“Sân nhà còn đó gốc tỳ bà
Tự tay nàng trồng năm nàng khuất
Giờ tán sum sê rợp bóng mát…”
Quy Hữu Quang1 | Hạng Tích Hiên Chí2
***
Tiết học đầu tiên sáng thứ Hai là lớp Toán cao cấp, bên trong giảng đường bậc thang3 nằm ở góc tầng hai tòa nhà số ba chật kín sinh viên, không còn lấy một chỗ trống.
Tại sao lớp học này lại đông sinh viên đến vậy? Bởi đây là tiết Toán cao cấp của thầy Giang Vi.
Mọi người đến lớp từ sớm không hẳn vì đam mê yêu thích học hành, mà chỉ để được tận mắt nhìn thấy thầy Giang, người được nhắc tên trong rất nhiều bài đăng trên diễn đàn của Đại học Hải Thành.
Năm phút trước khi vào học, Giang Vi bước vào lớp đúng giờ như thường lệ. Trong tay là chiếc laptop cùng với hai quyển sách. Bộ đồ trên người anh chỉ một màu đen: áo khoác đen, áo len đen và quần âu cũng màu đen nốt.
Mái tóc ngắn gọn gàng, ánh mắt sắc lạnh, gương mặt với những đường nét góc cạnh như được tạc, thoáng mang theo cảm giác lạnh lẽo đến mức có thể khiến người ta rùng mình. Mắt hai mí không to nhưng rất đẹp, ánh nhìn vẫn bình thản, phẳng lặng như mặt hồ không gợn sóng. Chiếc kính gọng mảnh trên sống mũi càng tôn lên vẻ trí thức nhã nhặn.
Nhưng sinh viên từng học lớp của Giang Vi đều biết, anh chưa từng nở nụ cười trên bục giảng, thậm chí còn khá nghiêm khắc, lạnh lùng, gần như không để cảm xúc xen vào.
Anh sống theo kiểu “Phật hệ”4, không có bạn bè thân thiết, duy chỉ có quan hệ khá tốt với thầy Cố cùng văn phòng, nghe nói hai người từng là bạn cùng phòng thời đại học.
Ở Đại học Hải Thành vẫn lưu truyền một lời đồn rằng: Thầy Giang Vi của viện Toán học đã kết hôn với mối tình đầu từ nhiều năm trước.
Một người giấu tên từng tiết lộ vợ thầy cũng là sinh viên Đại học Hải Thành, từng là nhân vật “nổi đình nổi đám” trong trường. Hai người kết hôn ngay sau khi tốt nghiệp, một tay cầm bằng tốt nghiệp, một tay cầm giấy đăng ký kết hôn.
Tuy nhiên, nhiều bài viết cũ đã bị xóa nên chẳng ai rõ sự thật. Dù bao cuộc bàn tán sôi nổi xuất hiện trên diễn đàn trường nhưng chưa một lần nào thầy Giang lên tiếng xác nhận.
Có sinh viên liều lĩnh giơ tay hỏi Giang Vi:
“Thầy ơi, nghe nói thầy kết hôn rồi đúng không ạ?”
Đám sinh viên ngồi trong giảng đường nghe vậy đổ dồn ánh mắt về phía Giang Vi, chờ đợi câu trả lời.
Chiếc điều hòa cũ trong phòng học phát ra những tiếng ù ù nặng nề, bên ngoài khung cửa sổ là âm thanh soàn soạt đều đặn của người quét tuyết, trong lớp là những lời thì thầm to nhỏ của đám sinh viên. Thế nhưng với Giang Vi lúc này, mọi thứ chỉ là những âm thanh mơ hồ như vọng lại từ một chốn xa xăm. Thứ duy nhất còn văng vẳng, day dứt trong tâm trí anh là câu hỏi vừa rồi. Từng chữ rõ ràng, dứt khoát, nặng nề như những nhát búa vô hình gõ thẳng vào trái tim vốn đã chằng chịt vết xước của anh.
Bàn tay Giang Vi đặt trên bục giảng khẽ khựng lại. Ánh mắt anh dịu đi như vừa chạm đến một ký ức đẹp đẽ, một hình bóng yêu dấu như chập chờn trước mắt, mỗi khi nhớ đến người ấy, lòng anh sẽ tự khắc mềm lại.
