Editor: Đào Tử
_____________________________
Tóm lại, mọi phiền não của cô đều bắt nguồn từ một chữ "nghèo", nếu cô có tiền, mọi chuyện đều có thể dễ dàng giải quyết.
Thẩm Đường không nhịn được bắt đầu mơ mộng giữa ban ngày, nói chuyện hoang đường: "Vọng Triều, huynh xem nếu ta dùng ngôn linh 'vung tiền như rác' thì có thể phát tài được không? Hehe, sửa đá thành vàng."
Cố Trì không chút lưu tình dội cho cô gáo nước lạnh.
"Vung tiền như rác? Sợ là chỉ biến vàng thành rác thôi nhỉ?"
Đúng là một đứa con phá của nghiệp chướng mà.
Thẩm Đường: "..."
Không nhịn nổi nữa: "Bộ huynh là ETC chuyển thế à!"
Những văn sĩ văn tâm này đều tinh thông cách làm cô nghẹn họng sao? Từng người một đều không thầy tự thông, chẳng "yêu thương trẻ nhỏ" chút nào!
Cố Trì có linh cảm "ETC" chẳng phải từ gì hay ho, anh ta không chỉ một lần nghe thấy từ này trong tiếng lòng của Thẩm Đường, phát huy phẩm chất không hiểu thì hỏi, "chân thành" thỉnh giáo: "I Ti... Ci, là gì?"
Thẩm Đường: "Một cái thanh chắn, sẽ tự động nâng lên hạ xuống."
Làm tổn thương cô có khiến Cố Trì vui không?
Cố Trì: "..."
Có chủ công như thế, thực ra anh ta cũng áp lực lắm.
Sau một hồi hoan hỉ vui vẻ tự tổn thương nhau, nỗi buồn mà nghèo khó mang lại cũng vơi đi phần nào, Cố Trì chuyển tâm tư sang chính sự. Phải nói rằng, chủ công nhà mình đôi lúc cũng rất đáng tin cậy. Việc Yến Tử chấn hưng dân sinh, anh ta cũng biết, nhưng kiến thức ngày thường học quá nhiều, nhất thời khó mà nhớ ra ngay được.
Nếu có tiền, đây đúng là phương thuốc tốt.
Có thể giải quyết vấn đề kinh tế dân sinh trong thời gian ngắn nhất.
Đạt được mục đích tu sửa trị sở Phù Cô, bách tính cũng được no bụng, thậm chí còn có dư lương thực, dư tiền để mua bán, cứ thế kinh tế cũng dần dần phục hồi, vực dậy vùng đất chết này. Nhưng, biện pháp thì hay đấy, mà khổ nỗi nghèo nghèo nghèo nghèo.
Một đồng tiền cũng làm khó anh hùng hảo hán.
Mà họ đâu chỉ thiếu một đồng tiền?
Lâm Phong thấy Thẩm Đường và Cố tiên sinh lo lắng chuyện tiền nong.
Bèn hỏi: "Cớ sao không để người có tiền quyên góp?"
Thẩm Đường: "Quyên góp?"
Lâm Phong thấp giọng: "Lúc nhỏ ở nhà theo mẹ học quản lý việc nhà, mỗi mùa đông, mẹ đều cho quản gia trích từ công quỹ một khoản lương thực cũ của năm trước. Các nhà cũng thay phiên nhau tổ chức tiệc quyên góp, dựng lều phát cháo, xây cầu sửa đường."
Tính chất gần giống như tiệc từ thiện.
Mọi nhà góp lại một ít, cứu tế dân nghèo gặp nạn tuyết.
Thẩm Đường nghe vậy, không bày tỏ ý kiến.
Cố Trì cũng cười khổ một tiếng.
Anh ta biết đây không phải lỗi của Lâm Phong.
Là nữ quyến trong nhà, những việc quản gia cô nàng học được từ mẹ mình chỉ là giao tiếp ứng xử, chi tiêu nhân khẩu, quản lý trong một gia đình. Với gia thế của Lâm Phong, nếu không có những biến cố kia, tương lai cô còn là tông phụ của một gia tộc, phải suy xét đến hương hỏa gia tộc và truyền thừa thế gia, nhưng như vậy vẫn còn lâu mới đủ.
