"Kẻ dã tâm" cải biên từ vở kịch lừng danh "Macbeth", nhưng bối cảnh triều đình Scotland thời trung cổ đã chuyển thành cộng đồng người gốc Hoa ở New York những năm 50. Một chàng trai hai mươi ba tuổi tên Đường có được cơ hội chạy việc vặt cho ông chủ tiệm vàng họ Trịnh, với tính cách hoạt bát lanh lợi, gã nhận được sự tán thưởng của ông Trịnh và nhanh chóng thăng cấp thành học việc của chưởng quầy. Một đêm nọ tiệm vàng bị trộm viếng, gã liều chết bảo vệ tài sản cho nhà chủ, từ đó được ông chủ Trịnh hoàn toàn tín nhiệm.
Đường trở thành trợ lý thân tín của ông chủ Trịnh. Trong một chuyến vận chuyển hàng liên bang, Đường gặp được ba người phụ nữ phương đông bí ẩn.
Người phụ nữ thứ nhất nói: "Hỡi người trẻ tuổi từng trúng đạn bị thương, máu của anh sẽ mang về cho anh một người vợ xinh đẹp."
Người thứ hai nói: "Hỡi người trẻ tuổi dũng cảm xảo trá, sự hèn hạ của anh sẽ mang về cho anh của cải nhiều như núi."
Người thứ ba nói: "Thưa ngài tôn kính, vinh quang của ngài là phúc trạch cho đời sau, và con cháu của ngài sẽ giàu có hiển hách qua nhiều thế hệ."
Đường che kín cánh tay bị thương máu me đầm đìa, loạng choạng bước vào cửa chính nhà họ Trịnh. Cảnh này diễn ra tranh tối tranh sáng, nửa bên tối là gã Đường cùng ông chủ Trịnh một hỏi một đáp, ông chủ ngồi ngay ngắn trên ghế bành, khuôn mặt hoàn toàn che khuất, chỉ có giọng nói vang lên, gã thân tín đứng ôm tay trả lời; bên nửa sáng là tiểu thư nhà họ Trịnh ngây thơ hồn nhiên, mải mê quan sát và đánh giá gã.
Ông chủ Trịnh (không hiện vui giận): Chuyện tôi giao làm đến đâu rồi?
Đường (kính cẩn): Đã trao tận tay, không xảy ra chút sai sót.
Tiểu thư Trịnh (giọng hồn nhiên): Tại sao tay anh chảy máu vậy?
Đường (khiêm tốn): Dọa tiểu thư sợ rồi.
Ông chủ Trịnh: Làm sao mà bị thương?
Đường: Đánh nhau với mấy gã da đen.
Tiểu thư Trịnh: Anh bị thương thế nào? Gặp phải chuyện gì?
Đường: Tôi đang đi êm đẹp trên đường thì có hai gã da đen từ đâu xông tới muốn cướp đồ, tôi liều chết ngăn cản, thế là một trong hai gã da đen thò tay sờ vào thắt lưng, lôi ra một vật đen ngòm! Pằng pằng hai tiếng! Tia lửa lóe lên ——
Tiểu thư Trịnh: Làm sao anh tránh thoát được?
Đường: Không dối gạt tiểu thư, hồi nhỏ tôi từng học được chút công phu chân cẳng từ người chú họ Đường Nhất Câu trên núi Phật Sơn.
Tiểu thư Trịnh cười duyên: Anh đừng nói linh tinh, nghe là biết nói phét rồi.
Đường đứng thẳng dậy: Đúng là tôi đang nói phét, (dịu giọng) nói phét chọc tiểu thư cười.
Kha Dữ cố ý phát âm tiếng Anh kiểu Mỹ lẫn chút khẩu âm Quảng Đông, lời thoại dày đặc chia ra hai trạng thái tinh thần cùng lúc, hỏi đáp cực nhanh, nếu ở trong phim điện ảnh sẽ tương đương với thủ pháp cắt cảnh nhanh điển hình. Anh diễn kịch không dùng tiếng mẹ đẻ, phải ghi nhớ bao nhiêu lời thoại, còn phải cân nhắc khẩu âm, chú ý ngắt nghỉ, ngữ khí và thái độ, quá trình xử lý phức tạp này đã vượt ra khỏi lý trí, chỉ có thể cố gắng luyện tập để sắc sâu vào bản năng.
