Phạm Ninh hít sâu một hơi, lại chậm rãi nói:
- Có học sinh từng hỏi ta, có phải học thuộc lòng kinh văn, luyện tốt thư pháp, là có thể thi đậu khoa cử? Nếu như mọi người bây giờ còn cho là như vậy, ta có thể nói cho mọi người, mọi người vĩnh viễn không thi đậu khoa cử.
- Kỳ thi khoa cử tuyệt không chỉ là kinh văn, kinh văn chỉ là một lời dẫn, khoa cử thực tế là thi xem mọi người thông hiểu mọi việc đến đâu, thi xem mọi người có cảm thụ sâu sắc được nỗi khổ của dân chúng hay không, có lý giải được luật pháp của triều đình không, có hiểu được khó khăn trong việc trị quốc không, tất cả điều này đều cần mọi người đọc nhiều sách, dành thời gian đi sâu vào đời sống, suy ngẫm thời gian dài, việc này đều cần thời gian rất nhiều, thời gian từ đâu mà có? Chăm chỉ chính là đáp án.
- Lại nói, văn đối sách khoa cử lần này chính là quan huyện xử án, trong kinh văn có đáp án không? Không có! Nếu mọi người không dựa vào "Tống hình thống", đề này mọi người căn bản đừng nghĩ thi qua được, nhưng cứ coi như mọi người dựa vào "Tống hình thống", nhưng không hiểu rõ ý chỉ triều đình từng ban hành, không hiểu rõ trình tự quan huyện xử án, mọi người cũng không làm được.
- Vậy Huyện học không dạy mọi người học "Tống hình thống" thì phải làm sao? Ta chỉ muốn nói với mọi người, Huyện học chỉ là một nơi để học tập, giáo thụ gần như không sắp xếp môn học ngoại khóa, vì sao? Chính là để thời gian cho mọi người tự mình đi đọc sách học tập.
- Ta hỏi qua Trạng Nguyên Phùng Kinh, "Tống hình thống" huynh ấy xem khi nào? Huynh ấy nói cho ta biết, trong lúc huynh ấy học ở Huyện học đã xem qua, mà trong Tàng Thư các của Huyện học chúng ta cũng có "Tống hình thống", vậy có mấy người đã đọc qua?
- Mọi người phải suy nghĩ xem, điểm thua kém của mình so với Trạng Nguyên rốt cục là ở chỗ nào? Nếu như nghĩ không ra, vậy để ta nói cho mọi người đáp án, điểm thua kém chính là hai chữ, chăm chỉ!
Buổi nói chuyện của Phạm Ninh tiếng vỗ tay như sấm, không thể không nói, lời của Phạm Ninh dẫn mọi người tới một gợi ý rất to lớn, mọi người đều hận không thể lập tức chạy ào tới Tàng Thư Quán, bắt đầu nỗ lực khổ luyện đọc sách, đến các giáo thụ Huyện học cũng bị cảm động rất lớn, Huyện học vì thế mà thay đổi điều lệ du học, đổi thời gian du học thành mỗi năm một lần, yêu cầu các học sinh xâm nhập hiểu biết nỗi khổ của dân chúng, mỗi học sinh ít nhất phải du học đủ năm tháng mới có thể thuận lợi hoàn thành việc học.
Mãi đến mấy chục năm sau, việc đầu tiên của những học sinh mới vào Huyện học, vẫn là học tập và lý giải bài nói chuyện của Phạm Ninh lần này ở năm Hoàng Hữu thứ hai.
Phạm Ninh kết thúc việc ở Huyện học, lập tức đi tới huyện nha thăm hỏi Huyện lệnh Cao Phi, điều khiến cho Phạm Ninh thở phào nhẹ nhõm, chính là Cao Phi vừa hay đi kinh thành giải quyết công việc, khiến cho hắn tránh được một loạt hoạt động chúc mừng phiền não.
Tuy nhiên Phạm Ninh vẫn nhận một phần thưởng hậu hĩnh thuộc về hắn từ tay Dương huyện thừa, phủ Bình Giang, Ngô huyện và mười mấy hộ giàu có tổng cộng thưởng cho hắn ba nghìn bốn trăm lượng bạc trắng và năm trăm mẫu đất, trong này chỉ riêng Chu gia giàu có nhất phủ Bình Giang đã thưởng cho hắn đến một nghìn lượng bạc trắng.
Đây cũng là mục đích chủ yếu hôm nay Phạm Ninh tới huyện thành, phần thưởng hậu hĩnh hắn làm sao có thể không cần?
Trong sách tự có nhà lầu vàng bạc trong lúc này đã được thể hiện đầy đủ, thi đỗ cử nhân, người có thể từ thư sinh bần hàn trở thành hương thân có mấy trăm mẫu đất, thi đậu tiến sĩ, thì chuyển mình trở thành nhà giàu.
