ta mà nói, chỉ nói cho vui mà thôi, bất kể ai lên ai xuống, cứ làm tốt việc của chúng ta là được.
Lý Chí cười gật đầu.
Vì buổi chiều Lục Quang Tổ còn phải đi làm, ba người không ngồi lâu, ăn no uống đủ rồi liền rời tửu lâu, Lục Quang Tổ nói với Lý Chí:
- Hoành Phủ huynh ở đâu, ta đưa huynh đi một đoạn.
Thẩm Mặc cười:
- Không cần đâu, để ta đi cùng đường với Hoành Phủ nhuynh.
- Vậy được rồi.
Lục Quang Tổ chắp tay với hai người, nói:
- Hẹn gặp lại.
- Hẹn gặp lại.
Hai người đáp lễ.
Đưa mắt tiễn Lục Quang Tổ rời đi, Lý Chí cũng muốn cáo từ, nhưng bị Thẩm Mặc kéo lại:
- Hoành Phủ huynh, hai chúng ta không phải đi làm, sao không pha ấm trà tán gẫu? Về sớm làm cái gì?
Lý Chí ấp úng một hồi, không muốn lừa Thẩm Mặc, liền nói:
- Buổi chiều ta còn có lớp bổ túc, phải trở về thôi.
- Lớp bổ túc gì vậy?
- Không dấu gì đại nhân.
Lý Chí lộ vẻ xấu hổ:
- Lần này tới kinh, hai túi đã rỗng rồi, lại có cả nhà bốn người cần phải nuôi, không kiếm chút việc làm là chết đói hết, cho nên đành làm lại việc cũ, tiến hành phụ đạo trước khi thi cho người ta.
- Năm nay là năm có kỳ thi lớn, hắn là thu nhập không tệ hả?
Thẩm Mặc cười.
- Nhầm, quá nhầm.
Lý Chí lắc đầu :
- Kinh thành cạnh tranh quá kịch liệt, nói ra đại nhân có thấy hoang đường chứ hiện giờ nghề phụ đạo của kinh thành bị quan viên của Hàn lâm viện, Quốc tử giám, Chiêm sự phủ bao hết mất rồi. Bọn họ toàn bộ xuất thân tiến sĩ, còn có không ít hàn lâm, cát sĩ. Ta chỉ là một tên cử nhân nho nhỏ, làm sao lọt được vào mắt người Bắc Kinh.
*** Nhắc lại, kỳ thi cao nhất chia làm ba hạng, hạng đầu có Trạng Nguyên, Bảng Nhãn, Thám Hoa. Hạng hai gọi là cát sĩ, hạng ba gọi là đồng tiến sĩ.
Thẩm Mặc nghe vậy nói:
- Chuyện huynh nói thì ta cũng biết.
Y không biết phải an ủi hắn ra sao, đành nói:
- Yên tâm đi, ngọc thì đặt ở đâu cũng sáng, sau kỳ thi lần này, danh tiếng Hoành Phủ huynh vang khắp kinh thành.
- Xin nhận lời may mắn của đại nhân.
Lý Chí nặn ra nụ cười, chắp tay nói:
- Tại hạ xin cáo từ, chúng ta gặp lại sau.
Thẩm Mặc cười tủm tỉm nói:
- Nghe danh tiếng dạy học của Hoành Phủ huynh đã lâu, dù sao buổi chiều cũng không có việc gì, ta theo huynh đi nghe một chút.
Lý Chí cười khổ:
- Chẳng qua là chút lời dông dài nhạt nhẽo thôi mà, có gì hay mà nghe đâu.
- Quốc từ giám chẳng phải cũng toàn dạ thứ nhạt nhẽo vô vị sao?
Thẩm Mặc kiên trì:
- Huynh cứ coi như lãnh đạo tới thẩm tra đi.
Ti nghiệp Quốc Tử giám quản lý chuyện dạy học, Lý bác sĩ tất nhiên không còn lời gì để nói.
