Cái khách sạn xập xệ ở Ý này có cái chăn tệ đến mức chẳng khác nào rèm cửa.
Giang Từ trở mình mấy lần rồi dứt khoát hất chăn ra.
Có nên quay về New York không? Anh đã mất việc, lại còn làm hỏng chuyện. Mẹ anh chắc chắn sẽ không tha cho anh.
Hay là dắt mèo trốn về quê ở Anh, tìm ông ngoại với cậu mà núp tạm?
Dù sao thì cậu anh cũng chẳng bao giờ cùng phe với mẹ anh, có khi còn giúp anh đỡ đòn được một chút.
Giang Từ lớn lên ở Anh, gia đình bên ngoại anh là một gia tộc "old money" chính hiệu, một dòng dõi quý tộc lâu đời.
Lịch sử dài đằng đẵng, tài sản chủ yếu đến từ thừa kế, gia tộc có một quỹ tín thác để đảm bảo cuộc sống cho từng thành viên.
Hồi nhỏ, vì mẹ anh bận rộn với sự nghiệp, anh được gửi đến nhà cậu.
Mẹ anh là một kẻ lập dị. Trong cái gia tộc "old money" này, chẳng ai đi làm cả. Họ có thể tham gia từ thiện, đảm nhận một số công việc mang tính xã hội, nhưng tuyệt đối không ai làm việc vì tiền.
Con cháu của dòng họ sinh ra đã giàu, tài sản là thứ họ đương nhiên được thừa hưởng. Đi làm chỉ vì mấy đồng lương bèo bọt chẳng khác nào tự hạ thấp bản thân. Trước đây, quỹ gia tộc luôn do các nhà quản lý tài chính chuyên nghiệp điều hành, cho đến khi mẹ anh đứng ra phản đối.
Bà là một kẻ theo chủ nghĩa cải cách, cho rằng dù tài sản có lớn đến đâu cũng không thể cứ ngồi đó mà ăn mãi được. Thế là bà tự mình nắm quyền, trực tiếp kiểm soát quỹ đầu tư.
Cậu anh không phản đối, vì ông vốn là một học giả văn học, người chỉ mê Shakespeare và hoàn toàn khinh thường mọi hoạt động kinh doanh.
Mẹ anh thì bận rộn vì sự nghiệp, nên cứ thế giao con trai cho cậu chăm sóc. Từ nhỏ, Giang Từ đã gần gũi với cậu hơn bất cứ ai trong gia đình.
Nhưng cũng chính vì thế mà anh nhiễm phải những tư tưởng mà mẹ anh cho là "đáng lo ngại" – kiêu ngạo, thanh cao, tự cho mình hơn người, không có khái niệm về tiền bạc, đặt danh dự, đạo đức lên trên hết.
Cậu đối xử với anh rất tốt, nhưng lại quá đắm chìm vào văn chương. Ông nuôi dạy anh theo kiểu thả rông, thường chỉ đưa cho anh một đống sách rồi tự đi làm việc của mình.
Các anh em họ của anh thì đều học trường nội trú, thế nên phần lớn thời gian anh chỉ ở nhà một mình, đọc sách trong không gian vắng lặng.
Mẹ anh chỉ có một yêu cầu duy nhất: hành vi, cử chỉ của anh lúc nào cũng phải lễ độ, có giáo dưỡng, tuyệt đối không được dính vào những thói hư tật xấu. Còn lại thì bà không can thiệp.
Anh mê đọc sách, mẹ anh cũng khuyến khích. Đọc nhiều là tốt, đọc gì cũng được. Cứ thế, Giang Từ lớn lên trong một thế giới đầy đủ vật chất, tự do về tinh thần, nhưng lại thiếu vắng sự quản thúc của cha mẹ.
Mãi đến khi anh trưởng thành, mẹ anh mới nhận ra vấn đề.
Anh được giáo dục tinh hoa từ bé, nhưng khác với bạn bè cùng trang lứa, anh không biết cách vận hành trong giới thượng lưu, cũng chẳng thèm lợi dụng các mối quan hệ để thăng tiến. Anh không có sự sắc bén, quyết đoán của tầng lớp tinh hoa. Anh trở thành một kẻ lý tưởng chủ nghĩa sống trong tháp ngà, y hệt cậu mình.