Có lẽ từ góc nhìn của một nữ quyến nội trạch tương đối đơn thuần, việc trích lương thực cũ, dựng lều phát cháo, bỏ tiền xây cầu sửa đường, những hành động này đã có thể giải quyết vấn đề.
Nhưng thực sự có thể giải quyết vấn đề sao?
Không nói đến nơi lớn hơn, chỉ riêng vùng Hà Doãn, số lượng bách tính đang lay lắt trên bờ vực cái chết là bao nhiêu? Ít cháo loãng đó có thể cứu được họ sao? Giả sử may mắn sống sót qua mùa đông này, năm sau bọn họ vẫn không có đất trồng, không có lương thực để ăn.
Sự khác biệt giữa hai bên, chỉ là chết đói chết rét sớm hay là sau khi chịu vô số khổ nạn rồi mới chết đói, chết rét.
Tuy Lâm Phong vẫn chưa hiểu, nhưng cô nhận ra, lang quân và Cố tiên sinh không đồng tình với đề nghị non nớt của mình.
Vì thế, nhỏ giọng nói xin lỗi.
"... Phong lỡ lời, xin lang quân và tiên sinh đừng giận."
Thẩm Đường nói: "Không có giận, cũng không trách muội."
Cô chỉ hỏi Lâm Phong: "Vì sao dân chúng lại đói khổ?"
Lâm Phong đáp: "Trong nhà không có tiền, không có lương thực, thời tiết không thuận lợi, mùa màng thất bát, thuế ruộng nặng, quan lại tham ô... còn có..."
Cô cố gắng nghĩ ra mọi nguyên nhân.
Nhưng Thẩm Đường lại nói: "Không không không, những điều muội nói đều là nguyên nhân, nhưng không phải là nguyên nhân căn bản nhất."
Lâm Phong chớp mắt: "Xin lang quân giải đáp cho."
Thẩm Đường nói: "Không có đất canh tác."
Lâm Phong ngẩn người ra một thoáng: "Không... không có đất canh tác?"
Lý do này cô thật sự không ngờ tới.
Thẩm Đường cũng không coi Lâm Phong như một đứa trẻ chín tuổi, có vài bài học nên nói thì phải nói, không cần thiết phải đợi Lâm Phong tự mình vấp ngã.
"Đúng, không có đất canh tác."
Thẩm Đường dịu giọng: "Ta không phủ nhận những người như lệnh đường*, dựng lều phát cháo, xây cầu sửa đường, xuất phát điểm chắc chắn là muốn làm hết sức mình giúp đỡ bá tánh nghèo khổ. Có lẽ là vì danh tiếng, có lẽ là vì lòng thương xót, tinh thần này đều đáng được khẳng định và khuyến khích. Nhưng, lệnh đường là lệnh đường, hào cường thế gia vẫn là hào cường thế gia, hai việc này hoàn toàn khác nhau!"
_Lệnh đường*: Tiếng tôn xưng mẹ người khác
Kêu gọi những thế gia hào cường có tiền có lương thực quyên góp cứu tế? Ha ha, bọn họ không nhảy ra cản trở đã tốt lắm rồi.
Lời Thẩm Đường nói hoàn toàn lật đổ nhận thức trước đây của Lâm Phong: "Đối với hào cường thế gia mà nói, cứu tế vốn là một việc không mang lại lợi ích thiết thực, thậm chí còn tổn hại đến lợi ích của họ. Ngoài danh tiếng ra, còn có thể thu được lợi ích gì khác?"
Lâm Phong nghẹn lời.
Cô nhớ lại, khi mẹ làm những việc thiện đó, quả thật đã bị các phòng khác ngấm ngầm hoặc công khai châm chọc, tốn công mà không được việc, thời buổi này lương thực quý giá, cớ sao lại đem cho đám thứ dân một cách vô ích? Nhưng mẹ đều lấy danh nghĩa "cầu phúc cho XX" để làm, bọn họ cũng không thể công khai phản đối, chỉ là trong lòng không vui.
Nếu thật sự có lợi, tại sao lại ít người làm?
Thẩm Đường tiếp tục.
"Cứu trợ thiên tai vốn dĩ cũng chỉ là trị ngọn không trị được gốc."
