Con cháu đầy là mục đích tối cao mà người xưa theo đuổi, mục đích không phải truyền bá gen của mình, mà là vì có cuộc sống tốt hơn.
Một người bần cùng nếu muốn trở nên giàu có phải làm sao? Dựa vào trí tuệ của mình, hay dựa vào sự vũ dũng của mình? Hay dựa vào vận khí?
Cả ba đều không phải, bách tính không có năng lực đó, cũng không dám có ước vọng xa vời đó, thứ thiết thực nhất là dựa vào sức lực bản thân kiếm ăn ngoài đồng ruộng.
Sinh con là hi vọng lớn nhất của họ, chỉ có con cái, khi không còn sức lao động nữa mới có chỗ mà dựa vào, mà nhất định phải là nhi tử, nếu sinh khuê nữ thì càng thảm. Khi mà sinh nở là chuyến đi tới Quỷ Môn quan, nuôi lớn được một đứa bé vẫn phải dựa vào may mắn, mười mấy năm sau khuê nữ gả cho người ta thì quá lỗ vốn rồi, tư tưởng trọng nam khinh nữ từ đó mà sinh ra.
Người già chết đi, nhi tử của họ tiếp tục theo bước chân cha mình, lặp lại cuộc sống đó.
Nếu may mắn gặp thời thiên hạ thái bình, trong nhà sẽ tích góp từng chút từng chút một, đến khi gia tộc xuất hiện một người không chịu sống cuộc đời tầm thường ...
Một nhà như vậy khả năng thành phú hộ rất thấp, thành quan viên đã là hão huyền, mà thành hầu gia thì là không thể.
Nhưng vì thiên hạ luôn xảy ra vài chuyện vốn không thể, cho nên khiến người thiên hạ có hi vọng quý giá nhất.
Hi vọng đó luôn là cơ sở sinh tồn.
Lưu Triệt là quân vương trí tuệ, hắn chưa bao giờ keo kiệt ban hi vọng cho quốc dân, từ tòng quân, tới đại khảo sắp mở, đều không hỏi xuất xứ.
Vân Lang tin lần khảo thí này thế nào cũng xuất hiện vài nhân vật tầng chót, đây là chuyện tất nhiên, là điều mà sĩ tử thiên hạ khao khát muốn thấy.
“ Đọc sách không phải là để cố nhớ đạo lý trong đó, mà thông qua đọc sách để mình trở nên thông minh hơn, đọc sách là quá trình thay đổi cách suy nghĩ, để chúng ta thông qua tư tưởng của người khác, tổng kết ra cách đối nhân xử thế của mình.”
“ Những đạo lý ở trong sách đều không có đúng sai, vì chúng đều là đạo lý chết, dù đạo lý cao thâm tới mấy cũng cần con người chấp hành truyền bá, như thế sẽ mang đậm dấu ấn cá nhân.”
“ Khoa kỹ Tây Bắc chúng ta đọc sách không phải để làm theo lời những nhân vật lớn, mà là học tự suy nghĩ. Vi sư không bận tâm tương lai các con liệu có thành loại đi gian đại ác không, chỉ muốn các con trước khi làm việc phải đặt mình ở lập trường con người, cân nhắc rồi mới làm.”
“ Hãy nhớ, chỉ biết tin sách, không bằng chẳng đọc sách.”
Hoắc Quang không có nhà, Trương An Thế lại không phải đệ tử Khoa kỹ Tây Bắc, cho nên ngoài Hồng Tụ, Vân Lang cũng giảng giải cho năm đứa bé cách thức đọc sách đời sau.
Học vấn mà Vân Lang dạy hôm nay hẳn là rất quan trọng ... Kim Nhật Đê cách ao sen nhìn thấy Vân Lang có phần kích động, đám trẻ con đứa nào đứa nấy ngồi ngay chắn, rất chăm cú, dù đứa lười nhất là Hoắc Tam cũng không lười biếng.