Lý Chí dẫn Thẩm Mặc rời khỏi cổng Chính Dương, ra ngoại thành Bắc Kinh. Mặc dù quá trình có khúc khuỷu đến đâu, nhưng dưới sự chủ trì của Nghiêm các lão, tường thành ngoài của Bắc Kinh đã được hoàn thiện, từ cổng Chính Dương kéo dài tới tới cổng Vĩnh Định, dài mười sáu dặm, khiến ngoài cổng Chính Dương vốn đông đúc lại càng trở nên hưng vượng.
Thực ra là vì giá phòng ốc trong thành càng ngày càng đắt đỏ, rất nhiều người dân đem nhà của mình trong thành bán đi, rồi chuyển ra ngoài thành sống, trong đó thậm chí có cả kinh quan cấp thấp, thêm vào người ngoài tới kiếm sống, riêng nhân số mà nói, ngoại thành đã hơn nội thành.
Thẩm Mặc đi theo Lý Chí, chỉ thấy những căn nhà thấp nhỏ nói liền nhau, trên đường phố nhốn nháo người qua kẻ lại. So với lần đầu tiên y tiến kinh thì đã trở nên chính quy hơn nhiều, hiển nhiên đó là do tác dụng của bức tường thành kia, làm lòng dân ổn định, tác dụng tâm lý hơn xa ý nghĩa phòng thủ thực tế.
Theo Lý Chí đi qua đường lớn, rẽ qua mấy con ngõ, tới một trường tư thục trong viện tử một đại hộ. Nhìn vào bên trong, Lý Chí hiển nhiên là quá khiêm tốn rồi, học sinh ngồi đầy phòng, hiển nhiên là làm ăn rất tốt.
Lý Chí cũng rất bất ngờ:
- Sao lại đông người như thế này?
Liền có học sinh trả lời:
- Bọn họ là đồng môn trong trường của chúng tôi, nghe nói tiên sinh giỏi đoán đề, lại giảng bài hay, cho nên muốn tới nghe.
Người phương bắc rất thực tế, không biết nói cho uyển chuyển.
Lý Thế cười ha hả:
- Vậy xin mời.
Nhìn lại Thẩm Mặc thì y đã lặng lẽ chuồn xuống hàng cuối cùng, làm ra cái bộ dạng nghe giảng y như thật, đành mặc hắn, hắng giọng rồi bắt đầu giảng bài.
Nói về xu thế ra đề năm nay, mặc dù chuyên nghiệp, nhưng rất khô khan, làm Thẩm Mặc có cảm giác năm xưa tham gia lớp phụ đạo, mơ mơ màng màng sắp ngủ gật rồi.
Nhưng giảng được nửa canh giờ, Lý Chí dần dần nhập thần, sớm đã quên béng Thẩm Mặc, ngôn ngữ bắt đầu trở nên kích động. Phía dưới liền có học sinh hỏi hắn:
- Tiên sinh chúng tôi nói, con đường học vấn dựa vào công phu gian khổ, không được mang chút tâm lý ăn may nào. Kỹ xảo của Lý tiên sinh thực sự hữu dụng sao?
- Đúng là đứa bé ngoan nghe lời thầy.
Lý Thế kỳ thực tuổi chừng Thẩm Mặc, so với nửa học sinh phía dưới còn ít tuổi hơn, nhưng lúc này làm ra vẻ già đời, dạy dỗ học sinh rõ ràng không ít tuổi hơn hắn:
- Năm xưa ta cũng ngốc như ngươi, đúng rồi khi ngươi trúng tú tài thì đã bao nhiêu tuổi?
- Ba mươi hai tuổi.
Học sinh kia đỏ mặt đáp, tuổi đó mới thành sinh viên thì đúng là già rồi.
- Ồ vậy thì hay quá.
Lý Chí cười ranh mãnh:
- Ta ít hơn người đúng một nửa.