Lâm Phong cầu giáo: "Làm sao để trị gốc?"
"Muốn thật sự giải quyết tình cảnh khốn khổ của bá tánh, chỉ có một cách, chính là cho bá tánh có đất canh tác của riêng mình."
Lâm Phong nói: "Không thể khai khẩn đất hoang sao?"
Thẩm Đường đáp: "Có thể khai khẩn được bao nhiêu đất? Những mảnh đất này chẳng đủ màu mỡ, cây trồng không phát triển tốt, bá tánh thu hoạch tự nhiên không tốt. Nếu thật sự là mảnh đất màu mỡ, sớm đã bị người khác chiếm rồi."
Tạo cho dân chúng một vòng tuần hoàn tự cung tự cấp tốt đẹp.
Nhưng đất đai là tài nguyên hữu hạn.
Bá tánh có nhiều đất, thế gia hào cường sẽ có ít đất đi.
Hơn nữa, tất cả bá tánh đều đi cày ruộng của mình, thì ruộng đất của họ ai sẽ cày? Thuê người đến cày cũng không có lời.
Chỉ khi bá tánh không có đất, về mặt kinh tế không thể nuôi sống gia đình, mới phải bán mình cho họ để cày ruộng, như vậy mới có lời.
Còn về hậu quả xấu cách làm này tạo ra?
Dù sao cũng không phải bọn họ gánh chịu.
Bọn họ vẫn sống trong nhà cao cửa rộng, có hàng trăm người hầu hạ, ăn sung mặc sướng, thứ dân chết đói có ảnh hưởng gì đến việc họ ăn ít đi một bát cơm ngon? Thứ dân trên đời nhiều như vậy, chết lứa này còn có lứa khác, ruộng đất của mình không lo không có người cày.
Lâm Phong nghe vậy lặng lẽ suy tư hồi lâu.
Cô tưởng rằng mình có được đạo văn sĩ "Tề Dân Yếu Thuật", đã có chỗ đứng trong thế gian này, tương lai có thể cùng nhân kiệt trong thiên hạ tranh đua cao thấp, nhưng bây giờ nhìn lại, con đường mình phải đi còn dài và gian khổ hơn cô tưởng nhiều.
Lâm Phong cứ nghĩ bá tánh khổ sở là do thời tiết không thuận lợi, đất đai cằn cỗi, ngôn linh có lẽ có thể giải quyết vấn đề, bá tánh trên đời sẽ không còn chịu cảnh đói rét. Còn tai họa do con người gây ra thường xuyên, quan lại phía dưới tham ô không ngừng, những điều này cũng có thể nghiêm khắc quản lý.
Nhưng Lâm Phong chưa từng nghĩ tới.
Bá tánh không có đất canh tác thì phải làm sao.
Tại sao lại không có đất canh tác?
Thẩm Đường: "Đồ tốt, ai cũng muốn tranh giành."
Ví dụ như cô nhìn thấy đại phú hào béo mẫm, cũng muốn rút kiếm, dùng thủ đoạn để chuyển tài sản của họ về tay mình.
【Cướp của người giàu chia cho ta】
Lâm Phong xấu hổ đầy mặt.
Thẩm Đường lại không cảm thấy đây là chuyện gì to tát.
Chẳng ai sinh ra đã toàn năng toàn trí, tầm nhìn của mỗi người đều bị hạn chế bởi lập trường và hoàn cảnh của chính họ. Cô không thể trách cứ Lâm Phong trước đây được nuông chiều trong khuê phòng, một sớm mai gặp biến cố lưu lạc dân gian phải lập tức đồng cảm với những người dân nghèo khổ nhất.
Ngay cả bản thân thường dân, nhiều khi cũng không hiểu rõ tại sao cuộc sống của mình lại khốn khó đến vậy, nên chỉ đành rằng đó là "số mệnh".
Thẩm Đường bảo Lâm Phong đi lấy đồ.
Thấy Lâm Phong rời đi, Cố Trì mới lên tiếng: "Vì sao chủ công không để Lệnh Đức đi theo bọn người Vô Hối cùng an bài cho dân chúng?"
Tiếp xúc nhiều, thông suốt mới nhanh.
