So với Khổng phu tử đoan trang điềm đạm phù hợp với khẩu vị của kẻ thống trị, Mạnh Kha huynh là một đại phẫn thanh mà ai thấy cũng ghét.
Nghe nói Chu Nguyên Chương đọc Luận Ngữ thì vô cùng kính phục Khổng Tử. Nhưng đọc Mạnh Tử thì lại cực căm Mạnh Kha huynh ...
Thực ra nói kính phục Khổng Tử chẳng bằng nói Khổng Tử nói những câu ông ta thích nghe, còn cái căm ghét kia, chẳng qua là Mạnh Tử nói những lời ông ấy sợ hãi mà thôi.
Mở cuốn Mạnh Tử gốc ra, xem xem ngôn luận của Mạnh Tử lão nhân gia như thế nào nhé.
" Dân là quý, xã tắc là thứ yếu, vua là nhẹ" Câu nói này không cần phải giải thích, đối với hoàng đế mình ta độc tôn mà nói, bất kể lúc nào ông ta cũng là quan trọng nhất, làm sao chấp nhận lờ nói này.
" Quân chi thị thần như thủ túc, tắc thần chi thị quân vi phúc tâm. Quân chi thị thần như khuyển mã, tắc thần thị quân như quốc nhân. Quân chi thị thần như thảo giới, tắc thần chi thị quân như khấu cừu."
Hay lắm, chỉ cần trẫm đối xử với ngươi không tốt, ngươi coi ta như kẻ thù, đúng là phản rồi.
***Vua xem bầy tôi như tay chân thì bầy tôi xem vua như tâm phúc, vua xem bầy tôi như chó ngựa thì bầy tôi xem vua như người thường, vua xem bầy tôi như đất cỏ thì bầy tôi xem vua như kẻ thù.
"‘Thần thí kỳ quân, khả hồ? Viết: Tặc nhân giả, vị chi tặc ; tặc nghĩa giả, vị chi tàn ; tàn tặc chi nhân. Vị chi nhất phu ; văn tru nhất phu trụ hĩ, vị văn thí quân dã. ’"
Ta *** , thí vua? Trẫm không nhìn nhầm nhứ? Lão Mạnh, ngươi còn câu gì không dám nói nữa?
**Bầy tôi có thể thí vua sao?” Mạnh Tử trả lời, “Kẻ làm hại điều nhân, gọi là Tặc; làm hại điều nghĩa, gọi là Tàn. Kẻ Tàn và Tặc, chỉ gọi là một thằng người mà thôi. Ta nghe chuyện chém đầu một thằng người tên Trụ chứ không nghe chuyện thí vua.”
"Bạo kỳ dân thậm, tắc thân thí quốc vong."
Á à à! Người đâu đem thằng họ Mạnh này giải tới đây, trẫm muốn tru di cửu tộc nhà nó, à không, tri di mười tộc, một trăm tám mươi tộc!!! Trẫm giết hết bọn họ Mạnh.
** Bạo ngược với dân quá mức thì vong mạng mất nước.
May mắn là lão mạnh đã thành người thiên cổ 2000 năm rồi, ngay cả cái mẩu xương cũng chẳng tìm thấy, cho nên hoàng đế các đời không thể làm gì được ông ta.
Vì thế các vị đại lão tuy ấm ức trong lòng, song ngại địa vị Á Thánh của Mạnh Tử, miễn cưỡng nhẫn nhịn những lời ngứa tai vô cùng này. Những người lòng dạ bao la, nhìn xa trông rộng như Đường Thái Tông còn lấy (Mạnh Tử) để viết ( Trinh Quan Chính Yếu), cảnh cáo bản thân và con cháu đời sau.
Ông ta nói với các đại thần :" Đạo làm vua, trước tiên có người dân trong lòng. Nếu tổn hại bách tính để làm lợi cho mình, thì như kẻ ăn quá tham vỡ bụng mà chết. Nếu muốn thiên hạ ổn định, thì tự thân phải chính trực, nếu không trên không nghiêm thì dưới sẽ loạn."
