Chương 383
Một Chuyện Xưa Quỷ Dị
“Đối với phỏng đoán tà ác của Tô tiên sinh, tôi rất có hứng thú.”
- Đầu tiên ngư dân sống bằng nghề đánh bắt cá, anh ta là ngư dân. Ở thời kỳ cổ đại, một nghề nghiệp nào đó thường là cha truyền con nối, được kế thừa từ thế hệ này sang thế hệ khác. Rất có khả năng, cha của người ngư dân kia cũng làm nghề đánh bắt cá. Người ngư dân kia hẳn là phải rất quen thuộc với vùng nước xung quanh mới đúng, anh ta đánh bắt cá ở sông, chứ không phải ở biển. Nếu như ở biển, đương nhiên là có nhiều điều không biết, thế nhưng đây lại là ở trong sông, khả năng một người ngư dân địa phương đi lạc đường là vô cùng nhỏ bé.
- Cậu nói tiếp đi.
- Sau khi người ngư dân đi đến đầu nguồn, nhìn thấy cửa hang nhỏ liền đi vào, ‘mới đầu hang rất hẹp, chỉ vừa lọt một người. Đi vài chục bước, hang mở rộng ra, sáng sủa, đất bằng phẳng trống trải, nhà cửa chỉnh tề’. Cảnh tượng này, đổi một góc độ để suy nghĩ, nó giống như thay đổi cảnh tượng, rốt cuộc người ngư dân đi vào là hang động hay là một lăng mộ? Mới đầu hang rất hẹp, chỉ vừa lọt một người. Đi vài chục bước, hang mở rộng ra. Hình dung này không phải là đang miêu tả thiết thế đường đi thường thấy của lăng mộ cổ đại sao?
- Còn về vế đất bằng phẳng trống trải, nhà cửa chỉnh tề, như chúng ta đã biết, thành thị cổ đại quả thực được quy hoạch rất tỉ mỉ, cẩn thận, nhưng đó đều là ở những thủ phủ lớn.
- Ví dụ như trên bản đồ của Bắc Kinh và Tây An cũ, chúng ta có thể nhìn thấy mỗi tuyến đường đều được xây dựng theo quy định rất nghiêm chỉnh, không thể vượt ra khỏi các quy định đó.
- Thế nhưng nơi mà ngư dân đến không phải là những thủ phủ lớn lúc bấy giờ, cũng không phải là một trấn quân sự quan trọng gì đó. Nơi mà anh ta đến là một chốn đào nguyên, trên thực tế, đó là một thôn xóm nhỏ, theo như tôi biết, thôn xóm của người xưa hình như không quá chú trọng đến những vấn đề đó, nhà trong thôn xóm về cơ bản được xây dựng theo hình thức đan chéo, xen kẽ nhau, ở xung quanh khu vực nhà thờ tổ.
- Cho nên, ý của cậu là, những thứ mà Đào Uyên Minh ghi lại ‘đất bằng phẳng trống trải, nhà cửa chỉnh tề”, rốt cuộc là gì?
Tô Bạch mỉm cười, uống một ngụm nước cam:
- Trung Quốc cổ đại, có một việc lớn hơn bất cứ chuyện gì, đó chính là mộ phần, mộ phần có rất nhiều quy củ, người xưa lại càng đặt nặng chuyện này, việc xây dựng mộ phần thường có nhiều quy tắc nghiêm ngặt hơn so với việc xây nhà cho người sống.
- Nếu như nói dùng đất bằng phẳng trống trải, nhà cửa chỉnh tề để hình dung một thôn xóm nhỏ tự tại, hình như chuyện này hơi không thực tế. Ngược lại, nếu như dùng để miêu tả những mộ phần được tu sửa chỉnh tề, ông có cảm thấy phù hợp không? Ngay cả những gia đình có điều kiện không tốt, chắc hẳn cũng không dám qua loa trong việc tu sửa mộ phần.
Giải Bẩm gật đầu:
- Tô tiên sinh, hiện tại tôi càng lúc càng cảm thấy hứng thú với lối suy nghĩ của cậu, cậu nói tiếp đi, còn gì nữa không?
- Đường bờ thông nhau, tiếng gà tiếng chó tiếp nhau, có đôi khi, trong thời cổ đại, cái chữ ‘Thiên’ này được dùng để chỉ về lối đi ra mộ, điều này lại càng chứng thực suy đoán của tôi, đồng thời trúc và dâu tươi tốt nhất là vào tháng năm và tháng bảy, còn hoa đào thì vào tháng ba, nơi này, vốn dĩ có một sai lầm rất lớn về thời gian.
(Nguyên văn: 阡陌交通:Thiên mạch thông nhau, chữ ‘Thiên: 阡’ ở đây có hai nghĩa. Một là bờ ruộng. Hai là đường ra nghĩa địa; lối đi ra mộ.)
