Buổi chiều Ninh Nghị lại có hai hội nghị, cuộc họp thứ nhất là hội báo cáo công tác thúc đẩy Hoa Hạ quân thành lập pháp viện, cuộc họp thứ hai có quan hệ với Tây Qua, trong quá trình Hoa Hạ quân giết hướng đồng bằng Thành Đô, Tây Qua dẫn đội nhận nhiệm vụ giám sát quân pháp. Thành viên Hoa Hạ quân ở Hòa Đăng Tam Huyện đa số là hàng binh bị hợp nhất trong trận chiến lớn Tiểu Thương Hà, tuy rằng trải qua mấy năm huấn luyện và mài giũa đã đoàn kết đối nội, nhưng trong đại chiến đối ngoại lần này vẫn xuất hiện vấn đề. Một ít vấn đề về làm loạn kỷ cương, ức hiếp dân chúng bị Tây Qua xử lý nghiêm túc. Tuy bên ngoài còn đang đánh nhau nhưng Hòa Đăng đã bắt đầu chuẩn bị đại hội công thẩm, dự bị đón nhận và đè xuống mấy vấn đề này.
Chuyện này dẫn đến nội bộ khác nhau đôi chút, bên quân đội ít nhiều cho rằng lúc này xử lý quá mức nghiêm túc sẽ ảnh hưởng sĩ khí quân kỷ. Bên Tây Qua thì cho rằng nhất định phải xử lý càng thêm nghiêm túc, thiếu nữ năm xưa trong lòng bài xích sự đời bất công, thà muốn thấy kẻ yếu vì giữ giòn bánh bao chay mà giết người, chứ không chịu tiếp thụ yếu đuối và không công bằng, hơn mười năm nay, khi nàng nhìn thấy một con đường càng vĩ đại thì càng không thể chấp nhận hiện tượng ỷ mạnh hiếp yếu.
Khi nhìn nữ nhân đứng giữa sườn núi bị gió thổi rối mái tóc thì Ninh Nghị thoáng nhớ lại thiếu nữ lúc mới gặp vào mười mấy năm trước. Tây Qua hiện giờ đã làm mẹ, nàng cũng giống như hắn, đều đã hơn ba mươi tuổi, thân hình của nàng tương đối nhỏ xinh, mái tóc dài rẽ đôi trên trán, vòng qua sau gáy cột lại, sống mũi cao, môi không dày trông kiên định. Trên núi gió lớn thổi sợi tóc bên tai bay lên, bốn phía không có ai trông bóng dáng nhỏ xinh kia có chút mờ mịt.
Còn một chút thời gian mới tới giờ họp kế tiếp, Ninh Nghị đến tìm nàng. Tây Qua mím môi, mắt híp lại, định biện luận với Ninh Nghị trong cuộc họp kế tiếp. Nhưng Ninh Nghị không muốn nói về công tác, hắn không mang theo cái gì, áo dài cố ý kêu người khâu hai cái túi kỳ lạ, hai tay hắn cắm vào trong túi, trong ánh mắt tiết lộ thoải mái tranh thủ lúc rảnh rỗi.
- Đi dạo không?
- Không nói về chuyện họp lát nữa à?
- Dù sao nên chuẩn bị đều đã chuẩn bị sẵn sàng, ta đứng về phía nàng. Hiện tại còn có chút thời gian, đi dạo chút đi.
Tây Qua không chút sợ hãi nhấc chân bước đi:
- À.
Bởi vì Ninh Nghị tìm Tây Qua nên hộ vệ không đi cùng. Gió núi thổi vù vù, con đường hai người đi không náo nhiệt, nghiêng đầu có thể nhìn thấy thị trấn Hòa Đăng ở bên dưới. Tuy Tây Qua thường làm trái ngược với Ninh Nghị, nhưng trên thực tế nàng không đề phòng những khi ở bên trượng phu của mình, nàng vừa đi vừa giơ tay lên bẻ gân cốt trên người. Ninh Nghị nhớ lại cái đêm hai người ở chung tại Hàng Châu, hắn gieo hạt giống giết hoàng đế vào đầu nàng, hơn mười năm sau, mạnh mẽ khảng khái hóa thành phiền não vì hiện thực.
Ninh Nghị vừa đi vì tán gẫu:
- Đại Bưu, Ma Ni giáo tin Vô Sinh Lão Mẫu và Phật Di Lặc, nàng có tin không?
Tây Qua đá lông nheo:
- Tin chứ. Lúc có chuyện gì không giải quyết được thì ta sẽ nói với Phật Di Lặc.
Tây Qua vừa nói vừa chắp hai tay vào nhau.
Ninh Nghị bật cười:
- Vậy nàng cảm thấy tôn giáo có ích lợi gì?
- Khiến lòng người có chỗ quy an.
- Tại sao tin giáo thì lòng quy an?
Tây Qua liếc qua:
- . . . Tướng công đại nhân cảm thấy thế nào?
- Ta cảm thấy . . . Bởi vì nó có thể khiến người tìm được đường ‘đúng’.
- Sao nói vậy?