Ban đầu, anh làm việc trong trường đại học. Một lần, một giáo sư ngành vi sinh mà anh quen biết đã cướp công trình nghiên cứu của học trò, dụ cô sinh viên đó chuyển nhượng bằng sáng chế.
Cô ấy đồng ý, vì nghĩ rằng phát minh này nên được sử dụng miễn phí để phục vụ nhân loại. Nhưng sau đó, vị giáo sư kia đã bán nó cho các công ty dược phẩm và quỹ đầu tư y tế, biến nó thành một công cụ kiếm lời cho giới tư bản.
Cô sinh viên muốn lên tiếng đòi lại công bằng, nhưng dĩ nhiên, giáo sư và tập đoàn dược không đời nào để cô làm thế.
Giang Từ đã dấn thân vào chuyện này. Anh không sợ đấu với tư bản, nhưng cô sinh viên kia chỉ là một người bình thường, không chịu nổi áp lực và cuối cùng đành phải dàn xếp ổn thỏa.
Kẻ cướp đoạt thành quả nghiên cứu thì chẳng hề hấn gì, còn Giang Từ lại trở thành đối tượng bị bôi nhọ suốt một thời gian dài.
Người ta đồn rằng anh còn trẻ như vậy mà đã có thành tích học thuật nổi bật, chắc chắn là có gian lận. Lại có người nói anh và cô sinh viên kia có quan hệ mờ ám, nếu không thì sao lại nhiệt tình giúp đỡ cô như vậy?
Mối quan hệ giữa giáo viên và sinh viên là một chủ đề vô cùng nhạy cảm trong một số trường đại học Mỹ, một vấn đề đầy rẫy rủi ro.
Anh vốn đã trông trẻ hơn tuổi, lại còn có ngoại hình quá nổi bật, thế nên những lời đồn đại lan nhanh như cháy rừng.
Giang Từ tức giận, dứt khoát từ chức.
Anh về quê ở Anh, nằm dài một tuần trong trang viên, ngày ngày phơi nắng, nhìn cậu mình cắt tỉa hoa hồng, đọc thơ và vẽ tranh.
Chẳng bao lâu, mẹ anh biết chuyện, lập tức bay về để dạy dỗ anh.
"Bây giờ con ngây thơ non nớt thế này là lỗi của mẹ. Mẹ bảo bọc con quá mức, khiến con lớn lên trong lồng kính, hoàn toàn không biết thế giới thực là như thế nào." Bà cố gắng kéo anh trở lại con đường mà bà mong muốn, nhưng lần nào cũng thất bại.
"Nó có sai đâu? Đám công ty dược kia cướp bằng sáng chế của người khác chẳng phải là vô liêm sỉ sao? Đó vốn là thứ có thể miễn phí cho tất cả mọi người, nhưng bọn họ vì lợi nhuận mà tước đoạt quyền được sống của người khác." Cậu anh lên tiếng bênh vực. "Shakespeare nói, chỉ cần một chút vàng thôi là có thể biến sai thành đúng, biến hèn hạ thành cao quý, biến kẻ hèn nhát thành dũng sĩ, biến tên trộm thành bậc quyền quý."
"Anh thì cứ đọc sách của anh đi, đừng có hại con trai em nữa." Bà quay sang Giang Từ.
"Còn con, quý ông, trò chơi của con đến đây là kết thúc." Bà lạnh lùng nói. "Lập tức về làm việc trong quỹ gia tộc."
Cậu anh vẫn ngồi trên sofa, lớn tiếng đọc 'Gatsby vĩ đại': "Giọng cô ấy tràn ngập hương vị của tiền bạc."
Giang Từ thản nhiên ăn khoai tây chiên, mẹ anh tức giận giật lấy cái đĩa trên tay anh rồi ném thẳng vào người anh trai mình.
"Chúng ta đâu có thiếu tiền, tài sản của gia tộc đủ để sống bao đời. Sao em lại phải ép thằng bé thế?" Cậu anh bất mãn. "Em muốn nó trở thành một kẻ tầm thường, thực dụng như cha nó sao?"
"Anh nghĩ em làm vậy là vì tiền à? Nhà mình dù có xuống dốc cũng chẳng đến mức phải để con trai em ra ngoài làm thuê kiếm ba cọc ba đồng." Mẹ anh thở dài, đôi mắt xanh lục dưới ánh sáng như hai viên ngọc bích.
