“ Vân Chiêu quá gấp gáp rồi. “ Tiền Khiêm Ích xem báo xong, trên mặt không có mấy vẻ vui mừng, mà lo lắng chiếm đa số, không ngừng thở ngắn than dài:
Liễu Như Thị không hiểu: “ Chuyện này với lão gia mà nói là rất tốt mà.”
Tiềm Khiêm Ích cau mày, ông ta nhìn vấn đề góc độ quyền mưu khác hẳn với Khổng Tú: “ Bọn ta bị Vân Chiêu đẩy lên đầu sóng ngọn gió, e từ nay bọn ta là kẻ thù sinh tử của Từ Nguyên Thọ.”
“ Vậy chẳng lẽ lão gia muốn lui về Ngu Sơn?”
“ Lần này không còn đường lui nữa rồi, rất có khả năng đây là cơ hội cuối cùng của Vân Chiêu cho Nho gia, nếu rút lui thì rơi vào thế vạn kiếp bất phục. Cho dù ta muốn hòa giải với Từ Nguyên Thọ cũng không được, vì bọn ta phải tranh đấu thì Vân Chiêu mới có thể thao túng bình hành. Ha ha ha, không ngờ Vân Chiêu cũng chơi tâm thuật đế vương thuần thục như vậy.”
Liễu Như Thị vẫn cầm tờ báo trong tay: “ Vân Chiêu thực sự có thể lý giải được cái gì là hữu giáo vô loại sao, hay chỉ là thủ đoạn đế vương thôi?”
“ Không rõ được y muốn gì, ài, kẻ sĩ có khát cũng không uống trộm nước suối, người liêm khiết có đói cũng không ăn của bố thí. Vân Chiêu muốn Nho môn bọn ta phải cúi đầu nhận lấy của bố thí y ban, trước tiên y ép Nho môn vào đường cùng, sau đó đưa tay ra, bọn ta biết y có mưu đồ vẫn không thẻ không nắm lấy.”
“ Vân Chiêu thật bá đạo, lão gia có muốn từ chối cũng không được, nếu không ảnh hưởng rất nhiều người phía sau, khi đó lão gia thành tội nhân thiên cổ.”
Tiền Khiêm Ích bi tráng nói:” Kẻ thức thời là trang tuấn kiệt, đạo lý ta hiểu, nhưng không cách nào làm được, thật là hổ thẹn.”
Liễu Như Thế bế Đông Qua Nhi vào lòng khẽ đung đưa, nàng nghĩ mãi, nhưng rốt cuộc phải thừa nhận, lão gia không có đường lựa chọn nào cả.
Các học xã ngày trước của Giang Nam bị Vân Chiêu đả kích tan tành, tới giờ ở Giang Nam, Vân Chiêu vẫn chấp hành chính sách quản lý quân sự. Mà phàm là văn nhân là không thích tiếp xúc với quân nhân.
Chẳng phải vì có lý nói không thông, mà cách suy nghĩ của hai bên quá khác nhau.
Nhìn chung thì mặc dù được danh tiếng tốt ở trong lòng bách tính Giang Nam, nhưng bất kể quan viên hay quân đội Lam Điền cũng có chút xa lánh người Giang Nam.
Chuyện này rất đáng ngại.
Căn nguyên sâu xa chuyện này rất có khả năng là cái nhìn thành kiến của hoàng đình Lam Điền với người Giang Nam.
Trời cứ âm u không mưa mới là làm người ta bức bối, thà mưa to một trận rồi trời quang mây tạnh.
Sự lãnh đạm của phía Lam Điền khiến sĩ tử Giang Nam muốn phát điên.
Từ Nguyên Thọ lại lần nữa tới văn phòng Vân Chiêu.
Sắc mặt ông ta hết sức bình tĩnh, không nổi nóng cũng không sa sút, cứ thế bình thản đặt một bản văn thư lên bàn Vân Chiêu:” Tâm nguyện to lớn của bệ hạ thực hiện rất khó khăn.”
Vân Chiêu sai Trương Tú mang trà lên, vẫn lễ phép mời tiên sinh ngồi, sau đó cầm văn thư lên nghiên cứu.
Y đọc hơn một tuần hương xem xét xong văn thư mỏng đó, sau đó day huyệt gần mắt:” Tiên sinh coi chuyện này quá nhẹ nhàng rồi.”
Từ Nguyên Thọ ồ một tiếng:” Nói như vậy là ý nguyện hữu giáo vô loại của bệ hạ còn lớn hơn trong văn thư của lão thần sao?”
Vân Chiêu gật đầu:” Hữu giáo vô loại tức là, chỉ cần là con dân Đại Minh thì không ai bị bỏ lại hết.”
Từ Nguyên Thọ phản đối ngay:” Không thể nào.”
“ Sinh ra đều là người, bằng vào cái gì người có quyền, người lại không?”
“ Lão thần biết bệ hạ rất thất vọng với bọn thần, nhưng chuyện phải tùy sức mà làm, với tình hình Đại Minh hiện giờ, chúng ta chỉ có thể làm được ai có tài là dạy, chọn những người thông tuệ, tiến hành giáo dục trọng điểm. Trước tiên là phải nâng tầm cao lên rồi mới nghĩ tới chiều rộng, cái đạo lý mười năm trồng cây, trăm năm trồng người, bệ hạ không thể không hiểu, bệ hạ quá gấp rồi.”
