Chủ Phụ Yển sau khi nghiên cứu sổ sách hồ đồ của Vân thị đành phải từ bỏ cách điều tra thuế vụ đơn giản nhất này, chuyển sang dùng cách ngốc nhất, đêm số đầu người và số gia súc, cùng số ruộng, sản lượng tằm.
Người đi cùng Chủ Phụ Yển là Trương Thang, bọn họ đều là trọng thần nội triều của hoàng đế, tư giao không thể nói là tốt nhưng ở việc công thì vẫn phải phối hợp.
Dưới yêu cầu dứt khoát của Trương Thang, Chủ Phủ Yển phải mặc áo gai cổ quái trước khi vào phòng tằm của Vân thị.
Xuân tằm đã dài được nửa tấc rồi, vẫn chưa hoàn toàn biến thành màu trắng, còn hơi xám, trong nong tằm cực lớn toàn là lá dâu xanh, tiếng tằm ăn lá cứ rào rào bất tuyệt tựa mưa xuân.
Chủ Phụ Yển thề, mặc dù xuất thân nông gia, nhưng ông ta chưa bao giờ nhìn thấy nhiều tằm như thế, đứng ở cửa nhìn vào thôi đã thấy mẹt và mẹt chi chít được chất cao vút, mỗi cái giá có tới tám cái mẹt, một đám phụ nhân ăn mặc giống hệt ông ta đang bận rộn không ngừng.
“ Nơi này rốt cuộc là có bao nhiêu nong tằm?” Chủ Phụ Yển thốt lên thành tiếng:
Trương Thang đáp đơn giản:” Ông muốn tính tài sản Vân thị để định vị lại hộ tịch thì đếm số nong tằm ở đây là đủ.”
“ Thế, thế này một mùa tằm phải có tới vạn bó.” Chủ Phụ Yển thoáng chốc ước lượng ra, hơi lắp bắp:
“ Đó là sản xuất tằm mùa thu năm ngoái, năm nay Vân thị lại đầu tư nhiều hơn, không rõ.” Trương Thang mặt lạnh cải chính:
Mất một lúc Chủ Phụ Yển mới hoàn hồn:” Xem ra Trương công rất quen thuộc với Vân gia?”
“ Khi Vân thị xây cái nhà gỗ đầu tiên ở Thượng Lâm Uyển thì mỗ đã quen họ.”
Chủ Phụ Yển gật gù, ông ta tin tưởng con người Trương Thang, người này chỉ biết hai thứ, luật pháp và hoàng đế, không có tư tình:” Nếu có Trương công giám sát, Vân thị hẳn không có chỗ nào không ổn.”
Trương Thang đi tới bên nong tằm, nhìn những con tằm béo mập bò qua bò lại: “ Nếu ông tra ra chỗ không ổn của Vân thị thì báo với mỗ một tiếng, Trương mỗ tuyệt không tư tình. Chỉ là trung đại phu phân chia dân hộ, mỗ cũng thấy chưa thỏa, vẻn vẹn là xét từ bề ngoài, nhà thượng hộ đa phần là huân quan quý, cự cổ, hào cường, những kẻ này luôn có cách tránh thuế vụ, bọn chúng thu được nhiều mà bỏ ra thì quá ít.”
“ Bọn họ thường đem phú thuế mà mình đáng lẽ phải nộp chuyển sang trung hộ, dưới hai tầng bóc lột, trung hộ muốn kêu cũng chẳng có đường. Lâu dần trung hộ biến thành hạ hộ, hạ hộ thành dã nhân, nên mỗ gia nghĩ, chủ lực nộp thuế phải là thượng hộ chứ không phải trung hộ, hạ hộ.”
Chủ Phụ Yển không phải hạng vừa, lập tức xua tay phản bác luận điệu của Trương Thang: “ Một chế độ hình thành thì phải có thể thi hành đã, sau đó dần dần xem kết quả mà điều chỉnh, chứ toàn vẹn rồi lại không thể thực thi thì cũng chỉ nói xuông thôi. Trương công chỉ nói thượng hộ, mà sao không nhắc tới các chư hầu như Lương vương, Thành Dương vương?”
“ Theo như mỗ biết, trong kho phủ Lương vương vàng bạc châu báu chất cao như núi, có thể đem so với quốc khố. Thành Dương vương chiếm quá nửa đất Tề, có cái lợi từ cá muối, sự xa hoa ngay cả bệ hạ cũng không so được. Trương công khi nào có thể mở được kho phủ hai nơi này thì khi đó mỗ có thể chỉnh đốn thượng hộ, làm được kẻ nhiều xuất kẻ ít nhập, cuối cùng đạt tới thiên hạ đại đồng.”
“ Làm giàu ở sản xuất khác với cướp đoạt, Trung đại phu chế định quốc sách hãy nghĩ tới điểm đó. Sản xuất thì quốc gia giàu có, cướp đoạt thì gây hại quốc gia, sản xuất dùng sức mọi người từ không hóa có, khiến hàng hóa, lương thực trên đời nhiều lên. Còn Lương vương, Thành Dương vương thì lấy tài sản thiên hạ để dùng một mình, đạt lương thực trong miệng bách tính làm giàu cá nhân.” Trương Thang không để ý tới sự công kích của Chủ Phụ Yển, quan chức của ông ta cao hơn, tuy nói Chủ Phụ Yển được ẩn sủng một năm thăng tiến bốn lần, nói cho cùng căn cơ quá cạn:
Mà Thôi Ân lệnh đưa ra, huân quý thiên hạ hận Chủ Phụ Yển như cừu khấu, người như thế hữu dụng nhất thời, nhưng không được lâu dài.