- ‘Có ruộng tốt, ao đẹp, có dâu có trúc’, câu nói này mang theo một tầng nghĩa khác và mâu thuẫn lớn với ‘Đào hoa nguyên ký’. Đương nhiên cũng có câu thơ ‘Nhân gian tứ nguyệt phương phi tận, sơn tự đào hoa thủy thịnh khai’ (Trích bài thơ: Hoa đào chùa Đại Lâm của tác giả Bạch Cư Dị. Dịch: Tháng tư trăm hoa đã tàn phai, hoa đào chùa núi mới mãn khai.)
- Nhưng điều này có liên quan đến độ cao so với mặt nước biển và thời tiết, ngư dân không thể chống đỡ thuyền đánh cá lên núi, điều này không thực tế.
- Cho nên theo như tôi thấy, phương thức chân chính mà ngư dân dùng để đi đến chốn đào nguyên là: Anh ta nhìn thấy một nơi tràn đầy hoa đào nở rộ, sau đó anh ta nhìn thấy con đường đi vào lăng mộ, anh ta xoay người đi vào, con đường vào lăng mộ trước hẹp sau rộng, sau đó khung cảnh sáng sủa, ở tận cùng của con đường là những mộ phần được tu sửa chỉnh tề.
- Vậy theo như Tô tiên sinh, câu ‘Trong đó những người đi lại trồng trọt làm việc, đàn ông đàn bà đều mặc giống người bên ngoài, từ những người già tóc bạc tới những đứa trẻ để tóc trái đào đều hớn hở vui vẻ’ nên giải thích như thế nào đây?
Giải Bẩm hỏi:
- Nơi này, có người sống.
Tô Bạch cúi đầu, đem mặt mình đến rất gần Giải Bẩm, sau đó cố ý nhỏ giọng nói:
- Thứ gì trông giống người như đúc, lại không phải là người?
Sắc mặt Giải Bẩm lập tức trầm xuống, ông ta hít sâu một hơi, nói ra một chữ:
- Quỷ.
- Đúng thế, người ngư dân đi vào lăng mộ, sau khi nhìn thấy những mộ phần chỉnh tề, anh ta còn nhìn thấy một đám… Quỷ!
Tô Bạch rút ra hai điếu thuốc, đưa cho Giải Bẩm một điếu, Giải Bẩm lắc đầu ra hiệu chính mình không hút thuốc lá, Tô Bạch tự mình châm một điếu:
- Nam nữ đều mặc giống như người bên ngoài, tổ tiên của bọn họ tránh loạn đời Tần, dắt vợ con và người trong ấp đến chỗ hiểm trở xa xôi này, sau đó không trở ra nữa, từ đó cách biệt hẳn với người bên ngoài. Bọn họ hỏi bây giờ là đời nào, vì bọn họ không biết có đời Hán nữa, chứ đừng nói đến đời Ngụy và Tấn.
- Đầu tiên, thời kỳ nhà Tần, người dân mặc trang phục như thế nào, chuyện này tôi không rõ lắm. Thế nhưng nhà Tần diệt vong vào năm 206 trước công nguyên, tuy tôi không nhớ rõ thời gian tồn tại của triều đại Đông Tấn lắm, nhưng đại khái nó rơi vào khoảng năm 300 – 400 sau công nguyên, điều đó có nghĩa hai giai đoạn này cách nhau 500 – 600 năm. Tuy kiểu dáng trang phục cổ đại không thay đổi chóng mặt như hiện nay, thế nhưng thời gian 500 – 600 năm cũng đủ để xảy ra nhiều biến hóa nghiêng trời lệch đất về trang phục, thế nhưng người ở trong đào hoa nguyên vẫn mặc giống như bên ngoài, điều này không kỳ quái sao?
- Vì sao lại như thế?
- Khả năng thứ nhất, đó là đồ cúng tế, bên ngoài vẫn luôn có người đốt vàng mã hoặc là trang phục bằng giấy cho bọn họ, khả năng thứ hai, đó chính là một loại năng lực của quỷ, để cho ông thấy những gì mình muốn nhìn.
- Hơn nữa trong năm, sáu trăm năm qua, đào hoa nguyên không liên lạc với người bên ngoài, bọn họ vẫn ở nơi đó sinh sống và kết hôn gần, trong năm, sáu trăm năm luôn diễn ra tình trạng kết hôn cận huyết sẽ đem đến hậu quả gì, tôi nghĩ Giải tiên sinh cũng hiểu rất rõ, cho nên một đoạn bút ký này, từ trên vấn đề logic mà nói, trên thực tế Đào Uyên Minh đang nói cho người đọc biết, người trong đào hoa nguyên, căn bản không phải là người, đương nhiên khẩu âm khác nhau cũng là một điểm đáng ngờ, thời cổ đại không có tiếng phổ thông.