"Em chỉ muốn con nó sống trong thực tế. Thế giới ngoài kia không phải thơ của Shakespeare, không phải những khúc ca đồng quê mộng mơ, cũng chẳng phải thiên anh hùng ca nào cả."
"Sống trong giấc mơ thì sao? Tài sản của gia tộc chúng ta đủ để nó sống trong giấc mơ cả đời." Cậu của Giang Từ nói. "Chúng ta không phải là đám nhà giàu mới nổi. Chính danh dự mới giúp gia tộc này trường tồn. Nếu trong nhà toàn là những kẻ chỉ biết chạy theo lợi ích nhỏ nhoi trước mắt, chúng ta có thể duy trì đến ngày hôm nay sao?"
Mẹ anh khẽ cười nhìn hai người họ.
"Mẹ cũng không hoàn toàn phủ định con, con trai à. Có lương tâm luôn tốt hơn là không có. Nhưng mẹ lo cho con, cách con hành xử có thể khiến con rơi vào tình thế cực kỳ nguy hiểm."
Bà mỉm cười: "Nhưng tính cách như vậy, đúng là con thuộc về gia tộc chúng ta. Cũng không thể hoàn toàn trách con."
Sự cao ngạo, kiêu hãnh, sự ngây thơ do được bảo vệ quá mức, và cảm giác ưu việt của tầng lớp quý tộc cũ.
"Dù sao thì con cũng tốt hơn anh trai con, Isaac. Nó giống hệt như cha con."
Mặc dù mẹ Giang Từ là một người theo chủ nghĩa cải cách trong gia tộc, bà vẫn coi thường những kẻ đầu cơ trục lợi ở phố Wall.
Isaac – miễn cưỡng được xem là một cậu ấm nhà giàu, và Tạ Chiêu – một kẻ tay trắng dựng nghiệp, đều thuộc về giới mới giàu.
Giữa dòng dõi cũ và giới mới giàu luôn có một sự khinh miệt ngầm.
Giới mới giàu nắm bắt tài sản quá nhanh, sự trỗi dậy của họ khiến người ta nghi ngờ nguồn gốc đồng tiền của họ có thực sự hợp pháp hay không.
Những kẻ bán khống ở quỹ đầu cơ chơi trò lướt sóng, lợi dụng kẽ hở của thị trường để kiếm lời, thúc đẩy sự biến động tài chính. Chúng kiếm tiền từ sự đau khổ của người khác, thường khiến hàng loạt người mất việc, thậm chí còn thao túng giao dịch nội gián, phá vỡ sự công bằng của thị trường, không hề có trách nhiệm với xã hội.
Ngược lại, những gia tộc cũ luôn hướng đến đầu tư dài hạn, bền vững, chú trọng tính đạo đức và hợp pháp, phải tránh rủi ro không cần thiết và luôn duy trì sự ổn định tài chính.
Dù mẹ anh muốn cải cách, nhưng nguyên tắc cốt lõi này của gia tộc vẫn không thể thay đổi.
Bởi vì gia sản của một gia tộc không chỉ là của cải vật chất mà còn là giá trị tinh thần.
Danh dự, ảnh hưởng xã hội, địa vị là những thứ vô cùng quan trọng đối với một gia tộc lâu đời.
Những kẻ đầu cơ có thể không quan tâm đến sự sống chết của người bình thường, nhưng gia tộc lâu đời phải có trách nhiệm xã hội.
Dù trong lòng bà không quan tâm, nhưng hành động của bà bắt buộc phải thể hiện ra ngoài. Vì đây chính là yếu tố giúp tài sản của gia tộc được truyền thừa qua nhiều thế hệ.
Xã hội có đánh giá tích cực về gia tộc, có danh tiếng lâu dài, họ mới thực sự là giới tinh hoa, mới có thể tối đa hóa lợi ích. Vậy nên sau khi nắm quyền, bà vẫn tiếp tục làm như các đời gia trưởng trước: đổ tiền vào hệ thống y tế, các viện nghệ thuật, các trường đại học.
Nơi đặt trụ sở chính của gia tộc, tỷ lệ việc làm của người dân, sự phát triển kinh tế của khu vực... tất cả đều phải được đảm bảo.
Chi tiền làm từ thiện, cung cấp phúc lợi xã hội cho cư dân địa phương, tạo ra một mối quan hệ cộng sinh bền vững – đây chính là điểm khác biệt giữa họ và đám nhà giàu mới nổi.
