Vừa qua giờ trưa, Lâm Kiệt đã chạy vào văn phòng, khẽ nói: "Anh cả, ban chuyên án của tỉnh đến rồi, họ đã gặp và nói chuyện với giám đốc Sở Công an huyện, bây giờ trưởng ban chuyên án đang chờ anh ở phòng họp, muốn nói chuyện riêng với anh."
"Còn muốn nói chuyện riêng với tôi?" Vương Các Đông cau mày, đằng nào cũng phải gánh tội, binh đến tướng chặn, nước tới đất ngăn, kệ ông ta, anh mệt mỏi đứng dậy, vươn người, hít thở sâu rồi đi ra ngoài cửa.
Vừa bước vào cửa, Vương Các Đông có nằm mơ cũng không thể ngờ được rằng trưởng ban chuyên án được tỉnh cử xuống lần này lại là một gương mặt quen thuộc.
Người đối diện khoảng chừng sáu mươi tuổi, tóc hơi bạc, đeo kính, mặc bộ trang phục cảnh đô bậc một, ông ngồi trong ghế, nhìn thấy Vương Các Đông, hơi cau mày, sau đó đứng dậy, chặc lưỡi: "Chưa phá được án chứ có gì đâu mà mặt mày u ám thế này, sao, tối hôm qua không ngủ hả?"
Vương Các Đông bối rối nhìn ông ta: "Đại… Anh cả, sao lại là anh đến đây?"
Hóa ra vị cảnh sát nhiều tuổi này tên là Chu Quốc Sơn, khi mới làm cảnh sát, Vương Các Đông được nhận vào đội Trinh sát hình sự của một huyện khác, còn Chu Quốc Sơn là phó giám đốc công an phụ trách điều tra hình sự của huyện đó, Vương Các Đông đã theo ông suốt sáu năm, cùng phá khá nhiều vụ án lớn.
Chu Quốc Sơn đánh giá anh rất cao, cũng chính là Chu Quốc Sơn đã một tay dìu dắt anh, có thể coi là lãnh đạo kiêm thầy giáo, là người có công phát hiện khả năng của Vương Các Đông. Sau này vì năng lực phá án xuất sắc, Chu Quốc Sơn được điều thẳng lên Bộ Công an, rồi sau đó lại được cử xuống làm trưởng một phòng thuộc Sở Công an tỉnh, kiêm chỉ đạo viên, với chức danh chuyên môn là chuyên gia cao cấp, đồng thời mấy năm nay còn kiêm nhiệm làm giáo sư điều tra hình sự ở học viện bồi dưỡng nâng cao của Sở Công an tỉnh, có kiến thức lý luận uyên thâm và trải nghiệm thực tiễn vô cùng phong phú trong lĩnh vực điều tra hình sự, rất nhiều lãnh đạo phụ trách điều tra hình sự của nhiều địa phương trong tỉnh đều là học trò của ông.
Từ khi lãnh đạo cũ bị điều lên Bộ Công an, Vương Các Đông rất ít liên lạc với ông, mấy năm trước sau khi ông được điều về tỉnh, tết năm nào Vương Các Đông cũng đến nhà Chu Quốc Sơn chúc tết. Lần này, có nằm mơ anh cũng không ngờ rằng trưởng ban chuyên án do Sở Công an tỉnh thành lập vào sáng sớm lại là vị lãnh đạo cũ của anh.
Chu Quốc Sơn nhìn Vương Các Đông nói: "Hơn một tháng nay, huyện các cậu liên tục xảy ra ba vụ đầu độc mưu sát với tính chất vô cùng độc ác, nhất là người chết trong vụ hôm qua lại là vợ chồng trưởng công an một thị trấn trong huyện, nơi xảy ra vụ án lại là khu đô thị của lãnh đạo huyện ủy chỗ các cậu, làm chấn động cả hai cấp lãnh đạo tỉnh và thành phố. Nửa đêm hôm qua nhận được tin, sáng sớm nay công an tỉnh lập tức triệu tập cuộc họp khẩn cấp, trong cuộc họp lập tức thành lập ngay một ban chuyên án trên danh nghĩa công an tỉnh, khẩn cấp đến huyện các cậu để tiếp quản công tác điều tra tiếp theo của vụ án này. Tôi nghe nói là vụ án xảy ra ở huyện các cậu, lo rằng lần này cậu sẽ rất vất vả, nên tự ứng cử làm trưởng ban chuyên án, đến huyện các cậu xem thế nào, nhân tiện ít nhiều cũng đỡ được cho cậu một chút."
