Mặt trời chiều ngả về tây, cánh đồng xanh mướt phía xa khẽ đung đưa trong gió, leo qua sườn đồi nhỏ trước mặt, nhìn xung quanh là muôn vàn loài hoa dại đang đua nhau khoe sắc. Đầu hạ ở bình nguyên Thành Đô, đang có vẻ thái bình mà yên tĩnh.
Ninh Nghị và huyện trưởng huyện Ngưu Đầu Trần Thiện Quân từ trên sườn núi đi tới, vừa đi, Trần Thiện Quân vừa chỉ vào mảnh đất phía trước, giới thiệu với Ninh Nghị tình hình công tác sau khi tới đây.
Trần Thiện Quân này hơn bốn mươi tuổi, tướng mạo đứng đắn chính phái. Hắn xuất thân dòng dõi thư hương, nguyên quán ở Trung Nguyên, gia nhập Hoa Hạ quân sau khi người trong nhà chết dưới đao Nữ Chân. Ban đầu tinh thần sa sút qua một khoảng thời gian, đợi đến khi bước ra từ trong bóng tối, mới dần dần thể hiện ra năng lực sự vụ phi phàm, về mặt tư tưởng cũng có sự tu dưỡng và theo đuổi của riêng mình, chính là cán bộ được bồi dưỡng trọng điểm trong Hoa Hạ quân, đợi đến khi Hoa Hạ quân từ ba huyện Hòa Đăng giết ra, cứ vậy được thuận lợi đặt vào vị trí then chốt.
- ... Sau khi đến đây vào năm ngoái, giết đại địa chủ Hoàng Phủ Dao từ đầu ở đây, sau đó lần lượt mở hơn bốn ngàn mẫu đất, bên kia sông có hơn hai ngàn mẫu, một bên khác của huyện thành còn có môt miếng. Cộng lại, đều đã phát cho bách tính từng ra sức... người của thôn huyện phụ cận cũng thường tới đây, Vũ triều coi người ở biên giới này là kẻ địch, luôn đề phòng bọn họ, năm ngoái lũ lụt, cuốn trôi ruộng đồng gây ra tai họa, quan phủ Vũ triều cũng không quản, nói bọn họ lấy lương thực của triều đình quay đầu đi sợ là sẽ đầu quân cho Hắc Kỳ, ha ha, vậy chúng ta đi cứu tế...
- ... Cho nên đến năm nay, nhân tâm đã đồng lòng, canh tác vụ xuân là do chúng ta dẫn dắt tiến hành, nếu như không đánh trận, năm nay sẽ thu thêm nhiều lương thực... mặt khác, bên huyện Trung Thực, huyện lệnh Vũ triều vẫn chưa dám nhậm chức, ác bá Nguyễn Bình Bang mang theo một đám người hoành hành không kiêng nể, tiếng oán than dậy đất, đã có rất nhiều người tới đây, cầu xin chúng ta chủ trì công đạo. Gần đây đang chuẩn bị, nếu như tình hình tốt, Ninh tiên sinh, chúng ta có thể lấy Trung Trực về...
- ... Huyện Ngưu Đầu cũng gọi là Lão Ngưu Đầu, sau khi tới mới biết, chính là đặt tên theo ngọn núi nhỏ dưới chân chúng ta, Ninh tiên sinh ngài xem, mạch chính bên kia là Ngưu Đầu, từ chỗ chúng ta cong xuống, là một trong hai chiếc sừng trâu cong cong... đầu trâu uống nước, có ý cảnh giàu có phong phú phì nhiêu, trên thực tế nơi này cũng tốt...
Đoàn người đi qua sườn núi, trước mặt đi vòng qua con sông, đã có thể nhìn thấy ráng chiều đỏ rực như lửa. Ở đầu bên kia của sườn núi lúc đến Quyên Nhi chạy tới, vẫy gọi từ đằng xa có thể ăn cơm rồi. Trần Thiện Quân bèn muốn cáo từ, Ninh Nghị giữ lại nói:
- Còn có rất nhiều chuyện muốn nói, ở lại cùng ăn cơm đi, dù sao ngươi cũng là chủ nhà.
