Nhóm: Thương Hải Nguyệt Minh
Dịch: Khanh Lam Vũ
Biên: Lăng Tuyết Cầm
--------------------
Chương 4: Giáo sư Thang
Ngày 22 tháng 11, sáng sớm.
Cuộc sống ở trung tâm cai nghiện internet của Tử Lâm xem như là đã chính thức bắt đầu.
Sáu giờ sáng, bạn cùng phòng của cậu tỉnh dậy đúng giờ theo đồng hồ sinh học, hoàn toàn không có ý nằm ườn nữa, tỉnh dậy là lập tức đi đến giường đối diện, "đánh thức" cậu.
Tuy rằng Tử Lâm vốn đã tỉnh, nhưng cậu vẫn giả vờ thành bộ dạng như thiếu ngủ, lười biếng ngáp rồi đứng dậy.
Sau đó, trong quá trình thay quần áo, rửa mặt, hai người nói chuyện với nhau.
Bạn cùng phòng này của Tử Lâm tên là Vương Dũng. Đúng vậy, cái tên này giống như John Smith vậy, đến thế kỉ XXIII mà vẫn có người dùng, hơn nữa còn là một trong những cái tên có xác suất trùng nhau cao nhất.
Vương Dũng năm nay mười bảy tuổi, lớp mười một, dáng vóc ốm yếu. Vì cậu ta thích chơi game, thành tích không tốt nên cha mẹ cậu ta chọn một ngày lành tháng tốt, "lừa gạt" cậu ta vào trung tâm này, tiến hành "cải tạo"; việc đến trường học tất nhiên là tạm thời ngừng lại, chờ cậu ta "cải tạo xong" mới có thể trở về học tiếp.
Ngoài những thông tin cơ bản này, trong lúc trò chuyện Vương Dũng cũng không nói nhiều lắm. Nhưng mà không sao cả, vì Tử Lâm đã xem qua tư liệu của cậu ta. Cho dù cậu ta có không nói một lời nào, Tử Lâm cũng đã biết rõ ràng rành mạch cả rồi.
Thay vì nói về mình, Vương Dũng giải thích nhiều về những chuyện cần phải chú ý trong trung tâm này hơn. Ví dụ như, đừng chống lại giám sát, tranh cãi cũng không được, giám sát kêu làm cái gì thì làm cái đó; đừng làm bất cứ chuyện gây chú ý gì, đừng làm điều gì trái quy định, đừng biểu hiện ra cảm xúc quá mạnh, v.v...
Đương nhiên, một điều quan trọng nhất chính là: tuyệt đối không được có bất kỳ sự nghi vấn, ngỗ ngược hay là không tôn kính nào với "giáo sư Thang".
Đến đây, chúng ta phải trọng điểm nói về vị giáo sư Thang này một chút.
Người này tên là Thang Cửu Thành, người bản xứ thành phố Lâm Nghi, sinh vào tháng 6 năm 2162.
Trước bốn mươi tuổi, lý lịch của ông ta không có chỗ nào xuất sắc: tốt nghiệp từ trường công, bước vào bệnh viện chuyên khoa địa phương làm bác sĩ nội trú, sau đó lăn lộn hai mươi năm trời làm đến cấp bậc chủ nhiệm khoa... Theo cách nói của Tử Lâm, ông ta chính là một người bình thường điển hình.
Đáng lẽ, với trình độ học thuật và địa vị xã hội của ông ta, tiếp tục kiên trì thêm hai mươi năm nữa thì cũng có thể phấn đấu lên đến phó viện trưởng, thậm chí viện trưởng rồi về hưu.
Nhưng mà, hiển nhiên là ông ta không an phận như vậy.
Đầu năm 2206, giáo sư Thang bỗng nhiên từ chức ở bệnh viện, cũng không biết từ đâu ông ta có được một khoản tiền, thành lập ra Trung tâm cải tạo hành vi thanh thiếu niên Dương Quang này.