Mắt Vương Các Đông hoe đỏ, vừa cảm kích lại thấy có lỗi, nói: "Anh… anh cả, đã mấy năm nay anh không còn phải trực tiếp làm án, lần này vì em mà…"
Chu Quốc Sơn mỉm cười nhẹ nhàng, bảo: "Vụ án này tôi cũng nghe qua tình hình, hung thủ chưa từng lộ diện khi gây án, hai lần trước camera giám sát đều không ghi hình được mặt mũi của hung thủ, những người khác đều sợ việc điều tra vụ án lớn này cuối cùng sẽ đi vào bế tắc, ảnh hưởng đến tiền đồ, cho nên trong cuộc họp không ai chủ động nhận tiếp quản vụ án này. Đằng nào thì hai năm nữa tôi cũng về hưu rồi, cũng chả còn tiền đồ gì mà tính toán, trước cuộc họp tôi đã nói với Phó giám đốc sở Diêu về nguyện vọng của mình, anh ấy cũng biết tôi chính là người đã dìu dắt cậu, hiểu ý tôi, cho nên trong cuộc họp anh ấy chỉ đích danh tiến cử tôi dẫn đội, những người khác càng không có ý kiến gì."
"Nhưng… nhưng vụ án này thực sự rất khó điều tra, nếu… nếu cứ kéo dài mãi không xong, khiến anh sắp về hưu rồi mà còn mất mặt thì sao?"
Chu Quốc Sơn cau mày: "Sao cậu lại thiếu niềm tin vào mình thế hả?"
"Em…"
Chu Quốc Sơn gật đầu: "Lần này, trên danh nghĩa thì tôi là trưởng ban chuyên án do tỉnh cử xuống, tổng chỉ huy công việc phá án thực tế vẫn là cậu."
"Sao lại là em?" Vương Các Đông hơi ngạc nhiên, xảy ra sự việc như thế này, mình bị điều xuống bộ phận dưỡng lão cũng không có gì là lạ, làm sao còn có thể để mình chỉ đạo việc phá án?
"Cậu đã từng theo tôi mấy năm liền, tôi cũng có chú ý theo dõi những vụ án cậu phá được trong mấy năm gần đây, tôi không hề nghi ngờ năng lực phá án của cậu. Vụ án xảy ra ở huyện Kim, cậu nắm tương đối rõ về tình hình trong huyện, tôi không nắm được chi tiết toàn bộ sự việc mà chỉ đạo công việc phá án, hiệu quả chắc chắn sẽ không tốt, cho nên quyền chỉ huy vẫn thuộc về cậu. Cậu phải tin tưởng vào bản thân mình. Trước khi đến, tôi có nói chuyện với mấy vị lãnh đạo trên tỉnh về cậu, trao đổi về hình thức xử lý đối với cậu, họ đều khẳng định năng lực phá án của cậu, lãnh đạo tỉnh cũng có nghe nói về những vụ án cậu đã từng phá được, nên họ đều nhất trí để cậu tiếp tục phá vụ án này. Tôi đã giúp cậu xin thêm nguồn lực, biết là đội Trinh sát hình sự huyện cậu ít người, năng lực cấp dưới còn kém, nên đã xin công an tỉnh điều mười cán bộ kỹ thuật cốt cán có kinh nghiệm xuống phối hợp giúp cậu phá án. Ngoài ra, bên công an thành phố cũng sẽ điều người sang. Đồng thời, lãnh đạo tỉnh đã phê chuẩn, vụ án liên tiếp mưu sát nhiều người này sẽ gây ảnh hưởng rất xấu, nên nhiệm vụ trọng điểm của cả ba cấp Công an tỉnh, thành phố và huyện là phải phá được vụ án, mọi yêu cầu cần cho việc phá án cứ trình lên, cần tiền hay cần người, cấp trên đều sẽ duyệt, các đơn vị đều sẽ hợp tác giúp đỡ."
Vương Các Đông bỗng thấy trước mặt bừng sáng, như thể nhìn thấy ánh mặt trời trong đêm tối, đội Trinh sát hình sự của huyện họ vốn rất ít người, hơn nữa kinh nghiệm phá án của các thành viên trong đội lại không đồng đều, ngay như việc điều tra các mối quan hệ của Cam Giai Ninh cũng phải mất rất nhiều thời gian, bây giờ sếp cũ xin cho nguồn lực lớn để phá án, cần người có người, cần tiền có tiền, các cơ quan, đơn vị khác đều phải coi vụ án là công việc trọng điểm cần làm ngay, với điều kiện như vậy mà còn không phá được vụ án, thì mình đúng là nên chuyển đến bộ phận dưỡng lão thật.