Tất cả sinh viên đều thấy thầy Giang vẫn luôn nghiêm túc lạnh lùng bất ngờ nở một nụ cười nhẹ. Anh bật máy tính rồi mở một thư mục trên màn hình chính của máy.
Máy chiếu khởi động, mọi người cùng nhìn thấy trong thư mục ấy chỉ có một tấm ảnh duy nhất.
Giang Vi nhấp chuột, tấm ảnh lập tức được phóng to.
Một tờ giấy kết hôn màu đỏ rực đột ngột hiện ra trước mắt mọi người.
Hai người trong ảnh mặc áo sơ mi trắng, chàng trai nở nụ cười dịu dàng còn cô gái bên cạnh lại cười tươi tắn rạng rỡ. Đôi vợ chồng trẻ ấy như bước ra từ tranh vẽ, đẹp đến mức khiến người ta không nỡ rời mắt.
Giọng thầy Giang nhẹ nhàng, ôn tồn vang lên:
“Tôi đã kết hôn rồi.”
“Tôi rất yêu vợ mình.”
Sau khi tan làm, Giang Vi đi một mình đến siêu thị gần nhà. Có vẻ như đã lâu rồi anh không ghé qua đây, mỗi ngày của anh chỉ lặp đi lặp lại chu kỳ đi làm rồi về nhà, không cảm nhận được điều gì đặc biệt trong cuộc sống.
Giang Vi đẩy xe lang thang trong siêu thị rất lâu, anh mua đủ thứ đồ: khoai tây Lay’s vị nguyên bản, Yakult, Coca-Cola, sô-cô-la, nước ép xoài, hai miếng bò bít tết tươi ngon và một ít rau củ tươi.
Trên đường về nhà, anh đi qua một cửa hàng hoa rồi vô thức đẩy cửa bước vào.
Hương hoa ngào ngạt trong không gian, cửa hàng vẫn giữ nguyên dáng vẻ quen thuộc vốn có. Giang Vi mua một bó hướng dương.
Về đến nhà, anh mở cửa bước vào, tự nhiên lên tiếng:
“Anh về rồi đây.”
Đây là câu nói anh vẫn thường thốt lên mỗi khi trở về nhà, một thói quen đã in hằn trong tiềm thức theo năm tháng.
Phòng khách vắng lặng đón anh như mọi lần, tĩnh lặng đến mức có thể nghe thấy cả tiếng kim rơi. Không một tiếng động, không một lời hồi đáp, giọng nói của anh lặng lẽ tan vào không gian.
Chỉ có chú chó già Golden nghe tiếng anh về bèn chậm rãi bước từng bước một về phía anh. Giang Vi thấy nó lại gần liền đặt đồ xuống rồi ngồi xổm v**t v* đầu nó.
“Thất Thất à, bố về rồi đây.”
Dường như Thất Thất hiểu được lời anh nên nhẹ nhàng l**m tay anh như để an ủi.
Lòng bàn tay Giang Vi khẽ chạm vào lớp lông mềm mại, cảm giác ấy khiến anh hơi choáng váng, tầm mắt dần trở nên nhòe đi. Trong cơn mơ màng như chìm giữa thực tại và hư ảo, anh chợt nghe thấy một giọng nữ trong trẻo, vui vẻ vang lên đâu đó bên tai. Giang Vi ngẩng đầu lên theo phản xạ…
Anh như nhìn thấy một cô gái tươi tắn đang chạy về phía mình, cô mặc bộ váy ngủ trắng dài đến đầu gối, mái tóc buông xõa mềm mại, đôi chân trần đeo chiếc lắc bạc nhỏ kêu leng keng theo mỗi bước cô đi qua bậc thang. Cô vừa chạy xuống vừa cười nói với anh:
“Giang Vi, anh về rồi à!”
“Anh về rồi đây.”
Giang Vi cười dịu dàng đáp lại. Anh đứng dậy, giơ tay định ôm lấy cô gái đang lao đến. Nhưng ngay khoảnh khắc cánh tay anh khép lại, tất cả tan biến. Trong vòng tay anh chỉ còn lại khoảng không lạnh lẽo. Ảo ảnh vụt tắt, thực tại ùa về. Giang Vi sững người, sự tỉnh táo ập đến khiến anh chợt nhận ra đó chỉ là ảo giác của chính mình. Anh khẽ bật cười, một nụ cười pha đầy cay đắng xót xa.
