Thoáng một cái đã đến giữa tháng 10, chủ nhiệm Ủy ban Cách mạng công xã Hồng Kỳ Nghiêm Ngọc Thành lại đến nhà Chu tiên sinh lân nữa. Còn rủ cả cha cùng đi đến. Trong kí ức của tôi, đây là lần đầu tiên khi cha từ huyện về mà không về nhà trước tiên. Sau đó nghe bọn họ nói chuyện mới biết, cha là người mà Chủ nhiệm Nghiêm trực tiếp gọi từ đơn vị về. Khi cha vừa đến chỗ công xã, Chủ nhiệm Nghiêm liền vội vàng đưa ông đến nhà Chu tiên sinh.
Từ khi có cơ hội gặp Chu tiên sinh lần trước, Chủ nhiệm Nghiêm và cha cảm thấy như bạn cũ lâu năm không gặp, chỉ có 1 tháng ngắn ngủi, tình bạn của hai người đã trở nên sâu sắc. Chủ nhiệm Nghiêm hễ đến huyện thành mở hội nghị bàn việc, nhất định phải đến trạm điện quản tìm cha nói chuyện một lúc. Và cha cũng như vậy, hễ về nhà là đến công xã Hồng Kì, bất kể muộn thế nào, đều phải đến nhà Nghiêm chủ nhiệm ngồi chơi, uống chút rượu.
Tửu lượng của hai người đều không giỏi, uống được chút rượu liền chuyển sang uống trà, chủ yếu là nói chuyện. Hai người tuổi ngang nhau, Chủ nhiệm Nghiêm nhiều tuổi hơn, cách nhìn đối với thời thế, hiểu biết về lịch sử đều khiến người khác kinh ngạc. Như lời của cha nói thì là chí lớn gặp nhau.
Lúc Chủ nhiệm Nghiêm và cha đến, Chu tiên sinh và tôi một già một trẻ đang nói chuyện bằng tiếng anh, xì xà xì xồ, nghe hai người trí thức nói mà ngạc nhiên quá. Chủ nhiệm Nghiêm tuy là học sinh của Chu tiên sinh, học về lịch sử Đảng, tiếng Anh không còn giỏi nũa.
Chu tiên sinh dạy học ngiêm khắc cẩn thận, ông nhắm mắt làm ngơ với sự viếng thăm của Chủ nhiệm Nghiêm và cha, nhất quyết phải luyện xong cả cuộc hội thoại, khen tôi vài ba câu, lúc này mới quay đầu lại mỉm cười với hai vị khách vừa tới.
Chủ nhiệm Nghiêm đã hiểu được tính cách thầy giáo, không bực bội. Cha càng không có lí do để tức giận.
“Ngọn gió nào đưa hai vị tới đây?”
Chủ nhiệm Nghiêm cười ha ha, cảnh giác nhìn xung quang, không nói.
Chu tiên sinh liền hiểu được có chuyện quan trọng muốn nói, sắc mặt bắt đầu nghiêm trọng, đưa tay mời vào nhà.
Ba người trong nhà ngồi nói chuyện, sư mẫu mời trà.
Tôi cười cười, cầm quyển sách ngồi trên chiếc ghế đẩu ngoài cửa ra vào, nói : “Bác à, mọi người nói chuyện, cháu ở đây đọc sách, có người đến, cháu sẽ gọi mọi người.”
Chu tiên sinh gật gật đầu.
Chủ nhiệm Nghiêm liếc mắt nhìn tôi một cái, rồi lại nhìn cha, lắc đầu thở dài một tiếng.
“Ông Liễu, Tiểu Tuấn mới 7 tuổi mà, đứa con như vậy ông làm thế nào mà có vậy? Đã thành tinh rồi”.
“Ha ha, ghen tị rồi à? Chủ nhiệm Nghiêm, ông không phải có con gái sao, tuổi hình như cũng tương đương với Tiểu Tuấn nhà tôi, sao, có muốn làm thông gia không? Xem ra tình bạn của chúng ta, càng dễ dàng hơn”.
Cha vốn không phải tính cách hay đùa cợt như vậy. Nhưng trong phòng không có người ngoài, cũng liền vui miệng nói đùa mấy câu.
Con gái Chủ nhiệm Nghiêm? Ừm, chưa từng gặp, nhưng Nghiêm Ngọc Thành rất đẹp trai, Một người cha đẹp như vậy sinh ra đứa con gái chắc chắn cũng không quá khó coi. Nếu có thể lấy được con gái ông ấy cũng rất tốt, sau này tôi sẽ là con rể của chuyên viên khu vực, ha ha!
