Quả nhiên chỉ một tuần trà cái đầu Đông Ly Tử xuất hiện ở cửa sổ, thấy Vân Lang đang nướng thịt, chà hai tay:” Tuyệt! Tuyệt!”
Sau đó đẩy cửa phòng đi thẳng vào, ngồi trước mặt Vân Lang thuần thục lấy cái bánh, xiên tăm qua hơ lửa.
Vân Lang tủm tỉm cười nhìn Đông Ly Tử bị lửa chiếu hồng mặt:” Sau này không cần vất vả theo dõi ta như vậy, cứ ở bên cạnh ta, xem xem ta làm đảo lộn nhận thức của thiên hạ về nông nghiệp.”
Đông Ly Tử tròn mắt:” Rất nhiều người hoài nghi ta, không ngờ ngươi lại là người đầu tiên bóc trần.”
Vân Lang vỗ ngực:” Lòng dạ thẳng thắn thế này có thể mở rộng với mọi người, vì vô tư, nên không có gì sợ.”
Đông Ly Tử nghiêng tai nghe tiếng bước chân bên ngoài:” Định giải quyết đám người này hết trong một lần à?”
“ Tối nay chúng ta chỉ nói gió trăng, không bàn học vấn, tuyết sắp rơi, đợi Sở Chiêu tới, bảo hắn đàn một khúc tỷ bà, hát vài bài, trời cũng sáng.” Vân Lang mỉm cười, rót cho Đông Ly Tử một chén rượu ấm, nói với bên ngoài:” Vãn lai thiên dục tuyết, có uống một chén chăng?”
Lập tức nghe tiếng Tư Mã Đàm cười:” Lậu dạ hữu ngạ khách, gia chủ đủ rượu chứ?”
“ Ta có khách quý, cầm sắt lại không, Sở bác sĩ có đấy không?”
Sở Chiêu cười như cú đêm đáp ngay:” Đêm khuya uống rượu, dụ con sâu lòng, thôi đành vậy.”
Đẩy cửa đi vào đầu tiên lại là một hắc bào nhân tóc trắng, chỉ hơi khom người vài một cái ngồi ở chủ vị bên phải Vân Lang, lấy nửa cái đùi dê thở dài:” Không biết qua đêm nay, răng lão phu còn được mấy cái yên lành.”
Vân Lang đưa thìa gỗ:” Trong cháo có thịt vừa mềm, Viên công đi đầu.”
Chẳng mấy chốc mười hai người chẳng thiếu một ai ngồi quây quanh chậu lửa, căn phòng vì thế mà ấm cúng hơn nhiều. Vân Lang mang ra bảy tám vò rượu, liền có người tự giác về phòng lấy thêm chậu lửa, đêm lạnh uống rượu lạnh chịu không thấu.
Vò rượu đầu tiên được hâm nóng, Vân Lang rót cho mọi người:” Vân mỗ tranh công người khác mới kiếm được tước vị này, Vân mỗ không định hưởng thụ một mình, mà chia sẻ cùng các vị.”
Viên Cố Sinh cầm bát cháo thịt cười:” Hầu tước là do bệ hạ phong cho người, trọng khí quốc gia đâu thể tùy tiện nhường người khác.”
“ Mỗ muốn cái danh Vĩnh An hầu này thôi, nhờ nó để làm việc, ví như mở học đường lớn.”
Viên Cố Sinh húp một ngụm cháo, toàn thân thư thái muốn bay lên, vị ngọt của gạo và vị ngọt của thịt hòa quện mà không triệt tiêu nhau, diệu vô cùng:” Thái học sắp mở rồi, học đường của ngươi không cần cũng được. Bệ hạ tiếp nạp ý kiến của Đổng Trọng Thư, quyết định mở Thái học. Thời Tần, Thủy hoàng đế chiêu nạp bảy mươi bác sĩ thiên hạ cũng là để mở Thái học, chỉ là sau khi đốt sách chôn nho, bác sĩ tản mác quá nửa, Tần hoàng đành phải bó ý này.”
