Lý Kỳ cười ha ha nói: - Có điều Thái Sư, thật ra ta luôn vô cùng bội phục ngài. Ta cũng thật không ngờ ngài lại hiểu rõ chế độ dự toán như vậy, còn có thể lấy đó mà đoán trúng tâm tư Trịnh nhị, thật là gừng càng già càng cay nha.
- Ngươi ít nịnh hót lão phu đi.
Thái Kinh tuyệt không cảm kích, nói: - Thật ra khả năng của lão phu ngay cả da lông cũng chưa nói tới. À, lão phu nghe nói trong triều có không ít người phản đối chế độ dự toán.
Lý Kỳ nói: - Nếu ta không có tiền, ta cũng sẽ phản đối nha. Ta làm quan vì cái gì chứ, làm thế chẳng phải chặt đường phát tài của ta sao.
Thái Kinh hừ nói: - Chuyện đó không thể nào.
- Vì sao?
- Ngươi giảo hoạt như thế, sao có thể không có tiền.
- Ách!
Lý Kỳ mặt dày nói: - Ta ngu dốt, luôn xem đây như là tán thưởng, còn tốt hơn bị người ta nói cả đời không có tiền.
Thái Kinh lười tán gẫu với hắn, nói: - Thật ra hôm nay lão phu cũng muốn hỏi ngươi về chế độ dự toán này.
Lý Kỳ không đáp hỏi ngược lại: - Thái Sư cho rằng thế nào?
Thái Kinh suy nghĩ một lát, nói: - Ta nghe nói đại thần trong triều đều lấy lý do chế độ dự toán này quá cứng nhắc, thiếu linh động để thỉnh cầu Hoàng thượng thu hồi mệnh lệnh đã ban.
Lý Kỳ gật đầu nói: - Đúng là có việc này.
Thái Kinh lắc đầu nói:
- Nhưng lão phu không cho rằng như vậy. Chế độ dự toán này thoạt nhìn cứng nhắc, nhưng thực ra không phải, nó chỉ là tính toán xong toàn bộ trước, sau đó mới thực hành. Mà chế độ lúc trước linh hoạt, nhưng đó chỉ là bị buộc bất đắc dĩ tùy cơ ứng biến. Việc này chuẩn bị xong trước vẫn luôn tốt hơn là đợi sau khi sự việc xảy ra mới nghĩ cách đi ứng phó. Bất cứ ai cũng thích bày mưu tính kế, chứ không phải tùy cơ ứng biến.
- Lão phu tin rằng đây cũng là nguyên nhân chủ yếu mà Hoàng thượng coi trọng chế độ này. Đương nhiên, việc này cũng phải cần Tam Ti có thể làm chế độ dự toán này tỉ mỉ cẩn thận. Nếu có thể như vậy, Đại Tống nhất định có thể nâng cao một bước, việc này có thể dùng tu vi võ học của ngươi để nói. Chế độ trước kia giống như kiếm thuật của Độc Cô Cầu Bại khi hai mươi tuổi, linh hoạt, gặp chiêu phá chiêu, nhưng chế độ dự toán này lại chính là trọng kiếm vô phong, đại xảo bất công, mặc cho ngươi biến hóa thế nào, chỉ mấy chiêu của ta cũng đủ rồi. Cho nên chế độ dự toán còn cao hơn chế độ trước kia nữa, đồng thời không có rườm rà giống như người ta nói, ngược lại vô cùng đơn giản.
Không hổ là Thái lão hàng nha, tuy hai mắt đã mờ, nhưng nhìn việc còn rõ ràng hơn bất cứ ai. Lý Kỳ khen ngợi từ đáy lòng, cười nói: - Thần điêu hiệp lữ đã kết thúc đã nhiều năm rồi, nhưng không ngờ Thái Sư lại còn nhớ rõ như vậy.
Thái Kinh khoát tay nói: - Lão phu sao có thể nhớ rõ nhiều như vậy, chỉ là mấy câu này tuy nói là tu vi võ học, nhưng trong đó ẩn chưa rất nhiều đạo lý lớn, do vậy lão phu nhớ khá rõ. Những gì lão phu nên nói đều đã nói rồi, bây giờ ngươi nên nói rồi.
Lý Kỳ cười nói:
- Thật ra chế độ dự toán chủ yếu là nhằm vào quan viên tham nhũng. Tuy nói tham quan giết không hết, trảm không xong, nhưng ngài không thể vì vậy mà bỏ mặc không lo. Con người có ý thức chủ quan, bọn họ đều vô cùng coi trọng của cải của mình, cho dù bọn họ tiêu pha cả rồi, chí ít bọn họ cũng hưởng thụ được trong nhất thời, coi như là không thiệt thòi. Nhưng quốc gia là hình thái vô ý thức, không thể tự mình quản lý của cải của mình, không thể quý trọng của cải của mình, việc này cần con người quản lý. Nhưng con người lại vô cùng ích kỷ, cho nên một khi con người làm quan, bọn họ sẽ không kìm lòng nổi mà xem tài sản quốc gia như là tài sản của mình. Thông thường một vương triều sắp bước vào diệt vong, đầu tiên nhất định là bắt đầu từ nội bộ. Nhìn trong lịch sử, thật ra giai đoạn cuối của mỗi triều đại đều giống nhau chưa từng có, việc này cũng giống như một cây đại thụ che trời vậy, bên ngoài có mấy vết trầy cũng không đáng ngại, đáng sợ là bên trong đã mục nát, đây mới là điểm chí mạng.
