Công nghệ Đại Tần đã tới đỉnh cao, trong đó chế tạo cơ quan đã quán tuyệt thiên hạ, nhỏ từ Tần nỏ, lớn tới Tần lăng, không thứ gì không tinh diệu tuyệt luân, chỉ là trải qua chiến loạn đã thất truyền.
Đại Hán thống nhất quốc gia này chưa tới trăm năm, cách phân phối chế tạo của Đại Tần trong truyền thuyết vẫn được các công tượng truyền miệng cho nhau, Công Tôn Hoằng bác học không hề lạ.
“ Lão phu nhìn xưởng Vân thị làm việc như nước chảy, so với tượng tác Đại Hán cao hơn không chỉ một bậc, đây là bí truyền của Khoa kỹ Tây Bắc sao?” Công Tôn Hoằng lúc này tuy cười, kỳ thực khóe mắt không bỏ qua biểu cảm nhỏ nào của Vân Lang:
“ Đây không phải là bí kỹ sư môn ta, mà là loại công nghệ sản xuất, gọi là phương pháp dây chuyền. Ý là mỗi người phụ trách một công đoạn, không quấy rầy nhau, làm vậy có cái lợi là không cần công tượng cao minh hoàn thành toàn bộ, chỉ cần tinh thông một công đoạn thôi. Trở thành công tượng cao minh thì khó, chỉ tinh thông một công đoạn dễ bồi dưỡng ra.” Vân Lang không nói hết, ví như một người rời đi thì dễ dàng lấy người khác thay thế, lại không lo toàn bộ quy trình bị tiết lộ: “ Cách này kỳ thực dùng sớm nhất trong chế tạo quân giới, do Thương quân Tiền Tần nghĩ ra, Khoa kỹ Tây Bắc không đoạt công người khác.”
“ Thương quân? Ý ngươi là Thương Ưởng?” Công Tôn Hoằng hỏi ngay:
“ Tiền nhân tổng kết quy nạp ra thứ hay, hậu quân có trách nhiệm trên cơ sở đó tiếp tục lưu truyền, bỏ cái xấu, giữ lại cái tốt mới là đạo trị thế, nếu như chỉ nhìn phiến diện một khía cạnh, lấy đâu ra tiên tiến. Ta tin Đại Hán ta có lòng dạ dung nạp trăm dòng, không tới mức phủ định toàn bộ thứ tốt đẹp của Tiền Tần.” Vân Lang sảng khoái nói:
Công Tôn Hoằng chỉ cười, đi tới công xưởng khác:” Nơi này làm gì mà lớn thế?”
Vân Lang thầm thở dài, quan lại Đại Hán vẫn mang thái độ phủ định Đại Tần, thái độ Công Tôn Hoằng rõ ràng, ngay cả ông ta còn không lý giải nổi lời y, khiến Vân Lang thêm một phần lo lắng cho hoàng lăng:” Đó là xưởng đóng thuyền.”
Công Tôn Hoằng đại kinh:” Vân thi có thể tạo được cả thuyền?”
“ Thiếu phủ thấy rồi đó, sản xuất ở Thượng Lâm Uyển ngày một phong phú, vận chuyển ra ngoài là một vấn đề, đây là đất sản xuất mà Trường An, Dương Lăng là nơi tiêu thụ, vẻn vẹn dựa vào xe ngựa là không đủ, lại còn phí thời gian, công sức. Nếu như dựng bên Vị Thủy một bên tàu, hàng hóa thuận dòng chỉ một ngày đêm là tới Trường An, một chiếc thuyền chở bằng mười xe ngựa, như thế hàng bán tới Trường An sẽ rẻ, hàng rẻ bách tính được lợi.”
“ Vân công nói câu ấy chưa đúng rồi, Vị Thủy không phải sông lớn, hạ thu nước sung túc có thể đi thuyền, đông xuân nước cạn, nhiều nơi sâu có năm thước, càng có bãi cạn, ngay cả trẻ nhỏ còn chơi đùa được, làm sao mà có thể đi thuyền.”
Vân Lang cúi đầu nhìn chân, sớm có nhận thức về trí thông minh của Đại Hán, có lẽ dùng thuật Hoàng Lão trị quốc quá lâu, mọi người đều thuận theo tự nhiên, rõ ràng nhìn ra vấn đề song không biết nghĩ cách giải quyết.
Khai thông nước cạn, kiểm soát đê sông, tất nhiên có thể biến nước cạn thành nơi đi thuyền, ngoài ra có thể dùng sào chống thuyền, huống hồ thứ Vân Lang làm ra là thuyền đáy bằng, không phải thứ thuyền đáy nhọn như thời này.
“ Vân công hẳn là có cách giải quyết, nếu không đã chẳng tạo thuyền.” Bản lĩnh quan sát của Công Tôn Hoằng là số một, tự hỏi tự đáp:
“ Ta chỉ có một suy nghĩ, còn lại cần thử nghiệm, làm thuyền là để thí nghiệm suy nghĩ của ta, thành công thì trăm lợi mà không có hại, không thành thì vẻn vẹn phí một xưởng đóng thuyền, Vân thị chịu được gánh nặng này, sản nghiệp trọng yếu nhất của Vân thị là nông tang.”
Công Tôn Hoẳng nhìn cái xưởng rộng bằng năm gian nhà thường công tượng hơn trăm, tặc lưỡi:” Nếu nói vậy cả xưởng chế tiền không phải là gia nghiệp trọng yếu của Vân thị?”