Thế là một đường đi trở về, đến căn viện có thể nhìn thấy huyện thành phía dưới để cùng dùng cơm, ráng đỏ phía chân trời dần dần biến mất, đuốc được thắp lên, Trần Thiện Quân nói người tốt việc tốt xảy ra trong huyện Ngưu Đầu, Ninh Nghị nghe rồi cười phụ họa.
Tính cách Trần Thiện Quân vốn nhiệt tình, khi còn ở ba huyện Hòa Đăng đã thường xuyên giúp đỡ người xung quanh, loại tinh thần ấm áp này đã lây nhiễm cho rất nhiều bạn bè. Lão Ngưu Đầu năm ngoái phân đất, khai hoang, xây dựng các công trình thủy lợi, phát động rất nhiều bách tính, cũng xuất hiện không ít sự tích cảm động. Lúc này Ninh Nghị đến tuyên dương những cá nhân tiên tiến, trong danh sách không có Trần Thiện Quân, nhưng trên thực tế, rất nhiều chuyện đều do hắn dẫn dắt. Tài nguyên của Hoa Hạ quân dần dần đã không còn thiếu thốn như lúc trước, nhưng tác phong thường ngày của Trần Thiện Quân vẫn tiết kiệm như cũ, ngoại trừ công việc, hắn còn có thói quen khai hoang trồng trọt, nuôi gà nuôi vịt —— lúc công việc bận rộn đương nhiên vẫn do binh lính hỗ trợ —— thịt sau khi nuôi được phần lớn cũng chia cho người xung quanh.
Giáo dục Nho học của Vũ triều cũng không đề xướng tiết kiệm quá độ, những thói quen như tăng nhân khổ hạnh này của Trần Thiện Quân cũng đều là sau khi đến Hoa Hạ quân mới dần dần hình thành. Mặt khác hắn cũng có chút tán thành tư duy dân chủ người người bình đẳng gây nên tranh luận trong Hoa Hạ quân, nhưng bởi vì thói quen trên phương diện học vấn của hắn tương đối ổn trọng nội liễm, khi ở ba huyện Hòa Đăng, cũng chưa từng bộc lộ tài năng trên phương diện này.
Lúc này, sắc trời dần tối, Trần Thiện Quân đặt bát đũa xuống, suy nghĩ một chút, sau đó mới nhắc tới chủ đề muốn nói.
- ... Mấy năm nay, ta vẫn luôn cảm thấy, lời Ninh tiên sinh nói, rất có đạo lý.
Dưới mái hiên trong sân, ngọn đuốc đang cháy trên cột, Ninh Nghị bên chiếc bàn nhỏ vẫn đang ngồi ăn cá, lúc này mới khẽ ngẩng đầu lên cười nói:
- Lời gì?
Thần sắc trên mặt Trần Thiện Quân có vẻ thả lỏng, mỉm cười nhớ lại:
- Đó là... vào năm Kiến Sóc thứ tư, ở Tiểu Thương Hà, ta vừa mới đến đó, gia nhập Hoa Hạ quân, bên ngoài sắp sửa xảy ra giao tranh. Lúc đó... là tiết học thứ ba ta nghe Ninh tiên sinh giảng bài, Ninh tiên sinh nói về vấn đề công bằng và tư liệu sản xuất.
Ninh Nghị khều xương cá, cười rồi gật đầu:
- Trần huynh cũng xuất thân từ dòng dõi thư hương, cũng không thể gọi là giảng bài gì cả, giao lưu mà thôi... ừm, nhớ lại, năm Kiếm Sóc thứ tư, lúc đó người Nữ Chân sắp đánh tới rồi, áp lực khá lớn, cũng toàn nói đến những vấn đề rất lớn.
- Không không không, dòng dõi thư hương của ta là giả, khi còn bé học hành không nhiều.
Trần Thiện Quân cười.