Gió núi thổi qua, trên đường núi Hòa Đăng, Ninh Nghị nhún vai nói:
- Trên thế giới này, mỗi người đều muốn tìm được đúng đường, khi mọi người làm việc đều hỏi một câu đúng hay sai. Đúng thì thông, không đúng sẽ xảy ra vấn đề, đúng và sai là khái niệm quan trọng nhất với người bình thường.
Ninh Nghị nói rồi tạm dừng:
- Nhưng đúng và sai vốn là một khái niệm không chính xác.
- Nông dân cấy mạ vào mùa xuân, gặt vào ngày thu, có sâu thì phải giết sâu. Từ Hòa Đăng đến Tập Sơn phải đi đường núi, đường nước, thoạt nhìn thì đúng sai khá đơn giản. Nhưng đúng sai đến từ đâu? Con người thông qua quan sát và thử nghiệm trăm ngàn đời, xem rõ quy luật, biết làm sao để đạt tới mục tiêu mình cần. Nông dân hỏi người có học thức, ta nên cấy mạ lúc nào? Người có học bảo mùa xuân, chém đinh chặt sắt rằng đây là đúng, bởi vì đề mục rất đơn giản. Nhưng khi gặp đề mục phức tạp hơn một chút thì phải làm sao?
- Một người mở quán nhỏ, phải mở như thế nào cho đúng? Tốn chút sức lực vẫn có thể tổng kết ra một ít quy luật. Mở cửa hàng lớn cỡ Trúc Ký thì làm sao mới là đúng? Hoa Hạ quân tấn công Thành Đô, chiếm lấy đồng bằng Thành Đô, có phải đây là đúng? Nàng muốn mỗi người bình đẳng, phải làm thế nào mới đúng?
Ninh Nghị cười cười:
- Kêu một đám người có học thức ngồi cùng nhau, thảo luận dựa theo ý tưởng của mình, sau đó nàng phải tự mình cân nhắc, làm ra quyết định. Quyết định này là đúng hay sai? Ai có thể định đoạt? Là kỳ tài ngút trời ba mươi tuổi? Là hồng nho bác học chín mươi tuổi? Lúc này ngoảnh đầu nhìn, cái gọi là đúng sai là thứ vượt trên con người.
- Nông dân hỏi người uyên bác khi nào cấy mạ? Mùa xuân là đúng, vậy là trong lòng nông dân không còn gánh nặng, điều này người uyên bác nói thật sự đúng sao? Mọi người căn cứ vào kinh nghiệm và quy luật nhìn thấy làm ra một phán đoán tương đối chuẩn xác mà thôi. Sau khi phán đoán là thực hành, lại phải trải qua một lần phán đoán và xác định ông trời, quy luật, có kết quả tốt hay không là chuyện khác nhau.
- Làm một người cầm quyền, mặc kệ là quản lý một cửa hàng hay một đất nước, cái gọi là đúng sai đều rất khó dễ dàng tìm được. Nàng mời một đám người có học thức đến nghị luận, cuối cùng là nàng chọn ra một chủ ý, nàng không biết chủ ý này đã trải qua phán đoán và xác định của ông trời hay chưa, cho nên nàng càng cảm giác nôn nóng, càng cẩn thận nhiều hơn, mỗi ngày vắt óc suy nghĩ vô số lần. Quan trọng nhất là nàng phải có một quyết định, sau đó nhận phán quyết của ông trời. Người gánh nổi cảm giác nôn nóng này mới có thể gánh vác trách nhiệm được.
- Nhiều người gửi gắm tương lai vào đúng sai, nông dân gửi gắm tương lai vào người uyên bác. Nhưng mỗi người chịu trách nhiệm thì chỉ có thể đặt đúng sai vào bản thân mình, tự làm quyết định rồi nhận phán xét. Theo cảm giác nôn nóng đó, nàng phải cố gắng hơn người khác gấp trăm lần, giảm rủi ro phán xét xuống. Nàng sẽ tham khảo ý kiến và cách nói của người khác, nhưng mỗi người có thể tự chịu trách nhiệm đều phải có phương thức tính toán của riêng mình. Giống như con đường của Hoa Hạ quân, ta suy nghĩ một vạn lần, văn nhân không đáng tin chạy tới biện luận với ngươi, cãi không lại hắn liền hỏi: ‘Ngươi dám chắc mình đúng sao?’. A Qua, nàng biết ta đối đãi thế nào với mấy người này không?
Tây Qua đi bên cạnh cười nói:
- Ngươi đuổi bọn họ ra.
Ninh Nghị cũng cười:
- Ta rất muốn tát bọn họ bay ra ngoài. Hỏi ra câu này chứng minh tư duy năng lực của người đó ở trạng thái cực kỳ thấp, ta thích trông thấy ý kiến khác nhau, làm ra tham khảo, nhưng cái nhìn của loại người này hơn phân nửa là đang lãng phí thời gian của ta.