Sau hai ba năm, ông ta vụt trở thành nhân vật nổi như cồn của Lâm Nghi. Chẳng những là có nhiều bài phát biểu được các tổ chức có uy tín công nhận, luận văn học thuật liên quan đến "nghiện internet" còn được phương tiện truyền thông phía chính phủ liên bang đưa tin và tuyên truyền rộng rãi. Điều này làm cho trung tâm của ông ta nhanh chóng trở thành một tổ chức nổi tiếng ở quận Dragon, phụ huynh các nơi đều là nghe danh mà đến.
Mà trung tâm này của giáo sư Thang cũng không phụ sự mong đợi của mọi người. Tính đến ngày hôm nay, ông ta đã cải tạo một số lượng lớn "thiếu niên nghiện internet" thành "sản phẩm đạt tiêu chuẩn".
Nói một cách công bằng, cái gọi là "quan điểm học thuật" kia của ông ta nói trắng ra cũng chẳng cao minh gì, thậm chí là rất ngu xuẩn. Nhưng làm sản phẩm phục vụ cho những kẻ ngu dốt với chỉ số thông minh tầng dưới chót kia, như vậy thì thứ này cũng đủ rồi.
"Trị liệu cải tạo" của Thang Cửu Thành đại khái chính là: tẩy não kiểu tôn giáo kết hợp với huấn luyện kiểu thuần hóa thú.
Đầu tiên, ông ta nhận định "nghiện internet", một danh từ định nghĩa không có bất kỳ sự công nhận nào về mặt y học, thành một loại bệnh tật. Sau đó ông ta dùng phương thức tra tấn bằng điện ép tất cả thanh thiếu niên được đưa vào trung tâm thừa nhận mình mắc bệnh nghiện internet. Tiếp nữa, ông ta còn dùng tra tấn điện uy hiếp, ép buộc "bệnh nhân" tuân thủ quy định ông ta đặt ra, công nhận quan điểm của ông ta...
Phương thức trị liệu này cũng tương tự như kiểu của quân Thập tự chinh* năm ấy, chính là loại hình thức "ta đã nhận định ta đây là thánh thần duy nhất, bọn bay tin thần khác là đáng chết, cho nên ta sẽ vì chính nghĩa quét sạch bọn bay".
(*) Thập tự chinh là một loạt các cuộc chiến tranh tôn giáo, được kêu gọi bởi Giáo hoàng và tiến hành bởi các vị vua và quý tộc là những người tình nguyện cầm lấy cây thập giá với mục tiêu chính là phục hồi sự kiểm soát của Kitô giáo với vùng Đất Thánh.
Thứ này bản thân ông ta cũng không tin đâu, nhưng bạn nhất định phải công nhận, vì không công nhận ấy hả, ông ta sẽ không có cách nào khác mà bắt đầu làm việc.
Vậy thì làm việc là thế nào? Chính là giật điện.
Giật điện chính là một phương pháp điển hình của "củng cố tiêu cực".
Nói đó là "thuần hóa thú"cũng không hoàn toàn đúng, bởi vì huấn luyện động vật phần nhiều là dùng đến "củng cố tích cực" hoặc "kết hợp tích cực tiêu cực"; dùng một ví dụ đơn giản để giải thích chính là làm đúng cho ăn, làm sai rút roi, từ đó tạo thành một phản xạ có điều kiện.*
(*) Học thuyết hành vi của B.F Skinner. B.F.Skinner cho rằng có 2 loại củng cố hành vi: tích cực và tiêu cực.
Trong củng cố tích cực (positive reinforcement), hành vi đi theo sau sự khen thưởng; ví dụ: người cha cho con gái 8 tuổi của mình một cây kem sau khi trẻ hoàn tất bài học hát của mình. Trong củng cố tiêu cực, một kích thích khó chịu được lấy đi; ví dụ như trong truyện này, kích thích khó chịu sẽ là bị giật điện, và nếu nghe lời thì sẽ không bị giật điện nữa.