Toàn bộ khán phòng cực kỳ yên tĩnh, nhưng tiếng vỗ tay vang như sấm dậy.
Thương Lục ngồi ngay hàng ghế đầu, hơi chếch về bên phải một chút. Hắn vốn muốn từ chối lời mời của Stella, tính toán lên tầng hai, nhưng cuối cùng không rõ vì nguyên nhân gì mà thay đổi ý định.
Cả khán phòng tối om, chỉ có sân khấu là sáng đèn. Một chùm đèn chiếu xuống soi rõ cõi lòng gợn sóng của gã thanh niên trẻ tuổi: Gã phải làm sao để có được người vợ xinh đẹp? Gã vốn có một cô vợ là em họ ở nhà, đâu ra một người vợ nữa? Ngọn nến chập chờn sáng, Đường hiểu ra ngay, số mệnh muốn gã hành động như trong kịch nói, "Bỏ vợ cưới người khác."
Trong con hẻm tối tăm ẩm ướt vang lêna tiếng thì thầm khe khẽ, là âm thanh bí mật phun ra từ những chiếc lưỡi độc địa.
Vợ Đường: Em sẽ qua ở nhờ nhà cậu họ ở New York, nếu có người hỏi, cứ nói hai chúng ta không quen không biết.
Đường: Sau đó anh sẽ cưới cô tiểu thư kia.
Vợ Đường: Lấy được tín nhiệm từ cha vợ.
Đường: Trở thành tâm phúc của ông ta.
Vợ Đường: Tiếp quản tiệm vàng.
Đường: Vàng trong tiệm tỏa sáng lấp lánh.
Vợ Đường: Vòng vàng trên quầy to bằng bánh xe!
Cơn mưa rào trút xuống, sấm rền gầm rú như tiếng trống trận hành quân.
Vợ Đường (suy nghĩ): Phải lên kế hoạch, để đứa con nhỏ nhà họ Trịnh bệnh chết từ khi lót tã.
Đường (vỗ tay): Sau đó để tiểu thư mang huyết mạch nhà họ Đường chúng ta.
Vợ Đường: Cuối cùng thay mận đổi đào, biến Trịnh thị thành Đường thị.
Đường: Chờ cha vợ già cả mắt mờ.
Vợ Đường: Lập tức đưa lão về Tây Thiên.
Đường: Cô vợ trẻ đáng thương của anh mảnh mai yếu ớt, đau khổ sinh bệnh.
Vợ Đường: Cũng sớm đi theo cha.
Đường: Sau một hồi ám độ trần thương, đứa con trong bụng em chớp mắt biến thành con trai cả nhà họ Đường.
Vợ Đường: Đó chính là ——
Đường: Đó chính là ——
Đồng thanh: Vinh quang phúc trạch đời sau, con cháu phú quý hiển hách!
Stella đã trần thuật hết câu chuyện từ sớm, làm khán giả hiểu thấu vận mệnh từ những phút đầu tiên, rồi sau đó chứng kiến nhà họ Trịnh từ từ rơi vào ngục giam được tính toán sẵn. Nhìn từ góc độ này, vở kịch kế thừa sắc thái bi thảm của chủ nghĩa cổ điển và mang số phận chú định bị hủy diệt.
Sân khấu tắt đèn, diễn viên bước xuống, trên mặt Kha Dữ rịn đầy mồ hôi mỏng. Ánh đèn pha làm cơ thể anh nóng bừng, cả linh hồn cũng như bị lăn qua chảo dầu. Anh quay đầu nhìn về hướng Thương Lục ngồi, khán đài quá tối không thể trông thấy gì, nhưng lòng anh đã bình tĩnh trở lại, giành được một giây bình yên trong sáng giữa những mưu toan đê tiện.
Trong lúc chờ sân khấu chuyển cảnh, Stella ôm gương mặt Kha Dữ hôn lên má: "Bravo!"
Trong lòng Kha Dữ vẫn ngơ ngẩn, thậm chí không để ý xem ai đang hôn hay đang chúc mừng mình. Qua trăm ngàn lần tập luyện, trong đầu anh dường như có một chiếc đồng hồ báo thức cài đặt sẵn, không chờ ai nhắc nhở, cơ thể đã sinh ra phản ứng lên sân khấu.
