Bức thư gửi ông Mattia Balossino mỏng nhẹ và thiếu tính nhất quán đến độ không thể ngờ được trong đó lại có toàn bộ tương lai của Mattia. Tới tận bữa tối mẹ mới đưa cho cậu, có lẽ bởi bà ngại vì đã mở nó ra trước khi có sự đồng ý của cậu. Bà không cố ý làm điều đó, thậm chí bà còn chẳng nhìn tên người nhận: Mattia chưa bao giờ có thư.
"Cái này được gửi đến cho con", bà vươn tay đưa bức thư qua đĩa ăn.
Mattia nhìn ba dò hỏi, ông gật đầu điều gì đó không rõ. Trước khi cầm bức thư cậu lấy khăn giấy lau môi trên đã sạch rồi. Quan sát logo hình tròn phức tạp in màu xanh cạnh địa chỉ, cậu không có chút khái niệm gì về nội dung bên trong. Cậu bóp nhẹ hai đầu phong bì để lôi ra tờ giấy gập, mở nó ra và bắt đầu đọc, hơi ấn tượng bởi ý nghĩ lá thư được gửi đến cho chính mình, cử nhân Mattia Balossino.
Ba mẹ cậu lách cách dao dĩa hơn mức cần thiết và ba thì đằng hắng cổ họng liên tục. Sau khi đọc xong, Mattia gấp tờ giấy lại theo thứ tự ngược với lúc mở ra, để trả lại cho nó hình dạng nguyên vẹn ban đầu, rồi cậu lại nhét nó vào trong phong bì, đặt lên ghế ngồi của Michela.
Cầm lại dĩa rồi nhưng trong một lát cậu thần người trước đĩa bí thái lát, như thể ai đó đã giấu giếm cho chúng vào đó.
"Có vẻ là một cơ hội tốt", bà Adele nói.
"Hẳn rồi."
"Con có muốn tới đó không?"
Trong lúc nói vậy bà cảm thấy nóng bừng cả mặt. Bà nhận thấy mình chẳng hề thấy sợ bị mất nó. Trái lại, bà ao ước với tất cả sức lực là nó sẽ nhận lời, rằng nó sẽ đi khỏi cái nhà này, khỏi cái chỗ trước mặt bà mà tối nào trong bữa ăn nó cũng chiếm lấy, với cái đầu đen tóc cúi xuống đĩa thức ăn và cái vòng u ám thảm thương bao quanh, lây sang không khí chung.
"Con không rõ", Mattia xâm xâm miếng bí, trả lời nhát gừng.
"Cơ hội tốt đấy", mẹ nhắc lại.
"Hẳn rồi."
Ba phá vỡ không khí im lặng kéo theo đó bằng một bài diễn thuyết lộn xộn về tính hiệu quả của các nước Bắc Âu, đường phố thì sạch sẽ, thêm không khí lạnh và ít ánh sáng hầu như quanh năm chắc chắn sẽ hạn chế sự thiếu tập trung. Ông chưa bao giờ tới đó, nhưng từ những gì người ta vẫn nói thì hẳn phải là thế rồi.
Cuối bữa tối, Mattia bắt đầu thu gọn bát đĩa như hàng tối cậu vẫn làm, nhưng ba đặt tay lên vai cậu nói nhỏ cứ lên nhà đi, để ba dọn cho. Mattia nhặt lá thư trên ghế và đi về phòng.
Cậu ngồi trên giường, lật đi lật lại lá thư trong tay. Cậu gập nó ra trước và sau vài lần, làm chiếc phong bì bằng giấy dày kêu sột soạt. Rồi cậu xem kĩ hơn logo bên cạnh địa chỉ. Một con chim săn mồi, có lẽ là đại bàng dang cánh, đầu quay sang một phía khiến ta nhìn được chiếc mỏ nhọn. Đầu cánh và chân lồng trong một vòng tròn, mà do lỗi in nó hơi lệch sang hình ô van. Một vòng khác to hơn, cùng trọng tâm với vòng tròn trước có tên trường Đại học đang mời Mattia tới làm việc. Kiểu chữ gô tích với các chữ cái k và hcùng các chữ o có một gạch chéo trong toán học được dùng để chỉ một tập hợp rỗng khiến Mattia tưởng tượng tới một tòa nhà cao, tối màu với các hành lang đầy tiếng vang vọng có trần nhà cao tít, bao quanh bởi thảm cỏ cắt ngắn vài mi li mét, vẻ lặng lẽ và hoang vắng như trong một nhà thờ lớn nơi cùng trời cuối đất.
Tại nơi xa xăm lạ lẫm đó có tương lai cho cậu trở thành một nhà toán học, một nơi cứu vãn, một không gian không nhiễm độc, không định kiến. Nhưng ngược lại ở đây có Alice, chỉ đơn là có cô ấy thôi, và sự ngưng trệ bao quanh tất cả.
