Nghe nói ai cũng có phần, đám học sinh mặt mày ủ dột, nhưng không một ai dám lên tiếng, đều ngoan ngoãn dải giấy mài mực, chuẩn bị viết chữ.
Nhưng lại nghe Thẩm Luyện trầm giọng nói:
- Vừa rồi ai không ngồi ở chỗ thì giờ đứng hết lên.
Thẩm Tương, đám Thẩm Trang đều thành thật đứng dậy, Thẩm Kinh cũng kéo Thẩm Mặc, hai người cùng đứng lên.
- Giỏi lắm, lại là mấy đứa các ngươi.
Thẩm Luyện mặt lạnh tanh:
- Còn thêm một khuôn mặt mới... Nếu như không muốn ngồi thì hôm nay cứ đứng mà nghe giảng đi.
Nói rồi ánh mắt chuyển xuống sách, không nhìn bọn họ thêm lấy một cái.
Bất lực đứng ở hàng cuối cùng, nhìn đám học sinh cúi đầu viết chữ, trong lòng Thẩm Mặc trào dâng cảm giác hoang đường:" Con bà nó, không ngờ ta lại bị phạt đứng."
Tám chữ viết một trăm lần, còn phải tỉ mỉ cần thận, nếu cẩu thả thì phải viết lại. Đây là một việc khổ sai phí thời gian phí công sức, phải mất nửa canh giờ, một học sinh tuổi khá cao mới cung kính trình lên tiên sinh. Mặc dù cánh tay tê dại, nhưng không dám có chút lộn xộn nào.
Thẩm tiên sinh xem từng chữ một mới đặt qua một bên, nói:
- Đọc sách tiếp đi.
Học sinh kia vội vàng cung kính vâng lời, quay về chỗ ngồi lấy sách ra, là một quyển Đại Học, hắn lại thấp thỏm đi tới. Cung kính đặt sách trước bàn tiên sinh, nói:
- Tiên sinh, hôm qua vừa học tới chương "kinh".
- Đọc.
Thẩm tiên sinh khẽ gật đầu.
- Đại học chi đạo, tại minh minh đức, tại thân dân, tại chỉ vu chí thiện...
Học sinh kia chắp tay sau lưng, đầu lắc lư kéo dài giọng bắt đầu đọc. Mấy câu đầu còn hết sức lưu loát, nhưng tới "vật cách nhi hậu tri chí, tri chí nhi hậu ý thành..." Thì bắt đầu ngắc ngứ, đợi tới khi đọc xong "quốc trì nhi hậu thiên hạ bình." Thì hoàn toàn cứng họng, ấp a ấp úng như gà mắc tóc, đọc không ra nổi một chữ.
***
“Đạo đại học
Mục đích của sự học rộng cốt làm sáng cái Đức sáng của mình, cốt khiến cho người ta tự đổi mới, cốt khiến cho người ta dừng ở chỗ chí thiện.
Biết chỗ phải dừng thì sau mới có chí hướng xác định được. Có chí hướng xác định rồi sau mới có tĩnh tâm. Tĩnh tâm rồi sau tính tình mới được an hòa. Tính tình an hòa rồi sau mới suy nghĩ chín chắn. Suy nghĩ chính chắn rồi sau mới đạt được chí thiện. Vật gì cũng có gốc ngọn, việc gì cũng có đầu cuối. Biết được chỗ trước, chỗ sau của sự vật, thì tiến gần đến mục đích của sự học vậy. “
- Tự mình xem còn bao nhiêu câu.
Thẩm tiên sinh đẩy sách tới trước mặt hắn, tên học sinh kia nhìn qua một cái ủ rũ nói:
- Còn có ba lời tám câu nữa.
Nói rồi sợ hãi rụt rè đưa tay trái ra, nhắm mắt lại run giọng nói:
- Xin tiên sinh phạt thật nặng.
Thẩm tiên sinh giơ cao thước, không chút thương xót đánh thật mạnh xuống lòng bàn tay của học sinh kia.
Một tiếng "chát" đanh gọn, làm tất cả học sinh trong phòng rùng mình , ngay cả Thẩm Mặc cũng cảm thấy có gió luồng gió lạnh thổi sau lưng.
Học sinh kia tay lập tức bị đánh bạt xuống, đau tới mức mặt mũi vặn vẹo, nhưng không dám né tránh, cũng không dám lên tiếng, chỉ dám cầm tay phải đỡ lấy tay trái. Bàn tay trái kia sưng vù lên. Nước mắt hắn nhỏ xuống tí tách, nhưng cắn trăng vẫn không dám rên lên một tiếng nào.
"Bà nó!" Nhìn thấy Thẩm Kinh trán đầy mồ hôi, Thẩm Mặc nhỏ giọng hỏi:
- Ngươi đã bị đánh chưa?
Thẩm Kinh gật đầu, làm động tác im lặng, bảo y đừng nói nhiều.
Thẩm Mặc chỉ đành ngậm miệng, nhìn lại học sinh kia bị đánh xong vẫn chưa được đi xuống, mà đứng ở bên bàn, vừa lau nước mắt, vừa cung kính nghe tiên sinh đọc. Chính bắt đầu từ đoạn "vật cách nhi hậu trì chí" mà hắn ấp úng.