Thẩm Đường lắc đầu.
Cô cố ý điều Lâm Phong từ chỗ Chử Diệu đến, để Lâm Phong bận rộn chỉnh đốn trị sở, tạm thời tách khỏi dân chúng thành Phù Cô. Mục đích của cô rất đơn giản: "Vọng Triều giỏi thấu hiểu lòng người, chẳng lẽ lại cho rằng dân chúng đều là người lương thiện sao?"
Cố Trì: "Đương nhiên không phải."
Ngược lại, nhiều hành vi xấu của thường dân càng ghê tởm hơn, nhưng họ ngu muội vô tri, trong lòng không cho rằng hành vi của mình là sai.
"Tuy Lệnh Đức còn nhỏ, mới chín tuổi, nhưng chín tuổi trong mắt một số kẻ ngu muội, đã là cái tuổi có thể mang về nhà đùa bỡn rồi." Giọng điệu Thẩm Đường bình thản, nét mặt cũng bình tĩnh, "Ta không thể đảm bảo an toàn cho Lệnh Đức khi cô bé ra ngoài học hỏi, nếu chẳng may xảy ra chuyện ngoài ý muốn... Học tập có thể từ từ, ta cũng chưa đến mức thiếu người phải bóc lột sức lao động trẻ em. Với tình hình hiện tại của thành Phù Cô, Vọng Triều cho rằng khả năng này rất nhỏ sao?"
Cố Trì: "..."
Anh ta thật sự chưa nghĩ chu toàn như vậy, hay nói cách khác, anh ta cũng phạm phải sai lầm giống Lâm Phong. Thẩm Đường không dây dưa ở chủ đề này: "Hành động nhanh chóng, nhân lúc bọn người Trương thị chưa kịp phản ứng. Đương dịp Tết, giết con lợn béo ăn mừng thêm chút không khí."
Nói xong, cô đặt sổ sách của trị sở sang một bên.
Xem đại khái, thâm hụt đến mức thảm không nỡ nhìn.
Xem thêm cũng không ra tiền.
Nếu Trương thị "hào phóng mở hầu bao", Thẩm Đường mới có dư gạo dư tiền lấy công thay trợ, khôi phục kinh tế Phù Cô, rồi lan ra toàn quận Hà Doãn. Hai võ giả võ đảm kiêm cỗ máy ủi đất hình người Triệu Phụng và Cộng Thúc Võ siêu mạnh này mới có đất dụng võ.
Cố Trì: "..."
May mà hai người này không nghe thấy suy nghĩ của chủ công.
Nếu biết được, chẳng phải sẽ bỏ chạy ngay trong đêm sao? À, dùng lời của chủ công để nói, chắc là mua vé đứng, vác cả đoàn tàu chạy?
Năng lực hành động của văn sĩ văn tâm thật đáng nể.
Khang Thời và Kỳ Thiện thức trắng đêm.
Cuối cùng cũng phân loại xong đống văn kiện chất chồng.
Sáng sớm hôm sau, mấy viên quan hôm qua đã đến điểm danh làm việc từ rất sớm, bị Cố Trì lừa ra ngoài làm việc.
Lúc hai người Kỳ Thiện đến, Thẩm Đường đang dùng một dải vải màu đen buộc chặt tay áo, để lộ hai cánh tay trắng nõn, tay cầm búa leo lên cao, đóng đinh, sửa chữa lại xà nhà ọp ẹp, lợp lại những chỗ ngói bị dột.
Thấy vậy huyết áp của bọn họ tăng vọt.
"Chủ công!"
"Ồ, là Nguyên Lương và Quý Thọ à."
Thẩm Đường nhét cán búa vào thắt lưng, hai tay phủi bụi trong lòng bàn tay, tung người nhảy xuống, đáp đất vững vàng, thân hình không lay động. Phía sau hai người Kỳ Thiện, hơn hai mươi binh sĩ khiêng mấy thùng gỗ khá nặng.
"Hai huynh đã sắp xếp xong rồi?"
Mới một đêm, hai người này cũng thật chăm cày mà.
Thẩm Đường vừa lau mồ hôi nóng vừa tiến lên xem.
Ôi đệt!
Trong thùng gỗ toàn là văn kiện thư từ!