Củng cố tích cực (positive reinforcement) thể hiện một kết quả tốt đẹp sau khi trẻ làm được một hành vi thích hợp. Củng cố tích cực có thể thực hiện dưới nhiều cách khác nhau như khen ngợi, phần thưởng hữu hình, một hoạt động mà trẻ thích hay những sự ưu tiên đặc biệt. Củng cố tiêu cực (negative reinforcement) liên quan đến việc loại bỏ một điều gì khó chịu hoặc không được yêu thích sau khi một hành vi được mong muốn được thực hiện. Cụ thể trong trường hợp này thì nếu nghe lời, sẽ không bị giật.
Nhưng giáo sư Thang dường như cũng không am hiểu việc sử dụng phương thức củng cố tích cực, ông ta chỉ biết tra tấn bằng điện, dù sao thì có tác dụng là được.
Bạn chính ông ta nằm ở đó rồi bị điện giật, không thừa nhận bị nghiện internet thì không ngừng, vậy thì ông ta chắc chắn là sẽ thừa nhận mình nghiện internet rồi. Chỉ cần giật cho tới nơi tới chốn, đừng nói nghiện internet, để cho người đó thừa nhận mình là con chó cũng được nữa là, điện giật một ngày còn không nhận thì xem như tôi thua.
Dĩ nhiên, chỉ dựa vào những hành động này, trung tâm của ông ta, hoặc phải nói là nghề "cải tạo hành vi Thanh thiếu niên" này không thể nào kiếm ăn lâu dài được. Dù sao giật điện chỉ là phương pháp mà thôi. Phương pháp là thứ có thể biến đổi. Hôm nay chơi với điện, ngày mai có thể nghịch nước Chỉ cần chính phủ không quan tâm thì làm sao cũng được.
Thế nhưng, một nghề nghiệp muốn tồn tại và kéo dài thì không chỉ cần có phương pháp, quan trọng nhất là phải biết quan sát nhu cầu thị trường.
Nếu như nói mại dâm" là một nghề mang tính phục vụ được xây dựng dựa trên nhu cầu bản năng của con người, vậy thì "trung tâm cai nghiện internet" chính là một bến cảng cho những "kẻ giáo dục thất bại".
Chỗ cao minh thật sự của Giáo sư Thang không ở phương pháp làm việc, mà ở phương diện tâm lý. Ông ta mang trách nhiệm của các bậc làm cha làm mẹ đổ cho một căn bệnh hư cấu, đổ lỗi cho internet, đổ lỗi cho doanh nghiệp game, thậm chí là đổ lỗi cả xã hội; về mặt sinh lý, ông ta lại dùng phương pháp củng cố tiêu cực cải tạo "bệnh nhân".
Nói cách khác, người tiêu dùng đưa con cái vào trung tâm là được phủi sạch trách nhiệm của mình, lúc dẫn con cái ra khỏi trung tâm thì đã đạt được “kết quả” mong muốn; cuối cùng đó là yên lòng yên dạ, mỹ mãn hài lòng, tự nói với mình: "Tôi không sai, con của tôi cũng không sai, là lỗi của các nhân tố khách quan, mà những tình trạng do nhân tố khách quan này gây ra đã được giáo sư Thang "cải tạo" rồi."
"Phục vụ" như vậy, người tiêu dùng tất nhiên thỏa mãn, khách hàng thoả mãn rồi thì ắt có thể làm ăn tiếp.
Kết quả là, trung tâm này của giáo sư Thang mở là mở suốt mười mấy năm. Bản thân ngài giáo sư cũng được tôn sùng là "Chúa cứu thế của những thanh thiếu niên sa ngã do in internet và xã hội đầu độc", có thể nói là được cả danh lẫn lợi.