Chỉ nghe Thẩm tiên sinh giọng đều đều giảng hết đoạn "kinh", rồi lại giang sang đoạn đầu tiên của thiên "truyện", từ "sở vị thành kỳ ý giả, vô tự khi dã" cho tới tận "phú nhuận ốc, đức nhuận thân, tâm nghiễm thể bàn, cố quân tử tất thành kỳ ý. " kết thúc.
Sau khi giảng xong, lại lệnh cho học sinh kia cầm sách đọc lại. Đợi đọc xong hết mới tha cho hắn trở về chỗ ngồi đọc sách, đợi tới ngày mai kiểm tra lại.
Người kia xuống rồi, lại có một học sinh nhỏ tuổi hơn trình chữ lên, tiên sinh kiểm tra hoàn tất cũng bảo hắn đọc sách. Học sinh đó lấy sách đặt lên bàn của tiên sinh, bản thân đứng chắp tay sau lưng, nhỏ giọng nói:
- Tiên sinh, hôm qua học bốn mươi câu "điểu dân phạt tội".
Thì ra là hắn đọc Thiên Văn Tự.
***thương dân phạt kẻ có tội.
Đoàn này này đọc có vần có điệu, vang vang thuận miệng, rất dễ đọc thuộc, học sinh kia mau chóng đọc xong, chỉ có sai sót nhỏ hai chữ, nhưng vẫn bị đánh đòn.
Học sinh phía sau theo thứ tự đi lên, là một đứa bé đọc Tam Tự Kinh, cũng có thanh niên đọc Mạnh Tử, mặc dù nội dung khác nhau nhưng đọc sai đều bị đánh đòn... Thẩm tiên sinh dạy học cực nghiêm, quên câu, nhầm câu chưa nói, dù là âm điệu sai, thêm vài chữ "à...à" cũng đánh tuốt không sót một ai.
Suốt cả một buổi sáng, Thẩm Mặc còn chưa thấy một học sinh nào may mắn thoát nạn, không khỏi liếc nhìn Thẩm Kinh, ý tứ là :" Cuối cùng biết vì sao ngươi không muốn đi học rồi."
Thẩm Kinh làm ra vẻ :" Không ngờ ngươi lại không biết." Rồi tiếp tục đứng nghiêm nghị.
Thẩm Mặc đúng là không biết thật, nhà y nghèo, không nộp nổi tiền tu sửa trường học, nên ở luôn nhà tự học, dù sao học thức của cha cũng hơn những thục sư bình thường. Trước kia nói với Lý huyện lệnh câu mấy tuổi tiến học, chẳng qua chỉ là cách nói sĩ diện mà thôi. Biết chắc Lý huyện lệnh không có hứng thú hỏi tới, nếu không Thẩm Mặc chỉ còn cách nói học ở nhà rồi.
Thẩm Hạ tính tình ôn hòa, lại cực kỳ thương y, tất nhiên không nỡ đánh y một cái nào, khiến cho trong ký ức của Thẩm Hạ không có cái chuyện đọc không được là ăn đòn.
Thấy mặt trời đã đứng bóng, Thẩm Mặc đột nhiên ngửi thấy mùi thức ăn, ánh mắt bất giác hướng ra ngoài ô cửa sổ, liền thấy nhà ăn nhỏ ở tây sương phòng đã bày sẵn thức ăn. Y tức thì cảm thấy bụng réo ùng ục, chỉ nóng lòng trông đợi tan học.
Nhưng còn mấy học sinh chưa đọc xong, tiên sinh cũng không hề có ý dừng lại, tới tận nửa canh giờ sau, khi học sinh cuối cùng đọc bài xong mới phất tay nói:
- Tan học đi.
Đám học sinh cũng không dám giải tán ngay, mà cùng đứng dậy cúi đầu đồng thanh:
- Tạ ơn tiên sinh, mời tiên sinh đi trước.
Thẩm tiên sinh đứng dậy, liếc nhìn mấy kẻ bị phạt đứng một cái, rồi cất bước bỏ đi.
Đám học sinh lúc này mới tranh nhanh chạy ra khỏi học đường, tới nhà ăn nhỏ ăn cơm.
Thẩm Mặc cũng muốn chạy đi, nhưng lại bị Thẩm Kinh giữ lại:
- Ngươi muốn đi đâu?
- Không thấy bọn họ chạy hết rồi à?
Thẩm Mặc sốt ruột:
- Còn không đi tới canh cũng chẳng có mà húp.
Thẩm Kinh dở khóc dở cười nói:
- Tiên sinh còn chưa cho đi, ai dám đi chứ?
Thẩm Mặc thở dài, cảm thấy hai chân tê dại, muốn ngồi xuống nhưng thấy người bên cạnh đều đứng đàng hoàng, chỉ đành dựa lưng vào tường, cố đứng cho thẳng, lẩm bầm:
- Làm sao mà chịu nổi đây...
Thẩm Mặc khẽ nói:
- Ngày mai chúng ta trốn học đi.
Thì ra Thẩm tiên sinh có một điều lạ, đó là tuyệt đối không điểm danh, học sinh muốn học thì tới, không muốn học thì thôi, ông ta sẽ không truy cứu. Chỉ có một điều, đã qua cái cửa này, là phải giữa nghiêm quy củ, không được có chút sai lệch nào.
