Chương 873: Phủ học thăng cấp.
Chương 873: Phủ học thăng cấp.Chương 873: Phủ học thăng cấp.
Hôm sau, trời vừa sáng, Lý Diên Khánh đi tới phủ Kinh lược. Vào đại môn, Chủ bạc Đường Khải cười báo:
- Đô Thống, Lưu Thượng thư đã tới.
Lưu Thượng thư chính là Lưu Cáp, hiện đang giữ chức Giáo kiểm Binh bộ Thượng thư, phân công chức quan thực tế là Xuất nhậm Tuyên phủ sử tại Hi Hà Lộ, chủ quản quản lý giao thông Hi Hà, khôi phục cuộc sống người dân ở Hi Hà Lộ. Tháng trước y đã giao việc phòng ngự Hi Hà Lộ cho Lưu Thiết, còn mình chuyên tâm vào chính vụ.
Lý Diên Khánh chủ quản sự vụ quân chính ba lộ tây bắc, đương nhiên Lưu Cáp cũng nằm trong sự quản chế của hắn. Lần này y đến phủ Kinh Triệu báo cáo công tác một chút.
Lý Diên Khánh bước nhanh vào đại viện, thấy Lưu Cáp đang ngồi trước hồ nước cho cá ăn. Hắn cười chào:
- Lưu Thượng thư thật lịch sự tao nhã!
Thấy Lý Diên Khánh đến, Lưu Cáp ném thức ăn cho cá vào trong nước, vỗ vỗ tay cười nói:
- Gần đây hạ quan thích câu cá, rảnh chút sẽ tới hồ nước câu, thấy cá chép trong hồ béo múp, hạ quan ngứa tay.
- Vậy thì vừa câu cá vừa nói chuyện đi!
Lý Diên Khánh dặn thủ hạ mang mấy cần câu đến, lại kê thêm một cái bàn nhỏ, vài cái ghế, bày bên cạnh hồ nước. Không bao lâu sau, cần câu đưa tới, hai người ngồi xuống, vung mồi câu xuống nước, bứt đầu rủ cán câu. Trà đồng cũng nhanh chóng chạy tới, dâng trà nóng.
- Hiện giờ tình hình Hi Hà Lộ thế nào?
Lý Diên Khánh cười hỏi.
- Thực ra quân Tây Hạ không chiếm được Hi Hà Lộ lâu. Trong mười lăm châu bên Hi Hà Lộ, quân Tây Hạ chỉ đi qua Hoàng Châu, Lan Châu, Hội Châu, Hà Châu và Lũng Châu. THực ra tổn thất lớn nhất là ở Lan Châu và Hội Châu. Mười lăm vạn dân Hán ở Lan Châu trốn hơn phân nửa, HỘi Châu cũng thế, thương nghiệp gần như bị phá tan tành, nhà cửa dân cư trong thành bị cướp sạch sẽ, vụ mùa cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Thu hoạch năm nay giảm mất ba phần, không có ba năm năm năm tĩnh dưỡng không thể khôi phục nguyên khí.
- Năm năm dài quá, nhiều nhất chỉ có thể miễn thuế ba năm!
Lý Diên Khánh bắt đầu cò kè mặc cả với Lưu Cáp.
- Ba năm không đủ. Hi Hà Lộ vốn cằn cỗi, lão bách tính chỉ có một chút gia sản đều bị cướp hết, dù sao ngài cũng phải cho mọi người thở một hơi chứ. Lại nói, thuế phú ở Hi Hà Lộ cũng đâu đáng kể đâu, vẫn nên là năm năm đi.
- Tây Hạ xuôi nam, dân Tống mới miễn thuế năm năm. Ngươi chỉ là chạy nạn, ta không thể thuyết phục triều đình. Nhiều nhất là miễn thuế bốn năm, ta không thể nhượng bộ nữa.