“ Nay Đại Hán ta dần hưng vượng, chinh là lúc văn giáo, cũng chính là lúc mở Thái học, một khi Thái học sáng lập, nhân tài sẽ lớp lớp xuất hiện, bệ hạ không cần dựng Dẫn phượng đài, Chiêu hiền tài nữa, quốc triều không lo thiếu hụt nhân tài.”
Vân Lang ồ một tiếng:” Nói như thế ta muốn mở học đường là sai lầm.”
Tư Mã Đàm xua tay:” Có lòng đã là đại thiện.”
“ Nếu đã thế mời chư công uống mừng vì Thái học.”
Đề nghị này không ai phản đối, chuyện Lưu Triệt muốn mở Thái học thì Vân Lang biết lâu rồi, y còn biết Lưu Triệt tiếp nhận kiến nghị của Đổng Trọng Thư, Công Tôn Hoằng, không cho phép dân gian mở học đường trừ trường học vỡ lòng.
Đề xuất mở học đường liền có được hảo cảm của đại đa số, phải biết rằng mộng tưởng lớn nhất của những người này là mở học đường của mình, dạy đệ tử, sau đó dùng đệ tử trị thiên hạ, đem học thuyết của mình phát dương quang đại.
Vân Lang muốn có vài năm yên lành thì cần kiến lập quan hệ tốt với những người này, dù không thể được họ tán đồng, cũng không thể để họ biến thành đá cản đường.
Vãn yến nhanh chóng vào cao trào, người Hán ăn tối từ rất sớm, đến đêm khuya đói mềm ruột, mà các loại thịt hun khói, đậu hũ khô lại là món ăn vặt tiện lợi, thế là đa phần thời gian mồm họ bị rượu thịt chiếm cứ, chẳng nói được gì.
“ Vân thị nổi danh với mỹ thực, quả nhiên danh bất hư truyền.” Một vị bác sĩ lạ mặt khen:
Vân Lang khiêm tốn đáp:” Người đọc sách kỳ thực làm việc gì cũng tốt hơn người khác một chút, chỉ cần chú tâm, dù là thuật bào trù, tượng tác, nông tác, lãnh binh, đều như thế cả. Vân mỗ thân là sĩ nhân tinh tâm nghiên cứu thuật bào trù, nếu không hơn người ta một bậc mới là mất mặt.”
Trong phòng toàn là người đọc sách, câu này lập tức có sự cộng hưởng lớn:” Hạng người có mắt không nhìn ra chữ, đáng thương, đáng thương làm sao.”
Vân Lang qua loa vào câu khéo léo dẫn chủ đề về Thái học:” Khổng phu tử năm xưa hữu giáo vô loại, không biết các vị tiên sinh tiến vào Thái học có thể giữ điều này không?”
“ Không thể nào, địa phương có chức năng tiến cử, tự có tú tài, hiếu liêm, muốn hữu giáo vô loại không thể nào.”
Vân Lang thở dài: “ Thế nào cũng phải có cách lựa chọn mới được, nếu không e xuất hiện, tú tài không biết chữ, hiếu liêm đánh đuổi cha, nghèo nàn thanh bạch bị khinh miệt, quan cao tướng giỏi nhát như gà.”
Một bác sĩ mặt đen như than nghe Vân Lang hình dung tăm tối như thế về Thái học thì vểnh râu lên, phất tay:” Không thể, bọn ta tự giữ cửa, không cho những kẻ lập lờ trắng đen trà trộn vào.”
“ Tiên sinh tuổi cao đức sáng, ắt không phải nói, nhưng đức thiên tử qua năm đời là dứt, nếu Thái học cứ hồ đồ mà mở, không phương hướng rõ ràng, không có cách phân lương gian, lâu dần sẽ khó tránh khỏi ngựa hại bầy xuất hiện.”
“ Cũng phái, đây là điều khó tránh.” Đám đông ưu tư:” Vân tư mã có cao kiến gì?”