- Nói thực lòng, lúc ấy đi qua bên đó, tâm tình rất có vấn đề, đối với những chuyện nói lúc ấy không quá để tâm, cũng nghe không hiểu... những chuyện đó mãi đến khi Tiểu Thương Hà thất bại, đến Hòa Đăng, mới đột nhiên nghĩ tới, sau đó xác minh từng cái một, những điều tiên sinh nói, thật sự có lý...
Hắn chậm rãi nói tới đây, ngữ khí dần dần trầm xuống, vươn tay sắp xếp lại ngay ngắn bát đũa trước mặt, ánh mắt thì đang ngược dòng nhớ lại một số thứ:
- Nhà ta... mấy đời là dòng dõi thư hương, nói là dòng dõi thư hương, kỳ thực cũng là địa chủ thập lý bát hương xung quanh. Sau khi đọc sách, người là người lương thiện, tổ gia gia tổ nãi nãi, gia gia nãi nãi, phụ mẫu trong nhà... đều là người lương thiện được đọc sách, cũng đối xử tốt với nông dân làm công trong nhà, nhà ai bị thương bị bệnh, cũng đều đến cửa thăm hỏi, cấp thuốc chữa bệnh. Người xung quanh đều khen ngợi vô cùng...
- Trong nhà gia phong nghiêm ngặt, từ nhỏ tổ tông bậc cha chú đã nói, nhân thiện gia truyền, có thể thiên thu bách đại. Ta thuở nhỏ chính khí, ghét ác như thù, đọc sách không tốt, nhưng từ trước đến nay vẫn luôn kiêu hãnh vì gia phong nhân thiện trong nhà... sau khi trong nhà gặp đại nạn, ta bi phẫn không chịu nổi, nghĩ tới những tham quan cẩu tặc kia, thấy qua rất nhiều chuyện ác của Vũ triều, ta cảm thấy là Vũ triều đáng chết, người nhà ta nhân thiện như thế, hàng năm cống nạp, khi người Nữ Chân đến lại quyên góp một nửa gia sản —— hắn lại không thể bảo vệ người nhà ta chu toàn, dựa vào cách nghĩ như vậy, ta đến Tiểu Thương Hà...
Hắn nhìn bát đũa trên bàn, dường như vô thức vươn tay, chạm vào đôi đũa hơi lệch:
- Cho đến... có một ngày ta bỗng nhiên hiểu được đạo lý mà Ninh tiên sinh đã nói. Tư liệu sản xuất... ta mới đột nhiên hiểu ra, ta cũng chẳng phải người vô tội...
Ninh Nghị gật đầu, tốc độ ăn cũng hơi chậm lại một chút, sau đó ngẩng đầu mỉm cười:
- Ừm.
Lại ăn tiếp.
- Lời nói có thể hoa mỹ, chăm lo việc nhà có thể luôn tử tế, nhưng bao đời nay, những người làm ruộng vẫn sống trong những ngôi nhà dột nát, có người không có gì ngoài những bức tường, cả đời của ta, đã có thể khác với bọn họ. Thật ra thì có gì khác biệt, những đứa trẻ nhà nông kia nếu như có cơ hội đọc sách giống như ta, bọn họ thông minh hơn ta nhiều lắm... có người nói, thế đạo này chính là như vậy, tổ tiên chúng ta cũng đều là chịu khổ chậm rãi bò lên, bọn họ cũng phải bò như vậy. Nhưng cũng chính bởi vì nguyên nhân như vậy, Vũ triều bị nuốt mất Trung Nguyên, vợ con cha mẹ trong nhà ta... nên chết vẫn đã chết rồi...
Ninh Nghị đặt chén đũa xuống.
Trần Thiện Quân đang lẩm bẩm ở phía đối diện:
- Nhất định có biện pháp tốt hơn, thiên hạ này, tương lai cũng nhất định sẽ có dáng vẻ tốt hơn...