Cánh tay vừa giơ ra giờ đây cứng đờ rồi lặng lẽ buông xuống, lạc lõng giữa căn phòng vốn đã quá đỗi yên tĩnh. Anh cúi đầu nhìn chú chó đang nằm dưới chân mình, cúi xuống v**t v* nó, nhẹ nhàng nói:
“Con vẫn chưa quen với cuộc sống thiếu vắng cô ấy đúng không?”
Thất Thất dường như hiểu được nên nó lại nhẹ nhàng dụi vào ống quần anh.
Giang Vi cảm nhận được động tĩnh dưới chân, anh khe khẽ cất lời, bờ môi mấp máy, giọng rất nhẹ nhưng trong không gian tĩnh lặng của phòng khách lại vang lên rõ ràng đến lạ: “Bố cũng thế.”
Tối hôm đó, Giang Vi làm hai phần bít tết, rót hai cốc nước ép xoài mà cô thích. Trước kia anh luôn ăn uống qua loa, nhưng hôm nay lại vào bếp nấu nướng một cách nghiêm túc.
Chiếc khăn trải bàn màu xanh lá nhạt này là cô mua. Khi mua khăn trải bàn vào mùa xuân, cô đã nói rằng: Có mùi mùa xuân, hơi thở mùa xuân, vừa nhìn đã thấy thoải mái.
Chiếc bình hoa trên bàn ăn cắm bó hướng dương anh mới mua, đó là loài hoa mà cô thích nhất.
Anh ngồi xuống ghế, Thất Thất nằm yên cạnh chân anh. Đưa mắt nhìn quanh căn phòng quen thuộc, trên ghế xô pha vẫn đặt chiếc gối ôm mà cô thích, trong sân trồng toàn loài cây cô yêu, tủ lạnh vẫn cất đầy những món ăn vặt cô mê, đến cả hương thơm thoang thoảng trong không gian cũng là hương nhài dịu nhẹ mà cô luôn yêu thích.
Giang Vi cúi đầu cầm dao dĩa, cắt miếng bít tết thành những miếng nhỏ theo thói quen. Nhưng đến khi ngẩng lên, ánh mắt vô thức hướng về chiếc ghế đối diện, cái tay cầm dĩa của anh chợt khựng lại. Anh sững người trong giây lát rồi khẽ bật cười.
Sau đó anh làm như không có chuyện gì xảy ra, chầm chậm đưa miếng thịt vào miệng. Miếng thịt rất mềm, hương vị cũng khá ngon với độ chín vừa phải. Nhưng anh chỉ ăn được một miếng rồi không thể tiếp tục.
Nhìn chiếc ghế đối diện trống không, nhìn miếng bít tết không ai ăn, cốc nước ép không ai uống. Cả căn phòng trống trải cô quạnh lạnh lẽo đến nao lòng, cảm giác nghẹt thở dâng lên như muốn nhấn chìm anh.
Cô đã rời xa anh năm năm rồi.
Từng ấy năm trôi qua, anh sống như cái xác không hồn, dường như đã chai lì, như thể không còn điều gì quan trọng nữa, như thể không còn đau buồn vì sự ra đi của cô, cứ một mình sống qua ngày, đúng như lời cô dặn: Anh phải sống thật tốt.
Thế rồi hôm nay, một sinh viên bỗng nhắc đến cô giữa giảng đường. Tối nay anh còn vào bếp nấu món cô thích, mọi thứ vẫn như cũ, vẫn ngon như xưa. Nhưng chỉ một miếng đầu tiên thôi, tất cả cảm xúc anh cố dồn nén bao năm chợt vỡ òa.
Anh nhớ cô. Nhớ đến quặn lòng.
Anh nghĩ nếu cô còn ở đây, chắc chắn sẽ rất thích món này. Cô sẽ khen anh nấu bít tết ngon và chạy đến bên anh, hôn anh một cái thật kêu rồi khen anh chọn đồ ăn vặt đều là món cô yêu thích.
Anh rất muốn chia sẻ với cô như thể cô vẫn còn bên cạnh, như thể cô chưa từng rời đi. Như cái cách mà ngày xưa, mỗi lần ăn được món gì ngon, cô đều thích chia sẻ với anh.
Tối hôm đó, Giang Vi mơ một giấc mơ.
