Con ruồi là anh em của con đó. Đừng làm hại nó. Những con chim bay lượn trong rừng kia đang có tự do. Đừng bẫy chúng để mua vui cho con. Thượng đế sinh ra loài rắn và loài chuột, chúng đều có nơi sống riêng của chúng. Con là ai mà đem đau thương đến vùng đất của Thượng Đế?
—— Cậu bé ngôi sao (The star child, Oscar Wilde)
Đèn giao thông từ đỏ chuyển xanh, Hoàng Phàm nhấn mạnh bàn đạp chạy xe qua ngã tư. Vừa quẹo phải trên con đường nhỏ sau lưng Đại học X thì xe cộ lập tức trở nên thưa thớt rất nhiều, hoa hòe trắng trên hàng cây ven đường đã nở đến sắp tàn, gió vừa thổi qua cánh hoa liền rơi ào ào như tuyết.
Hoàng Phàm không có tâm tình thưởng thức những thứ này.
Bên đường là khu dân cư yên tĩnh, từ dưới đất có thể thấy được ban công đang phơi quần áo và những chậu hoa cỏ xanh mướt bố trí rải rác suốt năm tầng lâuf.
Anh dừng xe trước một cửa sắt, mở khóa đi vào.
Dựng lại xe đạp, cầm lấy cặp xách trên rổ xe, anh hai bước nhảy ba bậc thang lên lầu, bàn tay đang mò chìa khóa trong túi quần đột nhiên dừng lại.
Trước cửa nhà số 302 có một người đang ngồi, tóc đen ngắn củn, sơmi trắng quần đen, vùi đầu vào gối lộ ra phần gáy thon dài trắng nõn như một chú hạc giữa đêm tuyết trắng.
Hoàng Phàm ngừng thở một lát, nhẹ nhàng gọi: “Hứa Bình?”
Hứa Bình giật giật ngón tay, sau đó chậm rãi ngẩng đầu.
Hoàng Phàm nhìn thấy mặt Hứa Bình, đồng tử hơi co rụt một chút, cuối cùng vẫn nhịn được, mỉm cười nói: “Thật là khách quý không ngờ, cậu đột nhiên sao lại đến nhà anh thế này?”
Hứa Bình chống gối đứng dậy, vỗ vỗ bụi trên quần, nhẹ nhàng nói: “Xin lỗi, em không nói gì với anh đã chạy tới, em chỉ định ghé qua lấy tư liệu lần trước anh nói, thứ bảy cũng rảnh rỗi…”
Hoàng Phàm lấy chìa khóa ra mở cửa: “Cậu quả thực nên báo anh một tiếng, lỡ đâu hôm nay anh tận khuya mới về thì sao? Cậu không phải liền tới không công? Đợi rất lâu rồi đi?”
Hứa Bình nghiêng đầu nói: “Không đợi bao lâu. Em chỉ là tiện đường ghé ngang thử vận may, nếu anh không ở nhà em liền đi về.”
Hoàng Phàm liếc nhìn những cánh hoa trắng nhỏ bám trên đầu vai Hứa Bình, không chọc thủng lời nói dối này.
Căn nhà hai phòng ngủ một phòng khách được dọn dẹp rất sạch sẽ, trên ghế salon cạnh bàn trà còn bày không ít sách cơ học lượng tử cùng với vi phân – tích phân cao cấp, còn có vài bộ từ điển Anh-Trung thật dầy.
Hoàng Phàm đợi Hứa Bình vào trong rồi đóng cửa lại, cởi áo khoác sậm màu trên người ra, nói: “Cậu tới cũng không đúng lúc, bạn cùng thuê nhà với anh đã về quê từ hôm trước, nếu không cậu ta đã mở cửa cho cậu.”
Hứa Bình có chút co quắp mỉm cười.
Hoàng Phàm chỉ vào salon, mói: “Ngồi đi, cậu uống gì?”
Hứa Bình lắc đầu: “Không cần phiền như vậy, anh cũng rất bận rộn mà, em cầm tư liệu xong liền đi.”
Động tác trên tay Hoàng Phàm hôi ngừng, mỉm cười nói: “Như vậy sao được, anh vất vả lắm mới kéo cậu đến nhà được một lần.” Lại vào phòng bếp mở tủ lạnh: “Bia thế nào?”
Rốt cục cũng là ở nhà người khác, Hứa Bình cũng không tiện kén chọn, gật đầu nói: “Được.”
Lấy hai chai bia Thanh Đảo, Hoàng Phàm dứt khoát khui nắp, đặt một chai trước mặt Hứa Bình.