- Quan có thể trị quốc, cũng có thể diệt quốc. Muốn ngăn chặn hiện tượng này, thì phải dùng chế độ trói buộc bọn họ. Chế độ càng hoàn mỹ, lỗ hổng tài chính càng ít, cơ hội cho quan viên tham ô càng ít. Cơ hội càng ít thì hiện tượng tham ô lại càng ít. Tuy không có chế độ hoàn mỹ, nhưng điều chúng ta có thể làm cũng chỉ là khiến chế độ gần như hoàn mỹ. Thương Vụ Cục phú quốc, Quân Khí Giám, Bộ Tổng Tham Mưu cường quốc, nhưng chúng đều được xây dựng trên một nền tảng sạch sẽ. Còn chế độ dự toán, chế độ nhị viện, minh bạch tài chính hợp lại thật ra là một hệ thống chống tham nhũng hoàn chỉnh. Đây cũng là một mắt xích quan trọng nhất trong xây dựng kinh tế của ta, ta không muốn cải cách của ta chỉ để nuôi dưỡng tham quan, cho nên việc này không thành công thì cả cải cách đều thất bại toàn diện.
Thái Kinh ha ha nói: - Không ngờ cải cách của ngươi lại yếu ớt như vậy.
Lý Kỳ bất đắc dĩ nói: - Những tham quan đó ngay cả vương triều hùng mạnh cũng có thể làm tan rã, huống hồ chỉ là cải cách.
Thái Kinh cười gật đầu, nói: - Nhưng lão phu thật sự vô cùng hiếu kỳ, cho dù là nhị viện, hay là chế độ dự toán thì cũng trói buộc ngươi vào đó, sẽ khiến cho đường làm quan của ngươi thêm nhiều khó khăn hơn nữa.
Lý Kỳ cười nói: - Vẫn là câu nói kia, bởi vì ta là một thương nhân.
Thái Kinh kinh ngạc nói: - Việc này liên quan gì đến chuyện ngươi là thương nhân?
Lý Kỳ không đáp hỏi ngược lại: - Thái Sư, nếu ta nói thứ mà ta theo đuổi là một đại quốc Trung Nguyên hùng mạnh danh phù kỳ thực, ngài có chung suy nghĩ không?
- Điều này lão phu có chung suy nghĩ. Thái Kinh không chút do dự nào, dù sao thì sự thật đã bày ra trước mắt.
- Vậy không phải đúng rồi sao. Thật ra thứ mà bất cứ ai theo đuổi vĩnh viễn là lợi ích, chỉ là lợi ích trong lòng mỗi người có lẽ không chút can hệ gì, có người theo đuổi mỹ nữ, có người theo đuổi rượu ngon, có người theo đuổi thư họa. Việc này thật ra cũng cùng đạo lý với người theo đuổi tiền tài vậy, không thể nói ai văn nhã, ai ti tiện. Mà thương nhân khác với người thường chính là thứ thương nhân theo đuổi mãi mãi là lợi ích thay đổi lớn nhất, chuyển tài nguyên hữu hạn thành lợi nhuận nhiều hơn.
Lý Kỳ nghiêm túc nói: - Nếu Hoàng thượng muốn ta thống trị Hàng Châu hay là Nhị Quận, thậm chí là cả quốc gia thì cho dù ta cai trị vô cùng tốt thì có thể thế nào chứ, cũng giống như Gia Cát hiền tướng, cúc cung tận tụy, đến chết mới thôi. Nhưng đó chỉ là do năng lực cá nhân của ông ta chống đỡ thôi, ông ta ngã xuống thì nước Thục liền diệt vong. Ta cũng sẽ chết đi, một khi ta chết rồi, thứ mà ta để lại chỉ là một đống đất vàng. Cúc cung tận tụy, đến chết mới thôi, nói khó nghe một chút cũng chỉ một câu mà thôi, không có bất cứ lợi ích thực tế nào, việc này không phù hợp với tư tưởng quán tính của thương nhân.
- Những gì ta cho quốc gia này đều không để lại, nhưng chế độ thì không chết. Thay vì như vậy, chi bằng ta cụ thể hóa năng lực của mình, biến nó thành một công cụ lợi nhuận có thể kéo dài. Nói như vầy đi, dù là chế độ nào thì khi ta chết đi để lại nhiều lắm là một nén nhang, việc này đối với ta mà nói chính là có lời. Lợi ích mà ta theo đuổi là đạt được sự thể hiện biến hóa lớn nhất, ta hi vọng ta có thể làm một người gieo hạt, chứ không phải là một người vĩ đại, không phải ta nói vĩ đại đến thế nào, chỉ là vì người vĩ đại chẳng qua cũng chỉ là một phần lợi ích trong lòng ta thôi, ta mới là nhà cái lớn nhất, cho dù ta đã mất đi.
Thái Kinh nghe được trầm mặc thật lâu, đột nhiên bật cười ha ha: - Thật sự là phi gian bất thương mà.
Lý Kỳ trợn trắng mắt nói: - Được rồi, ta thừa nhận, vừa rồi ta chỉ gà mắng chó. Trong lòng bổ sung một câu, cái lão già ông.