“ Vân mỗ chỉ có chút cảm khái đề xuất vấn đề, nơi này toàn là bậc trí tuệ siêu tuyệt, đâu cần mỗ đưa chủ ý.”
Trong phòng tức thì nhốn nháo, mỗi người một ý, vị mặt đen đứng lên:” Thái học là nơi thuần túy truyền thụ học vấn, đình úy phủ không được xen vào.”
Đông Ly Tử lắc đầu:” E không do chúng ta được, Thái học là nơi nuôi dưỡng sĩ nhân cho Đại Hán, Đình úy phủ sao có thể bỏ qua. Nếu chư vị thấy Đình úy phủ vào Thái học mất thể diện, không bằng để Tú Y sứ giả”
Bốn bề tức thì yên tĩnh, Viên Cố Sinh đưa mắt nhìn Đông Ly Tử:” Đợi ý chỉ của bệ hạ đi.”
“ Vậy còn địa điểm thì thế nào? Thái học không thể mở ở chỗ phồn hoa, Trường An quá nhiễu loạn, không phải nơi tĩnh tâm nghiên cữu học vấn.”
“ Bệ hạ đã chuẩn bị mở một lầu các ở Đông thị, rộng ba trượng dài mười trượng ở Trường An làm học đường rồi.”
Vân Lang nghe nãy giờ chỉ đợi có người nhắc tới chuyện này, tức thì chắp tay nói lớn:” Phương diện khác Vân mỗ không dám xen lời, nhưng luận tới mở lầu quán, Vân mỗ thấy mình có quyền phát ngôn. Kiến trúc loại học đường không thể chỉ có một tòa, phải là quần thể kiến trúc, học vấn của Ngũ Kinh bác sĩ đâu phải chỉ vẻn vẹn một tòa lầu các dung nạp được.”
Viên Cố Sinh gật gù:” Lời ấy chí lý.”
Vân Lang vội múc cho ông ta một thìa cháo, hậu hạ lão già chu đáo mới nói tiếp:” Nhan Hồi một giỏ cơm, một bầu nước, ở trong ngõ hẹp, người khác thì không chịu nổi, thế mà Nhan Hồi vẫn cứ vui vẻ không hề thay đổi. Chư vị tiên sinh năm xưa nghiên cứu học vấn, có ai là không bạc đầu nghiền ngẫm, mái thủng nghiên sắt? Đông thị là nơi thế nào? Đối diện là Tần lâu Sở quán, học sinh vừa học tập vừa nhớ nhung hồng phấn được.”
“ Mạnh mẫu ba lần chuyển nhà để có hoàn cảnh học tập thích hợp cho Mạnh Tử, sao tới chúng ta lại xây học đường ở chỗ yên hoa.”
Đông Ly Tử chau mày:” Đó là an bài của bệ hạ.”
Vân Lang phất tay:” Bệ hạ chưa từng dạy học sinh, chỉ nghĩ tới thuận tiện hay không mà không nghĩ xa xôi, đây là lúc chúng ta tiến ngôn với bệ hạ.”
“ Chính thế, chính thế.”
“ Chỉ là quốc khố khó khăn, nếu xây ở nơi xa xôi thì tốn kém quá.”
Vân Lang tủm tỉm cười:” Các vị, chẳng lẽ quên Thượng Lâm Uyển có một vị đại tài chủ à?”
(*) Chương này vô vàn điển cổ và kiến thức, nếu chú thích hết chắc mất vài chương mất, thái học đầu tiên được mở ở thái Hán, sau khi Hàn Vũ đế tiếp nhận kiến nghị của Đổng Trọng Thư, truyền bá Nho giáo, chi tiết này đúng lịch sử.
Ngoài ra đây chính là thời điểm lập nên ngôi trường mà sau này gọi là Thập Trung ở trong Trùng Nhiên, ngôi trường có thật đó, mới kỷ niệm 2040 thành lập trường vào năm 2019. Có thể coi là ngôi trường đặc biệt nhất ở Trung Quốc.