Ninh Nghị tạm dừng, nhấc chân đá văng cục đá ở ven đường:
- Dân gian thích nghe câu chuyện khuyên răng người khác, nhưng mỗi người có năng lực làm việc nhất định phải có khía cạnh bảo thủ của mình, bởi vì cái gọi là trách nhiệm là tự mình gánh. Nếu không làm tốt thì kết quả sẽ cực kỳ khó chịu, không muốn khó chịu thì trước khi làm phải mô phỏng và suy nghĩ một vạn lần, cố gắng hết sức suy xét đến tất cả nhân tố. Sau khi ngươi suy nghĩ một vạn lần rồi, đột nhiên có kẻ chạy tới nói: ‘Ngươi khẳng định mình đúng?’, tự cho rằng hỏi ra câu này là cao minh lắm, thì đương nhiên xứng ăn một cái tát.
Tây Qua mím môi:
- Cho nên Phật Di Lặc có thể nói cho người biết cái gì là đúng.
Ninh Nghị không đáp lại, một lúc sau thốt ra một câu rất kỳ lạ:
- Con đường trí tuệ càng đi càng hẹp.
Tây Qua cau mày:
- Hả?
Ninh Nghị nhìn cái cây ở con đường phía trước, nhớ tới trước kia:
- A Qua, hơn mười năm trước, cái đêm chúng ta ở trong thành Hàng Châu, ta cõng nàng đi, dọc đường ít có người, ta nói với nàng rằng mỗi người đều được bình đẳng, nàng rất vui vẻ, tinh thần phơi phới, nàng cảm thấy đã tìm đúng đường. Con đường lúc ấy rất rộng, khi con người mới bắt đầu thì đường đều rộng rãi, yếu đuối là sai, nên nàng muốn mỗi người cầm đao lên, bất bình đẳng là sai, bình đẳng là đúng.
- Nhưng khi đi tiếp, con đường căn cứ vào trí tuệ sẽ càng ngày càng hẹp, nàng sẽ phát hiện ra rằng tặng bánh bao chay cho người khác chỉ là bước đầu tiên, không giải quyết được vấn đề, nhưng buộc người cầm lấy đao, ít nhất giải quyết được vấn đề của bước đầu tiên. Khi đi tiếp nữa, nàng sẽ phát hiện thì ra ngay từ đầu khiến người cầm đao chưa chắc là đường chính xác, người cầm đao lên chưa chắc được kết quả tốt. Nếu muốn đi đến kết quả đúng thì cần từng bước đều đúng, thậm chí đi càng xa, chúng ta không còn biết bước tiếp theo liệu có đúng chăng. Con người cần phải suy nghĩ kỹ ở mỗi bước, khi bước ra một bước này phải nhận lấy phán xét.
Gió trên núi thổi đến, gió thổi kêu vù vù.
Ninh Nghị lặng yên giây lát:
- Người thông minh chưa chắc hạnh phúc, đối với người thông minh thì càng nhìn rõ thế giới hơn, càng mò rõ quy luật hơn thì con đường chính xác sẽ càng ngày càng hẹp, cuối cùng chỉ có một con đường, thậm chí con đường chính xác đó cũng bắt đầu trở nên mơ hồ. A Qua, giống như điều nàng nhìn thấy bây giờ.
Ninh Nghị nói:
- Mỗi người bình đẳng, mỗi người đều có thể nắm giữ vận mệnh của mình, đây là điểm chung mà con người trải qua một vạn năm trong xã hội cũng chưa chắc chạm tới được. Nó không phải một loại chế độ mà chúng ta cho rằng đã có thể trống rỗng xây dựng ra được, nó cần quá nhiều điều kiện hàng đầu, đầu tiên là phải phát triển về vật chất, lấy phát triển vật chất cấu trúc ra một hệ thống mà mọi người đều được giáo dục, phải không ngừng lần mò hệ thống giáo dục, hòa một ít khái niệm cơ bản, nhất định phải có đưa vào trong tinh thần của từng người, thí dụ như cấu hình xã hội cơ bản, hiện giờ cơ hồ đều là sai.
Ninh Nghị chỉ dưới núi:
- Mọi người hiện giờ xem thế giới quanh mình, ở trong tưởng tượng của bọn họ thì thế giới này là cố định, là vật ngoài thân mãi không thay đổi. ‘Nó chẳng liên quan gì tới ta’, 'Ta không làm chuyện xấu, lo làm xong trách nhiệm của mình thôi’, vậy là trong tưởng tượng của mọi người, chuyện xấu đều là người xấu làm, ngăn cản người xấu là trách nhiệm của người tốt, chứ không phải trách nhiệm của người thường.
- Nhưng trên thực tế, đoàn thể do một ức cá nhân tổ thành, dục vọng của mỗi cá nhân tùy thời khiến đoàn thể này trượt xuống và lắng đọng, cho dù không có người xấu, căn cứ vào dục vọng của từng người mà giai cấp của xã hội đều sẽ không ngừng lắng đọng, biến lớn, cuối cùng đi hướng điểm cuối tan vỡ. Cấu hình xã hội chân thực là hệ thống không ngừng trượt xuống như vậy, dù muốn khiến hệ thống này giữ nguyên như cũ thì mọi người phải trả giá sức lực của bản thân, ít sức là nó luôn chực chờ trượt xuống.