Nhất là ở nội bộ trung tâm này, sự tồn tại Thang Cửu Thành chẳng khác nào một vị thần. Nhân viên công tác thấy ông ta là chủ động cúi đầu khom lưng, mà các các bệnh nhân thấy ông ta thì "quy định" là phải khom lưng chín mươi độ mới được. Nếu không phải sợ làm cho chính phủ chú ý, không chừng ông ta đã để cho bệnh nhân quỳ lạy mình rồi.
- Đã đến giờ tập hợp, tất cả các đồng đội tập hợp ở hành lang... Đã đến giờ tập hợp, tất cả các đồng đội...
Tử Lâm trò chuyện với Vương Dũng, thoáng chốc đã đến sáu giờ rưỡi.
Đúng giờ, giọng ghi âm sẵn đầy máy móc vang lên từ loa phát thanh, trong tiếng loa còn lẫn theo những tiếng "ù ù rè rè" kì quái mà phòng ngủ nào cũng nghe thấy được.
Nghe thấy tiếng tập hợp, Tử Lâm và Vương Dũng lập tức ngừng trò chuyện, cùng nhau ra khỏi cửa, nhanh bước đi đến hành lang.
Bởi vì bên trong phòng ngủ chỉ có bồn rửa mặt chứ không có WC, muốn tiểu tiện thì phải đi đến nhà vệ sinh chung trong hành lang, cho nên cửa điện tử của từng phòng ngủ chỉ cần quét vân tay của người phòng đó là có thể mở thoải mái. Vì Tử Lâm mới vào trung tâm, quy trình đăng ký vân tay vẫn chưa xong, tối hôm qua là giám sát đưa Tử Lâm đến đây mở cửa, bây giờ Vương Dũng tỉnh rồi, tất nhiên là do cậu ta mở.
Sau khi bọn họ đến hành lang hai phút, một gã giám sát vội vàng đi vào hành lang, lần lượt kiểm tra các "bệnh nhân" đang xếp hàng theo số phòng.
- Cầm tay các đồng đội của mình, bước đi... bước!
Lúc giám sát kia đi đến căn phòng cuối cùng thì quát to ra lệnh.
Trong trung tâm này, các "bệnh nhân" sẽ được xưng là "đồng đội". Đây là xưng hô mà giáo sư Thang phát minh ra, mặt khác ông ta còn muốn tất cả bệnh nhân và phu huynh của bệnh nhân gọi mình là "chú Thang".
- Chú ý trật tự! Không được lén nói chuyện! - Lúc đội hình bắt đầu di chuyển, giám sát đi theo sau cùng, vừa đi vừa lớn tiếng quát.
Với quy trình thường ngày này, Tử Lâm đều đã điều tra rõ ràng.
6g30" tập hợp, 6g45" các đồng đội tập trung đến "phòng vận động" ở tầng của mình làm "bài thể dục dập đầu", hoặc là nên gọi là "bài thể dục quỳ lạy"; nghe nói lúc trung tâm này vừa mới mở ra còn phải đi đến thao trường làm bài tập thể dục này, nhưng vì sau khi ra ngoài sẽ có người chực chờ bỏ trốn, sau đó mới thành đổi lại thành như bây giờ.
7g00", tất cả các đồng đội đi nhà ăn tập hợp ăn sáng, 7g30 lại trở về phòng học tầng của mình đi học; nói là "đi học", trên thực tế không có thầy cô giảng bài, chỉ là tự học. Nội dung học tập sao... Chủ yếu là tài liệu giảng dạy do chú Thang viết, các loại quy định, điều lệ nội bộ của trung tâm, còn cả nội dung của "tiết kiểm tra" kì trước.
Ba tiết học xong, đến 12g trưa là thời gian ăn trưa, bữa trưa kéo dài bốn mươi lăm phút, sau đó trong ngày chỉ có một giờ để hoạt động tự do trong ngày. Dĩ nhiên, nói là hoạt động tự do kỳ thực cũng trong những khu vực nhất định.
1g45" mọi người lại lần nữa tập hợp, 2g00" đi vào phòng máy "online", trên trang web chú Thang chỉ định, xem nội dung chỉ định, tăng cường học tập, cũng kéo dài ba tiết học.