Biết rõ ràng là câu nói đùa, tôi lại nghiêm túc nghĩ về vấn đề này.
Cũng nào có ai biết, tôi thực tế đã bốn mươi tuổi rồi, lo lắng một chút về việc lấy vợ cũng là cần thiết.
Nhưng.... tôi có vợ rồi. Vợ trước của tôi cũng là người huyện Hướng Dương, cách Liễu gia sơn chưa đến hai mấy km đường. Năm nay cũng phải sáu năm rồi, Tình cảm hôn nhân với người vợ trước cũng bình thường, ngậm ngùi cho qua vậy. Tính khí vợ tôi hay cáu kỉnh. Nếu được sinh ra lần nữa, tôi có thể chọn lấy người vợ khác, nhưng con thì sao? Trước đây tôi có hai đứa con trai, yêu thương giống như bảo bối. Nếu đổi người vợ khác, thì sẽ không sinh ra những đứa con giống như vậy. Điều này bất luận thế nào tôi cũng không thể chấp nhận được.
Thử nghĩ mà xem, đó là con của mình, là cốt nhục của mình. Nếu từ nay đến 10 năm sau không nhìn thấy chúng, thì làm sao đây?
May mà bây giờ còn sớm, vợ tôi còn đang khỏe mạnh. Chờ đến lúc thích hợp, tôi sẽ không khách khí đi lấy về. Ai dám cãi nhau với tôi, hơ hơ, lão tử bước vào với con dao màu trắng nhưng đi ra với con dao màu đỏ.
Đang nghĩ đến chỗ hung ác, Chủ nhiệm Nghiêm nói.
“Thầy, đại hỉ, chuyện đại hỉ…”
“Cái gì mà chuyện đại hỉ?”
Chu tiên sinh biết tính cách đệ tử, một người rất điềm tĩnh. Nhưng lần này sắc mặt lại thay đổi, có thể thấy nhất đinh đã xảy ra chuyện lớn.
“ Ở bên thủ đô... bắt đầu rồi.”
Tuy tay tôi cầm quyển sách, nhưng thực ra đang chăm chú nghe họ nói chuyện. Chủ nhiệm Nghiêm nói như vậy, khóe miệng lộ ra vẻ vui mừng.
Năm 1976, trong sách sử đã được viết ra cẩn thận. Năm đó, nước tôi 960 vạn km mét vuông đất, xảy ra những sự kiện trọng đại.
“Hả?”
Chu tiên sinh ngẩn người, sau đó cũng vui mừng lộ rõ.
“Đã bắt hết rồi àh?”
“Ừm!”
Chủ nhiệm Nghiêm gật đầu manh một cái.
“Đều đã bắt hết rồi.”
“Ba người đều đã bắt hết rồi! Gồm cả người … người phụ nữ kia?”
Chu tiên sinh vẫn không tin
Chủ nhiệm Nghiêm lắc lắc đầu: “Không phải ba mà là bốn người !”
“Bốn người?”
Chu tiên sinh càng thấy mơ hồ.
“Không phải là Giang Kiều Diêu ư? Lấy đâu ra người thứ tư?”
Tôi biết họ nói về chuyện trung ương đảng phá vỡ “Tứ nhân bang”. Ngày 6 tháng 10, trung ương đảng phá tan tập đoàn phản cách mạng do Giang Thanh, Trương Xuân Kiều, Diêu Văn Nguyên, Vương Hồng Văn cầm đầu.
Tiết thanh minh ngày 5 tháng 4 năm 1976, thủ đô xảy ra “Sự kiện mùng 5 tháng 4” gây trấn động trong ngoài, những thanh niên nhiệt huyết tập trung ở quảng trường thủ đô tưởng niệm về vị thủ tướng đáng kính, đồng thời vô cùng phẫn nộ với tội danh của Vương Hồng Văn, Trương Xuân Kiều, Diêu Nguyên Văn...Lúc đó Vương Hồng Văn là phó Bí thư Trung Ương đảng, những người dân thường không hiểu rõ nội tình, không phân biệt rõ ba người Giang Trương Diêu.
“Còn Vương Hồng Văn” Chủ nhiệm Nghiêm nói nhỏ.
“Hả? Hắn cũng là..?”
“Đúng”
“Chuyện khi nào thế?”
“Ngày 6 tháng 10”.
Chu tiên sinh gật gật đầu: “Lúc đáng ra tay thì ra tay, Trung Ương Đảng quả thực sáng suốt!”