Ngụy Chinh nói với ông ta: Thần nghe cổ nhân bảo "Vua là thuyền, dân là nước. Nước có thể đẩy thuyền, cũng có thể lật thuyền"
Đường Thái Tông cũng sợ câu ấy, coi nó như thánh chỉ răn mình.
Cho nên nói đạo của Mạnh Tử là lấy dân làm gốc; kiềm chế bản thân, lo cho bốn biển, quốc thái dân an, trung quan ủng hộ.
Nhưng tới lượt Chu Nguyên Chương làm hoàng đế thì Mạnh Tử lão huynh gặp phải báo ứng.
Chu hoàng đế trước khi làm vua, từng chăn trâu, từng làm hoàng thượng. Không có văn hóa, không kính trọng ai hết, đối với thứ như văn minh, văn hóa, nhân văn có tâm tình chống đối mạnh mẽ. Vì thế ông ta không giống các vị hoàng đế trước kia, chẳng nể mặt Á Thánh.
Nói một cách công bằng thì Chu Nguyên Chương là một trong số vị hoàng đế suy nghĩ cho dân nhất trong tất cả các vị hoàng đế xưa nay.
Nhưng vì ông ta bị giới hạn bởi tri thức cá nhân, không sao hiểu nổi thế nà là tư tưởng triết học thực sự. Ông ta không biết rằng triết học chân chính là trình bày chân lý, triết học có thể bị tiêu diệt, nhưng chân lý là vĩnh hằng.
Cho nên ông ta ngây thơ cho rằng chỉ cần dựa vào quyền lực hoàng đế, xóa bỏ dấu ấn về Mạnh Tử, là có thể lật đổ điều đáng sợ " nước có thể lật thuyền".
Vì thế ông ta làm cái việc hết sức nực cười bịt tai trộm chuông ...
Năm Hồng Vũ thứ hai, Chu Nguyên Chương đọc Mạnh Tử, tới đoạn "Quân chi thị thần như thảo tề, tắc thần thị quân như khấu cừu" , dạy người ta không để lệnh vua vào mắt! Liền đọc Mạnh Tử một cách thật kỹ lưỡng, phát hiện ra nhiều lời cực kỳ phản động, Chu Nguyên Chương giận dữ điên cuồng, nghiến răng nghiến lợi nói:
- Nếu như lão tiểu tử này sống tới ngày hôm nay, thế nào ta cũng lột da lão.
Vì thế hạ chiếu thư hủy bỏ mọi đãi ngộ của Mạnh Tử, đưa ông ta ra khỏi miếu Khổng Tử. Đồng thời hạ nghiêm lệnh trong chiếu thư, nếu như có kẻ can gián, xử tội đại bất kính, giết ngay tại chỗ.
Thánh chỉ vừa xuống, văn võ bá quan trong triều hoảng hốt, mọi người đều là tín đồ Khổng Mạnh, không chấp hành mệnh lệnh không được, chấp hành mệnh lệnh thì lại thấy hoang đường. Liền một mặt trì hoãn Chu Nguyên Chương, một mặt dùng hết khả năng có thể, thay đổi suy nghĩ của hoàng đế.
Các học sinh giáo viên của Quốc tử giám quỳ trước ngọ môn can gián, khi đó hình bộ thượng thư Tiền Đường để ngực trần, dùng xe kéo quan tài vào đại nội lấy mạng can gián, tức thì bị ngự lâm quân bắn trúng một mũi tên, nhưng Tiền Đường vẫn lớn tiếng nói:
- Thần có thể chết vì bảo vệ danh dự Mạnh Tử, thì cũng là vinh quang rồi.
Chu Nguyên Chương rốt cuộc cũng hiểu ra thế nào là sức mạnh tín ngưỡng, bị khí thế không sợ chết của người đọc sách làm khiếp sợ, không dám đối địch với người đọc sách trong thiên hạ, vì thế lệnh thái y trị thương cho Tiền Đường.
Thấy hoàng đế đã có dao động, các đại thần hùa nhau dâng thư, thỉnh cầu thay đổi ý chỉ, Khâm thiên giám cũng nói :" Thời tiết bất thường là điềm báo trước trời sắp nổi giận, phải chăng bệ hạ có chính sách hành động gì khiến cho trời cảm thấy bất an?" Điều này cho Chu hoàng đế cái cớ xuống nước, chuyện tới đó là thôi.