Đại Tống các nơi đều có truyền thống thưởng cho khoa cử, hai quan phủ châu huyện sẽ thông qua ruộng công để thưởng, tiền bạc thưởng chủ yếu đến từ quan lại và nhà giàu tặng, châu huyện thiếu thốn liền bớt đi một chút, mà khu vực phát triển giống như Giang Nam, sĩ tử thi đậu tiến sĩ đều sẽ nhận được phần thưởng hậu hĩnh.
Lúc hoàng hôn, trong tửu lâu Bảo Đới ở trấn Trường Kiều Ngô huyện, Lý Đại Thọ và Tô Lương đang vì Phạm Ninh bày tiệc rượu.
Tô Lượng bởi vì Trình Viên Viên đã tranh cãi ầm ĩ với người trong nhà, ở trong nhà Lý Đại Thọ tránh nạn.
Ông nội y Tô Tấn Văn kiên quyết phản đối quan hệ thông gia với cường hào Dương Châu, theo ông, cháu trai có thể thông gia với quyền quý kinh thành hoặc là thông gia hoàng tộc, nếu không cực khổ thi đậu tiến sĩ có ý nghĩa gì?
Mà cha mẹ Tô Lượng lại trách y không có bàn bạc với gia đình đã tự ý làm chủ chuyện hôn nhân.
Tóm lại, gần như không ai ủng hộ tình yêu của Tô Lượng.
Nhưng Tô Lượng trước giờ vẫn luôn nho nhã trong chuyện này lại cứng rắn ngoài dự đoán, y thà rằng trở mặt với gia đình cũng không chịu thay đổi dự định của mình, một lòng muốn lấy Trình Viên Viên làm vợ.
Uống mấy chén rượu, Phạm Ninh lắc đầu nói:
- Tiểu Tô, ta cảm thấy chuyện này huynh có chút gấp gáp rồi, huynh không nên sớm như vậy đã nói cho người nhà, huynh mới mười ba tuổi, bất kể từ tuổi tác hay là con đường làm quan của huynh, huynh đều còn lâu mới đạt được trình độ bàn chuyện hôn nhân, huynh nên qua vài năm nữa mới nói cho người nhà.
Tô Lượng uống một hơi cạn sạch rượu trong chén, cười lạnh nói:
- Bây giờ nói lời này còn có ý nghĩa gì, ta đã nói với gia đình, mà còn gây ra một cơn sóng lớn, huynh nói ta bây giờ nên làm thế nào?
Phạm Ninh nhún vai:
- Ta khuyên huynh vẫn nên sớm đi kinh thành báo danh đi! Việc này chỉ có dựa vào thời gian mà thay đổi, dù sao không phải huynh thỏa hiệp, thì cũng là người nhà huynh thỏa hiệp, không có con đường thứ ba.
Nói đến đây, Phạm Ninh đem một tờ phiếu gửi tiền đặt lên bàn:
- Đây là một trăm sáu mươi lượng bạc huynh trúng thưởng, đang ở cửa hàng tiền Chu thị, mật khẩu lấy tiền là năm số chín.
Tô Lượng thở dài:
- Sớm biết như vậy lúc đó nên giữ lại tất cả tiền, sau này đi học, trong nhà chỉ sợ sẽ không gửi tiền cho ta nữa.
Lý Đại Thọ ở bên cạnh khuyên nhủ:
- Thực ra không cần, bọn ta đều có thể tiếp tế cho huynh, hơn nữa huynh ăn ngủ không mất tiền, mỗi tháng còn có mấy quan tiền trợ cấp, huynh lo lắng cái gì?
- Cơ bản cũng đừng lo lắng!
Phạm Ninh cười lạnh nói:
- Huynh bây giờ là Tiến sĩ khoa Đồng tử, nhà huynh sẽ cam lòng vứt bỏ Tiến sĩ này sao? Sợ mất thể diện, có thể bảo mẹ huynh mượn cớ thương con trai mà thường xuyên cho huynh một khoản tiền.
Tô Lượng và Lý Đại Thọ nhìn nhau, hai người không thể không thừa nhận, Phạm Ninh nhìn mọi việc quả thật nhìn sâu, nhìn thấu hơn bọn họ.
Phạm Ninh không muốn dây dưa đến việc của Tô Lượng nữa, hắn uống một hớp rượu, lại hỏi Lý Đại Thọ:
- Mấy người bọn họ thế nào?
- Nghe nói Đổng Khôn và Lận Hoằng đi Ba Thục du học, Đoàn Du ở nhà ra sức học hành, Lục Hữu Vi hình như tình hình không tốt lắm.
- Đệ ấy làm sao vậy?
- Tiền đồ của đệ ấy rất thảm, không muốn tham gia khoa cử nữa, trước đây không lâu nghe nói đính hôn rồi.
- Lục Hữu Vi không ngờ lại hứa hôn rồi à?
Phạm Ninh hơi giật mình, Lục Hữu Vi năm nay mới mười lăm tuổi thôi! Sớm như vậy đã hứa hôn, chẳng lẽ y thật sự không muốn thi khoa cử nữa rồi, phụ thân y lại là giáo thụ Phủ học!
