“ Quá tự đại.” Địch Tạp Nhĩ tiên sinh nghiên cứu phương hướng nghiên cứu mới nhất của thư viện Ngọc Sơn xong cũng bình luận một câu như thế:
Tiểu Địch Tạp Nhĩ ở bên hỏi: “ Ông ngoại, phương hướng của họ sai à?”
Ngài Địch Tạp Nhĩ lắc đầu, ánh mắt tỏ ra vô cùng nghi hoặc: “ Sai thì không sai, nhưng dùng lời người Minh nói thì khoa học hiện tại của bọn họ chỉ là cây không rễ, nước không nguồn, cơ sở học vấn của họ không chắc chắn như ông nghĩ, tích lũy kỹ thuật cũng không nhiều.”
“ Vậy mà chẳng biết dựa vào cái gì họ lại nghiên cứu ra rất nhiều thứ mà học giả Châu Âu còn đang ở giai đoạn suy đoán, lại còn chế tạo ra được thật, ví như tàu hỏa, điện báo, máy phát điện ... Rất nhiều phát minh của họ không có cơ sở, tựa hồ làm ra từ linh cảm thần kỳ nào đó.”
“ Ông luôn cho rằng, nghiên cứu khoa học cũng giống như xây nhà vậy, trước tiên phải có nền móng, sau đó tới bộ khung, rồi mới tới cái nhà, mọi thứ phải có trình tự.”
“ Nhưng ông không thấy cái móng của họ, không thấy bộ khung của họ, vậy mà nhà lại làm nên rồi, thật kỳ quái, chẳng lẽ chỉ dựa vào tượng tượng có thể làm ra tất cả? Không thể nào.”
“ Không chỉ ông, giáo sư xã hội học cũng nghi hoặc, ông ấy cho rằng mô hình thống trị quận huyện từ trên xuống dưới của họ đã hoàn thiện, nhưng họ bỗng nhiên vứt đi mô hình này, từ bỏ cực kỳ thô bạo. Không có bước đệm nào đã tới mô hình ông ấy chưa nhìn rõ như bây giờ, đây là chuyện vô cùng khó hiểu, thậm chí là không tưởng.”
“ Cháu à, như vậy là không đúng rồi, bất kỳ môn khoa học nào cũng phải là quá trình tuần tự nhi tiến, không có lối tắt trong khoa học.”
“ Giờ ông rất muốn biết, vị hoàng đế Đại Minh kia là người thế nào có thể giúp họ tránh hết cạm bẫy và ngã rẽ trên đường, tiến thẳng tới mục tiêu như thế.”
Tiểu Địch Tạp Nhĩ cũng chung ý nghĩ, tất cả sẽ được biết vào ngày mai, nó đã đợi ngày này cả năm rồi.
Khi trời chưa sáng ngài Địch Tạp Nhĩ đã thức dậy, cả Tiểu Ngả Mễ Lệ cũng sẵn sàng, không cần nói tới Tiểu Địch Tạp Nhĩ và hơn 200 học già phương Tây.
Bọn họ toàn bộ thay lễ phục do quan viên Hồng Lư Tự mang tới.
Đợi mọi người đã chuẩn bị xong, ngài Địch Tạp Nhĩ nói với những học giả đang hết sức hồi hộp:” Các vị, đây là quốc gia cổ xưa, dù chúng ta có thể không thích hoàng đế nơi này, nhưng nên tôn trọng văn minh của họ. Chúng ta đã tới đây một tháng, tôi tin mọi người đều đã có nhận thức nhất định về quốc gia này, cho dù là lão già ngoan cố như tôi, sau khi tìm hiểu khởi nguồn của quốc gia này, cũng phải trọng nó.”
: Đứng ở lập trường nhân loại, tôi vỗ tay hoan hô một nên văn minh rực rỡ, đứng ở lập trường người Pháp Lan Tây, tôi rất lo lắng.”
“ Nhìn lại nền văn minh lớn trong quá khứ, bất kể là Ba Bỉ Luân (Babylon), Ai Cập cổ, Á Thuật (Assyria), Nhã Điển (Athens), La Mã, không cách nào chung sống hòa bình với văn minh khác.”
“ Tôi nghĩ văn mình phương đông và văn minh Châu Âu cũng tồn tại vấn đề này. Khả năng chung sống hòa bình là cực thấp, có lẽ phải trải qua một cuộc chiến tàn khốc thì hai nền văn minh mới có thể dung hợp, tiếp nhận nhau.”
“ Khi tôi cho rằng chiến tranh là thủ đoạn duy nhất thì hoàng đế nước Minh đã chĩa cành ô liu ra cho chúng ta, hạm đội hùng mạnh của ngài ấy dừng bước ở Mã Lục Giáp, ngài ấy có quân đội cường đại, nhưng không tiến vào Châu Âu, bọn họ sẵn sàng khai phá hải đảo man hoang chứ không đi cướp bóc tài phú mà nền văn minh khác tích góp được.”
“ Các ngài, bởi thế, chúng ta phải tận lực thể hiện ánh sáng văn minh của Châu Âu, để người phương đông biết, chúng ta và họ đều là người cao quý, cho họ thấy, ánh sáng văn minh Châu Âu không bao giờ tắt, như thế chúng ta mới có thể đứng cùng lập trường bình đẳng nói chuyện.”
“ Chúng ta là những người lưu lãng, thậm chí có thể nói là những người bỏ trốn, nhưng dù thân phận gì, ngày hôm nay tôi thỉnh cầu các ngài, lấy ra trạng thái tốt nhất của mình.”
