Năm Nguyên Sóc thứ hai, xuân chính nguyệt, chiếu viết: ‘Lương vương, Thành Dương vương thân từ đồng sanh, nguyện dĩ ấp phân đệ, kỳ hứa chi. Chư hầu vương thỉnh dữ tử đệ ấp giả, trẫm tương thân lãm, sử hữu liệt vị yên."
--- Đây là Thôi Ân lệnh.
Chủ Phụ Yển đứng ở đê cao nhìn xuống hoang nguyên phía dưới.
Chuẩn xác mà nói vùng hoang nguyên này đã không phải là hoang nguyên nữa, dưới đê cao, nông dân đã bắt đầu lao động.
Mặt trời đầu xuân mặc dù không gắt nhưng làm người ta cực kỳ khó chịu, nhất là hôm nay, ánh nắng chiếu thẳng khiến Chủ Phủ Yển ở lâu trong mật thất thèm ánh nắng cũng chẳng vui vẻ.
Nông phu trong ruộng người nào người nấy đội mũ cỏ to, trâu cày chầm chậm đi trước, bọn họ ở sau dễ dàng phá đất, xới đất đai đen xì lộ ra dưới ánh nắng.
Chủ Phụ Yển không lạ gì loại cày này, chính ông ta dùng nha môn đại ti nông đem cày Nguyên Sóc này truyền bá tới cả Quan Trung.
Một con trâu, một người là có thể cày cả mạnh ruộng, nông phu xốc mũ cỏ lên lau mồ hôi, lấy hồ lô nước treo trên cày, rót vào cốc trúc, uống thống khoái.
Chủ Phủ Yển lúc này mới nhìn rõ, nông phu vóc người thấp bé kia là thiếu niên lang mười hai mười ba tuổi.
Thiếu niên lang này khác hẳn với nông phu mà Chủ Phụ Yển thường gặp, mặc dù làm việc nông mà y phục chỉnh tề, uống nước trong cốc, chứ không cầm cả bầu lên tu ừng ực.
Mao Hài nhìn thấy có người đứng ở trên đi ngó nghiêng mãi liền chắp tay nói:” Lang quân lạc đường sao? Nơi này là Vân gia trang tử, đi về phía bắc một dặm là Trường Môn cung, hướng tây đi qua khu rừng kia sẽ thấy đường lớn, Vị Thủy cũng ở phía đó, theo dòng đi về phía tây sẽ gặp Dương Lăng.”
Người này lễ phép làm Chủ Phụ Yển vòng tay đáp lễ:” Mỗ không lạc đường, là thấy tiểu lang cày ruộng nên định tới hỏi chuyện mà thôi.”
Mao Hài bật cười khanh khách, chỉ ông ta:” Nếu ngài gặp nông phu nào cũng đa lễ như thế thì e không có thời gian về nhà đâu.”
Chủ Phụ Yển chẳng phiền lòng đi xuống vỗ cày Nguyên Sóc, lại vuốt lưng con trâu tráng kiện:” Nhà tiểu lang là thượng hộ hả? Năm qua thu hoạch chắc tốt.”
“ Thiếu gia nhà ta nói, giờ nhà ta vẫn là hộ nghèo, mới có được cái áo che mông, có bát cháo loãng ấm bụng, phải kiên trì trăm năm, năm mươi năm đầu kiên trì nhận mình hộ nghèo, năm mươi năm sau xem xem có thể thành trung hộ không, còn về thượng hộ, thiếu gia nói đời này vô vọng rồi.” Mao Hài lắc đầu than thở:
Thiếu gia? Cách xưng hô kỳ quái, nghe là biết gia chủ là người còn trẻ, trong nhà không có người lớn, Chủ Phụ Yển chỉ quanh:” Có ruộng, có trâu, có cày đã là thượng hộ rồi, chủ nhân là ngươi to gan, dám báo thấp hộ tịch đi, không sợ vương pháp à?”
“ Nghe nói nay có một người tên Chủ Phụ Yển chấp hành hộ tịch phân hộ sách, nếu dựa theo giải thích của ông ta thì Vân thị tất nhiên là thượng hộ, chẳng qua là nộp vài đồng tiền thuế thôi. Lang quân tới quan phủ mà hỏi, Vân thị có bao giờ thiếu nợ tiền không? “ Mao Hài khinh bỉ đáp:” Thiếu gia ta nói, đứng trên núi Thái Sơn thấy thiên hạ nhỏ bé, cái người tên Chủ Phụ Yển đứng trên đống đất mà định ra sách lược nực cười, không đáng chấp.”
Một nông phu ít tuổi mà biết phân hộ sách đủ kinh hãi rồi, Chủ Phụ Yển càng nghe càng giận, nghe câu cuối lại bật cười:” Vậy chủ nhân nhà tiểu lang phân biệt thượng trung hạ tam hộ ra sao?”
Mao Hài chẳng đáp, nói chuyện với kẻ ngốc về cao luận của thiếu gia khác gì đàn gảy tai trâu, nên kệ, vận sức tháo cày đặt lên xe hai bánh, quát một tiếng, trâu cày kéo xe đi tới mảnh ruộng khác.
Thiếu gia bảo đừng cãi nhau với kẻ ngốc, đừng nói lý với quân nhân, còn thời gian cày thêm chút ruộng nữa còn hơn.
“ Này tiểu tử, nói rõ cho mỗ.”