Giang Từ biết mẹ có phần thất vọng về mình. Anh không phải là kiểu con trai lý tưởng trong mắt bà.
Bà hy vọng anh có thể giống như bà, vừa giữ được lương tri, vừa có thể linh hoạt ứng phó, xử lý vấn đề một cách khéo léo, giảm thiểu rủi ro đến mức thấp nhất.
Có lẽ phong cách của Tạ Chiêu mới là kiểu mà bà thích – nhưng Tạ Chiêu e rằng chẳng có bao nhiêu lương tri.
Giang Từ ngồi trong bóng tối, cảm giác bực bội bủa vây lấy anh như không khí oi bức của mùa hè.
Trước đây anh luôn sống trong một môi trường áp lực cao, có quá nhiều người quấy nhiễu, anh không có thời gian để suy nghĩ thấu đáo. Nhưng bây giờ, khi anh một mình ngồi trong bóng tối, mọi suy nghĩ hỗn loạn và nghi vấn dồn dập như cơn lũ tràn đến.
Anh đã quyết tâm không tiếp tục dính vào vụ điều tra Tạ Chiêu nữa, tránh để bản thân rơi vào một tình thế khó xử, vô đạo đức.
Nhưng anh cũng biết, mình đang trốn tránh.
Anh từ chối đọc báo cáo điều tra của công tố viên, cũng không chịu điều tra quá khứ của Tạ Chiêu theo lời Trần Khánh.
Tại sao?
Vì sợ hãi.
Trước đó, anh từng tự mình điều tra Tạ Chiêu. Kết quả cho thấy, cô là một kẻ tinh thông luật pháp, bề ngoài tuân thủ quy tắc, nhưng thực tế rất thông minh, xảo quyệt, thích chơi những trò tài chính ngầm trong bóng tối.
Ban đầu, anh chỉ vì hiếu thắng, muốn đấu với cô một trận, bắt con trăn khổng lồ gian xảo này. Nhưng dần dần, anh lại mềm lòng. Hơn nữa, những trò mánh khóe tài chính cô chơi, ở phố Wall ai cũng chơi, vấn đề của cô chẳng qua chỉ là nguyên tội của chủ nghĩa tư bản.
Giang Từ đánh giá rằng mức độ nguy hại thực tế của cô là rất thấp, gần như không đáng kể. Đó cũng là lý do tại sao cuối cùng anh chọn nhượng bộ.
Nhưng những gì Trần Khánh và công tố viên nói lại chỉ về hướng ngược lại.
Công tố viên thậm chí còn nói thẳng, nếu anh đứng về phía Tạ Chiêu, tức là anh đang đối đầu với những người yếu thế.
Anh không tin bất kỳ ai.
Bởi vì ai cũng có mục đích riêng.
Trần Khánh muốn giành quyền thừa kế. Công tố viên muốn có thành tích để thăng tiến.
Chỉ có tận mắt nhìn thấy, mới biết được bao nhiêu là thật, bao nhiêu là giả. Anh phải tự mình kiểm chứng.
Nhưng anh sợ.
Anh sợ mình đã phạm sai lầm. Anh càng sợ mình sẽ phải đưa ra một quyết định khó khăn.
Nếu như đúng như lời công tố viên và Trần Khánh nói, Tạ Chiêu thực sự xâm phạm quyền lợi của người bình thường, thì việc anh giúp cô ta tức là làm tổn hại đến lợi ích của những người khác. Nhưng nếu ngược lại thì sao? Bảo anh ra tay đối phó Tạ Chiêu?
Giang Từ cũng không muốn làm kẻ ác. Anh không có tình cảm nam nữ với cô, nhưng đúng là có phần tán thưởng và thông cảm.
Công tố viên không nói sai, trước đây, khi đối diện với vụ giao dịch nội gián liên quan đến công nhân, anh đã không thể xuống tay.
Vậy nên, anh đã chọn bỏ trốn.
Nhưng anh không thể bị cảm xúc chi phối, anh phải giữ lý trí.
Chạy trốn, chạy đến bao giờ? Cả đời này mỗi khi gặp chuyện thế này đều trốn sao? Trốn được không?
Nếu ai cũng biết anh có nhược điểm này, anh phải đối mặt với nó.
Anh mở điện thoại.
Anh phải vượt qua nỗi sợ.
Giang Từ tải lại tập tài liệu.