5g00" chiều ăn cơm chiều, trước 6g nhất định phải ăn xong, sau đó quay về phòng ngủ. Sau 6g, ngoại trừ đi vệ sinh thì không được đi ra ngoài phòng ngủ, buổi tối 8g30" tắt đèn.
Đây là quy trình cơ bản trong một ngày của trung tâm cải tạo, ngoài buổi sáng chủ nhật sẽ có một “tiết kiểm tra” do chú Thang tự mình đứng lớp ra, sáu ngày một tuần đều là như vậy.
Dĩ nhiên, điều mấu chốt nhất là: ở bất cứ lúc nào, bất cứ chỗ nào, chỉ cần bạn có chút hành vi đạt đến điều kiện "nhất định phải tiếp nhận trị liệu", bạn sẽ lập tức bị bắt "trị liệu".
Vì đây là ngày đầu tiên Tử Lâm chính thức bước vào trung tâm, cho nên sau khi tập thể dục xong và ăn sáng xong, cậu bị giám sát dẫn đi riêng.
Không có gì bất ngờ xảy ra, cậu đi đến tầng năm, được dẫn đến trước mặt "chú Thang".
- Ngồi đi.
Sau khi Tử Lâm vào phòng, giáo sư Thang đang ngồi làm việc sau cái bàn, thờ ơ nhìn lướt qua hắn, tùy tiện nói một câu như vậy.
Tử Lâm nghe thấy thì im lặng ngồi xuống đối diện đối phương. Mà lúc này gã phụ trách dẫn cậu đến, cũng chính là "bác sĩ" phụ trách giật điện cậu ngày hôm qua, đi ra đứng sau lưng, nhìn chằm chằm vào sau ót cậu.
- Chu Minh... đúng không? - Giáo sư Thang mở tư liệu trên màn hình ảo, có hơi lơ đễnh hỏi.
Tử Lâm trà trộn vào đây tất nhiên là dùng tên giả, thân phận giả.
- Vâng. – Cậu trả lời.
- Biết tình trạng của mình rồi chứ? - Giáo sư Thang lại nói.
- Dạ biết... nghiện internet. - Tử Lâm đáp.
- Ừm... - Giáo sư Thang trầm ngâm, dời ánh mặt lên gương mặt cậu. - Lúc vừa đến ngày hôm qua, sao lại không thừa nhận?
- Cháu... - Tử Lâm suy nghĩ trả lời thế nào mới hợp tình hợp lý, đồng thời còn có thể làm đối phương thoả mãn, -...thử vận may, nghĩ không muốn chịu trị liệu.
- Ừm. - Giáo sư Thang gật đầu. - Tốt, có thể thừa nhận mình có vấn đề, cho thấy cậu cũng có ý nghĩ sửa đổi, chỉ là cậu không biết phương pháp mà thôi.
Ông ta dừng lại một chút rồi nói:
- Nghe cho kỹ, chỉ cần tuân thủ một cách nghiêm chỉnh quy định ở đây, làm hết trình tự của bệnh viện, tôi bảo đảm cậu có thể khỏi hẳn.
- Vâng. - Tử Lâm trả lời. - Cháu sẽ cố gắng hết sức...
- Cái gì gọi là "cố gắng hết sức"? - Ngay lập tức, chú Thang bỗng nhiên trở mặt. - Lời nói của tôi cậu nghe không hiểu sao? Tôi nói tuân thủ một cách nghiêm chỉnh, tức là chắc chắn phải làm được, cố gắng hết sức là thái độ gì? Ở trong trung tâm, chúng ta phải làm được "lệnh là phải làm, cấm là phải dừng". Làm việc nhất định phải có quy tắc, có năng lực chấp hành cao độ, không thể có cái gì ý nghĩ được chăng hay chớ gọi là "cố gắng hết sức" được.