Xem xong xưởng tằm, Chủ Phủ Yển lại đi xem nơi nuôi gà, nuôi ngan, nuôi lợn, nuôi dê dưới chân núi.
Chỉ mới nhìn đàn dê Chủ Phụ Yển đã nhíu mày:” Nơi này vượt địa giới của Vân thị rồi.”
“ Bệ hạ cho phép bách tính vào Thượng Lâm Uyển kiếm đường sống, đàn dê chỉ ăn cỏ mà thôi, không phải là chiếm đất đai, trung đại phu cần gì so đo kỹ thế.”
Đi qua chuồng lợn, Chủ Phụ Yển lại nói:” Không dưới hai trăm, Vân thị không ngờ hào phú xa hoa tới mức này, Trương công, kẻ này thực sự không làm gì khuất tất sao?”
“ Trong mắt ông đây là xa hoa, trong mắt gia chủ Vân thị mới vẻn vẹn ăn no bụng thôi, mỗ sở dĩ che chở Vân thị, một vì y là kẻ lỗi lạc, có lòng dạ của thánh nhân, nhân tài hiếm có, thân cận với Vân thị là để giám thị, uốn nắn, tránh y đi nhầm đường. Hai là mỗ gia cũng muốn xem thiếu niên này chỉ huy đám phó phụ đồng tử đi xa tới đâu, càng muốn xem y nói cùng giàu có thực sự là thế nào.”
Chủ Phụ Yển nhìn ngan, vịt đầy ao, chẳng những không vui mừng mà càng khó coi:” Mỗ từ nhỏ theo phụ thân cày cấy, nhưng không hiểu hành vi Vân thị, số gia cầm này mỗi ngày tiêu hao không ít lương thực, gia cầm nhiều lên thì lương thực phải nhiều lên. Vân thị không đủ lương thực nuôi gia cầm thì phải mua nơi khác, lấy lương thực nuôi gia cầm, đây chẳng phải xa hoa hưởng thụ thì là gì?”
Trương Thang lắc đầu:” Vân thị từ sau vụ thu năm ngoái thì không cần mua lương thực nữa, mà gia cầm thì lại nhiều hơn năm ngoái, muốn làm rõ vấn đề này phải đợi xem lương thực trong nhà y có đủ tới vụ thu hoạch năm sau không, nếu không thì đúng là không phải chuyện tốt.”
Chủ Phụ Yển nghiêm mặt lại:” Trương công cứ luôn nói mỗ đợi tới mùa thu hẵng luận chuyện này, vẻn vẹn vì một đáp án sao?”
Trương Thang cười nhẹ không thành tiếng, ai dám nghi ngờ sự liêm chính của ông ta, ông ta muốn chờ để thực sự xem cho kỹ hiệu quả phương pháp sản xuất của Vân thị tới đâu, nếu có thể di chuyển nơi khác, đồng thời duy trì được hiểu quả, nông sự thiên hạ sẽ có sự thay đổi nghiêng trời lệch đất.
Lạc thú lớn nhất của quan viên là chính mắt nhìn đối thủ cạnh tranh đi vào vũng bùn mà không biết, điều này còn làm người ta khoan khoái hơn là cưới tân phụ, uống rượu lâu năm.
Chức vị đâu ra nhiều như thế, bớt được kẻ nào hay kẻ đó.
Trương Thang cũng không ngoại lệ.
Khi sứ giả tới Vân gia lấy trứng gà, trứng ngan thì Trương Thang, Chủ Phụ Yển đứng bên xem, cổ nhân (thương cổ) của Vân thị là Trương Thạch bận rộn giao hàng, tính giá, đại quản sự Lương Ông thân thiết nắm tay cảm tạ sứ giả, ông tay sứ giả vốn nhẹ bẫng phơ phất đột nhiên trầm hẳn xuống.
Chủ Phủ Yển mắt rất tinh huých nhẹ vai Trương Thang:” Hẳn là hai lượng bạc tốt, thấy việc ác mà bỏ qua đâu phải là phong cách của ngài.”
“ Mỗ đã bàn giao lại công việc của trung úy phủ rồi, còn chưa nhận đình úy, nay đang nhàn nhã ở nhà, danh bất chính, ngôn bất thuận, lấy gì mà quản chế đây?” Trương Thang nhạt giọng đáp:
Chủ Phụ Yển nhíu mày:” Đưa nhận hối lộ trắng trợn thế này quá ngông cuồng rồi.”
“ Trứng gà, trứng ngan mà Vân thị bán rẻ hơn bốn thành giá cả Chương Đài cung mua trước kia, hai bên mua bán có qua lại tiền bạc là chuyện thường tình, mỗ không thấy có gì phạm pháp cả.”
Chủ Phụ Yển ngạc nhiên lắm:” Trương công từ khi nào dễ dãi như thế?”
Trương Thang cười nhạt mà không nói.