Cái chết bao phủ lấy nhà họ Trịnh, tiệm vàng không ngừng mở rộng, mưu toan khắc sâu vào vận mệnh, chỉ có gã thanh niên trở thành người chiến thắng sau màn. Gã cưới cô vợ xinh đẹp, tiếp quản việc kinh doanh, lừa dối cha vợ, trừ khử tâm phúc cũ, máu thấm vào lòng bàn tay ——
Người hầu: Lão gia, ngài đang rửa gì thế?
Đường: Máu.
Người hầu: Lão gia, tay của ngài rất sạch.
Đường: Cậu không nhìn thấy máu sao?
Người hầu: Nhưng tay của ngài rất sạch sẽ.
Đường (tạm dừng): Sạch thế nào.
Người hầu: Ngài xem, không có lấy một vết bẩn.
Đường: Không có lấy một vết bẩn.
Người hầu: Xác thật, không có lấy một vết bẩn.
Tiếng nước dừng lại, Đường ung dung nhận chiếc khăn lông lau năm ngón tay rồi nói: Quả thật, không có lấy một vết bẩn.
Đây là một cảnh kinh điển trong "Macbeth" nhưng có hiệu ứng hoàn toàn khác. Trong "Macbeth", màn này ám chỉ phu nhân Macbeth đã điên loạn vì những âm mưu đen tối, nhưng hiển nhiên ở trường hợp của Đường, "Đê tiện là giấy thông hành của kẻ đê tiện", tay gã —— quả thật không hề dơ bẩn.
Từ ngày cha qua đời, tiểu thư ngây thơ không còn ngây thơ nữa, cô ta càng lúc càng hoài nghi, ghen ghét, ỷ lại vào chồng nhiều hơn gấp bội. Cuối cùng người vợ và con trai ở quê bị cô vợ mới phát hiện, tiểu thư cầm dao nhọn xông về phía vợ cả, trâm bạc của vợ cả cắt qua cổ tiểu thư, máu đỏ lan tràn, hai tiếng thét chói tai vang lên. Bình minh ló dạng, hai thi thể cùng rơi xuống vực sâu, chỉ còn lại một cậu bé cao bằng nửa người đàn ông đứng chờ bên xe ngựa trong gió lạnh.
Cha ruột đến đón cậu về nhà, đó là cậu ấm của nhà họ Đường.
"Macbeth" là một thiên bi kịch, thân là người hùng Scotland, bổn phận của Macbeth là thủ vệ biên giới và trung thành với nhà vua, nhưng rồi ba lời tiên đoán đã khiến anh ta ngã xuống vực sâu. Anh ta giết vua soán vị, tàn sát thần dân, trong lòng chỉ quan tâm quyền lực, cuối cùng chết trong một cuộc trả thù ở biên giới.
Thương Lục biết Stella sẽ không cho Đường một cái kết như vậy. Những người phụ nữ phương đông đã tiên đoán đúng toàn bộ, Đường thăng quan phát tài, địa vị lẫn của cải đạt tới đỉnh cao trong cộng đồng Hoa kiều hải ngoại, "Tiệm vàng Trịnh thị" biến thành "Trang sức Đường Cơ". Trong giấc mơ lúc nửa đêm, bao nhiêu năm ông ta chỉ lẩm bẩm đúng một câu Không có máu, không có máu, không có máu.
Ông ta lấy thêm cô vợ thứ ba xinh đẹp hiền lành, dưới gối con cháu đầy đàn, con trai là luật sư, con gái làm nghị viên, phúc trạch đảm bảo năm đời không lo cơm áo. Đường sống một cuộc đời an khang khỏe mạnh, tuổi thọ kéo dài, là một nhà lãnh đạo và nhà từ thiện vĩ đại trong mắt mọi công dân Hoa kiều viễn xứ. Tiếng mấy đứa bé cười đùa đuổi bắt không ngừng vang lên, vở kịch hạ màn bằng bức ảnh chụp chung tứ đại đồng đường viên mãn.