Vài năm sau bình an vô sự, mọi người quên hết việc này, chỉ coi là hoàng đế nhất thời lên cơn thần kinh.
Nhưng không một ai ngờ rằng, Chu hoàng đế thù dai tới mức "hận này mãi mãi không nguôi được" ... Chu Nguyên Chương hoàn toàn không quên thù hận với Mạnh Tử, chỉ có điều khi ông ta mải mê giết đại thần, giết vương công, giết võ tướng, giết quan viên, giết tới hăng hái say sưa, không có thời gian để ý tới Mạnh Kha lão tiên sinh mà thôi.
Nhưng tới năm Hồng Vũ thứ 20, Chu hoàng đế nhìn quanh, phát hiện ra không còn ai để giết nữa, quần thần cúi rạp dưới chân ông ta, ông ta thở hơi mạnh một cái thôi là cả sơn hà đều rung chuyển.
Chu lão đại lấy làm đắc ý lắm, thấy rằng không còn một kẻ địch nào dám đấu lại mình nữa rồi. Vì thế trực tiếp hạ thánh chỉ, tịch thu sách Mạnh Tử, bất kỳ hành vi đọc, giảng, truyền bá, in ấn nào đều là phạm pháp, không những bị xỏa bỏ, mà còn truy cứu trách nhiệm pháp luật.
Nhưng các đại thần nói : Không được, Chu thánh nhân mà ngài tôn sùng nhất đem Mạnh Tử liệt vào Tứ Thư, ngài cũng đã hạ thánh chỉ, đem Tứ Thư là tài liệu dạy học duy nhất cho người đọc sách thiên hạ. Chuyện này không thể nói ra rồi lại thay đổi, nếu không dù bệ hạ anh minh phủ định Chu thánh nhân, thì đối với người đọc sách trong thiên hạ và thần tử mà nói, đều là điều rất nghiêm trọng.
Chu Nguyên Chương nghe thế cũng thấy có chút đạo lý, liền vỗ đầu nói, thế thì cắt bớt đi, liền đem những câu từ ông ta không thích nghe, không muốn thấy, phản cảm, khó chịu xóa bỏ sạch sành sanh. Soạn ra một bản Mạnh Tử bị cắt xén, phát hành trong phạm vi cả nước, làm tài liệu hoa giáo chỉ định cho các sĩ tử.
Ông ta nghiêm cấm các cấp khảo thi, không cho phép nằm ngoài phạm vi sách chỉ định, kẻ nào dám dùng một câu ngoài, hừ hừ, hậu qủa ngươi tự biết ..
Dưới sự đấu tranh không ngừng của các đại thần, tới năm Chính Đức, lệnh cấm đã dần dần được nới lỏng, ngay cả hoàng đế cũng chẳng xem trọng điều cấm này nữa, nhưng ngại tổ chế, cho nên mới dùng ( Mạnh Tử cắt xén), làm sách giáo hoa mà thôi.
Có điều tới lượt Gia Tĩnh làm hoàng đế, vì ông ta lên ngôi không theo cách chính thống, nên lúc nào cũng giương cao lá cờ thái tổ gia, thái độ với Mạnh Tử vô cùng nghiêm khắc, trấn áp tất cả người vệ đạo, cho nên người đọc sách gần 20 năm qua, hoàn toàn không biết (Mạnh Tử) còn có một bản khác trọn vẹn hơn, cho nên Triệu Trinh Cát mới đem bản in thời nhà Tống kia coi như của báu.
Thẩm Mặc dù đã thuộc lòng toàn văn Mạnh Tử từ chỗ Đường Thuận Chi rồi, nhưng sự kinh ngạc lúc này hoàn toàn không phải là giả bộ -- Y không biết Triệu lão phu tử xưa nay luôn khuôn phép nghiêm ngặt vì sao lại lấy sách cấm ra đưa cho mình.