Huyện Ngưu Đầu vào đêm, gió đêm mát mẻ thổi qua, cư dân ăn cơm tối xong dần dần đi ra đầu đường, một bộ phận trong đó trao đổi ánh mắt với nhau, chậm rãi tản bộ về phía bờ sông. Trong quân doanh ở một bên của huyện thành, ánh lửa sáng trưng, binh lính đã tập hợp xong, chuẩn bị tiến hành diễn tập ban đêm.
Trong sân trên sườn núi Lão Ngưu Đầu, Ninh Nghị ngồi đối diện với Trần Thiện Quân, khóe miệng Trần Thiện Quân mang theo nụ cười chậm rãi nói ra suy nghĩ của hắn, đây là sự trao đổi mà bất cứ ai nhìn qua đều có vẻ thân thiện mà bình tĩnh.
- Giống như Ninh tiên sinh đã nói, người với người, thực ra là giống nhau, ta có thứ tốt, cho người khác, người khác trong lòng hiểu rõ, ta giúp người khác, người khác sẽ biết báo đáp. Ở chỗ lão Ngưu Đầu này, mọi người luôn hỗ trợ lẫn nhau, dần dần bầu không khí sẵn sàng giúp đỡ người khác nổi lên, những người giống nhau cũng nhiều lên, tất cả đều nằm ở chỗ giáo hóa, nhưng thật sự muốn bắt đầu giáo hóa, thực ra không khó khăn như mọi người nghĩ...
Ninh Nghị cười gật đầu:
- Thực ra, sau khi Trần huynh đến Hòa Đăng, ban đầu quản lý một mảng thương nghiệp, trong nhà tích góp được mấy thứ, nhưng sau đó luôn hỗ trợ mọi người, đồ đạc đều cho người khác... ta nghe nói lúc ấy một tiểu huynh đệ ở Hòa Đăng thành thân, ngươi ngay cả giường cũng cho hắn, sau đó vẫn ở trên một cái giường rách nát. Trần huynh có đức độ, rất nhiều người đều lấy làm cảm động.
Trần Thiện Quân khẽ cười:
- Lúc mới đầu trong lòng vẫn chưa nghĩ thông suốt, lại là thói quen hình thành từ thuở nhỏ, ham vui vẻ, cuộc sống tốt hơn người khác một chút. Nhưng sau đó suy nghĩ rõ ràng, cũng không câu nệ điều này nữa, Ninh tiên sinh, ta đã tìm thấy tầm nhìn đủ hiến thân cả đời, giường là tốt hay xấu, trà là đậm hay nhạt, có gì phải bận tâm...
Hắn nói tiếp:
- Đương nhiên, trong đó cũng có rất nhiều bí quyết, chỉ dựa vào nhiệt tình nhất thời, nhiệt tình của một người hai người, chống đỡ không nổi cục diện quá lớn, hòa thượng trong miếu cũng giúp người, chung quy không thể mang lại lợi ích khắp nơi. Những cách nghĩ này, mãi đến mấy năm trước, ta nghe người ta nói đến một chuyện cũ, mới rốt cuộc nghĩ được rõ ràng.
- Chuyện cũ gì?
Ninh Nghị tò mò hỏi.
- Khi đó ta còn chưa tới Tiểu Thương Hà, nghe nói năm đó tiên sinh cùng Tả công, cùng Lý Tần ngồi luận đạo, từng nhắc tới một chuyện, gọi là đánh thổ hào chia ruộng đất, thì ra trong lòng tiên sinh sớm đã tính toán... kỳ thực sau khi ta đến Lão Ngưu Đầu, cuối cùng mới dần dần suy nghĩ chuyện này triệt để. Chuyện này, tại sao không làm chứ?