- Ha ha, vậy một lời đã định. Hi Hà Lộ được miễn thuế bốn năm.
- Chờ một chút! Nói rõ ràng ra đã nào. Không phải toàn bộ Hi Hà Lộ, mà chỉ năm Châu gặp binh tai được miễn thuế thôi. Các Châu khác vẫn phải nộp thuế bình thường. Nhiều nhất là năm nay giảm ba phần thuế.
Lưu Cáp cười khổ lắc đầu:
- Ngài đó! Cả ngày chỉ biết bóc lột bách tính. Ngài cướp được nhiều đồng với bạc từ Tây Hạ như vậy, không thể nhường cho dân chúng một chút sao?
- Chiến lợi phẩm Tây Hạ là quân phí mà. Mà triều đình còn phải chia đi một nửa nữa. Lại nói, bách tính bên Thiểm Tây và Tần Phượng đều phải nộp thuế cả. Ta miễn thuế bốn năm cho Lan Châu, Hội Châu đã là hết lòng rồi.
Lưu Cáp không muốn tranh luận với Lý Diên Khánh, bèn đổi đề tài:
- Lần này hạ quan tới Kinh Triệu, chủ yếu là vì chuyện khoa cử. Hạ quan nghe nói triều đình muốn ân đãi ba lộ Tây Bắc. Có phải muốn tăng thêm danh ngạch tiến sĩ cho chúng ta?
Lý Diên Khánh khẽ cười:
- Đừng có mơ mộng quá. Tăng thêm danh ngạch tiến sĩ cho chúng ta, không phải Hà Bắc, Hà Đông sẽ nhảy dựng lên sao? Thi tỉnh không có gì thay đổi, ân đã với chúng ta chỉ là đề cao địa vị phủ học Kinh Triệu thành thái học thôi. Triều đình đồng ý tăng số học sinh phủ học Kinh Triệu lên ba ngàn người. Lần này phát giải thí sẽ tương đương với thi vào phủ học, tương lai, thi qua được thượng xá sinh, triều đình sẽ ban cho xuất thân đồng tiến sĩ.
Lưu Cáp mừng lớn:
- Lần này sĩ tử Hi Hà Lộ có hy vọng rồi!
Sĩ tử Hi Hà Lộ lăn lộn thi cử suốt hai mươi năm liên tục, giật tóc đến trọc đầu rồi. Hai mươi năm qua không một ai đậu tiến sĩ. Triều đình thăng cấp phủ học phủ Kinh Triệu thành thái học, sẽ đem đến hy vọng có thể vinh thăng tiến sĩ cho đám sĩ tử Hi Hà Lộ.
Bỗng Lưu Cáp có cảm giác, giật cần câu, một con cá chép béo múp xuất hiện giữa không trung.
- Ha ha, ta câu lên trước!
…
Cung khuyết từ thời Đại Đường để lại đã hoàn toàn tan nát trong chiến loạn thời Đường mạt và ngũ đại thập quốc. Trên phần đất của Thái Cực Cung đã có ngàn vạn bách tính phổ thông sinh sống. PHủ học phủ Kinh Triệu cũng nằm ở phía bắc di chỉ cố cung, rộng chừng năm trăm mẫu, hiện đang có một ngàn học sinh cầu học. Sát vách phủ học là miếu Khổng Tử và trường thi rộng hai trăm mẫu. Lần này, phát giải thí của phủ Kinh Triệu sẽ được cử hành ở trường thi này.
Ở quảng trường đối diện trường thi có một tửu lầu, tên Hàn Lâm, gần như là tửu lầu chuyên dụng của các học sinh phủ học, nhưng mấy hôm nay, tửu lâu chật ních sĩ tử đến từ các nơi Thiểm Tây Lộ. Đây cũng là một đặc điểm của khoa cử lần này, cho phép học sinh vượt Châu khảo thí. Triều đình cho Thiểm Tây Lộ hai ngàn ba trăm cử nhân phát giải thí, phủ Kinh Lực không chia đến các châu, mà gộp cả Thiểm Tây Lộ lại. Như vậy khó tránh khỏi sĩ tử các châu Thiểm Tây Lộ chạy đi tị nạn. Tỷ như ở phủ Kinh Triệu, ba mươi sĩ tử mới có một người thi đỗ, mà tới Tuy Châu, bảy người là có thể có một người thi đỗ.