Chu Quốc Sơn tiếp tục nói: "Các Đông, bây giờ cậu phải tin tưởng vào năng lực phá án của mình, không được chán nản, càng không được bi quan, cậu cứ yên tâm mạnh dạn điều tra, phá được vụ án này, công lao thuộc về cậu, không phá được, trách nhiệm là ở tôi."
Vương Các Đông vội đáp, vẻ bối rối: "Thế... thế sao được ạ..."
Chu Quốc Sơn khoát tay: "Có gì mà được với không được, tôi rất hiểu tính cách của cậu, thôi, mình tạm thời không bàn chuyện vụ án nữa, để đến tối bàn tiếp trong cuộc họp động viên, bây giờ với tư cách là lãnh đạo cũ hoặc là thầy giáo của cậu, tôi muốn nói chuyện với cậu về vấn đề tính cách của cậu."
Vương Các Đông không hiểu: "Chuyện... nói chuyện gì ạ?"
"Mấy năm nay, hầu như tất cả những vụ án hình sự mà cậu tiếp quản, cơ bản đều phá được thành công, nhất là những vụ án mạng, tỉ lệ phá án thành công là một trăm phần trăm, hơn nữa thời gian phá án ngắn, hiệu suất cao, những thành tích này của cậu lãnh đạo tỉnh đều biết, nhưng cậu có biết vì sao thành tích của cậu hơn người khác nhiều như vậy, mà vẫn đì đẹt mãi không được lên chức, trong khi đó mấy nhân viên cấp dưới của cậu lại được thăng chức, có người được điều lên tỉnh, cấp bậc còn cao hơn cả cậu, còn cậu cứ mãi giậm chân tại chỗ ở vị trí phó trưởng công an huyện, mấy năm trước còn bị điều đến cái huyện xa xôi hẻo lánh này?"
"Em... em..." Tất nhiên Vương Các Đông rất rõ, nguyên nhân là vì anh không biết lấy lòng cấp trên, nhưng anh không thể nói ra điều đó.
Chu Quốc Sơn thở dài: "Tính cậu quá thẳng, không bao giờ chịu nhịn một tí cho hài hòa. Lúc ở trên xe, tôi đã được nghe một số chuyện ở huyện Kim các cậu, hồi nửa đầu năm, con trai chủ tịch thị trấn trong huyện đâm chết người, bị cậu bắt đúng không? Rất nhiều người đến xin xỏ, cậu đều không tiếp, còn tìm ra chứng cứ thực tế đầy đủ, yêu cầu Viện Kiểm sát truy tố tội tử hình? Chỉ riêng việc này, cậu có biết cậu đã đắc tội với bao nhiêu người không? Tay đó được làm chủ tịch thị trấn, tất phải có quan hệ vững chắc hơn rất nhiều so với cái ghế phó giám đốc Sở Công an huyện chỉ dựa vào công việc điều tra hình sự của cậu. Cậu kiên quyết làm như vậy, cuối cùng được cái gì? Viện Kiểm sát có để ý đến ý kiến của cậu không? Tòa án có để ý đến ý kiến của cậu không? Họ vẫn chả tránh luôn cậu ra đấy thôi. Cậu phụ trách điều tra hình sự, chịu trách nhiệm bắt người, sau khi bắt, xét xử thế nào, cậu làm gì có quyền can thiệp?"
Vương Các Đông im lặng, mặt đỏ lên vì giận, anh biết sếp cũ của mình nói không sai, phạm vi quyền hạn của anh chỉ là chịu trách nhiệm bắt người, bắt xong rồi còn làm được gì nữa? Nhưng nếu chút chính nghĩa tối thiểu này mà mình cũng không giữ được, thì mình còn giữ cái vỏ áo cảnh sát làm gì?
Những năm gần đây, tình hình toàn bộ hệ thống ngành công an đã hoàn toàn khác với thời anh mới vào nghề cảnh sát, anh cũng thường có cảm giác mình không sao hòa nhập được.
Khi mới vào nghề cảnh sát, việc bắt tội phạm là một sự tận hưởng, là một cách thể hiện chính nghĩa, thể hiện quan điểm về giá trị nhân sinh cốt lõi của mình.
Bây giờ thì sao? Có những lúc, kẻ đáng phải bị bắt thì nhởn nhơ vui vẻ bên ngoài, người không có tội lại vô nguyên vô cớ bị bắt. Rất nhiều người đã thay đổi để thích nghi, gió chiều nào xoay chiều ấy, riêng Vương Các Đông vẫn kiên quyết giữ vững phẩm cách của một người cảnh sát. Đó là nguyên nhân chính khiến con đường công danh của anh lao đao trắc trở.