Khán giả vỗ tay không ngừng nghỉ cho đến lúc Stella dẫn các diễn viên ra chào bế mạc. Tiếng vỗ tay nồng nhiệt phấn khích xen lẫn cùng tiếng hoan hô, huýt sáo hò reo không dứt bên tai. Stella nắm tay Kha Dữ và nữ diễn viên chính cùng nhau khom lưng cảm tạ. Lúc Kha Dữ đứng thẳng dậy, đôi mắt được ánh đèn rọi sáng. Trên mặt anh vẫn vẽ lớp hóa trang về già và đeo bộ tóc giả hoa râm, nhưng linh hồn đã thoát ra khỏi những suy nghĩ hèn hạ, trở nên nhẹ nhàng và trong sáng.
Tiếng màn trập máy ảnh bị tiếng vỗ tay che lấp, chỉ có ánh đèn flash là tỏ rõ sự nhiệt tình của giới truyền thông toàn cầu.
Kha Dữ đứng trên sân khấu nhận được sự chú ý của đông đảo mọi người, nhưng người đứng cạnh anh lúc này không phải Thương Lục, mà là Stella.
Anh vốn nên đứng cạnh Thương Lục như năm xưa, trong lễ trao giải Tinh Vân, mỗi một khung hình, một bức ảnh đều ghi lại rõ ràng bóng dáng hai người sóng vai bên nhau.
Nhưng lúc này đây, anh đứng trên sân khấu, hắn đứng dưới khán đài. Hắn ngưỡng mộ anh như tất thảy những người hâm mộ trên thế giới, tiếng vỗ tay lọt thỏm giữa tiếng vỗ tay chung, ánh mắt thản nhiên lọt thỏm giữa những ánh mắt thản nhiên khác.
Một giọng nói đột ngột vang lên từ dưới đáy lòng.
Giữa cơn bão tuyết, dưới chiếc đèn lồng giấy Nạp Tây lắc lư xoay tròn, lò sưởi rực cháy phát ra tiếng củi kêu lách tách.
"Có lẽ tôi sẽ quay anh cả đời, cũng có thể chúng ta hợp tác được vài ba bộ phim đã bất đồng quan điểm đường ai nấy đi, những chuyện như vậy không hiếm trong giới điện ảnh... Anh có từng nghĩ không, có lẽ tôi và anh gặp nhau không phải để anh giúp tôi thành công, mà là trời cao muốn tôi nâng cánh cho anh...
"Có lẽ trong tương lai, anh mới là người đứng dưới ánh đèn, còn tôi chỉ ở dưới sân khấu vỗ tay cho anh. Nếu ông trời chú định tôi chỉ được đồng hành với anh một đoạn đường, cho dù đến lúc ấy chúng ta không còn cơ hội gặp nhau hay hợp tác nữa, tôi cũng sẽ không hối hận."
Đừng mà!
—— Ánh mắt vừa rồi còn sáng ngời của anh đột nhiên đau đớn, Kha Dữ quay đầu nhìn xuống vị trí ngồi của Thương Lục.
Nơi đó không có Thương Lục, chỉ có những phóng viên xa lạ nhiệt tình đang chen chúc chụp ảnh.
Stella cảm giác rõ ràng rằng bàn tay trong tay bà trở nên lạnh băng, thậm chí không kìm được cơn run rẩy. Bà nghiêng đầu nhìn qua, ánh đèn sáng chói không chiếu ra được chút dị thường nào trên nét mặt Kha Dữ, chỉ có ánh mắt anh là nôn nóng như phải rời khỏi đây ngay, nếu không sẽ rơi thẳng vào hư không.
Stella khẽ gọi anh "dear", khuyên anh đừng quá lo lắng.
Bà buông lỏng tay, dịu dàng nói: "Go."
Đến lượt chào bế mạc tiếp theo, diễn viên chính đã biến mất.
Cánh cửa hậu trường đột ngột bị đẩy ra, ánh mắt Kha Dữ mờ mịt, thẫn thờ nhìn quanh hành lang màu trắng, nhưng dù mở to mắt đến đâu anh cũng không tìm thấy thứ mình muốn nhìn. Anh vừa bước đi vừa tháo khăn trùm đầu, mắt kính, râu giả, tháo chiếc áo vest màu xám, chiếc nhẫn màu vàng trên tay, nơ bướm màu đỏ và đồng hồ quả quýt bên túi ngực phải. Bước chân loạng choạng, đột nhiên chân phải đập vào gót chân trái, anh lảo đảo và vô thức vịn vào tường ——
Tầm mắt hoa đi trong mấy giây.