“ Chỉ là thứ nổi hứng mà làm, không nỡ thấy phu phen vất vả bị thương cổ chén ép, làm ít tiền mới, chẳng phải quan trọng. Nói cho cùng Vân thị lấy nông làm chủ, công làm phụ, canh độc truyền gia. Thương cổ là tiện nghiệp, tước vị Vân thị tuy không cao, vinh diệu vô song, Vân mỗ không muốn để con cháu phải xấu hổ.” Vân Lang nói những câu này chỉ muốn tát mình một cái, thực ra y muốn làm nhất là làm thương nhân, người ở đây quá ngốc, vật tư thì thiếu thốn, y làm ra cái gì cũng là đồ cao cấp, làm ăn với những người này là hưởng thụ.
Nếu chẳng phải tới ăn mày cũng coi thường thương nhân thì y đã theo Trác Cơ tưng bừng kiếm tiền rồi, nếu kinh doanh, y lừa cho Lưu Triệt tới cái quần cuối cùng luôn.
Chỉ là làm thương cổ địa vị quá bấp bênh, bị bắt đi tuất biên, phục dịch, rõ ràng là nghề cao cấp, lại sống thảm hơn chó.
Công Tôn Hoằng gật gù tán đồng:” Thời thái tổ Cao hoàng đế, nước nghèo dân khổ, cho dù muốn kiếm sáu thớt ngựa cùng màu để kéo xe cũng không được, vậy mà đám thương cổ vẫn tích trữ hàng hóa để bán ra giá cao, hạ hộ cả năm canh tác chẳng bằng một bữa cơm của thương cổ. Những kẻ kiếm tiền trên mồ hôi nước mắt người khác, đáng hận làm sao.”
Nhìn ông ta nói văng nước bọt, phẫn nộ rung rinh chòm râu, Vân Lang lần nữa rơi lệ thương hại cho thương cổ Đại Hán. Rõ ràng không trộm không cắp lại như phạm tội tày đình, dù ngã xuống đất rồi vẫn còn bị vạn dấu chân dẫm lên.
Chỉ là ông ta quên rồi, giai tầng thương nhân chưa bao giờ bị diệt, chẳng qua bọn họ chạy từ đường phố lên triều đường thôi, chỉ cần là huân quý, chỉ cần là quan viên, bọn họ có ai không phải thương cổ?
Bọn họ một mặt đếm khoản thu nhập lớn, một mặt chửi bới thương cổ đáng thương.
Nhưng không thể nói cổ nhân sai, đứng trên tầm cao lịch sử nhìn xuống đánh giá tưởng chừng công tâm, kỳ thực là bất công lớn nhất vì con người luôn mang giới hạn thời đại.
Dọc đường đi Công Tôn Hoằng thấy được quá nhiều niềm vui bất ngờ, cho nên khi tới được xưởng chế tiền thì không kinh ngạc nữa.
Tiền đồng xanh có thành phận chủ yếu là đồng và chì, Vân thị luyện lại tiền đồng tất nhiên là có hai thứ kim loại này, độ tan chảy của đồng cao hơn chì nhiều lắm, cho nên dễ dàng tách ra. Đầu tiên là tách chì, sau đó tách đồng, còn các loại tạp chất khác thì thôi.
“ Đây là đồng xanh, sáu đồng, ba chì, một tạp chất, vốn ta định đúc ra tiền đồng vàng, nhưng chi phí quá cao, đành phải bỏ.”
Công Tôn Hoằng nhìn tấm đồng nóng rực đang ép trước mặt, hỏi:” Trong tạp tiền được bao nhiêu đồng?”
“ Được một nửa là may lắm.”
“ Nếu vậy Vân thị chế tạo tiền chẳng phải là lỗ à?”
“ Khoa kỹ Tây Bắc ta đều công nhận, Thủy hoàng đế sau khi thống nhất sáu nước, xác định pháp luật thống nhất, cùng với đo lường, tiền tệ, văn tự, đó là công tích trọng yếu nhất, không hề kém công thống nhất sáu nước. Lại còn phế bỏ tiền cũ sáu nước Chiến Quốc, cải tiến trên cơ sở tiền Tần bán lượng, hình tròn, lỗ vuông, thông hành toàn quốc, chấm dứt tình trạng tiền tệ sau nước hình dạng khác nhau, trọng lượng chênh lệch, vô cùng có lợi cho việc xúc tiến dân tinh.” Vân Lang có sẵn câu trả lời rồi, y từng trả lời Trương Thang, Trường Bình, ý tư không khác là bao, chỉ có từ ngữ thêm trau truốt:” Ngược lại nhìn Đại Hán ta, từ khai quốc tới nay, vẫn dùng tiền Tần, nhưng không tiếp tục đúc tiền mới, khiến tiền tự đúc tràn lan.”
“ Tiền ngày càng nhỏ, có thứ nhỏ tới rộng không được một phân, nặng chưa tới hai thù, rơi xuống đất là vỡ, đó là thủ pháp bóc lột bách tính điển hình của huân quý, quan phủ lại không ngăn cản, kệ bách tính kêu khổ liên miên.”
“ Vân thị thân là thần tử của bệ hạ, không chịu được con dân của bệ hạ bị bóc lột, nên trong phạm vi có thể của mình, đúc tiền miền, bồi thường bách tính, không có ý thu lợi.”