Hứa Bình nói một tiếng cám ơn.
Chai thủy tinh mát lạnh cầm vào trong tay, Hứa Bình do dự một chút, chậm rãi nhấp thử.
Vừa lạnh vừa đắng, vị cồn nhàn nhạt xông thẳng lên mũi.
Hứa Bình nhịn không được tằng hắng một cái.
Hoàng Phàm cười nói: “Thế nào, cậu không phải là lần đầu uống bia chứ?”
Hứa Bình có chút ngượng ngùng cười cười, chậm rãi gật nhẹ đầu.
Hoàng Phàm ngồi trên ghế salon hơi xéo người cậu, không dấu vết nhìn chăm chú người trước mặt, nói: “Lần đầu ai cũng không quen được, chậm rãi uống vài hớp liền cảm nhận được mùi vị. Có đôi khi ở ngoài quá mệt mỏi, anh không uống một hớp bia thật sự không chịu được.”
Dù sao cũng là tâm ý của người khác, Hứa Bình chỉ đành phải hưởng ứng, chất cồn màu vàng kim óng ánh trượt khỏi cổ họng, nếu như không để ý vị đắng chát trong đó, thật sự có một cảm giác sảng khoái khó nói thành lời. Cậu đã ngồi chờ thật, lâu, đúng là rất khác nước, bất tri bất giác uống nhiều vài hớp, một chai bia rất nhanh thấy đáy.
Hoàng Phàm đẩy chai bia trong tay mình đến trước mặt Hứa Bình.
Hứa Bình có chút ngượng ngùng: “Không cần, một chai là đủ rồi.”
Hoàng Phàm cười cười: “Đừng lo lắng, chỗ anh thứ khác không có, bia lại ê hề.”
Anh ta vỗ đùi đứng dậy: “Cậu chờ một chút.”
Hứa Bình đoán là anh ta muốn đi lấy đề cương ôn tập, nhẹ gật đầu một cái, cậu tựa vào ghế salon mềm mại, cảm thấy cả người giống như đều trầm tĩnh lại. Căn nhà này cực kỳ an tĩnh, ánh mặt trời chạng vạng màu vàng nhạt ngoài cửa sổ rọi qua hàng cây xanh biếc, có một chú chim sẻ nhỏ mổ mổ gì đó trên bệ cửa sổ. Cậu lại xoay đầu nhìn chồng sách trên bàn, cầm lên một quyển《Vật lý lượng tử》, trên bìa còn viết một dòng đề tựa của tác giả: ‘Trân trọng tặng quyển sách này cho người vợ yêu của tôi Kathleen, cảm ơn nàng đã cùng tôi sống trọn ba mươi năm nhân sinh tươi đẹp nhất.’
“Có hứng thú sao? Quyển này có thể cho cậu mượn.”
Hứa Bình quay đầu nói: “Không cần, em xem cũng không hiểu, chỉ là tùy tiện cầm mà thôi.”
Hoàng Phàm đem đề cương đặt lên bàn trà, ngồi xuống bên cạnh cậu nói: “Phần luận chứng bên trong rất phức tạp, cậu có thể nhảy qua đừng xem, chỉ đọc phần có liên quan đến vũ trụ lượng tử là được. Cậu từng nghe nói Con mèo của Schrödinger chưa?”
Hứa Bình lắc đầu.
“Chính là giả thuyết đặt con mèo trong một cái hộp có trang bị thiết bị hơi độc, trong hộp còn có một nguyên tử phóng xạ hạt nhân, cái hạt nhân này trong một giờ có 50% tỷ lệ phát sinh phóng xạ, từ đó kích mở khí độc giết chết con mèo trong hộp. Sau một giờ chúng ta mở hộp, chỉ có thể nhìn thấy hai loại khả năng, một là phóng xạ kích phát và mèo chết, một là phóng xạ không kích phát và mèo không chết.”
Hứa Bình suy nghĩ một chút: “Đúng là như vậy.”
“Thế nhưng vấn đề là, trước khi quan sát trạng thái của con mèo này là gì đâu? Dựa theo lý luận lượng tử, trước khi mở hộp ra con mèo kia không chết cũng không sống, mà hàm sóng của hệ thống sẽ là sự chồng chập của cả trạng thái con mèo sống và con mèo chết và cả hai trạng thái chồng chập có biên độ như nhau.”
Hứa Bình trầm tư một phen nói: “Em không biết rõ, thế nào gọi là trạng thái chồng.”