Giấc mơ ấy rất dài, như thể những chuyện năm xưa lại hiện về, từng cơn đau đớn như đang sống lại một lần nữa.
Khi đó là tháng Mười hai, mùa đông năm ấy tuyết rơi rất dày, cả Hải Thành phủ đầy tuyết trắng tựa như một tòa thành tuyết, trắng xóa và tĩnh lặng. Anh đội tuyết chạy rất xa để mua cho cô một xâu kẹo hồ lô mà cô thích nhất.
Thế nhưng khi mang theo niềm hân hoan trong lòng, tay cầm xâu kẹo bước vào bệnh viện, điều anh nhìn thấy lại là từng tốp bác sĩ nối tiếp nhau bước vào phòng bệnh. Hết tốp này đến tốp khác.
Dãy hành lang dài dằng dặc như không có điểm cuối, phòng bệnh trắng toát, mùi thuốc khử trùng nồng nặc, tiếng “tít tít tít” chói tai của máy móc vang lên dồn dập, xen lẫn là tiếng bước chân hỗn loạn trong hành lang bệnh viện. Và rồi giây phút cuối cùng khi bác sĩ bước ra, khẽ lắc đầu tuyên bố mọi nỗ lực cứu chữa đã vô ích.
Trái tim Giang Vi rơi thẳng xuống đất cùng xâu kẹo hồ lô anh mua.
“Choang”, vỡ tan.
Mùa đông năm ấy là mùa đông lạnh nhất ở Hải Thành, cũng là mùa đông cô rời xa anh mãi mãi.
Cuối cùng cô vẫn không thể chờ được đến mùa xuân rực rỡ nắng ấm chan hòa mà cô thích nhất. Mùa xuân của cô mãi mãi chưa kịp đến.
Sau khi tỉnh dậy, Giang Vi không tài nào ngủ lại được.
Chuyện này cũng chẳng còn xa lạ gì nữa, từ ngày cô ra đi, mất ngủ gần như đã trở thành lẽ thường trong cuộc sống của anh. Dù uống bất cứ loại thuốc gì cũng chẳng có tác dụng.
Hôm sau, Giang Vi mua một bó hướng dương thật lớn, đến nghĩa trang Tây Sơn.
Cô ở đó.
Gió ở Tây Sơn rít gào ào ạt thổi qua, táp vào người anh, lạnh đến tê tái. Áo quần mỏng manh của Giang Vi hoàn toàn không đủ để chống chọi với cái rét căm căm của mùa đông.
Cơn gió ấy giống như lưỡi dao sắc bén, cắt qua má, rạch qua tay, để lại những vết thương vô hình không ai thấy, âm thầm rỉ từng giọt, từng giọt máu đỏ thẫm.
Thế nhưng Giang Vi không hề dừng lại, cứ thế bước đi, lặng lẽ tiến về nơi cô an nghỉ.
Anh bước trên con đường nhỏ quen thuộc mà mình đã đi qua không biết bao nhiêu lần, chậm rãi, từng bước một tiến đến trước phần mộ của cô.
Tấm ảnh nhỏ trên bia đá dịu dàng hiện ra trước mắt. Cô gái ấy sáng bừng như ánh nắng đầu xuân, vẫn rạng rỡ như ngày nào, không hề đổi thay.
Chỉ hai năm nữa thôi, anh cũng sẽ bước sang tuổi ba mươi.
Còn cô đã rời đi bao nhiêu năm rồi?
Cô gái của anh đã mãi dừng lại ở độ tuổi đẹp nhất.
Cô sẽ mãi mãi không bao giờ tăng cân, không bao giờ già đi. Trên gương mặt ấy sẽ không hiện lên lấy một nếp nhăn mà cô ghét cay ghét đắng. Mái tóc dài sẽ chẳng nhuốm màu thời gian, sống lưng sẽ không bao giờ còng xuống dưới sức nặng tuổi tác. Cô sẽ mãi trẻ trung, xinh đẹp, ánh mắt trong veo như sương sớm, khoác trên mình chiếc váy trắng tinh khôi, tươi tắn với nụ cười rạng ngời, cứ thế sống mãi trong hồi ức của anh như thể chưa từng rời xa.
Giang Vi đặt bó hướng dương xuống.
Anh ngồi xuống, đưa tay phủi lớp tuyết đọng trên bia mộ. Động tác nhẹ nhàng như thể sợ làm phiền đến cô.