Sinh viên kia mặt càng đỏ lên, nghe Lý Chí nói tiếp:
- Không phải ta tự khoe khoang, năm xưa tay đây ta cũng mang danh thần đồng, lại chăm chỉ, văn chương ai nấy đọc đều khen, nên mới 16 tuổi đã trúng tú tài.
Rồi thở dài:
- Nhưng sau đó không hiểu vì sao, văn chương của ta không lọt vào mặt khảo quan, liên tục hai lần thi Hương đều trượt cả.
Trong phòng này có quá nửa là từng trượt thi Hương, nghe vậy lòng bùi ngủi, cảm giác như nói về chính bản thân vậy, tiếp đó Lý Chí chân thành nói:
- Vì thế ta từng đau khổ, từng hoang mang, hơn nữa sau vài lần thất bại liên tiếp, ta càng cảm thấy mất tâm đắc. Vò đầu bứt tai, suy nghĩ nghĩ lại, học không vào được, thậm chí có một dạo chuẩn bị từ bỏ rồi.
Đám sinh viên hoàn toàn khơi lên lòng đồng cảm, gần như đồng thanh hỏi:
- Về sau thì sao? Về sau sao tiên sinh lại thi trúng.
- Về sau à, về sau ta tỉnh ngộ ...
Lý Chí hất sợ tóc xõa trước mặt ra sau lưng, mặt đầy vẻ đắc ý, cười nói:
- Khi đó ta chỉ nghĩ, dù sao viết văn ra cũng chẳng ai thưởng thức, hơn nữa đám khảo quan có mắt không tròng kia cũng chẳng thể đọc hết văn chương thiên hạ, nếu như đã làm rõ quy luật ra đề. Đoán được khảo quan sẽ ra đề gì, rồi tìm văn mẫu của tiền bối đọc thuộc, chẳng phải là vạn sự xong hết sao?
- Về sau thế nào?
Mọi người lại cùng hỏi.
- Về sau ta đọc văn mẫu bên biển đúng một năm, thuộc lòng 500 bài văn mẫu. Sau đó đi tham gia thi hương, lấy đề ra xem, đón trúng phóc rồi. Đề đó ra đã học thuộc lòng, thế là ung dung mài mực, thong thả chấp bút, nhàn nhã viết ra, mùa hè nóng nực mà chẳng nhỏ lấy một giọt mồ hôi. Sau đó ngày công bố bảng, quả nhiên là đỗ cao.
Đám khảo sinh hâm mộ:
- Chậc chậc, Lý tiên sinh đúng là dẫm phải phân chó mà.
Lý Chí cười:
- Nếu như chỉ có một mình ta dùng cách này thi trúng, các ngươi có thể xem như ta may mắn, nhưng ta đã dạy học sinh hai khóa rồi học sinh. Phàm là kẻ nào nghiêm túc nghe lời ta, làm theo lời ta thì không kẻ nào không trúng. Hơn nữa không phải chỉ ở quê hương Phúc Kiến mà cả Giang Tây, Tích Giang gần đó, đề thi hai khóa lền đều bị ta đoán trúng toàn bộ.
Lời này vừa phát ra, lập tức trấn áp toàn bộ, đám khảo sinh tức thì bốc lên hừng hực ngọn lửa mong "ăn may", chớp mắt một cái, lại ủ rũ nói:
- Nhưng hiện giờ cách kỳ thi chẳng còn bao lâu nữa, cho dù có giết chúng tôi cũng chẳng thể học thuộc được 500 bài văn mẫu.
- Đần.
Lý Chí nói:
- Chuyện gì cũng trước lạ sau quen, lần đầu tiên ta không có kinh nghiệm, cho nên mới học thuộc 500 bài, nhưng qua nghiên cứu tỉ mỉ, ba năm sau, ta giảm xuống còn 300 bài, rồi ba năm nữa còn 200 bài.