“ Giữa con người với con người, màu da có thể khác nhau, nhưng nhân tính hẳn là giống nhau. Tôi cho rằng, chuyện chúng ta cảm thấy đau buồn thì người Minh cũng cảm thấy đau buồn, chuyện chúng ta thấy vui vẻ thì người Minh cũng nở nụ cười.”
“ Cho nên các ngài, đừng thấy tự ti, cũng đừng nghĩ mình cao hơn người một bậc, vì điều đó là không cần thiết.”
“ Các ngài, hãy ưỡn ngực lên, để chúng ta cùng chứng kiến thời khắc vĩ đại này.”
Bài diễn thuyết hùng hồn truyền cảm của ngài Địch Tạp Nhĩ giúp các học giả Châu Âu có đầy đủ tự tin, bọn họ dần thả lỏng, không còn căng thẳng nữa, bắt đầu có nói có cười.
Quan viên Hồng Lư Tự lắng nghe ngài Địch Tạp Nhĩ phát biểu cũng đồng loạt vỗ tay, lòng thực sự thán phục vị tiên sinh này.
Trương Lương đi tới nồng nhiệt bắt tay ngài Địch Tạp Nhĩ:” Ngài nói hay quá, ngài Địch Tạp Nhĩ, ngài vốn là vị khách tôn quý của bệ hạ chúng tôi, Đại Minh cũng cần ngài chỉ dạy, chỉ cho chúng tôi đi lên con đường huy hoàng chưa từng có.”
“ Bệ hạ của chúng tôi là người cực kỳ hiền hòa, vài ngài tới thậm chí còn học ít ngôn ngữ Châu Âu, đáng tiếc không biết vì sao, bệ hạ lại học tiếng Anh tồi tệ.”
“ Vì thế bệ hạ nói, khiến ngài Địch Tạp Nhĩ bỏ tiếng mẹ đẻ dùng tiếng Anh giao lưu là cái sai của bệ hạ.”
Giáo sư văn chương Mạt Lý Tư nói ngay:” Tiếng Pháp Lan Tây chúng tôi là ngôn ngữ ưu mỹ nhất, nếu như hoàng đế bệ hạ có hứng thú, tôi sẽ góp sức vì bệ hạ.”
“ Ngài có thể đề xuất với bệ hạ.”
“ Đó sẽ là vinh dự của tôi.”
Trương Lương nói với Tiểu Địch Nhĩ và Tiểu Ngả Mễ Lệ:” Còn hai cháu, hai vị hoàng hậu đã chuẩn bị bánh ngọt linh đình ở hoa viên hoàng gia mời các cháu tới làm khách.”
Tiểu Địch Tạp Nhĩ tức thì mặt đỏ gay, nắm chặt tay phản đối:” Không, cháu lớn rồi, cháu không cần bánh ngọt, cháu không có gì để nói với hoàng hậu, cháu muốn gặp hoàng đế bệ hạ.”
Trương Lương tủm tỉm cười:” Cháu nghĩ hai vị hoàng hậu chỉ biết trang điểm, ăn mặc đẹp đẽ rồi múa hát sao? Cho cháu biết, một vị hoàng hậu từng thống lĩnh thiên binh vạn mã, lập công huân bất hủ cho Đại Minh. Một vị hoàng hậu khác là học tỷ của toàn bộ học tử thư viện Ngọc Sơn, ngay cả tiếng Lạp Đinh mà cháu đau đầu cũng chỉ là thú tiêu khiển nhỏ của hoàng hậu thôi.”
Tiểu Địch Tạp Nhĩ quật cường nói:” Không, cháu muốn gặp hoàng đế bệ hạ.”
Trương Lương ghé tai nó nói nhỏ:” Đồ ngốc, bệ hạ gặp tổ phụ cháu và bao nhiêu người thế này, cháu làm gì có cơ hội giao lưu với bệ hạ? Đợi bệ hạ gặp họ xong, cháu có thể gặp bệ hạ ở chỗ hoàng hậu, sao ta lại dạy ra đứa học sinh ngu ngốc như thế chứ?”
Tiểu Địch Tạp Nhĩ rất đa nghi:” Lão sư không lừa cháu chứ?”
Thấy quan viên Hồng Lư Tự đã xếp hàng xong, Trương Lương không thèm để ý tới Tiểu Địch Tạp Nhĩ nữa, tới bên ngài Địch Tạp Nhĩ, đỡ ông rời khỏi dịch quán đã ở một tháng, tới hành cung hoàng đế gần đó.
Còn Tiểu Địch Tạp Nhĩ và Tiểu Ngả Mễ Lệ được hai thị vệ cao lớn đưa lên một chiếc xe ngựa bốn bánh tinh xảo đi tới cửa bên hành cung.
Quan viên Hồng Lư Tư đi rất chậm, hai tay bọn họ ôm trước ngực, mỗi bước chân đều vững vàng, các vị học giả cũng học theo các đi cổ quái đó.
Từ dịch quán tới hành cung chỉ 300 mét, đoạn đường này lại không cấm người đi lại, người đi đường thấy cảnh tượng đó không ai cười nhạo mà nhanh chóng đi sang bên khom lưng với đội ngũ lớn này.
Nếu đã là điển lễ nghi thức của phương đông, những học giả Châu Âu vốn thấy rất không thoải mái liền trở nên nghiên túc, lễ nghi càng chuẩn mực.