“Anh lại đến thăm em rồi.”
“Em có thấy phiền không?”
Anh kể cho cô nghe những chuyện nhỏ nhặt trong cuộc sống giống như những lần trước.
Giọng anh nói rất khẽ, vẫn luôn dịu dàng như mọi khi.
“Tống Sơ và Cố Thịnh đều rất ổn, em không cần lo đâu.”
“Thất Thất cũng già rồi, sức khỏe không tốt lắm.”
“Anh đưa nó đi khám mấy lần, bác sĩ nói chắc cũng chẳng còn nhiều thời gian nữa, tuổi già rồi.”
“Giờ ngay cả nó cũng sắp rời xa anh.”
“Dường như anh chẳng còn lại gì cả.”
Giang Vi chậm rãi đưa tay ra, từng cử động đều cẩn trọng đến mức gần như run rẩy, ngón tay anh dịu dàng v**t v* bức ảnh trên bia mộ. Mỗi cử chỉ của anh đều toát lên tình yêu sâu sắc không thể che giấu như một lời thổ lộ khẽ khàng gửi đến linh hồn người anh yêu thương.
“Em vẫn trẻ như vậy, còn anh thì già mất rồi.”
Giang Vi nhìn cô, khẽ cười.
“May mà em không thấy anh bây giờ, sợ em sẽ chê anh già mất.”
Anh ngồi thật lâu ở nghĩa trang, mãi đến chạng vạng mới rời đi.
Ra khỏi nghĩa trang, Giang Vi trở về nhà, mở cửa bước vào sân. Ánh mắt anh dừng lại nơi chiếc xích đu trong vườn, rồi lại nhìn sang cây tỳ bà đúng đợt nở rộ. Khoảnh khắc ấy, một hình ảnh chợt ùa về, như thể anh lại nhìn thấy cảnh hai người cùng trồng cây này vào năm ấy.
Ký ức bỗng trỗi dậy như chỉ mới hôm qua thôi.
Hôm đó, Giang Vi lại mở bộ phim mà anh đã xem không biết bao nhiêu lần, nhưng đó là bộ phim cô còn chưa kịp xem cùng anh.
Anh lôi ra những viên thuốc an thần mà suốt bao lâu nay anh vẫn được bác sĩ kê ở bệnh viện. Những viên thuốc anh vẫn luôn để trong ngăn kéo, chưa từng đụng đến.
Ánh hoàng hôn ngoài cửa sổ đỏ rực như ngọn lửa, sắc cam rực rỡ nhuộm đỏ cả bầu trời. Hệt như ngày đầu tiên hai người gặp nhau.
Giang Vi ngả người lên ghế tựa, để mặc tiếng phim vang vọng trong căn phòng vắng, ánh mắt hướng về cây tỳ bà ngoài khung cửa.
Khóe miệng anh thấp thoáng một nụ cười rất khẽ.
Chi Chi à, cây tỳ bà em trồng đã nở hoa rồi đấy.
Em không thấy được cũng không sao, để anh đến nói cho em biết nhé.
******
Chú thích:
Quy Hữu Quang (1507–1571), tự là Hy Phủ, hiệu là Chấn Xuyên, là một nhà văn nổi tiếng thời Minh. Ông là đại diện tiêu biểu của phái “Đường Tống cổ văn” và là một trong “Tam gia thời Gia Tĩnh” cùng với Vương Thận Trung và Đường Thuận Chi. ︎Một bài tản văn tự sự trữ tình, ghi lại những ký ức của tác giả về gian nhà nhỏ tên “Hạng Tịch Hiên”, nơi ông từng sống, học tập và gắn bó với những người thân yêu. ︎Giảng đường kiểu bậc thang là nơi ghế ngồi được sắp xếp theo từng hàng cao dần lên, giúp sinh viên ở mọi vị trí đều có thể nhìn rõ giảng viên và bảng viết. ︎Sống theo kiểu “Phật hệ” thường ám chỉ lối sống bình an, tĩnh lặng, không tranh đấu, buông bỏ mọi tham sân si, sống đơn giản và hướng đến sự an lạc trong tâm hồn. Người theo kiểu này thường tìm kiếm sự giác ngộ, yêu thương vô điều kiện và sống hòa hợp với thiên nhiên, không quá bận tâm đến vật chất hay danh lợi. ︎