Hắn càng nói càng kích động, giọng nói trở nên phấn khích:
- Tới năm nay, thành quả mới nhất xuất hiện. Đám học sinh các ngươi có phúc đấy, chỉ cần học thuộc 120 bài, là đảm bảo thuận lợi tới Thuận Thiên phủ thi hương.
Thế là tiếng reo hò làm Thẩm Mặc cứ tưởng mình đang ở chợ, Lý lão sư thì la khản cả giọng:
- Đây là do chính ta tổng kết trải nghiệm bản thân, dùng kinh nghiệm tích lũy nhiều năm, làm ra thành quả mới nhất. Chỉ cần chăm chỉ nghiêm túc nghe lời ta, bất kể là các ngươi trí óc ra sao, chỉ cần trí nhớ dùng được, là có thể thi trúng. Thế là thi cử nhân biến thành lao động thể lực đơn thuẩn rồi, chỉ cần ngươi chịu bỏ công bỏ sức, thêm vào chút may mắn là nhất định có thể thành công! Các ngươi còn do dự cái gì nữa? Có muốn nghe hay không?
- Muốn!
Đám khảo sinh bị hắn dụ dỗ huyết mạch căng phồng, cùng hò hét theo. Hận không thể cởi túi tiền, mua hết tất cả chương trình học của Lý tiên sinh.
Thẩm Mặc cũng kích động :" Xem ra tên Lý Chí này đúng là nhân vật thuộc thời đại của mình rồi, là tên đại bịp."
Nhưng cũng có người không phục, đứng dậy kháng nghị:
- Nói như lời tiên sinh, thì sách thánh hiền không cần đọc nữa ư?
- Đương nhiên, có thời gian rảnh rỗi, chẳng bằng đọc thêm vài bài văn còn có tác dụng hơn.
Lý Chí cười khẩy.
- Nếu như không thông Chu Tử, làm sao trình bày được đại nghĩ của thánh nhân?
Kẻ vệ đạo kia lớn tiếng chất vấn.
- Thánh nhân cái gì? Ai là thánh nhân?
Lý Chí khịt mũi khinh bỉ.
Sinh viên vệ đạo phẫn nộ nói:
- Chu Tử nói :" Trời không sinh thánh nhân, vạn cổ chìm trong đêm tối." Khổng phu tử chính là thánh nhân! Điều này mà ngươi không hiểu à?
- Hả? Không có ông ta thì chúng ta sống trong bóng đêm?
Lý Chí cười khả ố:
- Chẳng lẽ Tam Hoàng Ngũ Đế ban ngày cũng phải thắp đèn lồng đi đường à?
Đám sinh viên không nhịn được cười phá cả lên.
Đám vệ đạo như bị xỉ nhục cực lớn, tức giận cãi lại:
- Khổng phu tử là thánh nhân trong thánh nhân, là chí thánh tiên sư. Bất kể làm cái gì cũng phải theo lời Khổng phu tử. Không thể không học theo, không thể không nghe theo, không cho phép không nghe theo. Ngươi dám dị nghị không?
Nếu như Lý Chí nói có, bọn chúng sẽ đi báo quan lập tức, tóm lấy tên tà giáo dị đoan này.
- Mọi người thấy lời này có đúng không?
Lý Chí hiển nhiên trí tuệ hơn hẳn đám sinh viên cổ hủ có thể đối phó được, hắn dùng chiêu thái cực đẩy câu hỏi sang cho học sinh khác.
- Đúng.
Có mấy tên vệ đạo đáp.
- Vậy ta hỏi ngươi, những người sinh ra trước Khổng phu tử thì học theo ai? Ví dụ như phụ thân Khổng phu tử chẳng hạn, ông ta căn cứ vào cái gì làm người?
Lý Thế cười lạnh:
- Chẳng lẽ ông ta không biết làm người, tới khi sinh ra con rồi mới học theo con mình à?
Bên dưới lại cười rộ lên, đám vệ đạo cứng họng không biết trả lời ra sao?