Cậu lại thấy mình giống như hôm bảo vệ. Lại một lần nữa hơi thở tắc trong cổ họng và nghẹn lại đó như một chiếc nút chai. Cậu thở hổn hển, như thể không khí trong phòng đột nhiên tan chảy ra. Ngày đã kéo dài hơn rất nhiều và buổi hoàng hôn trở nên xanh xao và mệt mỏi. Mattia đợi cho tới khi tia nắng cuối cùng trong ngày lụi tắt, đầu óc cậu còn mải vơ vẩn dọc theo những dãy hành lang chưa nhìn thấy bao giờ, và đôi lúc lại gặp phải Alice đang nhìn cậu chẳng nói một lời, cũng chẳng mỉm cười.
Mày chỉ phải quyết định thôi mà, cậu tự nhủ. Đi hay không đi. 1 hoặc 0, giống như hệ nhị phân.
Nhưng càng tìm cách đơn giản hóa nó đi, cậu lại càng cảm thấy bị mắc kẹt trong đó. Cậu thấy mình như một con côn trùng bị vướng vào mạng nhện dính dớp, càng vùng vẫy lại càng bị mắc kẹt hơn.
Ai đó gõ cửa phòng, âm thanh vọng lại như từ đáy giếng sâu.
"Vâng?"
Cửa từ từ mở ra và ba cậu ló đầu vào trong.
"Ba vào được không?"
"Mm-mm."
"Sao con lại ở trong bóng tối thế?"
Chẳng đợi trả lời, ông Pietro với tay bật điện, bóng đèn một trăm oát sáng rọi mí mắt đang mở của Mattia và cậu nheo lại với một nỗi đau đớn dễ chịu.
Ba cậu ngồi xuống mép giường, bên cạnh cậu. Cả hai đều có kiểu ngồi vắt chân giống nhau, mắt cá chân trái ngang với gót phải, nhưng cả hai đều chẳng bao giờ để ý tới điều đó.
"Cái mà con học gọi là gì nhỉ", ba cậu hỏi sau một lúc im lặng.
"Cái gì kia ạ?"
"Bài luận văn ấy mà. Ba chẳng bao giờ nhớ tên cả."
"Zeta Riemann."
Mattia ấn móng ngón cái vào dưới móng ngón út, nhưng cả da ở chỗ đó cũng đã cứng và chai lại đến mức cậu chẳng cảm thấy gì. Móng tay cứ trượt lên nhau tạo tiếng két.
"Ba cũng muốn có cái đầu như của con", Pietro nói tiếp. "Ba thì ngược lại chẳng hiểu gì về toán học cả. Nó không phải dành cho ba. Cần phải có một bộ óc đặc biệt cho một vài thứ."
Mattia nghĩ chẳng có gì hay ho khi có một cái đầu như của cậu cả. Rằng cậu sẵn sàng vứt nó đi, đổi lấy một cái đầu khác, hay kể cả một hộp bánh quy cũng được, miễn là nó rỗng tuếch và nhẹ hều. Cậu mở miệng định nói cảm thấy đặc biệt chính là cái lồng tệ hại nhất mà người ta có thể tự tạo cho mình, nhưng rồi lại chẳng nói gì. Cậu nhớ lúc bị cô giáo bắt ngồi giữa lớp, còn tất cả ngồi xung quanh nhìn cậu như một sinh vật lạ, và cậu thấy như thể suốt bao năm qua chưa từng rời khỏi chỗ ngồi đó.
"Mẹ bảo ba qua đây à?" Cậu hỏi ba.
Cơ cổ Pietro cứng lại. Ông bặm môi vào trong rồi gật đầu.
"Tương lai của con là điều quan trọng nhất", ông nói, giọng có phần bối rối. "Đúng là giờ con nên nghĩ cho bản thân mình. Nếu con quyết định ra đi ba mẹ sẽ hỗ trợ con. Ba mẹ không có nhiều tiền lắm, nhưng cũng đủ, nếu con cần."
Im lặng kéo dài trong lúc Mattia nghĩ tới Alice và phần tiền cậu đã lấy đi từ Michela.
"Ba này", cuối cùng cậu nói.
"Sao con?"
"Ba rời phòng có được không ạ? Con phải gọi một cú điện thoại."
Peitro thở một hơi dài, có cả một sự nhẹ nhõm trong đó.
"Tất nhiên rồi."
Ông đứng dậy và trước khi xoay người đi ông vươn tay về phía mặt Mattia. Ông định vuốt má cậu, nhưng dừng lại vài xăng ti mét trước mớ râu lún phún của con trai. Ông chuyển sự âu yếm sang vuốt tóc con. Nói cho cùng thì lâu lắm rồi họ không quen với những cử chỉ như thế nữa.