Hoàng Phàm cười cười: “Ban đầu đúng là có chút khó thể giải thích, bởi vì thứ Vật lý lượng tử nghiên cứu là thế giới vi mô, đem thể tích vật thể và chất lượng chia đến vô cùng nhỏ, nhỏ đến trình độ của nguyên tử và hạt nhân, từ đó quy tắc vận động của chúng cũng trở nên khác biệt. Bất quá anh rất thích một cách lý giải của thí nghiệm này, đó là giả thiết thứ trong hộp là vận mệnh của em, trước khi hộp được mở ra em có thể tồn tại hoặc không tồn tại, trong nháy mắt mở hộp ra thế giới sẽ chia thành rất nhiều mảnh, mà em chính là người quyết định không gian tồn tại của mình. Ngoài ra còn có rất nhiều em khác, bởi vì lựa chọn khác biệt mà sinh hoạt tại những thế giới song song khác.”
Hứa Bình trầm mặc một hồi, nói: “Dựa theo giả thuyết này, em hiện tại đang ở nhà anh, đồng thời còn rất nhiều em khác có thể đang đi dạo trên đường, làm bài tập hoặc chơi bóng?”
Hoàng Phàm cười cười: “Có thể hiểu như vậy.”
Hứa Bình suy nghĩ một chút tồi nói: “Tuy rằng còn chưa quá thấu đáo, thế nhưng loại cách nói này rất thú vị.”
“Rất kỳ diệu đi? Vật lý khi nghiên cứu đến chỗ sâu lại giống như tôn giáo, ngay cả nhà khoa học đứng đầu như Newton đợi khi già rồi lại bắt đầu tin Thượng đế, bất quá từ một góc độ khác mà nghĩ, nghiên cứu cả đời của ông đại khái đều là đi trên con đường Thượng đế đã chỉ định đi.”
“Anh học Vật lý sao?”
“Không phải, anh là học số học, bọn anh càng chú trọng quá trình suy luận nghiêm mật chứ không phải kết quả bao hàm ý nghĩa triết học. Bất quá gần đây xảy ra thật nhiều việc, đọc những quyển sách này khiến anh có rất nhiều cảm xúc.”
Hứa Bình nhẹ giọng hỏi: “Phong trào sinh viên của các anh thế nào rồi?”
“Vẫn còn tiếp tục, bất quá trắc trở trùng trùng.” Hoàng Phàm hơi dừng lại, nói, “Tuyệt thực không đạt đến mục đích yêu cầu, hiện tại mọi người đang họp thảo luận bước tiếp theo nên làm gì. Có người còn nói ra muốn tự thiêu.”
Hứa Bình đã có chút say rồi, chậm nửa nhịp mới phản ứng được: “Tự thiêu?”
“Ừ, định dùng máu và sinh mệnh đến thức tỉnh lương tri của nhân dân.”
Hứa Bình trầm mặc hồi lâu, đột nhiên la lớn: “Sai! Như vậy là sai!”
Hoàng Phàm im lặng chăm chú nhìn Hứa Bình, sau đó gật đầu nói: “Anh cũng không đồng ý, vậy nên trong buổi họp đã bỏ phiếu chống. Nếu như bọn họ kiên trì, anh sẽ dẫn người của mình rời đi.”
Hứa Bình gật đầu: “Sống vẫn tốt hơn, dù như thế nào đi nữa, còn sống vẫn tốt hơn.”
“Ừ, nếu như có thể suy nghĩ lý trí một chút là có thể nhận ra đạo lý này, thế nhưng khi em đứng cao hơn đám đông một bậc lớn tiếng hô hào, bên dưới là vô số người nhiệt liệt hưởng ứng, em sẽ sinh ra một loại lỗi giác không gì không làm được. Loại thòi điểm này rất khó giữ bình tĩnh.”
“Anh cũng vậy?”
“Anh cũng vậy. Bất quá so với những người kia thì anh bình tĩnh hơn một chút, bởi vì anh còn có những thứ khác muốn theo đuổi.”
Hứa Bình ngẩng đầu lên hỏi: “Cái gì?”
Hoàng Phàm suy nghĩ một chút: “Nếu như nhất định phải nói, anh đại khái là đang theo đuổi tự do đi.”
Hứa Bình cười phun: “Thế nào, anh cảm thấy mình không tự do?”
Hoàng Phàm mỉm cười: “Không phải loại tự do này.”
Hứa Bình không chút khách khí cười ha hả: “Vậy anh muốn loại tự do gì?”
Hoàng Phàm nhìn cậu, chậm rãi nói: “Anh muốn tự do cùng người mình thích đi dưới bầu trời, không ai có thể chỉ trỏ phê phán.”