Triệu Trinh Cát lại tưởng rằng Thẩm Mặc ít thấy nên lạ, nói nhỏ:
- Bộ sách này vào thời Chính Đức vẫn có thể mua được, nhưng mấy chục năm qua, Cẩm Y Vệ tra xét nghiêm ngặt, người bình thường không thể thấy được.
Thẩm Mặc gật đầu, hỏi khẽ:
- Đại Châu công, ngài đưa cho hạ quan quyển sách này không phải chỉ là để cất dấu thôi chứ?
- Đương nhiên không phải ròi, sách là dùng để xem, cất đi cho mọt nó cắn à?
- Cái này...
Thẩm Mặc không biết phải nói thế nào, nghĩ một lúc mới ngập ngừng nói ra:
- Không phải là ngài chú trọng đạo chính thống nhất sao? Vì sao lại bảo hạ quan xem "sách cấm"?
Chú trọng chính thống, chính là cách nói uyển chuyển với người vệ đạo.
- Thế nào là chính thống? Chính là Khổng Mạnh.
Triệu Trinh Cát nghiêm mặt nói:
- Thân là đệ tử nho gia, nghiên cứu Mạnh Tử Toàn Thư, chính là giữ vững chính thống.
- Vậy tổ chế thì sao?
Thẩm Mặc hỏi.
- Tổ Chế?
Vẻ mặt Triệu Trinh Cát tức thì trở nên ảm đạm, trầm mặc thật lâu mới chậm rãi nói:
- Tay gấu và vây cá không thể có cả hai, ta giữ đạo chính thống.
Ông ta ngửa đầu lên, sắc mặt thâm trầm:
- Những năm qua ta luôn suy nghĩ, cái quốc gia này làm sao vậy? Vì sao cả quốc gia to lớn cứ trong loạn ngoài họa liên miên không dứt. Nhìn qua thì có vẻ như cường đại thật đấy, thức chất là ngoài mạnh trong yếu, ngay đám giặc Oa nho nhỏ cũng không đối phó được, ngay cả người dân của mình cũng không nuôi dưỡng nổi. Ta tin rằng nhất định đã có vấn đề ở chỗ nào đó.
Thẩm Mặc chậm rãi gật đầu, nghe Triệu Trinh Cát tiếp tục nói:
- Nếu như xảy ra vấn đề, vậy nhất định là vấn đề từ chỗ kẻ làm quan chúng ta ... Quan viên địa phương chỉ biết hiếp đáp người dân, vơ vét tiền tài. Quan viên kinh thành chỉ biết trừ người khác phái, tranh quyền đoạt lợi. Cả cái quan trường thối tha nhơ nhớp, quốc gia làm sao không loạn cho được.
- Chẳng lẽ chúng ta lấy Nho gia trị thiên hạ là sai thật hay sao?
Triệu Trinh Cát lắc đầu, kiên định nói:
- Không! Đạo Khổng Mạnh đã truyền thừa 2000 năm rồi, lịch sử đã chứng minh, phàm là quân thần tuân thủ nghiêm ngặt, là thiên hạ thái bình thịnh vượng ... Cho nên ta tin đạo Khổng Mạnh không sai, sai là ở chỗ đám học sinh chúng ta không học tốt.
Thẩm Mặc gật đầu, y không khỏi nhìn Triệu lão phu tử với con mắt khác, đây mới là người vệ đạo chân chính.
- Về sau ta đột nhiên hiểu ra, vì sao Nho học ta lại gọi là đạo Khổng Mạnh, bởi vì Khổng phu tử và Mạnh phu tử là đạo chính thống, Khổng không thể rời Mạnh, Mạnh không thể thiếu Khổng. Tách nó ra, không phải là đạo Khổng Mạnh hoàn chỉnh là giả nho học.
Giọng Triệu Trinh Cát lớn dần, có một khoái cảm phát tiết tâm sự giấu kín:
- Vì sao lại nói như thế? Vì Khổng Tử truyền thụ đạo nhân giả trị nhân, còn Mạnh Tử dạy nhân giả lấy dân làm gốc, hai thứ này không thể thiếu một. Không hiểu đạo trị nhân, thì không biết khống chế thần dân, quốc gia không có trật tự, quân chủ không có quyền uy, sẽ xuất hiện loạn lạc; không hiểu thế nào là lấy dân làm gốc, sẽ coi người dân là cỏ rác tùy ý trà đạp, quốc gia càng loạn hơn.