Đương nhiên Lý Diên Khánh cũng cho triều đình đủ lý do. Chiến loạn dẫn đến việc dân chúng các châu Hà Đông Lộ và các châu ven Thiểm Bắc Lộ chạy trốn vào trong quan, rất khó thống kê các châu có bao nhiêu người đọc sách, cho nên hắn yêu cầu thực hành khoa cử vượt châu, cũng được Lễ Bộ đồng ý. Mặt khác, cân nhắc đến việc phần lớn dân chúng Hà Đông đều trốn vào trong quan, Lễ Bộ lại tăng danh ngạch năm trăm phát giải thí lên tám trăm người, cũng coi như một loại chiếu cố đặc biệt.
Kết quả trực tiếp của chính sách này là sĩ tử phủ Kinh Triệu tham gia phát giải thử chiếm cứ toàn bộ tám thành Thiểm Tây Lộ, tổng cộng có hơn ba vạn sĩ tử tập trung ở thành Kinh Triệu.
Cho nên, trong tửu lâu Hàn Lâm không chỉ có sĩ tử phủ Kinh Triệu, còn có sĩ tử từ các châu của Thiểm Tây Lộ và Hà Đông Lộ. Các sĩ tử lấy địa vực chia ra, ba năm đồng hương hảo hữu gặp nhau tay bắt mặt mừng, cả tửu lâu đều náo nhiệt.
Năm nay, quan chủ khảo phủ Kinh Triệu do Tri phủ Lý Quang đảm nhiệm. Mấy ngày nay, đám sĩ tử đều bàn nhau xem vị quan chủ khảo này thích phong cách văn chương thế nào. Thi đậu cử nhân sẽ có nhiều ưu đãi, cho dù thi tỉnh không đỗ tiến sĩ nhưng ít nhất cũng có thể vào quan nha làm lại, giành lấy một bát cơm không tệ. Hơn nữa, còn có thể vào phủ học tiếp tục đào sâu nghiên cứu, ba năm sau lại thi thái học, về sau cũng có cơ hội làm quan.
Lúc này, một sĩ tử xông vào như một cơn gió, hô lớn:
- Tin tức quan trọng. Triều đình đã phê chuẩn cho phủ học phủ Kinh Triệu thăng lên làm thái học. Mở rộng lên ba ngàn học sinh!
Tin tức này lập tức khiến cho cả tửu lâu lặng ngắt như tờ, sau đó nổ đùng lên tiếng hoan hô. Đám sĩ tử kích động vạn phần. Làm người đọc sách tham gia khoa cử, mọi người đều biết phủ học Kinh Triệu thăng lên làm thái học sẽ có lợi gì. Như vậy có nghĩa là người tốt nghiệp phủ học sẽ có tư cách làm quan, người có kết quả tốt sẽ có được xuất thân đồng tiến sĩ. Phủ học phủ Kinh Triệu thăng cấp, hiển nhiên đầu tiên sẽ ban ơn cho sĩ tử Thiểm Tây, làm sao bọn họ không vui cho được.
Bên một bàn rượu sát cửa sổ có sáu sĩ tử đến từ phủ Thái Nguyên. Sau khi nghe được tin này, bọn họ kinh ngạc, rồi chau mày lại. Mấy người khe khẽ bàn nhau:
- Không biết sĩ tử Hà Đông chúng ta có thể vào phủ học phủ Kinh Triệu đọc sách không nhỉ?
- CHắc là có!