Cha cười: “Xem ra Trung Ương lần này đã quyết tâm rồi. Chu tiên sinh, ngày được giải oan của ông không còn xa nữa rồi…”
Sư mẫu vốn nãy giờ ở bên cạnh mỉm cười. Những việc đại sự này, bà không hẳn là hiểu rõ. Nghe cha nói vậy, không hiểu sao thấy hân hoan, liền nói: “Có thật vậy không? Tốt quá rồi? Tốt quá rồi, những ngày khổ cực coi như sắp qua rồi... A di đà phật”
Đang bàn luận về việc quốc gia đại sự, sư mẫu đột nhiên nói: “A di đà phật”, 3 người trí thức đều không nhịn được cười.
Tôi lại khẽ thầm lắc đầu. Trong Đảng có một vài nguyên lão chưa bị phục xuất, những ngày bạo loạn đảo chính, vẫn còn phải đợi hai năm nữa. Nhưng câu nói này tự nhiên không thể nói được, làm mất đi sự vui vẻ của tiên sinh và sư mẫu.
Cùng với sự sụp đổ của “Tứ nhân bang”, cũng là lúc tuyên cáo chính thức kết thúc 10 năm cuộc đại cách mạng. Tuy cải cách mở cửa phải sau cuộc họp toàn khóa lần 11 năm 1978 mới bắt đầu, dù sao không khí chính trị đã càng ngày càng hòa hoãn rồi. Chu tiên sinh tạm thời không thể được quay lại, Chủ nhiệm Nghiêm có thể chiếu cố một chút, không phải nghi kị như lúc trước.
Chu tiên sinh khó mà lộ vẻ tươi cười, thở dài than vãn : “Việc vui như thế, phải uống cạn một chén lớn!”
Tiên sinh bình thường không uống rượu, trong nhà cũng không dư tiền mua rượu.
Cha lập tức lấy ra hai đồng, nói: “Tiếu Tuấn, ra công tiêu xã mua nửa lít rượu và một ít kẹo lạc về đây”.
Sư mẫu nói: “ Liễu sư phụ, sư phụ đến nhà tôi ăn cơm, làm sao lại để ông lấy tiền mua rượu?”
Chu tiên sinh xua xua tay: “Bà nó à, mọi người đều là bạn tri kỉ, Liễu sư phụ lại không phải người nhỏ mọn, đừng suy nghĩ nhiều nũa, trong nhà làm gì có tiền mua rượu đâu?”
“Vậy.... để tôi đi mua rượu. Thằng bé Tiểu Tuấn, cả ngày bị mấy người bắt đọc sách rồi, đã vất vả lắm rồi? Có tội gì đâu!”
Cha nói: “Chị dâu đừng làm hư nó. Trẻ con chạy đi chạy lại thì sợ cái gì?”
Tôi kịp thời đứng dậy: “ Phải đó, sư mẫu, con không sợ khổ cực. Sư phụ có việc, đệ tử nguyện giúp sức, để con đi mới phải”.
Sư mẫu hoa mắt mỉm cười: “Đứa bé này, miệng như mật đường, nói ra đều rất lọt tai. Không hổ là con trai của Liễu sư phụ”.
“Ha ha. Chị dâu, đây đều là công lao của Chu tiên sinh, là ông ấy dạy giỏi!”
Mọi người liền cười, cuối cùng theo như ý của sư mẫu.
“Tiếu Tuấn, con ngoan ngoãn ngồi ở đây, không đi đâu. Ta đi mua rượu về. Tiểu tử nhà ngươi, trên đường lại làm vỡ bình rượu”.
Phút chốc, rượu và kẹo đã được mua về. Vẫn chưa ngồi, sư mẫu đưa cho tôi ít kẹo vào trong tay.
“Mọi người cứ ăn trước đi, tôi vay nhà chị ngũ bên cạnh mấy quả trứng gà, sao lên để mọi người nhắm rượu”.
“Chị dâu, ở đây vẫn còn vài đồng tiền lẻ, không phải mượn nữa đâu, mua của bà ấy vài quả trứng đi”.
“Không sao không sao, chị ngũ là người rông rãi, có vài quả trứng không vấn đề gì…”
“Để bà ấy đi đi”.
Cha còn muốn nói thêm, tiên sinh đã gạt tay bảo thôi.
“Nào, chúng ta uống nào, ăn mừng một chút”.
“Nào, uống...”
Tửu lượng của ba người đều bình thường, đều là nhấp môi từng tí một, chủ yếu là để tăng không khí.