Vừa rồi Kim Nhật Đê có kích động cường liệt muốn xông vào thủy tạ kia, nhấc Hoắc Tam ra ném đi, sau đó chiếm chỗ.
Kim Nhật Đê tin, nếu mình là Hoắc Tam sẽ không quên mỗi chữ Vân Lang dạy.
Vân Lang giảng xong bài hôm nay, giữ đám trẻ con lại thủy tạ tập viết, những mẫu mà y mang tới đều là chữ của Lưu Triệt.
Trong thời đại thư pháp chưa thịnh hành, Lưu Triệt vẫn còn làm quan chấm bài nhiều năm, nếu như nhìn thấy người có chữ giống mình, dưới ác dụng tâm lý, văn chương đám nhỏ này có kém một chút, cũng vẫn có tỉ lệ được đánh giá cao.
Kim Nhật Đê đứng bên áo sen, tóc áo bay bay, ngay Vân Lang cũng phải tán thưởng là cảnh đẹp.
“ Bái kiến quân hầu!” Kim Nhật Đê thi lễ cũng đúng quy củ, không có chút tỳ vết nào:
Vân Lang lấy cuốn sách trong tay hắn:” Đại nghĩa của Xuân Thu nhất định phải thông hiểu, lấy lời trong sách lập chí, sau đó dùng đạo lý tôi luyện văn đảm của mình, kiên định ý chí của mình.”
“ Khổng nói thành nhân, Mạnh nói thủ nghĩa, đó là tinh túy trong sách, là thể hiện học vấn tối cao, chúng ta học lời thành nhân là để sau này làm việc, lấy nhân nghĩa làm tiêu chuẩn cho việc làm, dù tan xương nát thịt cũng phải giữ được tiết tháo Khổng Khâu nói : Sát thân thành nhân.”
“ Nếu ngươi hiểu được nhân mà Khổng Khâu nói, vậy ngươi sẽ hiểu quân tử không thể rời khỏi nhân đức, cho dù là vào lúc nguy khốn, hay là lúc lang bạc, nhân đức cũng theo cùng.”
“ Ngươi là người Hung Nô, muốn thành nhân vật trọng yếu ở Đại Hán phải hi sinh gấp trăm nghìn lần, chỉ cần giữ vững nhân nghĩa thời gian dài, người ta sẽ không nhìn thấy bề ngoài của ngươi, mà chỉ nhìn thấy nhân đức của ngươi.”
Kim Nhật Đê không ngờ mình đánh liều tới thỉnh an, Vân Lang không phật ý, còn lập tức dạy bảo mình, hai mắt đỏ hoe.
Vân Lang mỉm cười trả sách cho hắn:” Xuân Thu chính là gốc của rất nhiều lưu phái, Công Dương Xuân Thu của Đổng Công, Cốc Lương Xuân Thu của Hạ Hầu thị, hoặc là Tả Truyện Xuân Thu, chẳng qua là bản mở rộng của Xuân Thu.”
“ Ngươi chỉ cần bỏ thời gian đọc Xuân Thu thế nào cũng có cảm ngộ, đợi có cảm ngộ rồi hẵng đọc lưu phái khác, khi đó sẽ hiểu ra, chỉ một cuốn Xuân Thu đã gồm hết đạo lý nhân gian. Lúc đó sẽ tìm thấy lạc thú của đọc sách, còn giờ đọc sách chỉ là đọc chữ thôi, chưa kiếm được cửa để vào.”
“ Đa tạ tiên sinh chỉ bảo.” Kim Nhật Đê vái thật sâu:
“ Đã có cảm ngộ chưa?”
Kim Nhật Đê hổ thẹn:” Vẫn xin tiên sinh chỉ bảo.”
Vân Lang cười ha hả:” Phó phụ quản lý thư phòng nói với ta, ngươi đã đọc hết sách trong đó?”
“ Cuốn toán học vẫn chưa hiểu.” Kim Nhật Đê chờ cơ hội này đã lâu rồi, kích động nói:
“ Cuốn sách đó ngươi không cẩn đọc.” Vân Lang lắc đầu:
Kim Nhật Đê thất vọng:” Vãn sinh không hiểu.”