Tại sao? Tại sao anh lại nhớ đến lời Thương Lục vào giờ phút này? Cái gì mà trên sân khấu dưới khán đài, cái gì mà đường ai nấy đi, gì mà ông trời chú định chỉ đồng hành một đoạn đường, mai này không gặp nhau nữa cũng không hối hận? Dựa vào đâu? Dựa vào đâu mà anh phải lựa chọn ——
Từ khi sinh ra đã bị bỏ rơi, có ai cho anh lựa chọn không?
Vì bị Mai Trung Lương quấy rối mà mất đi cơ hội có một mái nhà, có ai cho anh lựa chọn không?
Anh trở thành minh tinh không phải lo cơm áo gạo tiền, cuối cùng bà vẫn không thể nghe từ miệng anh một tiếng "Mẹ", anh có lựa chọn nào sao?
Anh gặp phải Thang Dã, bị gài bẫy bị giam cầm bị uy hiếp, anh có cơ hội lựa chọn sao?
Bí mật của anh, bí mật mà anh liều mạng muốn giấu giếm cả đời bị Thương Lục phát hiện, anh từng có lựa chọn sao?
Ông trời ơi, ông không thể —— không thể ——
Số phận chưa bao giờ cho anh cơ hội lựa chọn, nhưng lại yết giá rõ ràng cho tình yêu cả đời của anh!
Dựa vào đâu, dựa vào đâu mà anh phải lựa chọn giữa Thương Lục và sân khấu?
Tình yêu, lý tưởng, chẳng lẽ anh không xứng có cả hai sao?
Mẹ kiếp, xứng chứ!
Sống mũi chua xót từ lúc nào, nước mắt bất giác chảy xuống làm loang lổ lớp hóa trang già nua của anh. Kha Dữ gần như quên mất cách thở, chỉ bước đi càng lúc càng nhanh, cố gắng bước ra khỏi hành lang quanh co này tựa như muốn thoát khỏi sự chế giễu vô chừng mực của vận số.
Cánh cửa mở toang.
Ánh sáng rọi thẳng vào hai mắt, đó là ánh nắng hoàng hôn ấm áp vàng rực.
Thương Lục đứng trên ban công, ngón tay kẹp một điếu thuốc không biết đang nói chuyện với ai qua điện thoại. Hắn giơ tay dụi thuốc, tắt điện thoại xoay người —— Chợt bị một vật thể lạ nhào thẳng vào ngực.
Ấm áp, cứng cỏi, rất tiệp với xúc cảm trong ký ức của hắn ——
Không, có lẽ hơi gầy hơn một chút.
Thương Lục bị đẩy lùi một bước —— nửa bước, sau đó nhanh chóng đứng vững.
Hắn luôn có thể đứng vững, cho dù cái ôm có dùng sức hay liều lĩnh đến đâu.
"... Kha Dữ?" Thương Lục hơi nâng tay lên, sắc mặt vừa kinh ngạc nhưng cũng vừa lịch sự, còn có một chút dở khóc dở cười ngoài ý muốn.
Sống lưng căng chặt của Kha Dữ không cảm nhận được bàn tay Thương Lục chạm vào, nhưng anh cũng không biết chân mày hắn vừa nhíu vào lại giãn ra, khóe môi hắn hơi cong lên như cam chịu số phận, cũng không biết bàn tay hắn đã cách rất gần như muốn ôm lấy anh.
"Một trăm điểm, max là một trăm điểm, anh biết, hôm nay em tới đây là vì Stella, nhưng mà liệu có —— có một điểm nào là tới vì anh không? Một điểm thôi cũng được?"
Khẩn cầu ông trời thương hại, ban cho anh vận may, bố thí cho anh một điểm để gom góp dũng khí trở lại.
"Có."
"Mấy điểm?" Kha Dữ cố chấp hỏi.
"Không phải anh chỉ cần một điểm thôi sao?"
"Một điểm là đủ rồi."