Bị người ta lờ đi, Chủ Phụ Yển lửa giận ngút ngàn, ông ta tự nhận mình trí kế vô song, trước tiên soạn ra ( Diêm thiết lệnh), nạp tư tài thiên hạ cho quốc gia dụng, đề xuất ( Thôi ân lệnh) là kỳ mưu chưa từng có để giải mối lo chư vương, công huân hiển hách lại bị một tiểu tử coi thường.
Nhưng không tiện chấp nhặt tiểu tử nông thôn, nếu lời do Vân Lang nói ra, vậy phải đi tìm y lý luận.
Mặt hầm hầm trở về Trường Môn cung, Chủ Phủ Yền lửa giận chưa nguôi, ngồi xuống lán che nắng, uống thứ trà chỉ Trường Môn cung mới có.
Đông Phương Sóc vội vã đi qua, Chủ Phụ Yển uống một ấm trà, Đông Phương Sóc vội vã trở lại, Chủ Phủ Yển uống một ấm trà.
Tới lượt thứ ba, Đông Phương Sóc không nén được tò mò trong lòng, hắn rất muốn biết ai có thể khiến tế tướng nội triều của bệ hạ tức giận thành như thế.
“ Kiểu uống như trâu này làm hỏng vận vị của trà, trung đại phu ngài một năm thăng tiến bốn lần, sao còn chưa thỏa mãn?”
Chủ Phụ Yển thở dài xua tay, chỉ chiếu ý mời Đông Phương Sóc ngồi uống cùng.
Đông Phương Sóc ngồi xuống đối diện:” Ly Sơn như tuấn mã, trong núi nhiều yêu nghiệt, trung đại phu tình cờ gặp sơn tinh quỷ quái cũng chớ lạ.”
Chủ Phụ Yển chỉ về phía Vân gia trang tử:” Có biết hàng xóm là ai, gia sản thế nào không?”
Đông Phương Sóc hớp ngụm trà, thấy nhạt nhẽo liền hất đi, pha ấm trà mới:” Là cái hộ nghèo sa sút thôi.”
Chủ Phụ Yển chỉ lầu các cao vút cùng phòng ốc trập trùng nối nhau phía xa:” Như thế mà là hộ nghèo sao?”
Đông Phương Sóc gật đầu:” Chính là như thế, trung đại phu hỏi A Kiều quý nhân cũng sẽ được trả lời như vậy.”
Chủ Phụ Yển nhắm mắt lại để cho tâm tình đang kích động lắng xuống, lại chỉ Trường Môn cung lầu son gác tía:” Vậy Trường Môn Cung là hộ gì?”
Đại Trường Thu vừa vặn đi qua lán trà, thở dài:” Thường thường bậc trung thôi.”
Đông Phương Sóc đính chính:” Hình như nguyên văn lời bình là, nhìn như xa hoa vô độ, kỳ thực bốn bề lọt gió mà.”
“ Thì nói uyển chuyển một chút vẫn hơn mà.”
Chủ Phụ Yển cảm thấy hết sức hoang đường, đảo lộn hết cả nhận thức của mình, giọng vang vang nói lớn:” Hộ mười vạn là thượng, năm vạn là trung, hạ đẳng còn lại, chính là hộ tịch mà mỗ nhìn khắp năm mươi sáu châu thiên hạ, hạch toán ba năm mà thành, sao tới chỗ hai vị lại thành trò cười?”
Đông Phương Sóc rót trà cho từng người:” Vì có người nói, một nhà năm người, hai tráng đinh, hai kiện phụ, một ấu đồng, nên có ba mươi mẫu ruộng tốt, hai mươi mẫu ruộng trung, năm mươi mẫu ruộng hoang, trâu cày hai con, lừa một con, phòng ốc một cái, năm đảm lương, một vạn tiền, già được chăm sóc, trẻ được đi học mới gọi là người! Ấy là hạ hộ.”
Chủ Phụ Yển đập bàn quát:” Thượng hộ chỉ thế mà thôi, kẻ này đáng hận, bóc lột …”
Nói một nửa thì không tiếp lời được nữa, quan phủ vốn biến hạ hộ thành trung hộ, trung hộ thành thượng hộ, như vậy mới có thể thu thêm thuế, chứ biến thượng hộ thành hạ hộ thì bách tính có lợi, đâu ra bóc lột?
Đại Trường Thu cầm chén trà lên tặc lưỡi:” Người khác nói câu đó thì lão phu nhổ vào mặt, chủ nhân Vân thị nói thì lão phu chỉ có phận nghe thôi.”
“ Hoang đường, cuồng ngôn ...” Chủ Phụ Yển phất tay áo bỏ đi:
……… …………
(*) Thôi Ân Lệnh: Nhà Hán vẫn còn lệ cắt đất phong vương cho chư hầu, thường xảy ra tình trạng chỉ biết vương, không biết thiên tử, dễ xảy ra nội chiến. Theo như lệnh này, khi một chư hầu vương chết đi thì người con trưởng sẽ được thế tập tước vương, còn những người con trai khác cũng được phong tước hầu ở ngay trong lãnh thổ của chư hầu đó. Trên thực tế, các hầu quốc được phong không còn do vị chư hầu vương kia quản lý nữa mà sẽ được nhập vào các quận trực thuộc triều đình, cũng tương đương như một huyện. Từng đời chia ra như vậy, đất phong của chư hầu sẽ ngày càng nhỏ, muốn làm phản cũng không thể.