“ Vì những sách đó dành cho những người nghiên cứu chuyên môn, nhân tài phú quý mới cần đọc. Ta biết chí của ngươi không phải ở đó, đừng để những bàng môn tạp học làm hỏng đường tiến của mình.”
Kim Nhật Đê không phục:” Hoắc Quang huynh tựa hồ rất am hiểu đạo này.”
Vân Lang thở dài:” Nó học thứ đó là để luyện tâm tính, thằng bé đó quá thông minh, thông minh thì phúc bạc, nên dạy nó thứ khô khan phức tạp đó để phân tán tinh lực.”
Kim Nhật Đê lần đầu nghe lý luận này:” Chẳng lẽ thông minh là không tốt?”
Vân Lang vỗ vai Kim Nhật Đê:” Ngươi còn chưa hiểu được ý trong đó, ha ha ha, người khác dạy đồ đệ mong thông minh, ta nguyện đồ đệ ngu độn, vô bệnh vô tận tới công khanh.”
Kim Nhật Đê bi thường vô cùng thi lễ:” Vãn sinh nếu có trưởng bối như thế, dù không làm nên chuyện gì cũng khoái hoạt.”
Vân Lang chắp tay sau lưng đi bên ao sen lộng gió thơm mát:” Người Hung Nô sống ở nơi trời cao nước xa, coi trời làm cha, coi đất làm mẹ, con người đứng dưới thiên nhiên nhỏ bé vô cùng, nên không coi sinh mạng là quý giá, thêm một người là thiếu đi một ít bò dê, mất đi một ít mục trường.”
“ Vì thế tự nhiên phải thông qua chém giết mới có đủ thức ăn sống. Ngươi sống trên thảo nguyên thì ắt hiểu đạo lý, số lượng sói không thể quá nhiều, nếu không sẽ không đủ con mồi, khi đó nhiều con sói không đủ thức ăn, quay sang tàn sát lẫn nhau, cho tới khi đủ lượng thức ăn nuôi đàn mới thôi.”
“ Đó là nguyên nhân Hung Nô tuy xưng hùng thảo nguyên trăm năm, vô số chiến tích huy hoàng, chỉ qua vài ba lần thất bại là không gượng dậy nổi.”
“ Còn Đại Hán tuy bị Hung Nô xâm nhập cướp bóc trăm năm, nhưng chỉ cần trong nước không có nội loạn, lực lượng của nó sẽ dần tích lũy, tới một ngày như ngươi thấy bây giờ, Hung Nô không còn sức nam hạ.”
“ Cướp bóc không khiến Hung Nô trở nên cường đại, mà còn trở nên yếu ớt, trước kia người Hung Nô bôn ba trong gió tuyết, đấu tranh với thiên địa, cho nên vô cùng kiên cường. Còn sau khi cướp bóc? Biết được trong lều ấm áp hơn ngoài trời, áo do vỏ cây làm ra mặc thoải mái hơn da thú, món ăn có gia vị càng ngon, người Hung Nô biết hưởng thụ.”
“ Biết hưởng thụ lại không biết sản xuất ra đáp ứng nhu cầu, làm ăn trao đổi cũng không phải là sở trường, cho nên chỉ có một con đường là cướp bóc. Mâu thuẫn của người Hán và Hung Nô cũng từ đó mà sinh ra, lại là mâu thuẫn không thể điều hòa.”
“ Kim Nhật Đê, ngươi nên biết, năm sau đại quân sẽ viễn chinh, ngươi ở Đại Hán, thấy được tinh binh, thấy được vật lực, ngươi thấy Hung Nô có khả năng thắng lợi không? Cho dù là Hung Nô thắng một trận thì sao? Hung Nô sẽ ngày càng tiêu hao, còn Đại Hán có thể nghỉ ngơi dưỡng sức, mười năm sau tổ chức một cuộc chiến quy mô đó, khi ấy người Hung Nô còn kháng cự được không?”