- Người trên thế gian này, vốn là không phân cao thấp, nhưng để cho người trên đời này đều có đất đai, sau đó thực thi nghiêm ngặt giáo hóa, vậy thì thiên hạ trước mắt đây, là thiên hạ của người trong thiên hạ, khi có xâm lược đến, bọn họ tự nhiên sẽ anh dũng tiến về phía trước, giống như lời dạy của Hoa Hạ quân ta vậy. Ninh tiên sinh, sự thay đổi của Lão Ngưu Đầu, ngài cũng thấy được, bọn họ không còn vô tri đần độn, người chịu ra tay giúp đỡ cứ như vậy nhiều lên, bọn họ phân chia đất đai, trong lòng tự nhiên sẽ có một phần trách nhiệm, có trách nhiệm, lại tăng cường giáo hóa, bọn họ dần dần sẽ giác ngộ, thức tỉnh, biến thành người tốt hơn... Ninh tiên sinh, ngài nói xem?
Dưới ánh đuốc trong sân, phía bên kia bàn ăn, Trần Thiện Quân nhìn Ninh Nghị đầy chờ đợi. Hắn lớn hơn Ninh Nghị vài tuổi, nhưng vẫn không tự chủ được mà dùng chữ "ngài" để xưng hộ, sự khẩn trương trong lòng thay thế cho nụ cười mỉm trước đó, trong sự chờ mong, nhiều hơn vẫn là phần nhiệt tình và thành khẩn phát ra từ nội tâm kia, Ninh Nghị chống tay lên bàn, hơi ngẩng đầu, trầm tư một lát.
- Thế gian tuy có nơi vô chủ có thể khai khẩn, nhưng phần lớn nơi, đã có chủ. Trong bọn họ nhiều người không phải là ác nhân như Hoàng Phủ Dao, nhiều người là hạng người nhân thiện như cha mẹ ngươi, tổ tiên ngươi, giống như ngươi nói, bọn họ đã trải qua rất nhiều, vất vả lắm mới tích góp được gia nghiệp. Đánh thổ hào chia ruộng đất, ngươi là chỉ đánh ác nhân, hay là đánh cả thiện nhân?
Trong mắt Trần Thiện Quân không có chần chừ:
- Nhà ta cố nhiên nhân thiện mấy đời, nhưng khi Nữ Chân đến, bọn họ cũng không thể làm gì được, bởi vì toàn bộ Vũ triều đều sai, bọn họ làm việc theo quy củ, cũng là đi đến bước này trong quy củ sai lầm... Ninh tiên sinh, thiên hạ đã như thế, nếu thật sự muốn có thiên hạ mới xuất hiện, thì phải có quy củ hoàn toàn mới. Dù là thiện nhân, nhưng chiếm hữu nhiều tư liệu sản xuất như vậy cũng là không nên, đương nhiên, thủ đoạn của chúng ta đối với thiện nhân có thể cần ôn hòa hơn, nhưng sự công bằng của tư liệu sản xuất mới nên là chỗ cốt lõi của thiên hạ này.
- ... Để tất cả mọi người đều trở về vị trí công bằng.
Ninh Nghị gật đầu:
- Vậy nếu như qua mấy đời, người thông minh đi xa hơn, địa chủ mới xuất hiện, làm thế nào đây?
- Tất cả mọi trạng thái không công bằng, đều đến từ sự không công bằng trong tư liệu sản xuất.
Vẫn không có bất kỳ do dự nào, Trần Thiện Quân đáp lời, vào giờ khắc hắn trả lời này, ánh mắt Ninh Nghị nhìn về phía vì sao trên bầu trời ngoài sân, lúc này, những vì sao khắp bầu trời dường như biểu thị ý nghĩa của sự trường tồn. Âm thanh của Trần Thiện Quân vang vọng bên tai.
- Vì vậy, quy định mới nên dành riêng cho việc xóa bỏ sự bất công của tư liệu sản xuất, đất đai chính là tư liệu sản xuất, tư liệu sản xuất từ nay về sau được thu về cho quốc gia, không còn thuộc về tư nhân, nhưng cũng do đó, có thể bảo đảm cho người cày có ruộng của mình, quốc gia từ đó mới có thể trở thành quốc gia của người trong thiên hạ ——
- ... Ừm.