“Ngọc Thành à, lần này Trung Ương làm hoạt động lớn như vậy, chỉ e trong địa phương có nhiều biến động ?”
Chủ nhiệm Nghiêm liền cười: “Thầy thật sáng suốt. Trong địa phương, đã có động rồi. Không giấu gì hai người, tôi lần này gọi Tấn Tài đến, một là muốn báo cho thầy tin vui, hai là có một việc muốn bàn bạc với hai người.”
“Chuyện gì, nói đi”.
Chủ nhiệm Nghiêm nhìn cha, trầm ngâm không nói.
Cha kinh ngạc: “Sao, chuyện này có liên quan đến tôi?”
“Đúng”.
Thế là cha rất chăm chú nhìn ông ấy, chu tiên sinh có vẻ rất chăm chú, tôi bèn dóng tai nghe, trong lòng thấy ngạc nhiên. “Tứ nhân bang” bị sụp đổ, đương nhiên là một việc tốt, nhưng không biết sao lại có liên quan đến cha. Nghĩ thế nào cũng thấy không liên quan đến nhau.
“Tấn Tài, đổi công việc khác đi, đến Công xã Hồng Kì làm việc thế nào?”
Cha cười: “Sao, công xã muốn thành lập đội tuyên truyền điện ảnh?”
Nghiêm chủ nhiệm nhíu mày nói: “Chẳng lẽ ông muốn cả đời chiếu phim?”
Thấy Chủ nhiệm Nghiêm không có ý đùa cợt, sắc mặt của cha bắt đầu thận trọng hơn.
“Vậy ông nói xem, có cách nào đối công việc”.
“Đến công xã cùng với tôi vào một nhóm, làm phó chủ nhiệm Ủy ban cách mạng, quản lý công việc tuyên truyền và văn hóa, tạm thời là phó phòng hành chính, thấy thế nào?”
Hội đồng Úy ban cách mạng là hình thức tổ chức của Chính quyền các cấp toàn quốc trong thời kỳ đại Cách mạng, gọi tắt là Ủy ban Cách mạng. Năm 1968 Thượng hải sau 1 tháng sóng gió, vì quần chúng đoạt lấy quyền lực của thị ủy thượng hải và chính phủ các cấp thượng hải, thành lập cơ cấu chính phủ giống như “Công xã Pari”, trương xuân kiều lấy tên là công xã thượng hải. Khắp nơi cả nước rộ lên con sóng cướp chính quyền, tên gọi của chính quyền không đồng nhất. Lãnh đạo cấp cao cho rằng công xã thượng hải nghe không hay, đưa ra chỉ thị cao nhất, nói “Hay gọi là Hội đồng Ủy ban Cách mạng thì hay hơn.” Vậy là chính quyền các cấp toàn quốc, từ trung ương đến địa phương, trường học, công trường, toàn bộ cơ cấu chính quyền đỏi tên thành “Hội đồng Ủy ban Cách mạng”.
Ủy ban Cách mạng thực hiện nhất quán, tức chỉ có một Đảng, Đảng Ủy và chính phủ hợp thành một. Chủ nhiệm Ủy ban thực sự là một người lãnh đạo danh bất hư truyền. Đương nhiên, có một vài nơi vào khoảng năm 197hai lại khôi phục Ủy ban của cấp huyện và cấp làng xóm, nhưng tại tỉnh N, đảng ủy hội địa phương khôi phục công việc thực thi quyền hạn chức vụ tương đối lạc hậu, khu vực Bảo Châu và huyện Hướng Dương phải đến những năm 70 mới khôi phục Ủy ban, ủy viên cách mạng các cấp đều trở thành cơ cấu chính phủ thuần túy, đến thời kì đầu những năm 80 đổi tên thành chính phủ nhân dân.
Tôi không nhịn được quay người lại.
Cha lại càng thận trọng hơn, hỏi: “Có thích hợp không? Tôi bây giờ là cán bộ bình thường, hơn nũa là cán bộ kĩ thuật, chưa từng làm qua công việc hành chính”.
Nghiêm chủ nhiệm cười nói: “Cán bộ kỹ thuật không phải càng tốt hay sao? Vừa văn vừa võ. Được hay không, anh cho ý kiến đi”.
“Cấp bậc của tôi cũng không đủ.”
“Này, việc này ông cũng đừng lo lắng nữa. Tôi hiểu mà, ông là lính từ những năm 1958, đến bây giờ đã có 18 năm kinh nghiệm rồi, lên đến cấp phó phòng có gì to tát đâu? ở bộ tổ chức huyện bên đó, tôi đã làm quen hết rồi, tuyệt đối không vấn đề gì. Bây giờ chỉ xem ý kiến của anh thôi”.