Vân Chiêu nhìn thẳng vào mắt Từ Nguyên Thọ:” Tích xưa nói Nữ Oa nặn đất tạo người, trước tiên nặn ra đế vương, sau đó nặn tới vương hầu khanh tướng. Về sau Nữ Oa nương nương ngại tốc độ quá chậm, không tỉ mỉ nặn người nữa, tùy tiện dùng cành cây chấm bùn rồi vẩy mạnh thành thứ dân.”
“ Không biết rốt cuộc kẻ bịa ra câu chuyện này là ai, dụng tâm thật ác độc.”
“ Thư viện Ngọc Sơn mới đầu còn có thể hữu giáo vô loại, toàn bộ trẻ con trẫm mua về, không đứa nào thiếu dạy dỗ, nhưng sau này các tiên sinh hạ lệnh cho châu phủ, yêu cầu họ tiến cử những đứa bé thông minh hiếu học nhất địa phương lên, chuyện thay đổi rất lớn. Tiên sinh có biết là thay đổi gì không?”
Từ Nguyên Thọ khẽ thở dài:” Đạo của trời là lấy ở chỗ thừa bù cho chỗ thiếu, đạo của người là tổn hại chỗ thiếu cung phụng dư thừa.”
Vân Chiêu gật gù:” Chính là điều trẫm muốn nói, tiên sinh biết làm thế khiến kẻ mạnh càng mạnh, kẻ yếu càng yếu, cuối cùng dẫn tới kẻ mạnh có tất cả, kẻ yếu không có gì, lại bước vào vết xe đổ của các vương triều trước kia. Vậy vì sao tiên sinh còn phản đối trẫm mở mang dân trí toàn dân?”
“ Không phải thần phản đối bệ hạ, mà ý chỉ của bệ hạ không thể thực hiện, nay Đại Minh tổng cộng có 1557 huyện, để hoàn thành nguyện vọng của bệ hạ, mỗi huyện phải thêm ít nhất mười học đường, bệ hạ đã tính sẽ hao phí bao tiền của chưa?” Từ Nguyên Thọ không đối đầu với Vân Chiêu ở đạo lý nữa mà lấy thực tế ra nói:
Vân Chiêu trả lời ngay:” Một vạn vạn ba nghìn bảy trăm vạn đồng bạc.”
Từ Nguyên Thọ hít sâu một hơi:” Bệ hạ, thực sự không nhiều sao?”
Vân Chiêu khẽ mỉm cười:” Không hề nhiều.”
“ Bệ hạ có chừng đó tiền sao?”
“ Có.”
“ Hoàng đình Lam Điền năm ngoái thu được hai vạn vạn tám nghìn vạn đồng bạc, trong đó chiếm ba thành là thuế nộp bằng đồ vật, bệ hạ lấy một nửa thuê đi làm hữu giáo vô loại à?” Từ Nguyên Thọ chất vấn:
Vân Chiêu xua tay: “ Chuyện này không cần tiên sinh lo, chỗ Trương Quốc Trụ có kế hoạch cấp tiền chi tiết, ta chỉ hỏi tiên sinh, thư viện Ngọc Sơn có muốn tham gia vào đại nghiệp trước nay chưa từng có này không?”
Từ Nguyên Thọ chưa trả lời, ông đi rồi, khi đi lưng hơi còng xuống, còn vấp vào ngưỡng cửa, mặc dù không ngã, nhưng làm rối búi tóc, ông ta không chỉnh lại, cứ thế mang cái đầu bù xù mà đi.
Lần này Vân Chiêu không tiễn.
Đã làm người ta thương tâm thấu lòng như thế, giờ còn vờ vịt đi tiễn chân làm gì nữa.
Một cây làm chẳng nên rừng.
Việc làm của Vân Chiêu chẳng có gì quá thâm ảo, hoàng đế muốn có nhiều học đường hơn, muốn có nhiều người biết chữ hơn, mà thư viện Ngọc Sơn lại không muốn.
Từ Nguyên Thọ càng xu hướng bồi dưỡng nhân tài quốc gia chứ không muốn phổ cập tri thức, ngoài cổ hủ cho rằng học vấn cao quý ra thì bọn họ muốn tri thức phải nắm trong tay số ít mới có lợi cho sự thống trị.
Kỳ thực đó không phải là suy nghĩ của riêng Từ Nguyên Thọ, mà là suy nghĩ của toàn bộ người đọc sách, từ đại nho bác học tới thư sinh nghèo khó, bọn họ địa vị khác nhau, nhưng có chung một kiêu ngạo là người đọc sách, có chung một mục tiêu.
Duy trì đặc quyền của mình.
Luận ngữ · thái bá thiên có viết "dân khả sử do chi, bất khả sử tri chi."
Câu này có nghĩa là bách tính chỉ cần đi theo đường lối được chỉ dẫn không cần cho họ biết vì sao.
Cái nhìn chung của Vân Chiêu với người đọc sách là ... Bọn họ chẳng phải người tốt.
Bất kể bọn họ tỏ ra nhân từ, thương sót ra sao, khi sử dụng nô phó không biết chữ hết sức thuần thục, chèn ép nông phu không biết chữ hết sức độc ác.
Phải biết rằng ở giai đoạn đầu vương triều Chu Minh, Chu Nguyên Chương định ra quốc sách hết sức có lợi cho nông phu, chính quần thể người đọc sách này trong quá trình dài, đã sửa chữa quốc sách của ông ta thành công cụ phục vụ cho bọn họ.
Đứng ở lập trường nào thì nói chuyện ở lập trường đó, đấy là bản tính của con người.