- Sở dĩ ta nói với ngươi những lời này vì Quốc tử giám sớm muộn cũng là của ngươi.
Triệu Trinh Cát đứng dậy chắp tay:
- Chuyết Ngôn, mong ngươi trở về xem kỹ cuốn sách này, nếu như cảm thấy có đạo lý, hi vọng ngươi giảng giải cho học sinh, dù là không phải trực tiếp, mà âm thầm chuyển hóa cũng là công đức vô lượng rồi. ... Nếu như tương lai ngươi nắm quyền, càng nên nghe lời giáo huấn của Mạnh phu tử, chỉ cần có chút kính úy này, làm quan sẽ không thể xấu được, biết trân trọng nhân dân, bất kể làm gì cũng không thẹn với lòng.
Thẩm Mặc nghe thế vái thật sâu:
- Học sinh thụ giáo rồi.
- Chuyết Ngôn, tin ta đi, chúng ta không cô độc.
Triệu Trinh Cát đỡ y dậy, có chút kích động nói:
- Rất rất nhiều người đều đang suy nghĩ, Đại Minh chúng ta rốt cuộc làm sao vậy. Ta tuy về hưu, nhưng không định về nhà, mà sẽ đi khắp các nơi giảng dạy, tuyên truyền đại nghĩa của Mạnh Tử.
Thẩm Mặc gật đầu:
- Hạ quan cố gắng giúp đại nhân trừ bỏ bớt phiền phức.
- Yên tâm đi, ta tốt xấu gì cũng xuất thân lễ bộ thượng thư, bọn chúng không dám động đến ta đâu.
Triệu Trinh Cát cười:
- Nếu động đến thật thì càng tốt, ta chỉ sợ chuyện không ầm ĩ lên, ầm ĩ mới thu hút được sự chú ý của mọi người, làm ít hiệu quả nhiểu, bớt được tinh lực.
Đem cuốn Mạnh Từ dùng khăn lụa bọc lại cẩn thận, cất vào trong lòng, Thẩm Mặc liền muốn cáo từ, Triệu Trinh Cát đứng dậy tiễn y, đột nhiên nói một câu:
- Có một số chuyện, ngươi nhìn thấy cảm nhận thấy, không nhất định là chân tướng.
Thẩm Mặc ngạc nhiên, không biết lời này của ông ta có ý gì, hỏi tới thì Triệu Trinh Cát cười :
- Thời gian chưa tới, tới lúc đó rồi sẽ biết.
Thẩm Mặc nghe thế thì cười méo miệng, đây đúng là quả báo tức thì. Mình vừa mới lừa Cao Củng, không ngờ chưa được vài ngày đã bị người khác lừa.
Triệu Trinh Cát dù sao là người thành thực, thấy mặt mày y nhăn nhó, lại nói một câu không đầu không cuối:
- Cao Củng không phải là người hai mặt, dù tính cách có nóng nảy, nhưng có thể tin được.
Hỏi thêm nữa thì Triệu Trinh Cát đóng chặt miệng, hoàn toàn từ chối trả lời.
Bảo Tam Xích ở lại nhận sách, đưa tới Quốc tử giám, còn Thẩm Mặc mang "sách cấm" đi trước một bước; xin phép Cao Củng nghỉ 2 canh giờ là 2 canh giờ, muộn một chút cũng sẽ bị mắng té tát, làm người ta thật không sao tiếp thụ nổi.
Ngày hôm sau, Triệu Trinh Cát lên đường rời kinh, nghe nói có rất nhiều người thuộc Từ đảng, cùng cả quan viên vô đảng tới Thập Lý Trường đình tiễn chân.
Có người nói , ngươi thấy mình ra sao, đừng có thấy khi còn tại vị, bởi vì người ta kính ngươi là kính chức quan, kính mũ ô sa, mà không phải kính con người của ngươi ... Nếu đổi lại bất kỳ kẻ nào ngồi vị trí của ngươi, cũng sẽ được người ta bợ đỡ như vậy thôi.