Lúc đó, tính chất ranh giới giữa đơn vị bộ phận chính trị và đơn vị hành chính không rõ ràng, chỉ có sự khác biệt giữa cán bộ quốc gia và cán bộ tập thể. Cha đang là cán bộ quốc gia, chỉ cần bộ tổ chức của huyện đồng ý, chuyển công tác sẽ không vấn đề gì.
Cha trầm ngâm không nói.
“Tấn Tài, đây là chuyện tốt lành” Chu tiên sinh khuyên nhủ.
“Sao, không lẽ anh không nỡ từ bỏ cuộc sống thành phố?”
Chủ nhiệm Nghiêm có chút phiền lòng. Bộ dạng thường ngày, ông ấy không phải là người tính cách vội vàng nóng nảy. Có lẽ ở đây không có người ngoài, vì thế cũng không phải tỏ ra như vậy.
Cha cười: “Cái gì mà cuộc sống người thành phố, huyện Hướng Dương cũng trở thành trị trấn rồi? Tôi chỉ lo vì vấn đề giáo dục cho mấy đứa trẻ. Vốn định năm sau gửi mấy đứa trẻ lên huyện thành học. Dù sao trường học ở tỉnh vẫn chất lượng vẫn hùng hậu hơn”.
Chủ nhiệm Nghiêm thay đổi nét mặt, có chút không vui.
“Cái đồng chí này, chính là tư tưởng giác ngộ này à? Chỉ lo cho trẻ con không lo cho mọi người! Nói thật với anh, tôi muốn anh đến làm với tôi, không phải vì xem trọng tình bạn, mà là xem trọng tài năng của anh. Đất nước ta vận động nhiều năm như vậy, khổ cực, khiến bách tính khổ cực đến từng gia đình. Ông nhìn Chu sư phụ....hừ, nếu không bắt kịp sự phát triển, kinh tế quốc dân sẽ hỏng hết...chủ nghĩa xã hội không phải khiến bách tính chịu khổ!”
Tôi nhìn Chủ nhiệm Nghiêm thẳng thắn, tràn đầy sự tôn trọng ngưỡng mộ. Cái gì thực sự được gọi là đảng viên GC? Đây mới đáng là đảng viên GC thực thụ.
Chả trách sau vài năm anh ta có thể làm Thư kí huyện ủy, vẫn là một sự việc hiển nhiên.
“Cha, thiên hạ hưng vong, thất phu hữu trách!” Tôi đột nhiên thốt ra câu nói đó.
Ba người họ liền cười lớn lên.
“Ông đó ông đó, giác ngộ còn không bằng con trai mình!”
Cha cười nói : “Tôi cũng chỉ lo làm không tốt công việc này mà thôi. Dù sao trước giờ chưa từng làm công việc hành chính”.
Chu tiên sinh vội vàng nói: “Chỉ cần làm đúng đứng vững, trong lòng có quần chúng nhân dân, động não suy nghĩ nhiều, việc gì cũng có thể làm tốt. Còn về vấn đề dạy dỗ con cái, ông yên tâm. Chỉ cần ông ở tại Ma Đường Loan, theo như khả năng tiếp nhận của Tiểu Tuấn, tôi đảm bảo trong nủa năm giúp nó đạt đến trình độ tốt nghiệp tiểu học”.
Chủ nhiệm Nghiêm cười lớn: “Nhìn xem, nhìn xem, còn gì phải lo lắng nữa. Chu tiên sinh đúng là thầy giáo giỏi, cho con ông một mình một thầy, còn lo không dạy được một sinh viên đại học ư?”
Lúc đó, nói ra, người căng thẳng nhất chính là tôi.
Vì tôi phát hiện, con đường lịch sử đã bắt đầu xuất hiện thay đổi. Ít nhất ở huyện Hướng Dương, công xã hồng kì bé nhỏ này cục bộ bắt đầu có thay đổi. Trước kia, cha chưa từng làm cán bộ hành chính, đến già vẫn là cán bộ kĩ thuật.
Nếu cha đồng ý, sựu thay đổi này trở thành sự thật. Cũng đồng nghĩa với việc, trong thế giới của tôi, con đường cuộc đời ông sẽ xảy ra sự thay đổi lớn, không chỉ là của một mình cha, mà bao gồm cả cuộc sống của cả gia đình tôi, đều sẽ xuất hiện những thay đổi không ngờ tới.
“Được, tôi đồng ý!”