Thương Lục không trả lời, Kha Dữ xem như hắn ngầm đồng ý với một điểm kia, lúc này mới như cá gặp nước, nhớ ra mình phải hít thở. Thế nhưng anh có hít thở thế nào cũng không đủ, càng mở miệng nói chuyện, lượng dưỡng khí hít vào càng ít hơn, làm anh hít thở không thông, vậy mà anh vẫn không ngừng nói: "Anh không thích em ở dưới khán đài vỗ tay cho anh, anh không muốn em chỉ đi cùng anh một đoạn đường, anh không cần em đưa tay giúp đỡ hay nâng cánh, sứ mệnh của em không phải những cái đó... Không phải ——"
"Kha Dữ?" Thương Lục nhíu mày, dùng sức nắm bả vai muốn nhìn anh.
"Em gặp anh... Không phải vì những cái đó..." Kha Dữ ôm chầm lấy vai, chôn mặt vào cổ Thương Lục, lớp trang điểm nhoe nhoét làm bẩn áo sơ mi trắng của hắn.
"Suỵt —— suỵt, đừng nói nữa," Thương Lục bình tĩnh đè anh lại, ấn sâu anh vào ngực mình, "Hít sâu, một, hai, ba, hít vào, một, hai, ba... thở ra. Lại lần nữa, từ từ thôi, một, hai, ba..."
Kha Dữ cắn răng ngậm miệng, hít thở sâu theo tiết tấu.
"Em nghe đây," Thương Lục lắng nghe tiếng hít thở của anh rồi im lặng. Giọng nói trầm thấp của hắn kề sát tai Kha Dữ, giống hệt năm xưa, "Sứ mệnh của em không phải những cái đó, vậy thì là gì? Anh nói đi."
Cảm giác chua chát xông thẳng từ trái tim lên khoang mũi, hốc mắt Kha Dữ nóng lên, khàn giọng mệt mỏi nói: "... Là để anh yêu em."
---
Lời tác giả:
Đoạn này là cuộc trò chuyện của hai người trong ngôi nhà Nạp Tây Lệ Giang ở chương 35 nhé.
---
*Chuyên mục Có thể bạn biết rồi:
Dưới đây là phần tóm tắt nội dung vở kịch nguyên tác "Macbeth" của đại thi hào William Shakespeare cho ai chưa xem, để các bạn dễ dàng có nền tảng so sánh với vở "Kẻ dã tâm" trong truyện.
Câu chuyện kể về Macbeth, lãnh chúa xứ Glamis, cùng với Banquo, tổng tư lệnh quân đội của Scotland dẫn quân chinh phục Na Uy và Ireland. Sau khi trở về cùng chiến thắng, Macbeth đã gặp ba bà phù thủy và những phù thủy đã tiên tri rằng: Macbeth sẽ là Lãnh chúa xứ Cawdor, sau này sẽ trở thành vua của Scotland, còn Banquo sẽ trở thành tổ phụ của nhà vua, người sẽ có ít quyền hơn Macbeth nhưng sẽ vui hơn, có ít thành công hơn nhưng thoả mãn hơn, cho dù chính Banquo vốn không phải là người như thế. Nói xong, ba bà phù thuỷ biến mất, để lại cho Macbeth và Banquo sự rúng động trong tâm trí đến mức những tiếng ồn xung quanh cũng đều câm lặng vì quá choáng trước lời tiên tri.
Để ăn mừng cho trận chiến thắng, Vua Duncan đã lệnh truyền ban cho Macbeth thành lãnh chúa xứ Cawdor sau khi trừng phạt tên tiền lãnh chúa Cawdor phản bội. Bất ngờ với sự linh ứng của lời tiên tri, không chỉ Macbeth và cả vợ ông ta, Phu nhân Macbeth cũng say đắm và mong muốn lời tiên tri kia sẽ thành sự thật. Bọn họ bí mật trừ khử vua Duncan, Macbeth tự phong mình thành Vua, dẫn đến những hành động lún sâu trong tham vọng bá quyền, từ một anh hùng dân tộc trở thành tên ác vương hung bạo, sẵn sàng giết phụ nữ và trẻ em nhằm giữ lấy cơ đồ.
Cuộc tắm máu và nội chiến đã nhanh chóng đưa Macbeth và phu nhân Macbeth vào sự điên loạn và cái chết. Phu nhân Macbeth chết vì điên loạn giữa vương cung, trong khi đó Macbeth bị cuốn vào một cuộc giao tranh nội chiến ngoài biên cương với tướng Macduff và bị Macduff gi.ết ch.ết.