- Cháu hiểu..., - Tử Lâm lập tức giả vờ ra vẻ rất sợ hãi, vội vàng nói tiếp, - cháu... cháu nhất định sẽ làm được, kiên quyết chấp hành.
Giáo sư Thang lại nhìn hắn chằm chằm vài giây, suy nghĩ rồi lại nói:
- Vậy thì được, vốn là nếu cậu có thái độ này là phải đi "trị liệu", nhưng nể tình cậu vừa vào, so với các "đồng đội" khác lúc mới tới... coi như là giác ngộ khá cao. Ngày hôm nay cậu về phòng ngủ trước đi, học thuộc từng chương quy định ở đây, ngày mai lại bắt đầu hoạt cùng các đồng đội khác.
- Vâng... - Tử Lâm lại làm ra vẻ thở phào nhẹ nhõm, - cảm ơn giáo sư Thang.
- Thôi... - Giáo sư Thang khoát tay, - đừng gọi tôi như vậy, tôi rất dễ gần, các đồng đội ở đây cũng gọi tôi là chú Thang, cậu cũng có thể gọi như vậy.
Ông ta dùng cái từ như là "có thể", nhưng trên thực tế... nếu bạn không gọi như vậy, ông ta sẽ tìm lý do chích điện bạn.
Tử Lâm cũng rất thức thời, vội vàng kêu một tiếng chú Thang, sau đó thì theo giám sát ra ngoài.
Dọc đường về không ai nói câu nào.
Trở lại phòng ngủ, Tử Lâm phát hiện dấu vân tay của mình đã có thể mở cửa phòng ngủ. Vì vậy, cậu đóng cửa lại, đặt xấp tài liệu nhận được từ văn phòng kia lên bàn, bắt đầu lật xem từng trang.
Lật tới lật lui, cậu cũng không thực sự "xem". Vì nội dung trên những tờ giấy này trước khi vào trung tâm cậu đều đã hiểu đồng thời cũng đã học thuộc; lật thế này... chỉ là để tạo ra vết tích "đã lật, đã xem" mà thôi. Nhỡ đâu một ngày nào đó, có người phát hiện đống tài liệu cậu mang về còn “mới cứng”, mà cậu lại biết rõ rành mạch từng điều khoản, đó không phải là khiến người ta nghi ngờ hay sao?
Do đó, Tử Lâm mới lật giấy, vừa lật vừa suy nghĩ.
"Lúc tập thể dục chỉ có thể gặp được bệnh nhân cùng tầng với mình, nhưng mà lúc ăn sáng, ngoài giáo sư Thang ra thì những người khác hẳn là đều đến đông đủ... Số lượng giám sát và bệnh nhân đúng với trong tài liệu ghi chép."
"Vì phải tuân thủ trật tự, không thể tùy ý đi lại, cho nên không thể thấy rõ mặt mũi mỗi người... Nhưng những người mình đã gặp qua cũng không có gì khác thường."
"Tối qua "bánh ngọt" đến thăm ta... ừm...cứ gọi chị ta là "chị gái bánh ngọt" là được rồi... Chị ta chỉ để lại mùi và giọng nói, cũng không để cho mình thấy được tướng mạo và dáng người, e là rất khó để nhận ra trong môi trường như căng tin "
"Đương nhiên, cũng không cần phải gấp gáp tìm chị gái này, dù sao cũng chỉ cần mình còn ở đây, chị ta sẽ chủ động tìm đến mình."
"Vô Diện sao... Giai đoạn hiện nay quả nhiên còn không có đầu mối nào, qua vài ngày, "vật đó" có hiệu lực mới có tiến triển."
"Cho nên mới nói, thu hoạch của buổi sáng hôm nay chính là... bất ngờ phát hiện một người siêu năng lực..."
"Mặc dù theo mình thấy cũng không phải năng lực ghê gớm gì nhưng dường người này có vẻ rất khổ não."
"Ha ha... chắc hẳn "chị gái bánh ngọt" cũng là vì người này mà đến rồi."
