Nhìn chiếc xe đi xa, có một ai đó cất tiếng hát Đông Phương Hồng, kết thúc bài hát lại tiếp tục ra khơi nhờ vào người lái, cho đến khi không còn nhìn thấy nữa, cho đến khi giải phóng quân dẫn đầu nói rằng cuộc gặp gỡ kết thúc và bảo bọn họ quay về con đường ban đầu.
Các học sinh phải mất rất lâu mới lấy lại bình tĩnh.
...
Việc học sinh và quần chúng tập trung ở thủ đô đã gây nhiều áp lực lên kinh tế và giao thông, mặc dù quy định mỗi người chỉ được ở thủ đô bốn ngày nhưng do lượng người quá đông nên không thể quản lý hết được.
Cộng thêm những cuộc gặp gỡ liên tiếp sau đó, cả thành phố thủ đô đang trong tình trạng căng thẳng.
Sau cuộc gặp gỡ đầu tiên vào ngày 18 tháng 8, phong trào học sinh đã bùng lên như một làn sóng điên cuồng, họ tìm thấy sự ủng hộ lớn nhất, họ không sợ bất cứ điều gì, họ muốn xông lên đập tan thế giới cũ này.
Vậy nên các học sinh mang băng tay đỏ đi trên phố, bắt đầu phá tứ cựu.
Tất cả các biển hiệu màu của phong kiến, tư bản và chủ nghĩa xét lại trên đường phố đều bị dỡ bỏ, tất cả các tên đường phố được thay thế. Cái gì mà đường Quang Minh, đường Nhân dân, đường Đông Phong, đường Vệ Hồng, đường Phản Tu… ra đời đúng lúc. Các sinh viên đi trên đường thành từng nhóm, tay cầm kéo, khi nhìn thấy những phụ nữ tóc xoăn, họ giữ chặt và cắt đứt, nhìn thấy những người mặc quần ống bó, họ bắt lại và xé toạc ra, còn có cả những người đi giày da mũi nhọn cũng cắt bỏ hết.
Nếu có trang điểm thì càng không được, đó là bầu không khí thối nát của chủ nghĩa tư bản.
Vì thủ trưởng đã có lệnh “Không được đàn áp phong trào học sinh dưới bất cứ lý do gì và hình thức nào, không được xúi giục quần chúng chống lại học sinh”, các học sinh như có được ‘thượng phương bảo kiếm’. Công nhân, nông dân, giải phóng quân và nhân viên của các doanh nghiệp và tổ chức khác nhau không được phép phản đối phong trào của học sinh.
Vậy nên cho dù bọn họ làm gì cũng đúng.
Họ không hài lòng với việc phá tứ cựu cũ trên đường phố nên đã xông vào chùa chiền, đuổi các hòa thượng, đập phá tượng Phật, họ còn xông vào viện bảo tàng, đập phá di tích văn hóa, xông vào di tích cổ đập phá mọi thứ.
Họ còn xông vào từng nhà riêng, những người làm công việc văn nghệ như biểu diễn kinh kịch và làm phim… cũng đều bị đánh đập, trang phục và những thứ khác cũng bị đốt cháy.
Những người làm văn hóa, những người học đại học, bộ sưu tập trong nhà, các loại sách cổ hiếm, sách vở, tranh chữ, đồ cổ… đều bị các học sinh kiểm tra và tịch thu, đập phá, đốt cháy, thu giữ hoặc cất giấu.
Một số học sinh tìm thấy thỏi vàng, trang sức vàng bạc… bỏ vào túi, sau đó gặp ở quảng trường, trong lúc chen chúc nhau, có nhiều thỏi vàng và đồ dùng trong túi của học sinh rơi xuống đất mà không hay biết. Tài sản chỉ được tìm thấy khi giải phóng quân đang dọn dẹp quảng trường sau khi các học sinh đi qua.
Thực sự khiến cho người ta không biết phải nói gì.
Vì vậy, khi các học sinh được điều đến làm việc ở nông thôn, có rất nhiều người ấm ức không hài lòng, nhưng cũng có người vỗ tay tán thưởng, họ cho rằng điều đó rất tốt. Bọn họ coi trời bằng vung, không biết sợ hãi là gì, cả xã hội đều bị bọn họ đập tan nát.
Họ cũng được điều đi cũng là ác giả ác báo.
Ngay cả khi nhiều học sinh đang làm công việc của mình, nước chảy bèo trôi, hoặc chưa làm gì có lỗi với người khác, nhưng ‘sóng lớn sàng cát’, toàn bộ giai cấp đều bị ảnh hưởng, cá nhân cũng không thoát được.
Cũng giống như những người tổ chức các chiến dịch chống phe hữu các kiểu tấn công người khác trong những ngày đầu thành lập nước, họ đã bị đánh bại bởi những người khác trong giai đoạn đầu của phong trào văn hóa, còn người này đã bị đánh bại bởi những người đến sau trong giai đoạn giữa, những người đến sau lại bị tấn công...
‘Sóng lớn sàng cát’ chính là như thế.
Phong trào học sinh như thế, phong trào công nhân cũng như thế.
Cả tháng tám đỏ là thế giới của các học sinh, kéo dài đến hết năm 1966, cũng là thời điểm hô mưa gọi gió.
Sau cuộc gặp mặt, Mạc Như và Chu Minh Dũ cũng không lập tức trở về, hai người dẫn theo Mạc Ưng Tập và một ít học sinh không muốn đánh người khácđể bảo vệ và giải cứu bí mật những di vật văn hóa.
Nếu đã đến rồi thì phải làm điều gì đó hữu ích.
Cũng may Tử Cấm Thành đã có thủ tướng trực tiếp ra lệnh điều động quân đội đến bảo vệ, những học sinh đó không thể xông vào trực tiếp đốt phá kiến trúc Tử Cấm Thành phong kiến lớn nhất.
Ngoài ra còn có một số viện bảo tàng và di vật văn hóa quan trọng cũng được bảo vệ.
Những gì các học sinh đập phá về cơ bản là các di vật văn hóa trên mặt đất bất di bất dịch, các tác phẩm điêu khắc… chẳng hạn như các tượng thần của vườn Minh Viên ban đầu bị đốt cháy bởi liên quân tám nước, cũng như các tượng thần của các ngôi đền khác nhau…