Hiện giờ Triệu Trinh Cát đã mất chức rồi còn có nhiều người nhớ tới ông ta, tiếc cho ông ta, không ngại đắc tội với quyền quý tới tiễn chân, đó mới là kính trọng với bản thân con người ... Làm người chỉ là làm nhất thời, làm người thì làm cả đời, Triệu lão phu tử mặc dù thất chí trên quan trường, nhưng nhân sinh tuyệt đối là thành công.
Có điều Thẩm Mặc không đi tham gia náo nhiệt, hôm qua đã tới tiễn rồi, hôm nay còn tới nữa thì làm ra vẻ quá . Cho nên y ngồi ngay ngắn trên bàn làm việc muốn kiếm tra đại cương dạy học của mình, nhưng không sao nhập tâm được, bởi vì vừa mới tĩnh tâm lại, là thấy từng câu từng chữ trong Mạnh Tử hiện ra.
Thẩm Mặc biết những lời nói đó không hợp thời, dạy cho học sinh sẽ có rắc rối, nhưng dụ hoặc chính trị "lấy dân làm gốc" thật sự quá mạnh, làm y không kìm được kích động mạo hiểm.
"Làm sao thế này?" Thẩm Mặc vỗ mạnh vào mặt mình, để bản thân tỉnh táo lại, tự hỏi bản thân :" Triệu Trinh Cát đưa ta cuốn Mạnh Tử rốt cuộc là có ý gì? Ông ta không thân không quen với ta, vả lại vừa mới trừ bỏ hiềm khích, vì sao coi trọng ta như thế? Chẳng lẽ thực sự vì ta là người ai thấy cũng thích sao?"
Hiển nhiên không phải là như thế, Thẩm Mặc vẫn tự biết mình, bản thân không phải là loại hình mà Triệu Trinh Cát ưa thích, cho dù có muốn truyền đạo, cũng phải tìm Trương Cư Chính, chứ không phải tên gia hỏa lắm dục vọng như y.
- Có âm mưu...
Nghĩ mãi nghĩ mãi, Thẩm Mặc không cẩn thận phát ra tiếng.
- Âm mưu gì?
Liền nghe giọng Cao Củng vang lên ở cửa.
Thẩm Mặc giật nảy mình, vội cố trấn tĩnh nói:
- À , đại nhân, hạ quan đang nghĩ thế cục của Đông Nam, không nhìn thấu hành động của giặc Oa.
May là đầu óc y xoay chuyển nhanh, Cao Củng mới không phát giác ra, còn nói thuận theo lời của Thẩm Mặc:
- Ài, nói ra toàn là chuyện hay ho do tên ngu xuẩn Vương Bản Cố kia làm.
Tới đó cười khẩy:
- Đường đường Đại Minh mà phải vứt bỏ tín nghĩa để bắt một tên thủ lĩnh giặc Oa, dùng loại thủ đoạn đê tiện, chẳng những không làm gì được giặc Oa còn làm mất tín nghĩa của triều đình, đúng là được không bằng mất.
Thẩm Mặc cười, không tiếp lời mà đứng dậy chắp tay nói:
- Mời đại nhân vào, ngài có việc cứ gọi hạ quan một tiếng, cần gì phải tự mình tới.
- À, ta vừa từ Hàn lâm viện về, thuận đường ghé qua chỗ ngươi mà thôi.
- Xem dáng vẻ cao hứng của đại nhân, xem ra là có chuyện vui rồi.
- Ha ha ha, có phải chuyện vui hay không phải xem ngươi nghĩ thế nào.
- Liên quan tới hạ quan sao?
Thẩm Mặc hỏi.
- Đúng.
Cao Củng gật đầu:
- Theo quy chế, Vương phủ có bốn thị giảng, nhưng hiện giờ Dụ vương gia chỉ có ba người, Hàn lâm viện phải tiến cử hai người tới, hôm nay bọn họ hỏi ý kiến của ta, ta liền tiến cử ngươi.