Chu Quốc Sơn tiếp tục nói: "Đúng là cậu có năng lực, điểm này lãnh đạo ngành công an của cả ba cấp tỉnh, thành phố và huyện đều rất rõ. Nếu cậu không có năng lực, với tính cách của cậu, đã bị điều sang phòng bảo vệ kinh tế văn hóa từ lâu rồi. Nhưng lãnh đạo dùng người, cần tướng giỏi, nhưng quan trọng hơn, còn cần có thuộc hạ tâm phúc. Tướng giỏi để cử đi đánh trận khi có việc, tâm phúc mới là người được đề bạt thăng chức bất cứ lúc nào có cơ hội. Tính cách của cậu, không thể lên chức được, là vì không một vị lãnh đạo nào dám coi cậu là người của mình. Cho nên vào những lúc quan trọng, lãnh đạo cần dùng đến cậu, nhưng bình thường không trọng dụng cậu. Cứ so với tôi thì biết, trước đây tôi được điều lên Bộ Công an, sau này lại điều sang Sở Công an tỉnh, cũng không phải chỉ là nhờ mấy vụ án mà tôi phá được, mà cả vì nhiều bạn học cũ của tôi đều giữ những chức vụ quan trọng ở bộ, ở tỉnh, phó giám đốc Sở Công an tỉnh Diêu chính là học trò của bạn tôi. Tôi khuyên cậu phải thay đổi tính cách đi một chút, cần uyển chuyển hơn. Cậu chắc cũng biết Cao Đông - Phó giám đốc Sở Công an thành phố bên cạnh nhỉ, lãnh đạo Sở Công an tỉnh đều công nhận cậu ta là người có năng lực, đồng thời nhận định cậu ta là người có triển vọng nhất, mọi người đều tin rằng trong vòng mười năm nữa, cậu ta chắc chắn sẽ được leo lên được vị trí giám đốc Sở Công an của một thành phố lớn. Cậu ta chỉ dựa vào các mối quan hệ của ông bố vợ là thư ký Hội ủy viên thường trực thành phố không thôi sao? Đó chỉ là bước khởi đầu thuận lợi, con đường sau này chủ yếu vẫn phải dựa vào mình. Cậu và cậu ta tuổi tác cũng ngang nhau, cậu nên học cách làm việc và đối nhân xử thế cậu ta, cậu ta cũng là chuyên gia điều tra hình sự, hiệu suất phá án cũng rất cao, hầu như tất cả các vụ án lớn đều phá được thành công, nhưng cùng với việc trọng chính nghĩa, bắt tội phạm, người ta xử lý như thế nào khi gặp những việc nhỏ, đừng quá cứng nhắc, đừng có căng thẳng quá như thế, hiểu không?"
Vương Các Đông im thít, mặt đỏ dừ, anh không dám cãi sếp cũ, chỉ gật đầu đáp: "Em sẽ suy nghĩ nghiêm túc về vấn đề này."
Chu Quốc Sơn nói: "Cậu đúng là phải tự suy nghĩ cho thấu đáo, mấy năm nữa là tôi về hưu rồi, con cái cũng đã có công ăn việc làm ổn thỏa, bây giờ chỉ còn nỗi lo duy nhất là cậu thôi. Cậu là người được tôi một tay dìu dắt chỉ dạy, cũng là người có năng lực nhất, từ trước tới giờ tôi luôn đánh giá cậu là người có triển vọng nhất, nhưng đúng là tính cách của cậu không phù hợp với ngành này. " Ông thở dài, "Đợi phá xong vụ án này, có được thành tích lần này, rồi tôi sẽ nói chuyện thêm với người bạn cũ nữa, cố gắng để cậu chuyển đến một huyện lớn ven biển có bậc hành chính tương đương với thành phố, hoặc là vào làm ở công an thành phố, chứ cứ ở cái huyện vùng sâu này mãi cũng chẳng nên cơm nên cháo gì."
Vương Các Đông cố gắng kìm nén để không rơi nước mắt, anh cảm động nói: "Anh cả, anh nghĩ cho em nhiều như thế, em... em..."
Chu Quốc Sơn vỗ vai anh: "Những việc khác đều là thứ yếu, quan trọng là sau khi đến một chỗ mới, cậu phải học để thay đổi cho phù hợp, phải biết xử lý mọi việc một cách linh hoạt. Thôi, tôi cũng không nói nhiều nữa, nói thêm nữa cậu thế nào cũng thầm trách tôi lắm lời. Trước mắt, việc quan trọng nhất vẫn là phải phá được vụ án mưu sát liên hoàn này, không phá được án thì tình hình của cậu sẽ càng khó khăn hơn đấy."