Một sĩ tử hơi lớn tuổi chần chừ nói:
- Một nửa giáo sư phủ học Thái Nguyên đều gia nhập phủ học Kinh Triệu. Phủ học Thái Nguyên không còn, chúng ta đi đâu đọc sách đây?
- Đừng lo lắng, nhất định là có thể!
Một sĩ tử khác cười nói:
- Triều đình thêm vào tám trăm danh ngạch cử nhân cho Thiểm Tây Lộ, không phải là cho sĩ tử Hà Đông Lộ chúng ta sao? Danh ngạch phủ học Kinh Triệu cũng tăng lên, đương nhiên chúng ta cũng có phần, Huống chi Lý Thái bảo đã từng là Đồng tri Thái Nguyên chúng ta.
Họ đang bàn nhau, bỗng có sĩ tử hô lớn:
- Cổng phủ học dán thông báo!
Chúng sĩ tử sôi trào, tranh nhau chen lấn xông ra khỏi tửu lâu tới đại môn phủ học. Chưởng quỹ gấp đến mức dậm chân mắng:
- Đám thỏ con kia, để tiền rượu lại cho ta!
Trên bảng thông báo phía trước cổng chính phủ học có dán hai tấm thông cáo mới nhất. Một tấm liên quan đến việc phủ học được thăng lên làm thái học, chế độ dạy học là ba năm, cộng thêm hai năm thượng xá sinh. Thượng xá sinh thi đỗ sẽ ban thưởng xuất thân đồng tiến sĩ, có thể nhậm chức quan cửu phẩm.
Một tờ khác công bố điều kiện báo danh phủ học. Đương nhiên đám người quan tâm đến điều kiện này hơn. Đầu tiên là phạm vi học sinh, sĩ tử ba lộ Tây Bắc và Hà Đông Lộ đều có thể vào học trong phủ học phủ Kinh Triệu. Tiếp theo, có ba phương thức báo danh. Thứ nhất là phải thông qua kỳ thi phát giải thử, thứ hai, thông qua phủ học mà thi nhập học. Thứ ba, quân nhân tham gia kháng Kim có thể trực tiếp báo danh thi nhập học.
Sau đó là danh ngạch chiêu sinh năm nay. Chiêu sinh một ngàn người, toàn bộ chi phí ăn ngủ do quan phủ chịu, mỗi người được năm trăm văn tiền phụ cấp mỗi tháng, cực kỳ có sức hấp dẫn các đệ tử bần hàn.
Mấy trăm sĩ tử chen chúc chật ních trước thông cáo, vẫn có sĩ tử nhận được tin từ bốn phương tám hướng đổ dồn tới. Mọi người đều hiểu được tất cả phương thức nhập học mà phủ học công bố. Danh ngạch thi phát giải thử của ba lộ Tây Bắc là hơn ba ngàn người, mà phủ học chỉ nhận một ngàn người, đương nhiên sẽ có kỳ thi nhập học.
Có điều, chúng sĩ tử không hiểu lắm sự ưu đãi dành cho quân nhân, như thể quân nhân sẽ cướp đi danh ngạch của chính mình vậy. Trước thông báo, mọi người bàn luận ầm ỹ. Có người cao giọng nói:
- Mọi người quá lo lắng rồi. Đám binh sĩ chỉ biết vũ lộng đao thương kia biết gì học vấn? Binh sĩ có thể nhập học chắc chỉ là phượng mao lân giác, phủ Kinh lược chỉ tỏ vẻ yêu binh thôi. Trên thực tế, không có uy hiếp gì với chúng ta.
Đám người suy nghĩ một chút, xác thực là có đạo lý. Văn võ song toàn chẳng có mấy ai, không chiếm mất bao nhiêu danh ngạch, dần bớt lo lắng, bắt đầu mơ giấc mộng đẹp xuất thân đồng tiến sĩ, phong quan cửu phẩm.