Có tiếng thở dài nhè nhẹ phát ra từ cổ họng Ninh Nghị, không biết từ lúc nào, giọng nói cảnh giác của Hồng Đề truyền tới:
- Lập Hằng.
Thân ảnh cầm kiếm của nàng hạ xuống trong sân, Ninh Nghị từ bên cạnh bàn chậm rãi đứng lên, bên ngoài mơ hồ truyền đến thanh âm của người, có chuyện gì đó đang xảy ra, Ninh Nghị đi qua sân, ánh mắt của hắn lại dừng lại trên bầu trời, thanh âm cung kính của Trần Thiện Quân vang lên ở phía sau.
- Hơn một năm nay, đối với những cách nghĩ này, Thiện Quân biết, bao gồm cả tổng tham bao gồm rất nhiều người đi tới tây nam đều đã có mấy lần khuyên can, tiên sinh tấm lòng nhân hậu, lại quá mức coi trọng đúng sai, không đành lòng thấy thiên hạ đại loạn máu chảy thành sông, quan trọng nhất là không đành lòng động thủ với những địa chủ thân sĩ nhân thiện kia... nhưng mà thiên hạ này vốn đã loạn, để suy tính cho tương lai lâu dài sau này, giờ sao có thể so đo những thứ này, người sinh ra ở đời, vốn nên bình đẳng lẫn nhau, địa chủ thân sĩ có nhân thiện đi nữa, chiếm hữu nhiều tư liệu sản xuất như vậy vốn đã không nên, đây là đạo lý của trời đất, nói rõ với nó chính là... Ninh tiên sinh, ngài đã từng nói với người ta về sự thay đổi từ xã hội nguyên thủy đến chế độ nô lệ, đã từng nói về sự thay đổi từ chế độ nô lệ đến phong kiến, tư liệu sản xuất mọi người cùng chia sẻ, đó là sự thay đổi ngang với long trời lở đất... Thiện Quân hôm nay cùng chư vị đồng chí liều lĩnh bất kính, nguyện đưa ra nghi vấn cùng lời khuyên can với tiên sinh, xin tiên sinh lãnh đạo chúng ta, thực hiện hành động vĩ đại có thể mang lại lợi ích lâu dài cho tương lai này...
Thanh âm của hắn đối với Ninh Nghị mà nói, dường như vang ở nơi rất xa rất xa, Ninh Nghị đi tới cửa viện, nhẹ nhàng đẩy cửa phòng ra, vệ sĩ đi theo đã kết thành một mảnh tường người ở xung quanh, mà ở bên kia tường người, dân chúng tụ tập tới hoặc là hèn mọn hoặc là hoảng sợ đứng trên đất trống, mọi người chỉ xì xào bàn tán, thỉnh thoảng đưa mắt nhìn sang bên này. Ánh mắt Ninh Nghị lướt qua đỉnh đầu mọi người, có một khoảnh khắc, hắn nhắm mắt lại.
Mọi thứ đều có vẻ vẫn ôn hòa, nhưng đằng sau đó lại thai nghén một sự bất an xao động sâu sắc, bất cứ lúc nào cũng có thể lộ kế hoạch, liều lĩnh làm bừa. Trần Thiện Quân phía sau cúi đầu khom người hành lễ, vẫn đang nói chuyện:
- Bọn họ không hề có ác ý, tiên sinh không cần phải gấp gáp...
Ninh Nghị không hề bận tâm chút nào tới sự khẩn trương này.
Trước mắt hắn hiện lên, là tình cảnh đêm tuyết của rất nhiều năm trước kia, khi Tần Tự Nguyên chuyển Tứ Thư mà hắn đã chú giải ra. Đó là ánh sáng.
Này, Lão Tần à.
Hắn nghĩ.
Nhìn chỗ này đi...
Gió mát đêm hè khiến người ta say mê. Nơi xa hơn, có quân đội đang mãnh liệt tràn tới nơi này, Lão Ngưu Đầu trong giờ khắc này như một miệng núi lửa đang sôi sục. Chính biến đã bùng phát.