Vân Sơ bị nước lũ làm kẹt ở Khúc Giang Lý tới tận bảy ngày, trong thời gian này y phải sai người làm bè trúc tới thành Trường An, báo tin bình an cho người nhà.
Mà Vân Sơ cũng chẳng nhàn rỗi, tranh thủ thời gian y y bố trí đại nghiệp làm giấy của mình.
Trúc ở quanh Trường An cực nhiều, thứ này ở phường Tấn Xương đã thành họa rồi, hai con gấu trúc ăn cũng không xuể. Ở Khúc Giang Lý càng thảm, nếu một hai năm không chặt, chúng mọc luôn ra ruộng.
Sở dĩ đặt nơi làm giấy ở Khúc Giang Lý, nguyên nhân lớn nhất là bách tính nơi này đã có ý thức đi làm công nuôi gia đình. Vân Sơ còn muốn đem tô dung điều phải dựa vào đất mới tiến hành được dùng ở những nhà xưởng này. Nói cách khác bọn họ không chỉ là người làm công mà có quyền sở hữu nhất định.
Đây là một cải biến nhìn thì nhỏ nhưng cực kỳ lớn, với nông phu mà nói đó là biến hóa nghiêng trời lệch đất.
Huyện Vạn Niên chẳng còn mấy đất đai để phân phối nữa, khiến cho rất nhiều hộ khẩu của bách tính không xuất hiện trên hộ tịch của huyện Vạn Niên.
Theo điều tra của nha môn huyện Vạn Niên, tới một phần ba bách tính trong huyện tồn tài với hình thức ẩn hộ, lưu, manh.
Nói cách khác hơn ba thành bách tính không được triều đình cung cấp tư liệu sản xuất -- Đất đai. Đồng thời chừng đó người không phải gánh tô dung điều, cũng không có cơ hội tham gia phủ binh.
Về lâu dài, cơ cấu quan viên ngày càng lớn, người nộp thuế ngày một tang, thậm chí giảm thiểu, thu nhập của quan phủ giảm, sẽ dùng quyền lực trong tay bóc lột, tạo ra vòng tròn ác tính tệ hại.
Thân là một quan viên, Vân Sơ là quan viên cực kỳ trách nhiệm, trước kia là thế, bây giờ vẫn là thế, vì vậy tranh thủ thời gian bị kẹt trong Khúc Giang Lý, y còn viết tấu sớ vạn chữ ( Luận ẩn hộ, lưu, manh sớ)
Trong tấu sơ, Vân Sơ dùng hình thức tìm căn nguyên, với giọng điệu tham khảo, nói rõ cho hoàng đế và quần thần biết nguy hại của việc để ẩn hộ, lưu, manh tiếp tục phát triển sẽ gây nguy hại với xã hội và hoàng quyền ra sao.
Cuối cùng dùng giọng điêu uy hiếp, nếu không giải cái họa ẩn hộ, lưu, manh sẽ có mối lo thiên hạ lật nhào,
Đây là lần đầu tiên Vân Sơ dùng hình thức tấu sớ trường thiên luận chứng, chỉ viết thôi mất năm ngày, y hi vọng được hoàng đế cấp quyền xử trì ẩn hộ, lưu, manh.
Trước khi dâng tấu lên, Vân Sơ lần lượt đưa cho Lưu Nhân Quỹ, Ôn Nhu, Địch Nhân Kiệt xem.
Cả ba đều khen hay, nhất là Lưu Nhân Quỹ xem xong kích động vô cùng, không chỉ ký tên, đóng dấu ủng hộ, còn đích thân dâng lên hoàng đế vào đại triều hội đầu tháng.
Lý Trị xem xong tấu sớ thì thời gian dài không nói gì, dù có gấu lớn ở bên, trên mặt cũng chẳng có niềm vui.
Thế là bữa tối của hắn vào miệng con gấu hết.
Lý Trị biết chuyện ẩn hộ của Đại Đường, nhưng hắn không ngờ rằng con số này lại có thể chiếm hơn ba thành nhân khẩu.
Hơn nữa hắn còn biết có một quần thể to lớn mà Vân Sơ không nhắc tới, đó là bộ khúc.
Nếu hoàng đế mà cứ lờ vấn đề này đi, sẽ có bộ phận lớn người trong đó trở thành bộ khúc của huân quý.
Tới khi đó, mối lo lật nhào nhất định sẽ xuất hiện.
Cao tổ hoàng đế dựa vào cái gì để lập nghiệp, Lý Trị quá rõ, chính là sự trung thành của bộ khúc với chủ nhân, bọn họ được huấn luyện, loạn dân tạo phản còn lâu mới so được.
Lý Trị đọc đi đọc lại tấu sớ của Vân Sơ, tới đêm khuya Vị Mị tới, hắn vẫn ngồi đối diện với tấu sớ thở ngắn than dài, hắn nghĩ tới nhiều cách giải quyết, cuối cùng vì sợ ném chuột làm vỡ đồ mà phải bỏ.
Sau khi được Lý Trị cho phép, Vũ Mị mới xem tấu sớ của Vân Sơ, xem xong nàng cũng sững người.
Lúc này lợi ích của nàng và Lý Trị vẫn nhất trí, Lý Trị bị tổn thất sẽ gây tổn thất cho nàng.
Hai phu thê ngồi im lặng trong đại điện rất lâu, Vũ Mị cố gắng để giọng của mình thật bình đạm.
"Bệ hạ, phong hộ của Kỷ vương một vạn."
Lý Trị giật mình nhìn Vũ Mị:" Nàng cho rằng ..."
Vũ Mị nói tiếp:" Hán vương, Chu vương, Lỗ vương, Thư vương , Hoắc vương, Kinh vương, phong hộ vạn rưỡi."
Lý Trị nghiến răng:" Đó là do cao tổ, thái tông phong."
"Cao Mật, Trường Quảng, Vạn Xuân, Cửu Giang, Lư Lăng, rất nhiều công chúa, phong hộ năm nghìn."
Người Lý Trị run lên, vì Vũ Mị mới chỉ nói tới nữ nhi của cao tổ, mà cao tổ có 19 nữ nhi, trừ Bình Dương công chúa có đất phong nhờ tử chiến, còn lại chẳng qua là vì cao tổ là hoàng đế.
Đó là chưa tính tới 21 nữ nhi của thái tông.
Vũ Mị cầm tấu sớ lên, chỉ hàng chữ trên đó:" Bệ hạ đinh khẩu trên hộ tịch châu huyện mới chỉ 358 vạn 8300 mà thôi."
"Ban thưởng tiền tài chẳng qua là đau nhất thời, thưởng đất đai thành cái họa muôn đời, triều đường nên có bách ti, sau đó là quan lại châu huyện, càng tinh giảm, chính lệnh càng thông suốt."
"Thần thiếp cho rằng, những vương gia, công hầu sẽ thành trở ngại cho chính lệnh của bệ hạ."
"Giống như trận lũ vừa rồi, đâu phải là vì mưa quá nhiều, mà là vì dòng chảy không thông. Nếu dòng chảy thông suốt, mưa có lớn tới mấy cũng theo sông ra biển, chứ không phải là biến thành tai họa cho Quan Trung."
Lý Trị nắm tai gấu lớn mân mê, hắn nắm rất mạnh, con gấu bất mãn gầm gừ, nhưng không có hành động gì khác, kệ Lý Trị nắm tai. Dù sao so với việc bị Vân Sơ cầm gậy trúc quất túi bụi thì vẫn còn nhẹ nhàng chán.
Hai phu thê chỉ ngồi đó không ai muốn nói gì, chỉ có ngọn lửa nhảy nhót.
Chẳng biết qua bao lâu, Lý Trị đem tấu sớ của Vân Sơ cuộn lại, cho vào hộp gấm, đưa cho Vũ Mị:" Thưởng cho nàng."
Nói xong dẫn con gấu lớn đã lim dim ngủ rời đại điện, đêm nay hắn biết mình không thể ngủ được rồi.
Vụ Mị hai tay nâng hộp gấm, nhìn Lý Trị đã đi xa, lẩm bẩm:" Trước tiên bắt đầu từ đâu đây?"
Mặt trời rốt cuộc từ sau đám mây ướt sũng nhảy ra, trải qua hơn mười ngày mưa thu tưới tắm, cái lạnh mùa thu rốt cuộc đã tới.
Nước lũ bao vây Khúc Giang Lý đã hạ xuống chỉ còn hơn một thước, một số ruộng ở chỗ cao từ từ trong bùi đất nhô lên, vũng nước trong ruộng có không ít con cá nhỏ bằng ngón tay bơi qua bơi lại. Một số con cá lớn hơn tựa hồ biết tai họa sắp tới rồi, ra sức quẫy đuôi muốn thoát khỏi vũng nước cạn, quay về ao lớn.
Đáng tiếc luôn có bọn trẻ con mang theo giỏ trúc bắt cá úp lên, làm bọn chúng không đường thoát.
Với những con cá lớn, thường được mang tới nhà ăn lớn phường Tấn Xương, cuối cùng thành mỹ thực trong miệng mọi người. Đa phần con cá nhỏ hơn được thả về ao để chúng tiếp tục sinh sôi nảy nở.
Nói thật, tuy chẳng có kiến thức gì cao siêu, luận ý thức bảo vệ môi trường, người Đường nhiều mặt ăn đứt người hiện đại thích săn bắt tận diệt.
Vân Sơ rốt cuộc về tới nhà sau hơn mười ngày, y luôn đợi hồi âm của tấu sớ, kết quả chẳng có gì cả, không được thưởng, không bị trách mắng, giống như y chưa bao giờ dâng bản tấu đó vậy. Triều đường yên ắng tới mức làm người ta sởn gai ốc.
Đương nhiên cũng không phải không có tin tức tốt, người huyện Lam Điền cuối cùng cũng khai thông được lòng sông, dùng thuốc nổ phá tung đập chắn, giải trừ vận mệnh bị nhấn chìm cho Trường An.
(*) Tô Dung Điều phải nói tới Quân Điền Chế trước, tức là nam 18 tuổi thì được 100 mẫu ruộng, trong đó 20 mẫu ruộng vĩnh nghiệp 80 mẫu ruộng phân khẩu, chết trả lại, sau đó dựa vào ghi chép này mà trưng thu Tô Dung Điều.
